Ωδείο Αθηνών: Εκεί που όλα, ή σχεδόν όλα, αλλάζουν

Το περιστύλιο του Ωδείου Αθηνών είναι γεμάτο από επισκέπτες που αναζητούν, σαν σε κυνήγι θησαυρού, έργα της Documenta στον προαύλιο χώρο. Ο ήχος από το πιάνο διακόπτεται από τα βιαστικά αυτοκίνητα στην Βασιλέως Κωνσταντίνου. Δύο κοριτσάκια με ρούχα μπαλέτου προβάλλουν από το τζάμι στο αίθριο του πρώτου ορόφου. Όλα αυτά – και πολλά ακόμα – συμβαίνουν την ίδια στιγμή, αιχμαλωτίζονται από το ίδιο βλέμμα, αυτό το απόγευμα στο Ωδείο Αθηνών. Όπου, σχεδόν, όλα έχουν αλλάξει.

«Θυμάμαι πως, πριν τρία χρόνια η πίσω πλευρά του κτηρίου ήταν ένα no man’s land, μια νεκρή ζώνη» παρατηρεί ο πρόεδρος του Ωδείου Αθηνών, Νίκος Τσούχλος που σήμερα απαριθμεί μια λίστα με μικρά και μεγάλα επιτεύγματα για τον ιστορικό εκπαιδευτικό και πολιτιστικό οργανισμό ο οποίος, λίγο έλειψε να κλείσει, πριν από τέσσερα χρόνια.

_{Πλάνο από το εντυπωσιακό περιστύλιο του Ωδείου προς την Βασιλέως Κωνσταντίνου./credit Κώστας Βέργας.}

Η Δραματική σχολή του Ωδείου (η πρώτη που ιδρύθηκε στην Ελλάδα) εγκαινιάζει μια πρότυπη συνεργασία με την περίφημη Θεατρική Ακαδημία του μοσχοβίτικου Γκίτις και αποκτά καινούργια “έδρα”. H σχολή Χορού αναβιώνει μετά από το 1935 με 100, για την ώρα, μαθητές. Oι μουσικές σπουδές του Ωδείου δρομολογούν την άμεση αναβάθμιση τους και συνεργασίες με ιδρύματα διεθνούς κύρους και συνάμα σχεδιάζεται ίδρυση σχολής Οπερας. Το Παιδικό Μουσείο μετακομίζει στις εγκαταστάσεις του. Tο – ηλικίας 150 ετών – αρχείο σταδιακά ταξινομείται ενώ από το Σεπτέμβριο ξεκινά το μεγάλο έργο παρέμβασης σε εσωτερικούς χώρους του εμβληματικού κτηρίου καθώς και στον προαύλιο χώρο – σε ολοκλήρωση του οράματος του δημιουργού του, Ιωάννη Δεσποτόπουλου.

«Η αναχώρηση της Documenta από το Ωδείο, δεν θα βάλει άνω τελεία στις δραστηριότητες μας· αντίθετα θα είναι αφορμή για να συνεχίσουμε εξίσου φιλόδοξα» σημειώνει ο κ. Τσούχλος που προαναγγέλλει νέες συνεργασίες με διεθνείς πολιτιστικούς οργανισμούς για τον επόμενο χειμώνα προκειμένου να εξασφαλίσει ένα, ακόμα, πιο ενεργό μέλλον για το ιστορικό ίδρυμα. Στόχος του, το Ωδείο Αθηνών να σηματοδοτήσει ένα χώρο πολιτισμού για τη νεανική έκφραση, «την περίοδο εκείνη όπου ο καλλιτέχνης περνάει από τη φάση της εκπαίδευσης στην επαγγελματική καταξίωση, τη φάση όπου είναι διατεθειμένος να δοκιμάσει τα χειρότερα μα και τα καλύτερα της διαδρομής του».

_{Αποψη από έργο που εκτίθεται στον προαύλιο χώρο στο πλαίσιο της Documenta.} 

Οι πιο ορατές παρεμβάσεις στο Ωδείο Αθηνών θα ξεκινήσουν από το προσεχές φθινόπωρο όπου το αρχιτεκτονικό γραφείο Παπαγιάννη θα ξεκινήσει να ολοκληρώνει τον πρωτότυπο σχεδιασμό Δεσποτόπουλου για τους εσωτερικούς και αναξιοποίητους, έως τώρα, χώρους του κτηρίου προκειμένου να τους αποδώσει σε χρήση: Το εντυπωσιακό αμφιθέατρο 600 θέσεων, ένα black box 200 θέσεων, έναν τρίτο χώρο περφόρμανς καθώς και μουσικά εργαστήρια στο δεύτερο υπόγειο του. Την ίδια ώρα, δραστική αναμένεται να είναι η παρέμβαση στον προαύλιο χώρο του, στο μέτωπο της Ρηγίλλης, όπου θα δημιουργηθεί μια ενότητα περιπάτου με τον όμορο αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη και το Βυζαντινό μουσείο – σημείο το οποίο, μέχρι σήμερα, ορίζεται από μια ακαλαίσθητη μάντρα κι ένα χώρο πάρκινγκ. «Το κτήριο έχει καταπληκτικές αρετές με σημαντικότερες τις μοναδικές αυτές στοές που υπενθυμίζουν το ρόλο που είχαν οι στοές κατά την αρχαιότητα στην εκπαίδευση· ήταν ένας τόπος σκέψης ανάπτυξης και πολιτισμού. Έτσι, εκτός από τις επί μέρους παρεμβάσεις μας απασχολεί πολύ, να προκαλέσουμε μιαν έκρηξη του Ωδείου προς την πόλη» εξηγεί η υπεύθυνη αρχιτέκτων του έργου, Ηβη Νανοπούλου.

_{Εικόνα από το άμεσο μέλλον: Το μέτωπο της Ρηγίλλης όπως θα μοιάζει μετά την παρέμβαση του γραφείου Παπαγιάννη.} 

Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων, η Δραματική Σχολή του Ωδείου θα μετακομίσει στο πρώτο υπόγειο του κτηρίου – εκεί όπου πριν από λίγους μήνες φιλοξενήθηκε η μεγάλη έκθεση του ΝΕΟΝ «Η υπέρβαση της Αβυσσος». «Αυτή ήταν και η πρόβλεψη του Δεσποτόπουλου για τη σχολή και για εμάς έρχεται σαν τεράστιο δώρο» λέει ο διευθυντής της, Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης που ελπίζει ο αχανής χώρος του υπογείου ν’ αποκτήσει λειτουργικότητα και να κατοικηθεί από τη ζωή των φοιτητών. Μαζί του, δύο άλλοι φοιτητές, ο Ραμόν και η Τζέιν, από τη φημισμένη σχολή σκηνοθεσίας του Gitis που βρίσκονται στην Αθήνα με μια ομάδα σκηνοθετών και σκηνογράφων της ρωσικής ακαδημίας (στο πλαίσιο “ανταλλαγής” σπουδών) προκειμένου ν’ ανεβάσουν μαζί με τους σπουδαστές του Ωδείου την «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη.

Επιπλέον αναβιώνει η σχολή μπαλέτου του Ωδείου μετά από 80 χρόνια σιωπής, υπό τη διεύθυνση της Λίλας Ζαφειροπούλου, συμπληρώνοντας το «παζλ» εκπαίδευσης γύρω από τις παρασταστικές τέχνες.

_{Ο εκθεσιακός χώρος που φιλοξένησε την έκθεση του ΝΕΟΝ «Η υπέρβαση της άβυσσος» πρόκειται να στεγάσει τη Δραματική Σχολή του Ωδείου. /credit Πάνος Κοκκινιάς.} 

Το παράδειγμα προγραμμάτων ανταλλαγής σπουδών σε συνεργασία με σημαντικούς φορείς εκπαίδευσης από το εξωτερικό αναμένεται να εφαρμοστεί και στο μουσικό τμήμα του Ωδείου Αθηνών, όπου τα πράγματα, ωστόσο, είναι πολύ πιο περίπλοκα. Παρά την τεράστια παράδοση σε «εξαγωγή» μουσικών στην Ελλάδα και το εξωτερικό, το Ωδείο Αθηνών εξισώνεται δια νόμου με κάθε συνοικιακό ωδείο που λειτουργεί στην Αθήνα και την υπόλοιπη χώρα. «Η σχολή της μουσικής είναι υποχρεωμένη να λειτουργεί βάσει ενός νόμου που ψηφίστηκε το 1957 και επί της ουσίας αναπαράγει μεσοπολεμικά προγράμματα φοίτησης. Αυτό μας δένει τα χέρια με αποτέλεσμα να λειτουργούμε όπως όλα τα άλλα ωδεία, χωρίς να μπορούμε να διαβαθμιστούμε σε Ανώτερη ή Ανώτατη Σχολή» τονίζει ο διευθυντής της, Νίκος Αθηναίος. Κι αυτό, όπως συμπληρώνει, θυμωμένος ο πρόεδρος του Ωδείου, Νίκος Τσούχλος «γίνεται μόνο σε πείσμα του Νόμου. Και πρέπει να αλλάξει. Δεν είναι δυνατόν, το ίδιο το κράτος να δίνει την ίδια αξία σε ωδεία – κοτέτσια και σ’ έναν πολιτιστικό οργανισμό με 150χρονη ιστορία!».

_{Στον πρώτο όροφο του Ωδείου Αθηνών, έξω από τις αίθουσες διδασκαλίας. /credit Κώστας Βέργας.}

Η σχέση του Ωδείου Αθηνών με το Δημόσιο παραμένει προβληματική αφού το πλαίσιο συνεργασίας τους ορίζεται από έναν επίσης πεπαλαιωμένο νόμο, κυρωμένο το μακρινό 1980. Η διοίκηση του Ωδείου ζητά επιμόνως τον εκσυγχρονισμό του νομικού αυτού πλαισίου, αίτημα που είχε βρει ευήκοα ώτα στον πρώην υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά. Επί θητείας του, το Ωδείο είχε υπογράψει με το Υπουργείου Πολιτισμού ένα «μνημόνιο συν-αντίληψης», ένα σύγχρονο εγχειρίδιο συνεργασίας με το Δημόσιο, το οποίο επί υπουργείας Κονιόρδου, πέρασε ξαφνικά σε αδράνεια. «Όπως έχει πει και ο Μάνος Χατζιδάκις “έχουμε βαρεθεί να εκπαιδεύουμε υπουργούς Πολιτισμού. Κάθε φορά που αλλάζει ένας υπουργός σταματάει και η συνέχεια έργου του προκατόχου του. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση του Ωδείου που με εξαίρεση την υπουργεία Μπαλτά, δεν βοηθήκε ποτέ από το ΥΠΠΟ. Ωστόσο, αν το Δημόσιο συνεχίσει να μας αγνοεί θα στραφούμε σε άλλες λύσεις» σημειώνει ο κ. Τσούχλος. Σύμφωνα με το υπογεγραμμένο, επί Μπαλτά, πλαίσιο συνεργασίας το Ωδείο Αθηνών δρομολογούσε την έναρξη λειτουργίας του ως Ανώτερη Σχολή Σπουδών το Σεπτέμβριο του 2017. Ωστόσο, αυτή η ημερομηνία χάθηκε. «Άλλη χρονιά δεν θα χάσουμε» προειδοποιεί ο πρόεδρος του Ωδείου καθώς προσανατολίζεται στη συνεργασία με πανεπιστημιακές ευρωπαϊκές σχολές.

_{Ο πρόεδρος του Ωδείου, Νίκος Τσούχλος.}