5η Εβδομάδα Ισραηλινού Κινηματογράφου στην Ταινιοθήκης της Ελλάδος

Η έναρξη στην Αθήνα, την Tετάρτη 3 Μαΐου 2017 (είσοδος με προσκλήσεις) θα γίνει με την πρεμιέρα της ταινίας «Μπεν Γκουριόν, επίλογος» του Γιαρίβ Μόζερ: Βασισμένο σε μια εξάωρη κινηματογραφημένη συνέντευξη που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτή του Κράτους του Ισραήλ και επί 14 χρόνια πρωθυπουργού της χώρας. Στην προβολή θα παρευρεθεί η παραγωγός και μοντέζ της ταινίας Γιαέλ Πέρλοβ, η οποία θα συζητήσει με το κοινό.

Το αφιέρωμα φιλοδοξεί να παρουσιάσει την ποικιλομορφία του σύγχρονου ισραηλινού κινηματογράφου, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και μια νέα γενιά αραβόφωνων κινηματογραφιστών που τα τελευταία χρόνια έρχεται δυναμικά στο προσκήνιο.

Στόχος είναι ο θεατής να γνωρίσει το Ισραήλ πέρα από στερεότυπα, μέσα από ταινίες που καλύπτουν μια ευρεία θεματική γκάμα: από την συνύπαρξη Εβραίων και Αράβων, μέχρι τις επιπτώσεις του Ολοκαυτώματος και διαχρονικά πανανθρώπινα ζητήματα όπως η απώλεια και ο έρωτας. Έτσι, «Στο Κομμωτήριο» η σκηνοθέτρια Ίρις Ζάκι εγκαθιστά μια κάμερα πάνω από τον λουτήρα ενός μικρού κομμωτηρίου μιας Χριστιανής Αράβισσας στη Χάιφα, όπου Εβραίες και Αράβισσες ανακαλύπτουν ομοιότητες και διαφορές, συζητώντας για πολιτική, ιστορία και έρωτες, ενώ στην ταινία του Ντορόν Εράν, όταν οι γονείς του έφηβου Ασάφ ανακαλύπτουν πως του αρέσει να φορά γυναικεία ρούχα, «Όλα διαλύονται»…

Αξίζει να αναφέρουμε πως τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες ισραηλινές ταινίες συμμετέχουν και βραβεύονται σε κινηματογραφικά φεστιβάλ στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο, και αποκτούν διανομή στην μικρή και την μεγάλη οθόνη, γνωρίζοντας όλο και μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία. Ως παράδειγμα θα μπορούσαμε να φέρουμε τον διεθνώς αναγνωρισμένο σκηνοθέτη Άμος Γκιτάι αλλά και την ισραηλινή σταρ Ρονίτ Ελκαμπέτς: η ταινία της «Το Διαζύγιο: Η δίκη της Βιβιάν Αμσαλέμ» υπήρξε υποψήφια για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 2015.

Το πρόγραμμα της Aθήνας περιλαμβάνει 11 ταινίες (8 μυθοπλασίας και 3 ντοκιμαντέρ) πρόσφατης παραγωγής (2010-2016). Οι περισσότερες δεν έχουν ακόμα εξασφαλίσει διανομή στην Ελλάδα, ενώ αρκετές από αυτές έρχονται στην χώρα μας μετά την πρεμιέρα τους σε μεγάλα ξένα φεστιβάλ.

Του χρόνου (2018) συμπληρώνονται 70 χρόνια από την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ, και η Πρεσβεία του Ισραήλ στην Αθήνα προγραμματίζει πλήθος εκδηλώσεων.

Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ

Ο κινηματογράφος είναι μια διεθνής γλώσσα. Μέσω εικόνων, μιλάει για ανθρώπινες εμπειρίες και συναισθήματα, εκφράζει δημιουργικές ιδέες. Η γλώσσα των Ισραηλινών κινηματογραφιστών αποτυπώνει προσωπικές ματιές πάνω σε μια ενδιαφέρουσα κοινωνία, μια δυναμική χώρα και έναν πολιτισμό σε διαρκή εξέλιξη. Αναδεικνύει επίσης έμμεσα την πολιτισμική, κοινωνική και πολιτική πολυμορφία της ισραηλινής κοινωνίας. Παρά τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Ισραήλ, ή ίσως και εξαιτίας αυτών, η σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή του Ισραήλ έχει παγκόσμια απήχηση. Η αυξανόμενη δημοτικότητά της στο ίδιο το Ισραήλ είναι μια επισφράγιση της αυθεντικότητάς της.

Ο δρόμος είναι μακρύς από τις πρώτες εικόνες που κινηματογραφήθηκαν το 1896, στην πρώτη εβραϊκή ταινία το 1923, στη μία και μοναδική ταινία που γυρίστηκε το 1948 (τη χρονιά της ανεξαρτησίας του Ισραήλ), στις υποψηφιότητες Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας των Βραβείων Όσκαρ και τις διακρίσεις στο μεγάλα διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου, μέχρι τη σημερινή έκρηξη δημιουργικότητας.

Στις δεκαετίες 1960 και 1970, εμπορικές ταινίες με θέμα τις εθνοτικές αντιθέσεις στο Ισραήλ, οι επονομαζόμενες ταινίες-μπουρέκια –συχνά κωμωδίες ή μελοδράματα, έδωσαν ώθηση στην κινηματογραφική βιομηχανία της χώρας. Παράλληλα την ίδια εποχή, χάρις στην επιρροή της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ, αναπτύσσεται το κύμα της «Νέας Ευαισθησίας» και παράγονται ταινίες που κάνουν το κινηματογράφο γνωστό εκτός συνόρων, με συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ και τις πρώτες διακρίσεις.

Η καμπή συντελείται στις αρχές της δεκαετίας 2000. Γυρίζονται περισσότερες ταινίες και, ακόμα σημαντικότερο, ο ισραηλινός κινηματογράφος γίνεται δημοφιλής στη χώρα, με 40 ταινίες μεγάλου μήκους και 1,5 εκατομμύρια εισιτήρια τον χρόνο, κατά μέσο όρο (επί πληθυσμού 8 εκατομμυρίων). Ίσως επειδή η θεματολογία των πιο δημοφιλών ταινιών αμφισβητεί ευθέως την παραδοσιακή μεσοαστική ισραηλινή «αφήγηση» και αφορά όλο και περισσότερους θεατές. Ο νέος ισραηλινός κινηματογράφος επικεντρώνεται στον «Άλλο», και μάλιστα στα περιθωριακά στοιχεία της κοινωνίας του Ισραήλ, είναι αντανάκλαση των αλλαγών που συντελούνται στην ισραηλινή κοινωνία.

Το 2004 υπήρξε ορόσημο για τον ισραηλινό κινηματογράφο. Στο ίδιο το Ισραήλ, οι θεατές του υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (από 600.000 σε 1.300.000 θεατές), ο πολιτιστικός «ιμπεριαλισμός» της Αμερικής δεν ήταν απόλυτος (από τις 20 δημοφιλέστερες ταινίες οι 5 ήταν ισραηλινές), ενώ σε περισσότερα από 80 διεθνή φεστιβάλ προβλήθηκαν ισραηλινές ταινίες, οι οποίες κέρδισαν 20 βραβεία.

Ο ισραηλινός κινηματογράφος δεν είναι πλέον άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Τα τελευταία χρόνια, ισραηλινές ταινίες έχουν συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και στις Νύχτες Πρεμιέρας, έχουν τιμηθεί με διακρίσεις και έχουν προβληθεί στη δημόσια τηλεόραση. Η 5η Εβδομάδα Ισραηλινού Κινηματογράφου προσφέρει μια ευκαιρία περαιτέρω γνωριμίας με μια πλούσια και πολυσχιδή κινηματογραφική παραγωγή, η οποία αποτελεί τον καθρέφτη μιας κοινωνίας που ξέρει να κοιτάζει τον εαυτό της με ταλέντο, αλλά και με ειλικρίνεια.

Ο ισραηλινός κινηματογράφος δεν είναι πλέον άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Τα τελευταία χρόνια, ισραηλινές ταινίες έχουν συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και στις Νύχτες Πρεμιέρας, έχουν τιμηθεί με διακρίσεις και έχουν προβληθεί στη δημόσια τηλεόραση. Η 5η Εβδομάδα Ισραηλινού Κινηματογράφου προσφέρει μια ευκαιρία περαιτέρω γνωριμίας με μια πλούσια και πολυσχιδή κινηματογραφική παραγωγή, η οποία αποτελεί τον καθρέφτη μιας κοινωνίας που ξέρει να κοιτάζει τον εαυτό της με ταλέντο, αλλά και με ειλικρίνεια.

Το Πρόγραμμα της Αθήνας:

Τετάρτη 3/5 (επίσημη έναρξη)N
20.30 Μπεν Γκουριόν, επίλογος (61’) / Είσοδος μόνο με προσκλήσεις

Πέμπτη 4/5
19.00 Γράψε λάθος (107’)
21.00 Πέρα από τα βουνά και τους λόφους (90’)

Παρασκευή 5/5
18.00 Στο κομμωτήριο (36’) / Στιγμιότυπα ζωής (60’)
20.00 Ο Υπεύθυνος Ανθρώπινου Δυναμικού (103’)
22.00 Ο Προξενητής (112’)

Σάββατο 6/5
18.00 Προσωπικές υποθέσεις (90’)
20.00 Όλα διαλύονται (86’)
22.00 Στο στόμα των λύκων (110’)

Κυριακή 7/5
18.00 Μία ημέρα και μία εβδομάδα (98’)
20.00 Ο Προξενητής (112’)
22.00 Πέρα από τα βουνά και τους λόφο

Συνόψεις Ταινιών:

Μπεν Γκουριόν, επίλογος / Ben Gurion, Epilogue / אפילוג, גוריון בן
Ντοκιμαντέρ, Ισραήλ/Γαλλία, 2016, 61’
Στα εβραϊκά και αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία και παραγωγή: Γιαρίβ Μόζερ / Yariv Mozer, Γιαέλ Πέρλοβ / Yael Perlov

Βασισμένο σε μια εξάωρη κινηματογραφημένη συνέντευξη που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτή του Κράτους του Ισραήλ και επί 14 χρόνια πρωθυπουργό. Βρισκόμαστε το 1968, ο Μπεν Γκουριόν είναι 82 ετών, ζει
απομονωμένος στην έρημο, έχοντας αποσυρθεί από την πολιτική. Με εντυπωσιακή πνευματική διαύγεια αποτιμά το παρελθόν και θέτει τα προβλήματα του μέλλοντος. Ένα διαχρονικό μάθημα πολιτικής.

Μία ημέρα και μία εβδομάδα / One Week and A Day / ויום שבוע
Δραματική, Ισραήλ, 2016, 98’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς και υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Ασάφ Πολόνσκι / Asaph Polonsky
Σενάριο: Ασάφ Πολόνσκι / Asaph Polonsky
Πρωταγωνιστούν: Σάι Αβίβι / Shai Avivi, Εβγκένια Ντοντίνα / Evgenia Dodina, Τόμερ Καπόν / Tomer Kapon

Πατέρας ανακαλύπτει τις ευεργετικές ιδιότητες της μαριχουάνας και την ξέφρενη παρέα ενός νεαρού γείτονα, στην προσπάθειά του να ξεπεράσει τον χαμό του γιου του. Ταινία αντίδοτο στη μελαγχολία, το πολλά υποσχόμενο αυτό ντεμπούτο εφευρίσκει έναν ανακουφιστικό και
βαθιά ανθρώπινο τρόπο προκειμένου να μιλήσει για τη ζωή, το θάνατο και την ανάγκη τού να συμφιλιώνεσαι ακόμη και με εκείνα τα πράγματα που σε τρομάζουν περισσότερο.

Πέρα από τα βουνά και τους λόφους / Beyond the Mountains and Hills / מעבר להרים ולגבעות
Δραματική, Ισραήλ, 2016, 90’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Εράν Κολίριν / Eran Kolirin
Σενάριο: Εράν Κολίριν / Eran Kolirin
Πρωταγωνιστούν: Μίλι Έσετ / Mili Eshet, Νόαμ Ίμπερ / Noam Imber, Σίρι Ναντάβ-Nαόρ / Shiree Nadav-Naor, Αλόν Πντουτ / Alon Pdut

Υστέρα από μια καριέρα 27 ετών στον στρατό, ο Νταβίντ επιστρέφει στη ζωή του πολίτη και στην οικογένειά του. Ελπίζοντας ότι θα του ανοίξουν οι πόρτες του επιχειρηματικού κόσμου και θα πετύχει, προσλαμβάνεται σε μια εταιρεία που πωλεί συμπληρώματα διατροφής. Σταδιακά όμως συνειδητοποιεί ότι ο ίδιος και η οικογένειά του είναι παγιδευμένοι σε αόρατους κοινωνικούς μηχανισμούς.

Προσωπικές υποθέσεις / Personal Affairs / شخصيه أمور
Δραματική, Ισραήλ, 2016, 90’
Στα αραβικά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Μάχα Χατζ / Maha Haj
Σενάριο: Μάχα Χατζ / Maha Haj
Πρωταγωνιστούν: Μάισα Αμπντ Ελχάντι / Maisa Abd Elhadi, Ζιάντ Μπάκρι / Ziad Bakri, Τζιχάν Ντερμελκονιάν / Jihan Dermelkonian, Χανάν Χίλο / Hanan Hillo

Στη Ναζαρέτ, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι ζει στο ρυθμό της καθημερινής ρουτίνας. Από την άλλη πλευρά των συνόρων, στη Ραμάλα, ο γιος τους Τάρεκ θέλει να μείνει ανύπαντρος, η κόρη τους είναι ετοιμόγεννη, ενώ ο άντρας της βρίσκει ένα ρόλο σε μια ταινία, και η γιαγιά τρελαίνεται.
Ανάμεσα σε όνειρα και συνοριακούς ελέγχους, ελαφρότητες και πολιτική, όλοι έχουν τις προσωπικές τους υποθέσεις.

Στο κομμωτήριο / Women in Sink / חפיפה
Ντοκιμαντέρ, Ισραήλ, 2015, 36’
Στα εβραϊκά και αραβικά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία και παραγωγή: Ίρις Ζάκι / Iris Zaki

Σε ένα μικρό κομμωτήριο μιας Χριστιανής Αράβισσας στη Χάιφα, η σκηνοθέτις εγκαθιστά μια κάμερα πάνω από τον λουτήρα και συζητά με τις πελάτισσες καθώς τις λούζει. Το κομμωτήριο μετατρέπεται σε χώρο ελευθερίας, όπου Εβραίες και Αράβισσες ανακαλύπτουν ομοιότητες και
διαφορές, συζητώντας για πολιτική, ιστορία και έρωτες.

Στιγμιότυπα ζωής / Life in Stills / הצלמניה
Ντοκιμαντέρ, Ισραήλ/Γερμανία, 2011, 60’, έγχρωμο
Στα εβραϊκά και γερμανικά, με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Ταμάρ Ταλ / Tamar Tal
Παραγωγή: Μπαράκ Χάιμαν / Barak Heymann

Στα 96 της χρόνια, η Μίριαμ Βαϊσενστάιν μαθαίνει ότι το φωτογραφείο –έργο ζωής του θανόντα συζύγου της– προορίζεται για κατεδάφιση. Για να σωθεί το φωτογραφείο και τα σχεδόν ένα εκατομμύριο αρνητικά του που απεικονίζουν ιστορικές στιγμές του Ισραήλ, η δογματική και ασυμβίβαστη αυτή γυναίκα συμμαχεί με τον εγγονό της Μπεν. Γιαγιά και εγγονός ξεκινούν ένα συναισθηματικό ταξίδι που περιλαμβάνει κωμικές και συγκινητικές στιγμές.

Στο στόμα των λύκων / Big Bad Wolves / הרע מהזאב מפחד מי
Δραματική κομεντί, Ισραήλ, 2013, 110’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Ααρόν Κέσαλες / Aharon Keshales και Ναβότ Παπουσάντο / Navot Papushado
Σενάριο: Ααρόν Κέσαλες / Aharon Keshales και Ναβότ Παπουσάντο / Navot Papushado
Πρωταγωνιστούν: Λιόρ Ασκενάζι / Lior Ashkenazi, Ρότεμ Κεϊνάν / Rotem Keinan, Τσάχι Γκραντ / Tzahi Grad

Μια σειρά από αποτρόπαιους φόνους οδηγεί σε ανάκριση έναν φιλήσυχο καθηγητή ως βασικό ύποπτο. Χωρίς επιβαρυντικά στοιχεία, αφήνεται τελικά ελεύθερος, αλλά τόσο ένας αστυνομικός όσο και ο πατέρας ενός θύματος είναι πεπεισμένοι πως εκείνος είναι ο δράστης. Παράλληλα είναι αποφασισμένοι να κάνουν κάτι για αυτό. Η καλύτερη ταινία της χρονιάς, σύμφωνα με τον Κουέντιν Ταραντίνο.

Ο Υπεύθυνος Ανθρώπινου Δυναμικού / The Human Resources Manager /שליחותו של הממונה על משאבי אנוש
Δραματική κομεντί, Ισραήλ, 2010, 103’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Εράν Ρίκλις / Eran Riklis
Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Α.Β. Γεοσούα / A. B. Yehoshua
Προσαρμογή σεναρίου: Νόαχ Στόλμαν / Noah Stollman
Πρωταγωνιστούν: Μαρκ Ιβανίρ / Mark Ivanir, Νόαχ Σίλβερ / Noah Silver, Ρεϊμόντ Αμσαλέμ /Reymonde Amsalem

Με σκοπό να προστατεύσει την εικόνα της εταιρείας του, ο υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού μιας αλυσίδας φούρνων ταξιδεύει απρόθυμα στην Ανατολική Ευρώπη για να παραδώσει στην οικογένειά της τη σωρό μιας υπαλλήλου, που είχε μεταναστεύσει πρόσφατα στο Ισραήλ.

Όλα διαλύονται / Melting Away / בגשם נמס
Δραματική, Ισραήλ, 2012, 86’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Ντορόν Εράν / Doron Eran
Σενάριο: Μπίλι Μπεν Μοσέ / Billy Ben-Moshe
Πρωταγωνιστούν: Χεν Γιάνι / Hen Yanni, Άμι Βάινμπεργκ / Ami Weinberg, Λιμόρ Γκόλντσταϊν /Limor Goldstein

Οι γονείς του έφηβου Ασάφ τον διώχνουν από το σπίτι, όταν ανακαλύπτουν πως του αρέσει να φορά γυναικεία ρούχα. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η μητέρα του προσλαμβάνει έναν ντετέκτιβ για βρει το γιο της και να του πει ότι ο πατέρας του πεθαίνει από καρκίνο. Στο νοσοκομείο, τον ετοιμοθάνατο πατέρα επισκέπτεται η Άννα, μια μυστηριώδης νοσοκόμα.

Γράψε λάθος / Footnote / שוליים הערת
Δραματική κομεντί, Ισραήλ, 2011, 107’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Τζόζεφ Σεντάρ / Joseph Cedar
Σενάριο: Τζόζεφ Σεντάρ / Joseph Cedar
Πρωταγωνιστούν: Λιόρ Ασκενάζι / Lior Ashkenazi, Σλόμο Μπαρ-Άμπα / Shlomo Bar-Aba, Αλίζα Ροζέν / Aliza Rosen

Ο Ελιέζερ και ο Ουριέλ Σκόλνικ, πατέρας και γιος, είναι γλωσσολόγοι, έγκριτοι καθηγητές Πανεπιστημίου, με έντονο ανταγωνισμό μεταξύ τους, και μελετητές του Ταλμούδ, του ιερού εβραϊκού βιβλίου. Όταν και οι δύο μαθαίνουν ότι ο Ελιέζερ θα τιμηθεί για το έργο του, η ήδη περίπλοκη σχέση τους φθάνει σε μια νέα κορύφωση.

Ο Προξενητής / The Matchmaker / הייתי פעם
Δραματική κομεντί, Ισραήλ, 2010, 112’
Στα εβραϊκά με ελληνικούς υπότιτλους
Σκηνοθεσία: Άβι Νέσερ / Avi Nesher
Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Αμίρ Γκουτφρόιντ / Amir Gutfreund
Πρωταγωνιστούν: Αντίρ Μίλερ / Adir Miller, Μάγια Νταγκάν / Maya Dagan, Τουβάλ Σαφίρ / Tuval Shafir

Στη διάρκεια του καλοκαιριού του 1968, ο έφηβος Άρικ πιάνει δουλειά στο πλευρό ενός μυστηριώδους προξενητή, επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος, που διατηρεί ένα μικρό γραφείο σε κακόφημη συνοικία. Μέσα σε αυτόν τον αλλόκοτο για τον Άρικ περίγυρο, ο προξενητής θα
τον μυήσει σε έναν καινούργιο κόσμο, στο Ισραήλ.