Κωστής Μπιτζάνης: Ο Δήμος Αθηναίων είναι ένα πολύ μεγάλο brand name
Ο άνθρωπος που βρέθηκε πίσω από την εκτόξευση των εκδηλώσεων της «Τεχνόπολις» του Δήμου Αθηναίων, τώρα σηκώνει τα μανίκια και πιάνει δουλειά προέδρου στον ΟΠΑΝΔΑ (τον Οργανισμό Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του δήμου). Ο Κωστής Μπιτζάνης μιλάει για τους στόχους του και παραδέχεται τα ελλείμματα της δημοτικής αρχής.Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Στον Εθνικό Κήπο, το επόμενο πρωινό από μια νυχτερινή καταιγίδα, μοσχοβολάει ο τόπος. Λες και κάνεις εκδρομή στην εξοχή. Παραδόξως, είμαστε – μαζί με τον Κωστή Μπιτζάνη, το νέο πρόεδρο του ΟΠΑΝΔΑ – ανάμεσα στους ελάχιστους επισκέπτες του κήπου. Σύμφωνα με τα επίσημα νούμερα δε, ανήκουμε στο φωτεινό 10% του πληθυσμού της πόλης που περιδιαβαίνει στους διαδρόμους του συχνά – πυκνά.
Ο Κωστής Μπιτζάνης, ψύχραιμα μα αποφασιστικά, υπόσχεται πως αυτό θα αλλάξει. Το πληθωρικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων (πολιτιστικές, αθλητικές, εκπαιδευτικές) υπό τον τίλο «Ζήσε τον κήπο αλλιώς» που ξεκινάει από την Πέμπτη 1η Ιουνίου και για ολόκληρο το μήνα δίνει το σύνθημα. Παρεμπιπτόντως, είναι και ο πρώτος κύκλος δράσεων που ο ίδιος λανσάρει από το νέο του πόστο. Ομως, ο Κωστής Μπιτζάνης δεν είναι καινούργιος στο Δήμο Αθηναίων. Είναι ο διευθύνων σύμβουλος της «Τεχνόπολις», ο άνθρωπος δηλαδή που έκανε την Πειραιώς 100 έναν από τους πρώτους πολιτιστικούς προορισμούς της πόλης.
Έχετε αναλάβει καθήκοντα ως πρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων από τις αρχές του 2017. Ποιοι θα είναι οι βασικοί άξονες της δράσης σας;
Κλείνοντας τέσσερις μήνες στον ΟΠΑΝΔΑ θεωρώ πως το πιο σημαντικό είναι να ξεκαθαρίσει η αποστολή αυτού του οργανισμού – η οποία δεν είναι άλλη από το να πετύχουμε να απευθυνόμαστε σε κάθε κάτοικο της πόλης· να μην υπάρχει ούτε ένας δημότης της Αθήνας αποκλεισμένος από τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και τη δημιουργική μάθηση. Συνεπώς πρέπει – αξιοποιώντας το έμψυχο δυναμικό όσο και το δυναμικό των υποδομών του ΟΠΑΝΔΑ – να παρέχουμε υπηρεσίες πολιτισμού και αθλητισμού σε όλους και ιδιαίτερα σ’ εκείνους που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση.
Προέρχεστε από τον ιδιωτικό τομέα αλλά έχετε διαδραματίσει μια σημαντική πορεία κι εντός του δήμου.
Τα τελευταία έξι χρόνια είμαι διευθύνων σύμβουλος στην «Τεχνόπολη» του δήμου Αθηναίων. Χτίσαμε μαζί με τους συνεργάτες μου μια πρόταση για την «Τεχνόπολη» που σήμερα πρωτοστατεί στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης. Φυσικά, αυτή η εμπειρία φαίνεται πως είναι και πολύτιμη για τον ΟΠΑΝΔΑ. Νωρίτερα, είχα διατελέσει διευθυντής στο μουσείο της Ερμούπολης και ναι, όπως λέτε, υπήρξα για πολλά χρόνια διευθυντικό στέλεχος στον ιδιωτικό τομέα.
Στον ελληνικό δημόσιο τομέα έχει παραμεληθεί πολύ το κομμάτι της διοίκησης
Πως σας φάνηκε το πέρασμα από τον ιδιωτικό στο δημόσιο τομέα;
Σαφώς και υπάρχουν διαφορές αλλά υπάρχουν και ομοιότητες – τις οποίες κανείς οφείλει να μην παραβλέψει αν θέλει να ωφεληθεί στη δουλειά του στο Δημόσιο. Η διοίκηση χρειάζεται όραμα, σχέδιο, αξιοποίηση των πόρων, προγραμματισμό, έλεγχο κι όλα αυτά πρέπει να εφαρμόζονται είτε κανείς διοικεί μια επιχείρηση είτε ένα δημόσιο οργανισμό. Και όπως φαίνεται, στον ελληνικό δημόσιο τομέα, έχει παραμεληθεί πολύ το κομμάτι της διοίκησης.
Δηλαδή, εκτός από τα οικονομικά προβλήματα, τι καλείται να ξεπεράσει ο καθένας που βρίσκεται στη θέση σας προκειμένου να παράγει επί της ουσίας έργο;
Ένας άνθρωπος σαν κι εμένα που δεν είναι πολιτικός, δεν είναι, δηλαδή, αιρετός συνειδητοποιεί ότι τέτοιου είδους οργανισμοί σαν τον ΟΠΑΝΔΑ δεν έχουν διοικηθεί ποτέ με τον τρόπο και τις αρχές της σύγχρονης διοίκησης – δηλαδή με όλα όσα σας ανέφερα προηγουμένως. Τη στιγμή που μιλάμε η αποστολή του ΟΠΑΝΔΑ παραμένει ασαφής, δεν είναι καθαρό τι ακριβώς κάνει ή μπορεί να κάνει, ο κάθε πρόεδρος αναλαμβάνει και εφαρμόζει μια δική του πολιτική χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό ενώ δεν αξιοποιούνται οι πόροι του οργανισμού· τόσο οι άνθρωποι εντός του που υποαπασχολούνται σε μεγάλο βαθμό όσο και οι υποδομές που παραμελούνται και δεν συντηρούνται όπως θα έπρεπε. Διαπιστώνω λοιπόν πως όλα αυτά πρέπει να τα αντιστρέψω.
Όπως επισημάνατε δεν είστε πολιτικός. Μα αυτό τελικά, δεν είναι… προτέρημα;
Πράγματι, η πολιτική εμπειρία δεν λειτουργεί ως προτέρημα. Δεν ξέρω καν, αν βοηθάει κάποιον που του ανατίθεται η διοίκηση ενός οργανισμού. Πιστεύω ακράδαντα ότι η διοίκηση είναι μια δουλειά, μια επιστήμη που διδάσκεται στα πανεπιστήμια, πρέπει κανείς να την έχει ασκήσει, να έχει την εμπειρία και τη γνώση που απαιτεί κι αυτό σημαίνει πως δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκη να είναι συνυφασμένη με την πορεία ενός εκλεγμένου προσώπου.
Ωστόσο, είχατε ποτέ πολιτικές βλέψεις;
Με αφορά η πολιτική από τη στιγμή που με ενδιαφέρουν τα κοινά αλλά δεν έχω βλέψεις για να μπω στην κεντρική πολιτική σκηνή. Δεν μ’ ενδιαφέρει αυτό.
Ο δήμος Αθηναίων δεν φιλοδοξεί να γίνει ο φορέας που θα παράγει πειραματική τέχνη
Για την ώρα σας ζητώ να σκεφτείτε οραματικά. Ιδεωδώς, τι θέλετε να αλλάξει στον τρόπο που ο δήμος διαχειρίζεται τις πολιτιστικές εκδηλώσεις;
Υλοποιώντας το πρόγραμμα του δημάρχου Γιώργου Καμίνη, σκέφτομαι μια διαρκώς βελτιούμενη ποιότητα και μια διαρκώς αυξανόμενη προσβασιμότητα. Ο δήμος δεν φιλοδοξεί να γίνει ο φορέας που θα παράγει πειραματική τέχνη ή πολιτιστικές εκδηλώσεις για ειδικά κοινά – χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τη σημασία να συμβαίνουν αυτά στην πόλη. Ο ΟΠΑΝΔΑ και η Τεχνόπολη πρέπει να προσφέρει μια καλύτερη ζωή και να απευθύνεται σε περισσότερες ηλικιακές και κοινωνικές κατηγορίες. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεσματικότητας ήταν η έκθεση για την δεκαετία του 80 στην Τεχνόπολη η οποία είχε μαζική προσέλευση – πάνω από 80.000 κόσμου – την ώρα που ήταν τεκμηριωμένη και μελετημένη. Θέλουμε να διαδώσουμε αυτό το μοντέλο δράσης στον πολιτισμό.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο προβληματικό σημείο στο οποίο επείγει να παρέμβετε;
Μακάρι να ήταν μόνο ένα. Με τους στενούς μου συνεργάτες στον ΟΠΑΝΔΑ έχουμε ήδη εκπονήσει ένα σχέδιο για την επόμενη διετία το οποίο μπαίνει σταδιακά σε εφαρμογή. Ωστόσο ό,τι αφορά στις υποδομές – τις παιδικές χαρές, τα γήπεδα μας – η κατάσταση δεν μπορεί ν’ αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη. Πάντως, βάσει πλάνου, μήνα με το μήνα θα γίνονται ορατές οι παρεμβάσεις στην καθημερινότητα της πόλης.
Ξεκινάτε από το σχέδιο δραστηριοτήτων στον παραγκωνισμένο Εθνικό κήπο. Τι ακριβώς σχεδιάζετε;
Από τα πρώτα πράγματα που είδαμε στον ΟΠΑΝΔΑ ήταν να παρέχουμε όσο το δυνατόν περισσότερες υπηρεσίες στους δημότες. Αναγνωρίζοντας από τη μια πως έχουμε ένα πολύ αξιόλογο δυναμικό από μουσικούς, γυμναστές, παιδαγωγούς την ώρα που οι υποδομές μας δεν επαρκούν, σκεφτήκαμε αυτή την outdoor δραστηριότητα με τίτλο «Ζήσε τα πάρκα και τους κήπους αλλιώς». Ξεκινάμε με αφετηρία τον Εθνικό κήπο κι ένα πολύ πλούσιο πρόγραμμα με 150 εκδηλώσεις – 50 αθλητικές, 50 καλλιτεχνικές και 50 δημιουργικού παιχνιδιού για παιδιά. Για εμάς, ο κήπος δεν είναι μόνο μια όαση πρασίνου στο κέντρο της Αθήνας αλλά κι ένας τόπος που έχει συνδεθεί με την ιστορία της πόλης στο πέρασμα των χρόνων συνεπώς προσπαθούμε να τον ζωντανέψουμε.
Θεωρείτε πως ο Εθνικός κήπος έχει τη ζωή που του αξίζει;
Μια περσινή μελέτη αποδεικνύει ότι το 10% του αθηναϊκού πληθυσμού επισκέπτεται τον Κήπο, το οποίο όπως καταλαβαίνετε είναι πολύ μικρό. Πρέπει να πολλαπλασιαστεί αυτό το ποσοστό.
Ούτε ο δημόσιος χώρος είναι αυτός που θα έπρεπε να είναι, ούτε και η συμπεριφορά των δημοτών στη δημόσια σφαίρα είναι αυτή που θα βοηθούσε ώστε να αποτιμάται ως πλούτος για όλους
Μήπως αυτό το ποσοστό είναι συναφές με τη γενικότερη προβληματική σχέση του Αθηναίου με το δημόσιο χώρο;
Ακριβώς όπως το λέτε, μιλάμε για μια προβληματική σχέση. Και δυστυχώς είναι αμφίδρομα προβληματική: Ούτε ο δημόσιος χώρος είναι αυτός που θα έπρεπε να είναι, ούτε και η συμπεριφορά των δημοτών στη δημόσια σφαίρα είναι αυτή που θα βοηθούσε ώστε να αποτιμάται ως πλούτος για όλους. Γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά σημαντικό για μια δημοτική αρχή να καλλιεργεί μια καλύτερη αξιοποίηση του δημόσιου χώρου. Χαρακτηριστική είναι η πρωτοβουλία του δήμου Αθηναίων που έχει ξεκινήσει για την πεζοδρόμηση του εμπορικού τριγώνου. Είναι μεγάλη η ανάγκη να αναπτύξουμε μιαν άλλη κουλτούρα συμπεριφοράς στο δημόσιο χώρο.
Ως κάτοικος αυτής της πόλης, ποια είναι τα συμπτώματα που σας ενοχλούν στο δημόσιο χώρο;
Προσωπικά με ενοχλεί αυτό το ατελείωτο tagging στους τοίχους της Αθήνας χωρίς κανένα απολύτως λόγο – δεν καταλαβαίνω τι εκπροσωπεί όλο αυτό. Επίσης με ενοχλεί η μεγάλη ευκολία με την οποία καταπατάται ο δημόσιος χώρος με αποτέλεσμα να δυσκολεύει δραματικά η κίνηση του πεζού και κυρίως των ατόμων με προβλήματα κινητικά. Όπως επίσης με ενοχλεί ότι υποδομές στο δημόσιο χώρο παρακμάζουν.
Κι όλο αυτό δεν συνιστά ένα τεράστιο έλλειμμα πολιτισμού καθημερινότητας στη ζωή των Αθηναίων γενικώς;
Προφανώς και η έκφραση στη σύγχρονη καθημερινή ζωή έχει να κάνει με τον πολιτισμό μας. Ο τρόπος που ζούμε, κινούμαστε, βιώνουμε την πόλη είναι πολιτισμός.
Έχουμε και έλλειμμα δημοσίων χώρων επίσης;
Νομίζω πως αυτό που προέχει τώρα είναι να συντηρήσουμε και να χαρούμε όσα που έχουμε ήδη. Εδώ πρέπει να επικεντρωθούμε. Η χειρονομία μας στον Εθνικό Κήπο στρέφεται ακριβώς σε αυτό το αίτημα: Να ζωντανέψουν άρα να φροντιστούν, να συντηρηθούν, ν’ αποκτήσουν σταθερό κοινό και κοινό που να σέβεται ως δικά του τα πάρκα και τους κήπους μας. Αν αρχίσουμε να τα ζούμε περισσότερο ίσως έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Με ενοχλεί η μεγάλη ευκολία με την οποία καταπατάται ο δημόσιος χώρος
Εκτιμάτε πως τα πολιτιστικά προγράμματα του δήμου μπορούν να ανταγωνιστούν εκείνα των μεγάλων κρατικών ή ιδιωτικών οργανισμών που διοργανώνονται την ίδια στιγμή;
Εμείς αντιμετωπίζουμε αυτή τη συνύπαρξη ως μια ευκαιρία συνεργασίας με πολλούς από τους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται πολιτιστικά. Για παράδειγμα, με το Φεστιβάλ Αθηνών έχουμε ήδη μια συνεργασία – στο πλαίσιο του Κήπου και όχι μόνο. Επίσης δημιουργήσαμε το Athens Cultute Net, μια πρωτοβουλία του δήμου να φέρει σε μια κοινή πλατφόρμα όλους τους φορείς που παράγουν πολιτισμό στην Αθήνα. Γίνεται, δηλαδή, φανερό ότι δεν βλέπουμε ανταγωνιστικά τους ιδιωτικούς φορείς και τα ιδρύματα. Από εκεί και πέρα, οι οργανισμοί και κυρίως εκείνοι που τώρα αρχίζουν να προτείνουν πράγματα στο χώρο του πολιτισμού έχουν τη δύσκολη δουλειά να χτίσουν τη δική τους ταυτότητα – γιατί η ταυτότητα δεν είναι δεδομένη. Προσωπικά παρακολουθώ με ενδιαφέρον αυτήν την προσπάθεια.
Παρόλα αυτά, η αισθητική των πολιτιστικών εκδηλώσεων του δήμου πάσχει…
Το παράδειγμα της «Τεχνόπολις» έδειξε πως η αίσθηση που έχουμε για το δημοτικό μπορεί να γίνει δύναμη και προτέρημα. Δήμος και πόλη είμαστε όλοι, άρα μπορούμε να φτιάξουμε φρέσκες συνεργασίες, να προτείνουμε νέες ιδέες και να τις ενστερνιστούμε. Ο Δήμος Αθηναίων είναι πολύ μεγάλο brand name, δίνει απίστευτες ευκαιρίες για ανάπτυξη και συνεργασία και είναι κρίμα να καταφέρουμε να το φορτίσουμε αρνητικά. Είμαι βέβαιος πως το δημοτικό – τουλάχιστον σε σχέση με τον πολιτισμό – θα ταυτιστεί ξανά και σύντομα με ένα θετικό πρόσημο.
Οι, μέχρι σήμερα δραστηριότητες του ΟΠΑΝΔΑ, τι σας δείχνουν; Είχαν την προσδοκούμενη ανταπόκριση;
Δεν τα είχαν πάει άσχημα ωστόσο το σχέδιο που εφαρμόζουμε από φέτος εισηγείται δράσεις που θα έχουν χαρακτήρα θεσμού, άρα θα χτίσουν ένα κοινό. Κάθε Ιούνιο δηλαδή θα έχουμε δράσεις σε κήπους επιδιώκοντας σχέση με τους πολίτες. Συνεπώς ελπίζουμε και σε περισσότερο κόσμο και σε αποτελεσματικότερη επικοινωνία με τους δημότες.
Το τουριστικό κοινό σας ενδιαφέρει εξίσου;
Ναι, πάρα πολύ. Στοχεύουμε σε μια Αθήνα- city break κι έτσι φροντίζουμε οι δραστηριότητες μας από εδώ και στο εξής να έχουν διεθνή χαρακτήρα. Πιστεύουμε, για παράδειγμα, ότι το πρόγραμμα του Κήπου απευθύνεται και θα προωθηθεί σε όλους τους τουρίστες που θα μείνουν για 4-5 μέρες στα ξενοδοχεία του κέντρου. Ο κήπος από μόνος του είναι ένα «προϊόν» που μπορεί να προσελκύσει ξένους επισκέπτες. Αλλά και οι χειμερινές δραστηριότητες, οι γιορτές των Χριστουγέννων, σχεδιάζονται μ’ ένα γνώμονα προκειμένου να συμβάλλουν στο προφίλ της Αθήνας ως τουριστικού προορισμού και τους υπόλοιπους μήνες.
Οι χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του περασμένου χειμώνα δέχθηκαν μεγάλη κριτική – κι όχι άδικα. Πως θα κινηθείτε αυτή τη φορά;
Καταρχάς έχουμε ξεκινήσει από τον Απρίλιο το σχεδιασμό των εκδηλώσεων του Δεκεμβρίου, άρα μιλάμε για μια καλά προετοιμασμένη ομάδα εργασίας. Για την ώρα, αυτό που μπορώ να πω είναι πως οι εκδηλώσεις δεν θα περιοριστούν στην πλατεία Συντάγματος αλλά θα αναπτυχθούν σε 5-6 σημεία της Αθήνας και θα λειτουργήσουν σαν ένα ενιαίο δίκτυο γιορτής.
