Η τρελή του Σαγιώ του Ζαν Ζιρωντού στην Πολιτεία Θεάτρου

Περίληψη Έργου

Το έργο αρχίζει σ’ ένα καφέ στη συνοικία Σαγιώ του Παρισιού, το Λα Λιμπερτέ. Κάποιοι «καθώς πρέπει», ένας Πρόεδρος Μονοπωλιακών Εταιριών, μια ξεπεσμένη βαρώνη, κι ένας χρηματομεσίτης και αναζητητής κοιτασμάτων αναζητούν τρόπους πώς θα ανασκάψουν το Παρίσι για να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν το πετρέλαιο που μάθανε ότι εντοπίστηκε στο υπέδαφός του. (Είναι προφανής ο συμβολισμός της αδίστακτης εκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου και του ανθρώπου από τους κερδοσκόπους, οι οποίοι εκπροσωπούνται από άπληστους κομπιναδόρους, μεσίτες και χρηματιστές, οι οποίοι σαν αδηφάγα τρωκτικά αφήνουν στο πέρασμά τους φτώχια, καταστροφή και ερημιά). Οι απλοί άνθρωποι του λαού εντοπίζουν τον κίνδυνο και με επικεφαλής την Παλιατζού καταφεύγουν στην Τρελή Του Σαγιώ για βοήθεια. Πράγματι, την εξόντωσή τους αναλαμβάνει μια αρχοντική αλλά και ονειροπόλα, εκκεντρική κλοσάρ που περιφέρεται στην περιοχή του Σαγιό , η κόμισσα Αυρηλία (Ωρελί). Η Ωρελί ζει συνειδητά στον κόσμο της, ξεκομμένη από την πραγματικότητα. Δεν διαβάζει εφημερίδες, δεν θέλει να ξέρει τι γίνεται στον κόσμο, ζει στο δικό της «άλλοτε». Αλλά ζει, δεν επιβιώνει. Κατορθώνει μέσα από τη δική της κοσμοθεωρία να είναι κοινωνική, χαρούμενη και αγαπητή σε όλους αυτούς που απαρτίζουν αυτούς που η κοινωνία αποκαλεί «απόκληρους της ζωής», «Περιθώριο». Ισορροπώντας ανάμεσα στη φαντασία και τη λογική, το όνειρο και την πραγματικότητα, σατιρίζει την τυραννία που επιβάλει το χρήμα και με όπλο το καυστικό χιούμορ της, αντιστέκεται στην απάτη, το συμφέρον και την απληστία.
Οργανώνει εναντίον όλων των «Κακών» του κόσμου-σε ενιαίο μέτωπο- όλους τους φτωχούς της συνοικίας του Σαγιώ στο Παρίσι. Ρακοσυλλέκτες, Ανθοπώλες, Πλανόδιους τραγουδιστές, Λαντζιέρηδες, Σερβιτόρους, Παλιατζήδες, Μικροπωλητές, Αστυφύλακες, Εφημεριδοπώλες, Ανθοπώλες, Ζητιάνους και γενικά τον κόσμο που υπάρχει πανομοιότυπος πια σήμερα σε κάθε ευρωπαϊκή πόλη, με πλήθος μετανάστες ανάμεσά τους-Αλβανούς, Πακιστανούς, Αφγανούς, Σύριους, Κούρδους…- ανθρώπων που προσπαθούν να επιβιώσουν σε όποιον τόπο πλέον, έχοντας εναντίον τους όλους τους Κακούς του Κόσμου αυτού και υπαίτιους ωστόσο της σημερινής κατάστασής τους.
Στη συνέχεια Η Τρελή του Σαγιώ- και αφού πρώτα έχει στείλει ένα σημείωμα στους Κακούς ότι αυτή είναι η μοναδική κάτοχος εκμετάλλευσης του υπεδάφους στο Σαγιώ- καλεί στο καφέ Λα Λιμπερτέ σε σύσκεψη δύο φίλες της, «τρελές» άλλων συνοικιών του Παρισιού και μέσω συζητήσεων ιδιαίτερης γλαφυρότητας και χιουμοριστικής διάθεσης, αποφασίζουν να περάσουν επί τόπου τους Κακούς από λαϊκό δικαστήριο. Αλλά επειδή η δίκη πρέπει να γίνει αναγκαστικά ερήμην τους για να μην υποψιαστούν τίποτε, διορίζουν την Παλιατζού ως συνήγορο των κατηγορουμένων, η οποία σε μια σπαρταριστή υπεράσπιση των «Κακών» υπερθεματίζει σε τέτοιο βαθμό υπέρ των δικαίων τους, που τελικά εξασφαλίζει μέσω της αγόρευσής της την ετυμηγορία των παρευρισκομένων για την τύχη τους. «Εις Θάνατον!». Η Ωρελί παρασύρει και τελικά καταφέρνει να ρίξει στην χωρίς πάτο καταπακτή του Καφέ Λα Λιμπερτέ όλους τους «Κακούς» του κόσμου αυτού-πολιτικούς, εργολάβους, χρηματιστές, διαφημιστές, δημοσιογράφους, μεσίτες και λοιπούς Κακούς- και να απαλλάξει την Ανθρωπότητα από τους στυγνούς δολοφόνους της Ζωής, της Φύσης, της Ομορφιάς, της Αγάπης, της Ποίησης, της Τέχνης. Ίσως πολύ ωραίο για να είναι αληθινό, αλλά γι’ αυτό υπάρχει το Θέατρο. Για να ζήσουμε-έστω και για λίγο- ελεύθεροι και να γιορτάσουμε το θρίαμβο της Νίκης Των Λαών. Εξάλλου ποιος ξέρει; Μπορεί… Μπορούμε;

Σημείωμα Σκηνοθέτιδος

Δεν είναι μόνο ο Όργουελ με τον Μεγάλο Αδελφό που προφήτευσε τι επρόκειτο να συμβεί στον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες. Ανάλογες ζοφερές προφητείες, αλλά διατυπωμένες με ανάλαφρο και διασκεδαστικό τρόπο, έκανε κι ένας Γάλλος συγγραφέας και διπλωμάτης, ο Ζαν Ζιρωντού. Tο 1943, ένα χρόνο πριν πεθάνει, έγραψε την «Τρελή Του Σαγιώ», ένα θεατρικό συμβολικό έργο, που ο κωμικός αλλά και ποιητικός χαρακτήρας του συνδυάζεται με μια προφητική δύναμη που προκαλεί κατάπληξη. Ότι αποτελεί τη ζοφερή πραγματικότητα σήμερα, δηλαδή ο πόλεμος και η καταστροφή πόλεων, χωρών και λαών στο βωμό του κέρδους των Μεγάλων (Κατασκευαστικές Εταιρίες, Εταιρίες Όπλων και Οπλικών Συστημάτων, Εταιρίες Εκμετάλλευσης του Φυσικού Περιβάλλοντος, κ.α.) αναφέρονται σ’ αυτό το ποιητικό αριστούργημα, που υμνεί τη χαρά και την ελεύθερη ζωή και δίνει μια ίσως μια ουτοπική, αλλά και τόσο λυτρωτική λύση για κάθε τίμιο άνθρωπο που υπάρχει επάνω σε αυτόν τον πλανήτη.
Οι Λαοί Νικούν όταν αποτελούνται από συνειδητοποιημένους και αποφασισμένους πολίτες! Αυτός είναι ο ουσιαστικός συμβολισμός του έργου!
Η παράσταση έχει «ντυθεί» με αριστουργηματικά μουσικά κομμάτια γαλλικής μουσικής (ακορντεόν), τραγούδια, χορό και κοστούμια εποχής. Σκηνικό το εξωτερικό τμήμα ενός Καφέ στο Παρίσι.

Το έργο ανέβηκε πρώτη φορά στο Παρίσι το 1945. Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε από τη Μαίρη Κυβέλη το 1954, από το Εθνικό Θέατρο το 1966 με την Κατίνα Παξινού στο ρόλο της Τρελής του Σαγιώ, το 2003 με την Αντιγόνη Βαλάκου στον ίδιο ρόλο και το 2014 με την Άννα Παναγιωτοπούλου, επίσης στον ίδιο ρόλο. Το Κρατικό Θέατρο ανέβασε το έργο το 1981 με την Δέσπω Διαμαντίδου στον ρόλο αυτό.