Μουσική για το Νέο Κόσμο: πώς μια γειτονιά γίνεται μουσικό έργο;

Η γειτονιά του Νέου Κόσμου ή το Δουργούτι όπως λέγονταν παλαιότερα, εμπνέει μουσικούς και καλλιτέχνες και αποτελεί τη βάση για ένα πρωτότυπο μουσικό πείραμα που παρουσιάζεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στις 26 και 27 Μαϊου από την ομάδα Όχι Παίζουμε και το μουσικό σύνολο ARTéfacts.

21.05.2017

Τα τελευταία χρόνια το Δουργούτι αποτέλεσε πεδίο εντατικής έρευνας και καλλιτεχνικής δράσης της ομάδας Όχι Παίζουμε. Στόχος της ομάδας ήταν η αισθητική, ιστορική και αισθητηριακή χαρτογράφηση της περιοχής. Ο Γιώργος Σαχίνης, από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας, μάς εξηγεί πως προέκυψε το project Dourgouti Island Hotel.

“Το Dourgouti Island Hotel Project ήταν μια πρωτοβουλία της ομάδας “όχι παίζουμε / UrbanDig” όταν θελήσαμε να βγούμε στο δημόσιο χώρο και να κάνουμε αυτό που πάντα μας άρεσε ως ομάδα: να φτιάχνουμε παραστάσεις “site-specific” που παίζονται σε μη θεατρικούς χώρους και εμπνέονται από το κεφάλαιο του κάθε τόπου. Με τελικό στόχο λοιπόν την ομώνυμη παράσταση που παίχτηκε τον Οκτώβριο του 2015 στους δρόμους και τις στέγες του Δουργουτίου, δημιουργήσαμε από το 2013 ένα πρόγραμμα 96 ημερών ανοιχτών δράσεων που στόχο είχε να ανασκαφεί συλλογικά ο πολιτισμικός πλούτος της γειτονιάς. Οι σχέσεις και συνεργασίες που δημιουργήθηκαν με τους 630 ερευνητές, καλλιτέχνες, επιστήμονες, μαθητές κάθε βαθμίδας, φοιτητές, και απλούς ενδιαφερόμενους τόσο από την περιοχή όσο και από την υπόλοιπη Αθήνα και το εξωτερικό γύρω από το ζητούμενο του αρχείου, αποτέλεσαν, πλάι στο αρχείο, κύρια πηγή έμπνευσης για την παράσταση. Επιπλέον δημιουργήθηκαν εργαλεία και δράσεις που απευθύνθηκαν πέρα από το χώρο της τέχνης, στην εκπαίδευση, στην έρευνα, στον τουρισμό, ανάλογα με το ενδιαφέρον των συνεργατών αυτής της διαδικασίας και τις δυνατότητες της ομάδας μας. Δικαιώθηκε η απόφασή μας να βουτήξουμε σε κάτι τόσο μεγάλο, καθώς συνεχώς γεννούσε νέες παρέες, νέες δράσεις αναζωογονώντας τους εμάς τους ίδιους και τη σχέση μας με την πόλη. Στο Δουργούτι ρίζωνα και απογειωνόμουν ταυτόχρονα, και αυτό μου άρεσε προσωπικά.”

_UrbanDig

Το υλικό που συγκεντρώθηκε μέσα από τις δράσεις στο Δρουγούτι, αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία της παράστασης “Μουσική για το Νέο Κόσμο” που θα παρουσιαστεί στη Στέγη. Η Ρέα Ζέκου, μέλος της Ομάδας Όχι Παίζουμε εξηγεί πώς από τα αρχεία μιας γειτονιάς προέκυψαν μουσικά κομμάτια.

“Το υλικό που μαζεύτηκε μέσα από τις δράσεις και τις συνέργειες που προαναφέρθηκαν είναι τεράστιο και πολυδιάστατο. Η συνεργασία με τη Στέγη αποτέλεσε μια ευκαιρία να δημιουργηθούν περαιτέρω ομάδες και να επεξεργαστούν το διαθέσιμο υλικό με βάση το υπόβαθρο, τα ενδιαφέροντά τους και τα ζητήματα που θέλησαν να θίξουν και αυτό με τη σειρά του να βγει προς τα έξω. Για κάποιους το Δουργούτι είναι το σπίτι τους, για κάποιους άλλους αποτέλεσε πηγή έμπνευσης ή πεδίο έρευνας. Ο καθένας και η κάθε ομάδα προσέγγισε τη γειτονιά και το υλικό με το δικό του οπτική. Έτσι δημιουργήθηκαν 6 διαφορετικά “libretti¨, 6 ιστορίες ή διαδρομές, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, όσον αφορά την φόρμα, την πληροφορία, τη γραφή ή την απεικόνιση της. Αυτα τα libreti παραδόθηκαν στους συνθέτες Δημήτρη Ανδρικόπουλο, Παναγιώτη Κόκορα, Γιάννη Κυριακίδη, Εσθήρ Λέμη, Νικόλα Τζώρτζη οι οποίοι δημιούργησαν ισάριθμα μουσικά έργα τα οποία θα ερμηνεύσει στη Στέγη το σύνολο σύγχρονης μουσικής ARTéfacts.”

_ARTéfacts

Πώς όμως η σύγχρονη μουσική αντανακλά την ιστορία και την ουσία της γειτονιάς του Νέου Κόσμου; Ο Θοδωρής Βαζάκας, μέλος του μουσικού συνόλου ARTéfacts, λέει σχετικά: “Η σύγχρονη μουσική είναι η γλώσσα του σήμερα. Προσπαθούμε να αποδώσουμε εικόνες της ιστορίας αλλά και της σημερινής ιδιαιτερότητας της περιοχής χρησιμοποιώντας αυτή τη σύγχρονη γλώσσα. Κάνοντας αυτό δημιουργούμε μια γέφυρα επικοινωνίας ενός κόσμου “αποκλεισμένου” από τον σύγχρονο κόσμο που τον περιβάλλει”.

Για τις δυσκολίες και τις προκλήσεις αυτού του πρότζεκτ ο Θοδωρής Βαζάκας αναφέρει: “Το να αποδώσουμε μικρές πτυχές της ιδιαιτερότητας μιας περιοχής που ποτέ δεν αφομοιώθηκε από το περιβάλλον της, χρησιμοποιώντας ένα τόσο ξένο μέσο για αυτήν, όπως η σύγχρονη μουσική, είναι από μόνο του μια πρόκληση. Ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση όμως αποτελεί το εγχείρημα του να γίνει κατανοητή η αίσθηση της περιοχής, μέσο μιας ξένης γλώσσας, τόσο στο κοινό που έχει ζήσει την περιοχή και την γνωρίζει καλά όσο και στο κοινό που θα έρθει για πρώτη φορά σε επαφή με αυτήν μέσα από την εμπειρία μιας συναυλίας. Δύο κόσμοι συνευρίσκονται και στόχος μας είναι να δώσουμε ισχυρά ερεθίσματα στο κοινό από όποιον από τους 2 κόσμους κι αν προέρχεται αυτό.

Τις μέρες της συναυλίας, η ομάδα Όχι Παίζουμε θα επιμεληθεί και θα υλοποιήσει μια έκθεση παρουσίασης του παραγόμενου υλικού εντός της Στέγης, που θα περιλαμβάνει την εμπειρία της εικονικής πλοήγησης στο Δουργούτι με τη βοήθεια της ψηφιακής εφαρμογής ξενάγησης cliomuseapp. Επίσης, θα πραγματοποιήσει και μια νέα χορευτική περφόρμανς στους δρόμους του Νέου Κόσμου, εμπνευσμένη από τη σύμπραξη αυτή, προσφέροντας στη γειτονιά μια νέα επιτόπια καλλιτεχνική εμπειρία.

Όπως επισημαίνει η Ρέα Ζέκου “η έκθεση αποτελεί μια συμπληρωματική δράση της συναυλίας “Μουσική για το Νέο Κόσμο”. Η έκθεση, αφού δεν αποτελεί την κύρια δράση της εκδήλωσης και είναι στημένη σε έναν χώρο περάσματος και αναμονής, επιδιώκει να προσδώσει έναν ανάλαφρο χαρακτήρα, με επιλεγμένα κομμάτια της πληροφορίας που έχει δοθεί στους συνθέτες, να συγκεντρώνεται σε συγκεκριμένα σημεία του χώρου. Τα σημεία αυτά αντιστοιχούν σε έναν νοητό χάρτη της περιοχής. Αυτό που επιδιώκουμε είναι να δώσουμε μια γεύση της διαφορετικότητας και των έντονων αντιθέσεων της περιοχής, της ιδιαιτερότητας της και του πλούσιου ιστορικού, κοινωνικού και πολιτισμικού κεφαλαίου της. Επίσης να περιγράψουμε μια διαδρομή συλλογής και καλλιτεχνικής διαχείρισης του αρχείου που ξεκινάει από τους νυν και πρώην κατοίκους, τους “φίλους της γειτονιάς” και τους συνεργάτες του περσινού προγράμματος Dourgouti Island Hotel και περνάει στους συνθέτες και τους μουσικούς της φετινής δράσης αυτής της Στέγης. Επιδιώκουμε να αναδείξουμε αυτή την ενδιαφέρουσα και απροσδόκητη διαδρομή, που συνδέει διαφορετικούς κόσμους μεταξύ τους με αφορμή μια παράσταση και όχημα το ενδιαφέρον για έναν τόπο, πράγμα που αποτελεί λογική του UrbanDig Project.”