Στην Κουζίνα του συγγραφέα: Νίκος Δαββέτας

Από το 1981, μόλις 21 χρόνων, οπότε εμφανίστηκε στο θεσσαλονικιώτικο περιοδικό «Διαγώνιος», μέχρι σήμερα έχει εκδώσει δώδεκα βιβλία (έξι ποιητικά, μια συλλογή διηγημάτων και πέντε μυθιστορήματα). Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο Μυθιστορήματος του Ιδρύματος Ουράνη, της Ακαδημίας Αθηνών, για το βιβλίο του «Η Εβραία νύφη».

Στα έργα του τον ενδιαφέρει η πρόσφατη ιστορία και ο τρόπος που αυτή διαχέεται και επηρεάζει την καθημερινότητα των ανθρώπων ή τον ψυχισμό τους. Στο τελευταίο του βιβλίο «Ωστικό κύμα» (εκδόσεις Πατάκης) αγγίζει το θέμα των τρομοκρατικών επιθέσεων, που είναι ο εφιάλτης σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Ένα παιδί που βρέθηκε στο μετρό του Λονδίνου, μια μητέρα στην Ελλάδα που καλείται να αντιμετωπίσει το προσωπικό της πένθος, και έρχεται αντιμέτωπη με πολλά και διάφορα ερωτήματα. Ένα βιβλίο που ακουμπάει σε ό,τι καλείται να αντιμετωπίσει χθες, σήμερα, τώρα, ο πληθυσμός της Ευρώπης.

Σημερινός καλεσμένος μας, στη στήλη «Η κουζίνα του συγγραφέα», ο Νίκος Δαββέτας. Δείτε πώς σκέφεται και τι τον απασχολεί πριν καταπιαστεί με τις ιστορίες του.

«Υπάρχουν βιβλία που τα σχεδιάζεις για χρόνια, που κρατάς σημειώσεις όπου σταθείς κι όπου βρεθείς, που ανασκαλεύεις μετά μανίας αρχεία και ιστορικές πηγές για να προσθέσεις μια αράδα, έστω, πραγματολογικού υλικού. Υπάρχουν όμως και βιβλία –σπανιότερα- που γεννιούνται από το πουθενά, που κάποιος, κάπως, κάποτε σου «υπαγορεύει» μια ευλογημένη αρχή. Έχει κάτι το μεταφυσικό αυτή η διαδικασία. Αίφνης ακούς μια φωνή που ζητά να πάρει σάρκα και οστά στο χαρτί. Κατά κάποιο τρόπο γίνεσαι ένας μεσάζων. Δυο φορές μου δόθηκε τούτη η ανέλπιστη χάρη: την πρώτη φορά με τη νουβέλα «Το θήραμα» (Κέδρος 2002) και τη δεύτερη, με το πρόσφατο μυθιστόρημά μου «Ωστικό Κύμα».

Κι αν στο «Θήραμα» ξεκίνησα από τη φωνή της μάνας, που πέθαινε απολογούμενη ενώπιον του «απόντος» γιού, στο «Ωστικό Κύμα» υπήρξε η πλήρης αντιστροφή και η πρώτη εικόνα που «μου δόθηκε» ήταν ένα πανοραμικό πλάνο απόλυτης καταστροφής από μια βομβιστική επίθεση –φανατικών ισλαμιστών- στο μετρό της Βρετανικής πρωτεύουσας. Πλάνο, που δεν ξέρω γιατί, μου θύμισε πίνακες του Τζάκσον Πόλλοκ.

Ανάμεσα στα θύματα της επίθεσης συγκαταλέγεται κι ένας εικοσάχρονος Έλληνας φοιτητής. Η μητέρα του (κεντρική ηρωίδα) αντιλαμβάνεται γρήγορα ότι το ωστικό κύμα των εκρήξεων δεν έχει ισοπεδώσει μονάχα το παρόν της οικογένειας μα και το παρελθόν της. Καθώς προσπαθεί να ανασυνθέσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του παιδιού της, έντρομη θα ανακαλύψει τις δικές της ευθύνες, τις αναμενόμενες ευθύνες του απόμακρου πατέρα, ακόμη και αυτές του κοινωνικού περίγυρου. Γυρίζοντας πίσω στο χρόνο, η μητέρα, θα αναρωτηθεί γιατί ο κόσμος της και οι αξίες του, δεν ήταν ο κόσμος και οι αξίες του μοναχογιού της. Στο τέλος της ιστορίας υπάρχει μια ανατροπή, που βοηθά την ηρωίδα να επαναπροσδιορίσει τη θέση της και να συμφιλιωθεί με το αναπότρεπτο γεγονός.

Παρά τις έντονες αναφορές στο φαινόμενο της τρομοκρατίας, ιδιαίτερα του εξτρεμιστικού Ισλάμ, που βρίσκει πρόσφορο έδαφος να ριζώσει στις παρυφές των ευρωπαϊκών μητροπόλεων, η συγγραφική μου πρόθεση δεν ήταν να αναλύσω ή να μιλήσω διεξοδικά για γνωστά από τον Τύπο γεγονότα. Η λογοτεχνία δεν πρέπει να καταφεύγει εύκολα στην επικαιρότητα. Όταν ξεκίνησα να μιλώ μέσα από το ραγισμένο σώμα της ηρωίδας μου, περισσότερο αποσκοπούσα στο να φωτίσω τις βαθιές αλλαγές που συντελέστηκαν στο εσωτερικό της ελληνικής οικογένειας, από τα χρόνια της υλικής ευμάρειας έως αυτά της οικονομικής κρίσης, και την προσήλωση κάποιων γονιών σε ένα αποτυχημένο μοντέλο διαπαιδαγώγησης. Κι αυτό όμως δεν ξέρω αν το απέδωσα όπως θα ήθελα αρχικά.