Τα θεμέλιά μας στα βουνά…

Πλάτανος. Η προτομή του Δημήτρη Ροντήρη. Ετοιμάζουν την εκκλησία για το βράδυ. Στην είσοδο, ένα χρυσό καντήλι που γράφει «Αλίκη Βουγιουκλάκη». Μυρίζει παντού φρέσκο νερό.

Κάθε ανάσα ισοδυναμεί με έναν ολόκληρο Αύγουστο. Πιο πάνω, στην Κλεπά, λένε ακόμη τη λέξη «μαχαλάς». Στις αυλές, κρέμονται τα καλά κοστούμια της Ανάστασης. Γέροντες παίζουν τάβλι, σε κάποια πλατεία. Το ρολόι της εκκλησίας σταματημένο.

Λιβαδάκι. Το χωριό της πρώτης μας διαδρομής. Άχρονο, έρημο, φουντωμένο. Ολόκληρο μια μεγάλη κερασιά. Τα Βαρδούσια με παγωμένες κορυφές. Το χιόνι απέναντι στην άνοιξη. Ναι, αυτό το άσπρο είναι χιόνι.

Σαστίζω με τη δύναμη της οσφρητικής μνήμης. Πάνω απ’ τις τρεις βρύσες όλα ίδια. Ισχυρά έλατα και νερό φτάνουν μέχρι την ακινησία των νεκρών. Γεμίζω ένα χάρτινο κουτί με χώμα, πέτρες, κουκουνάρια, έλατα, βελόνες από πεύκα και άνθη κερασιάς.

Για ποιον;
Για τον παππού. Ίσως θυμηθεί.

Και το αυτοκίνητο κατηφορίζει. Ακούμε μουσική από ξεχασμένες κασέτες. Μάς προσπερνάει ένας σκίουρος και πιο κάτω ένα γρήγορο σκυλί, που μοιάζει με λύκο. Στη Δομνίστα, αγοράζουμε ρίγανη. Αφήνουμε κόκκινα γαρύφαλλα στο μνημείο. Τη Δομνίστα διάλεξε ο Άρης Βελουχιώτης, το 1942, για την πρώτη δημόσια εμφάνιση του ΕΛΑΣ και την επίσημη κήρυξη του ένοπλου αγώνα κατά των Γερμανών. Αγγίζουμε τους ανάγλυφους αντάρτες. Το κάνουν κι άλλοι. Κι ένα μικρό παιδί.

Στο Πριόνι, γεμίζουμε δυο άδεια μπουκάλια με νερό. Κάθομαι στο πίσω κάθισμα. Θέλω να πω κάτι, αλλά είμαι ζαλισμένη από τις στροφές. Στην ευθεία κι ενώ το δρόμο μας το έχουν φράξει άγρια κατσίκια με φονικά κέρατα, λέω στ’ αδέρφια μου ότι τέτοιες εμπύρετες επιστροφές, όταν εμπεριέχουν το «μαζί», είναι μια σπάνια στιγμή παρόντος. Συμφωνούν χωρίς να σωπαίνουν.

Βράδυ. Βεγγαλικά και τουφεκιές για το ποδοπάτημα του θανάτου.
Την επόμενη, δίπλα στους δεκαπέντε σταυρούς από τον καπνό των λαμπάδων κι άλλος ένας.

Σημάδι χαράς.

*Ο τίτλος: πέντε λέξεις του Οδυσσέα Ελύτη
*Οι φωτογραφίες από την κάμερα του Βασίλη