Passport – Ένα πράσινο κουμπί: ένα διαφορετικό project στο Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου

Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος FAIDRA, παρουσιάζεται φέτος ένα διαφορετικό θεατρικό project, με τίτλο “Διαβατήριο: Ένα πράσινο κουμπί” και κεντρικό θέμα το προσφυγικο-μεταναστευτικό. Το project αυτό παρουσιάζεται στο Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου στις 3 και 4 Ιουνίου 2017, με ελεύθερη είσοδο.

30.05.2017

Λίγα λόγια για το τι πρόκειται να δούμε…

Μια γυναίκα, μετανάστης από τη Βουλγαρία περνά τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα μέσω Τουρκίας και δύο Έλληνες συνοριοφύλακες τη συλλαμβάνουν. Παρά την εμφανή ταλαιπωρία της, οι συνοριοφύλακες της περνούν χειροπέδες και την ανακρίνουν. Μέσα από την ανάκριση, τους διηγείται όλη την ιστορία της σχετικά με το πώς έφτασε μέχρι τον Έβρο μαζί με άλλους. Στη διάρκεια της αφήγησης οι συνοριοφύλακες συνειδητοποιούν ότι όλο της το βιος είναι ένα σωρό κασσέτες, που τις έχει κατάσαρκα δεμένες σφιχτά πάνω στο σώμα της. Είναι όλη η περιουσία της στην ξενιτιά που επέλεξε να πάει και η ταυτότητα της. Χωρίς άλλες αποσκευές παρά μόνο τις αναμνήσεις της και με ένα πράσινο κουμπί ραμμένο πάνω της για διαβατήριο έρχεται σε μια ξένη χώρα και μη έχοντας τίποτα άλλο, καταθέτει αισθήσεις και μνήμες.

Βάζοντας την μία πίσω από την άλλη τις κασέτες στο κασετόφωνο, ζωντανεύουν πρόσωπα, γεγονότα και ιστορίες. Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες ζωντανεύει η ιστορία της Ελλάδος από 1945 και μετά και η ιστορία της μετανάστευσης σε ένα μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Έτσι η σκηνή γίνεται χώρος μαρτυρίας, όπου με ποιητικό τρόπο διαγράφεται η μεταναστευτική περιπέτεια της Ελλάδος και της Ευρώπης και ο σπαρακτικός άγριος αποχωρισμός οικογενειών, από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

Το Ευρωπαικό πρόγραμμα FAIDRA αποτελεί το αποτέλεσμα μιας πανευρωπαϊκής παραγωγής, με την συμμετοχή 6 χωρών και επτά θεατρικών-πολιτιστικών οργανισμών. Το Θέατρο “Τόπος αλλού”, το οποίο συντόνισε και το όλο πρόγραμμα και ο σκηνοθέτης Νίκος Καμτσής, συνεργάστηκαν και συντόνισαν έξι θεατρικούς οργανισμούς-εταίρους. Από την Ιταλία το «TEATRO DEI VENTI», απο τη Σουηδία το «TEATRE «SAGOHUSET», απο τη Ρουμάνια το «ARTEMIS» , απο την Πολωνία το «DOBRA WOLLA», από τη Βουλγαρία το «PRO-RODOPI FOUNDATION» και τέλος τον Ελληνικό Ευρωπαϊκό οργανισμό ΠΡΙΣΜΑ και την Φούλη Παπαγεωργίου, που ειχε την ευθύνη για την έρευνα. Οι χώρες που συμμετέχουν στο project συνεργάστηκαν κατά ζεύγη. Οι Έλληνες με τους Βούλγαρους, οι Σουηδοί με τους Πολωνούς και οι Ρουμάνοι με τους Ιταλούς.

Το θέμα του προγράμματος είναι η μετανάστευση. Και για την Ελλάδα αυτό είναι ενα γνώριμο θέμα, αφού υπήρξε χώρα μεταναστών και επανειλημμένων μεταναστεύσεων μέχρι και σήμερα. Το FAIDRA περιλαμβάνει παραστάσεις, workshops, εκθέσεις, εκδόσεις στην Ελλάδα και στις χώρες των εταίρων. Κεντρική εκδήλωση του είναι η παράσταση “Διαβατήριο: Ένα πράσινο κουμπί“. Ολόκληρη η παράσταση στηρίχθηκε σε πραγματικές ιστορίες μεταναστών, που συνέλεξαν οι 7 οργανισμοί, μετά από συντονισμένες συνεντεύξεις με πραγματικούς πρόσφυγες, σε όλες τις χώρες των εταίρων. Στην παράσταση συμμετέχουν Έλληνες και ξένοι ηθοποιοί. Ο καθένας θα παίζει στη γλώσσα του και θα υπάρχουν υπέρτιτλοι στα αντίστοιχα σημεία.

Η δημοσιογράφος Ντίνα Δασκαλοπούλου, μιλώντας για την παράσταση, είπε τα εξής: «Αναρωτιόμουν τι ανάγκη έχει ο θεατής να δει μια τέτοια παράσταση… και απάντησα στην απορία μου αφού είδα ένα μικρό κομμάτι από την πρόβα. Το κομμάτι που η ηρωίδα προσπαθεί να φτάσει στην Ελλάδα, περνώντας από τα σύνορα και έχοντας ήδη πέσει θύμα των διακινητών. Αυτή την ιστορία, αυτής της γυναίκας, στα χρόνια που εγώ είμαι ρεπόρτερ την έχω δει, ζήσει, ακούσει και γράψει εκατοντάδες φορές. Αυτό που εμένα μου έδωσε η παράσταση των παιδιών, είναι το άγριο βίωμα, την άγρια σκοτεινή ιστορία, που την μετουσιώνει σε κάτι άλλο και δίνει φως, δίνει διέξοδο, δίνει αισιοδοξία και ενισχύει την ρομαντική, όπως την ονομάζω, πεποίθηση μου, ότι αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο! Και νομίζω πως οι άνθρωποι παίζουν το σημαντικότερο ρόλο σε αυτό».

Ο σκηνοθέτης Νίκος Καμτσής αναφέρει: «Ζούμε φοβερές εποχές από κάθε άποψη. Είτε από την καλή άποψη των τεχνολογικών επιτεύξεων, είτε από την κακή άποψη, όλων αυτών των φαινομένων, που συμβαίνουν γύρω μας. Μέσα σε αυτά ανήκουν και το προσφυγικό και το μεταναστευτικό. Γεγονότα που απαιτούν από εμάς οπωσδήποτε να πάρουμε μια θέση. Και η θέση του Πόντιου Πιλάτου δεν χωράει σε τέτοια θέματα, όταν αλλά αυτά συμβαίνουν γύρω μας και δίπλα μας. Ένα θέατρο, όπως και ολόκληρη η Τέχνη, βρίσκεται σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά σε ένα σταυροδρόμι και πρέπει να επιλέξει: ή θα κρατήσει μια θέση ανεύθυνη ή θα αναγκαστεί να πάρει θέση, βάζοντας και τους θεατές τους ίδιους να κάνουν κάτι αντίστοιχο. Το Θέατρο “Τόπος Αλλού” επέλεξε να κάνει το δεύτερο! Έχουμε ήδη κάνει έργα σχετικά με το φασισμό, το bullying και φέτος η Ε.Ε και το Creation Europe ενέκρινε αυτό το project, που έχει στο επίκεντρό του, την μετανάστευση».

«Κάναμε έρευνα βασισμένη σε στατιστικά στοιχεία, όμως τα γεγονότα τρέχουν πιο γρήγορα από τα γραπτά. Επιλέξαμε, λοιπόν, να δούμε κατάματα αυτούς τους ανθρώπους για να μας πουν τις ιστορίες τους και τότε αναρωτηθήκαμε: Πως γίνεται η ιστορία Τέχνη; Οι άνθρωποι απο μόνοι τους είχαν να μας πουν πολλά, πέραν της επιφάνειας… Πράγματα που ενδιαφέρουν την Τέχνη, που μπορούν να μεταπλαστούν σε θεατρική δράση, αλλά παράλληλα συγκλονίζουν και συγκινούν. Τέτοια πράγματα είχαμε στα χέρια μας για να τα κάνουμε Τέχνη! Οι θεατές θα κρίνουν αν τα καταφέραμε. Ωστόσο, εμείς ήρθαμε σε επαφή και με τα άλλα θέατρα από τις υπόλοιπες χώρες, με τις οποίες συνεργαστήκαμε και όλοι έχουν να πουν ενδιαφέροντα πράγματα πάνω στην σκηνή. Οι θεατές θα ταξιδέψουν με την παράσταση σίγουρα, αλλά αυτό που θα με έκανε πανευτυχή είναι να αλλάξει έστω και λίγο η ματιά τους, να τους βάλει να σκεφτούν πως αυτός ο πλανήτης μας χωράει όλους… Κι αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε!»

Η παράσταση θα έχει ωστόσο ένα ακόμη ενδιαφέρον κομμάτι. Η Φούλη Παπαγεωργίου, που ήταν υπεύθυνη για την έρευνα του υλικού αναφέρει πως η παράσταση θα συνοδεύεται με ιστορίες, τις οποίες οι θεατές θα έχουν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν μέσα από ειδικά QR Codes, που θα είναι τυπωμένα πάνω στο πρόγραμμα. Και πως θα γίνεται αυτό; Θα τοποθετούν το κινητό τους τηλέφωνο πάνω στο QR Code κι εκεί θα βλέπουν μια ιστορία. Αυτή θα είναι μια από τις ιστορίες που θα έχουν διηγηθεί οι μετανάστες. Θα την δίνουν σε μικρά κομμάτια, μικρές ενότητες. Μετά από κάθε ενότητα, οι θεατές θα προβλέπουν τι γίνεται στην επόμενη. Σωστά ή λάθος. Ανάλογα με την πρόβλεψη τους στο τέλος, θα διαπιστώσουν εάν κατάλαβαν το σκεπτικό της ιστορίας, από την πλευρά του μετανάστη. Θα δουν το αν και κατά πόσο μπήκαν στο μυαλό και την νοοτροπία αυτών των ανθρώπων, μετά απ΄όλα όσα έχουν ζήσει. Αυτό θα βοηθήσει γενικά να παρακολουθήσουν και να καταλάβουν καλύτερα πώς μπορεί να εξελιχθεί μια τέτοια ιστορία.

Σε δεύτερη φάση, θα διαμορφωθεί μια έκθεση πάνω στο υλικό αυτό. Θα βασίζεται σε οπτικοακουστικό υλικό και θα έχει τίτλο “Έκθεση σε μια βαλίτσα”. Ευχή των ανθρώπων που ασχολούνται με όλο αυτό το project, είναι η έκθεση αυτή να ταξιδέψει σε όλα τα σχολεία της χώρας, αλλά και των υπόλοιπων χωρών, σε δήμους, σε πολιτιστικά κέντρα αλλά και σε ΜΚΟ, που ασχολούνται με τους με τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Να αποτελέσει εκπαιδευτικό υλικό και υλικό ευαισθητοποίησης, έτσι ώστε ο κόσμος να αρχίσει να προβληματίζεται και ίσως και να ταυτίζεται, ως προς έναν βαθμό.

Ταυτότητα της παράστασης

Κείμενο/σκηνοθεσία παράστασης: Νίκος Καμτσής (Project manager)
Σκηνικό: Νίκος Καμτσής- Μίκα Πανάγου
Κοστούμια/κατασκευή αντικειμένων: Μίκα Πανάγου
Μουσική σύνθεση/Επιμέλεια: Χρήστος Ξενάκης
Video (Greek-Bulgarian part) Γιώργος Αλεξίου
Πρόσωπα και ηθοποιοί: Εύα Γαλογαύρου, Νίκος Καραστέργιος, Άντα Κουγιά, Αντρια Ράπτη, Σάκης Τσινιάρος, Λαμπρινή Θάνου, Δήμητρα Μυφτάρι, Desislava Mincheva, Veselina Babadzhankova, Anna Giniewska, Marek Kosciolek, Sonja Lindblom, Davide Filippi, Valentina Parisi, Ivan Thedor
Documentary reasearch & game development: Φούλη Παπαγεωργίου, Δημήτρης Μυλωνάς

Η παράσταση μετά από την πρεμιέρα, στις 3 & 4 Ιουνίου 2017, στο Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου, θα ταξιδέψει στη Βουλγαρία και τη Σουηδία και σίγουρα αξίζει να την παρακολουθήσουμε. Στο τέλος ίσως και να καταφέρουμε να δούμε με “άλλο μάτι” την σκληρότητα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης, μέσα απο το μήνυμα της παράστασης: Aυτός ο πλανήτης μας χωράει όλους!