Φεστιβάλ Αθηνών: Τα βιβλία “ανεβαίνουν” στη σκηνή – 10 παραστάσεις που βασίζονται σε λογοτεχνικά κείμενα
Λογοτεχνία ή θέατρο; Να διαβάσουμε ένα λογοτεχνικό κείμενο από τις σελίδες ενός βιβλίου ή να το δούμε ζωντανεμένο πάνω σε θεατρική σκηνή; Και το ένα και το άλλο, γιατί πολύ συχνά, όλο και συχνότερα το τελευταίο διάστημα, πολλά κείμενα της λογοτεχνίας, της κλασικής ή της νεότερης ευαισθητοποιούν τους ανθρώπους του θεάτρου. Είναι μια τάση που αφορά το παγκόσμιο θέατρο. Είτε γιατί έχει φτωχύνει η προσφορά σύγχρονης θεατρικής γραφής, είτε γιατί πάντα μέσα στα βιβλία υπάρχουν διαχρονικές αλήθειες, που «συνομιλούν» με τις αναζητήσεις των ανθρώπων κάθε εποχής.
Ελληνες και ξένοι σκηνοθέτες εμπνέονται από κλασικά ή νεότερα κείμενα και μας καλούν να δούμε πώς οι ίδιοι τα φαντάστηκαν να ζωντανεύουν, αλλά και να συνομιλήσουμε με όσα θίγουν.
Σας φτιάξαμε έναν κατάλογο με όλες τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών που βασίζονται σε λογοτεχνικά κείμενα, αλλά δεν θα παραλείψουμε να σας πληροφορήσουμε και τις ελληνικές εκδόσεις των βιβλίων (όπου υπάρχουν). Γιατί πολύ συχνά, θέλει ο θεατής να διαβάσει το κείμενο που είδε στη σκηνή. Και να φτιάξει τη δική του… παράσταση. Με τη δική του φαντασία.
• Το πιο γνωστό μυθιστόρημα των σερβικών γραμμάτων, «Το γεφύρι του Δρίνου» του νομπελίστα Ιβο Αντριτς σκηνοθετεί ο Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς. Είναι η ιστορία μιας γέφυρας που παραμένει σταθερό σημείο αναφοράς, ενώ όλα γύρω της έρχονται και παρέρχονται. Είναι η γέφυρα της συνεννόησης, της επικοινωνίας, της επιβίωσης.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτης», σε μετάφραση Χρήστου Γκούβη.
Η παράσταση παρουσιάζεται στις 9 και 10 Ιουνίου, (Πειραιώς 260, Χώρος Η).
• Ένα από τα πιο γνωστά μυθιστόρημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι σκηνοθέτησε ο Φρανκ Κάστορφ, απερχόμενος καλλιτεχνικός διευθυντής της Φολκσμπύνε. Είναι «Ο παίκτης», το κείμενο που έγραψε ο Ντοστογιέφσκι σε μια κρίσιμη στιγμή της ζωής του. Μετά από χρόνια εξορίας σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στη Σιβηρία επέστρεψε στο σπίτι του και βρήκε τη γυναίκα του ετοιμοθάνατη. Λίγο αργότερα χάνει τον αδελφό του και τον καλύτερό του φίλο. Για να φύγει απ’ όλο αυτό το κλίμα φεύγει για τη Γερμανία και παίζει τα τελευταία του χρήματα στον τζόγο. Για να ξεχρεώσει έγραψε τον «Παίκτη» μέσα σε είκοσι μέρες.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί από πολλούς εκδοτικούς οίκους, μιας που δεν υπάρχουν πλέον δικαιώματα στον συγγραφέα. Η πιο πρόσφατη είναι από τις εκδόσεις «Μίνωας».
• Στον Εθνικό Κήπο μας καλεί ο Θοδωρής Γκόνης, σ’ έναν «Περίπατο μαθητείας και αλητείας», καλώντας σε μια ποιητική διαδρομή, παίρνοντας αφορμή από τις προτομές όσων βρίσκονται στον Εθνικό Κήπο. Τον Διονύσιο Σολωμό, τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, τον Ζαν Μωρεά, αλλά και άλλους βοτανολόγους, γεωπόνους, πολιτικούς, ευεργέτες. Μια διαδρομή σ’ έναν κήπο μνήμης, ποίησης και έργων.
• Στο πλαίσιο του φετινού αφιερώματος του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου στην Φολκσμπύνε, παρουσιάζεται ένα ιδιαίτερο κείμενο του Ντίτερ Ροτ, που κυκλοφόρησε σε αυτοέκδοση το 1974. Τίτλος του, «Μουρμουρητό», και στις 178 σελίδες του επαναλαμβάνεται μία μόνο λέξη: Murmel. Στις αρχές της δεκαετίας το ’80 ο Ροτ έδωσε την άδεια στον Χέρμπερτ Φριτς να το διασκευάσει για το θεάτρο, κάτι που έγινε μόλις το 2012. Ο σκηνοθέτης μας υπόσχεται μια ξεκαρδιστική, θεοπάλαβη παράσταση, στην οποία οι δεκατέσσερις ηθοποιοί μουρμουρίζουν αδιαλείπτως τη μοναδική λέξη του βιβλίου!
Η παράσταση παρουσιάζεται στις 23 και 24 Ιουνίου, στο Θέατρο Ολύμπια (οδός Ακαδημίας).
• Μια παράσταση βασισμένη σε διηγήματα του μετρ του είδους Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου μεταφέρει στη σκηνή ο Βασίλης Νούλας με την ομάδα Nova Melanchlia, στο έργο «Θερμά θαλάσσια λουτρά». Μια περφόρμανς που θα κινηθεί σε ατμόσφαιρα θερινής αμεριμνησίας και ραστώνης και θα αντλήσει υλικό από κινηματογραφικές επιτυχίες και τραγούδια που συνδέονται με το καλοκαίρι και την παραθαλάσσια ζωή. Ακρως καλοκαιρινό θέαμα.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί στον τόμο «Άπαντα τα διηγήματα» από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδης».
• Βασισμένο στον «Θρύλο του αγίου Πότη» του Γιόζεφ Ροτ είναι η παράσταση της Μαρίας Πανουργιά «Ο θρύλος του αγίου Κάρτακ και το μικρό λουλούδι». Τη διασκευή υπογράφει ο Ευθύμης Φιλίππου και πραγματεύεται, σ’ αυτό το τελευταίο του κείμενο ο Γιόζεφ Ροτ, δύο φαινομενικά ασύνδετους κόσμους, την αγιότητα και τη μέθη. Το βιβλίο δημοσιεύτηκε το 1939, χρονιά που πέθανε ο συγγραφέας. Σαν τον Αντρέας, τον ήρωα της ιστορίας, ο Ροτ πέθανε από τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ στο Παρίσι, αλλά δεν πρόκειται για αυτοβιογραφικό αφήγημα, αλλά για ένα κοσμικό παραμύθι. Και καταθέτει, λίγο πριν τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα θαυμάσιο μνημείο αυτοειρωνείας, επιείκειας και καρτερίας. Η παράσταση στήνεται ως παραμύθι σε μια εφήμερη κατασκευή και τέσσερις ηθοποιοί ζωντανεύουν τα δέκα πρόσωπα του αφηγήματος.
Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αγρα» σε μετάφραση Μαρίας Αγγελίδου.
Η παράσταση παρουσιάζεται στις 27 και 28 Ιουνίου, (Πειραιώς 260, Χώρος Ε).
• Το μυθιστόρημα του άτακτου παιδιού της σύγχρονης γαλλικής λογοτεχνίας, του Μισέλ Ουελμπέκ «Τα στοιχειώδη σωματίδια» μεταφέρει ο Ζυλιέν Γκοσλέν στη σκηνή, που φαίνεται ότι τον γοητεύει η λογοτεχνία, αφού και πέρυσι είχε παρουσιάσει το «2666» του Ρομπέρτο Μπολάνιο. Ένα μυθιστόρημα που συνιστά μια ανατρεπτική εκδοχή του κλασικού οικογενειακού μυθιστορήματος, με δύο βασικούς χαρακτήρες: τον σεξουαλικά καταπιεσμένο Μισέλ και τον σεξομανή Μπρουνό, που προσωποποιούν την παρακμή των δυτικών κοινωνιών.
Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις «Εκδόσεις της Εστίας», όπως και όλα τα έργα του Ουελμπέκ.
Η παράσταση παρουσιάζεται στις 29 και 30 Ιουνίου, (Πειραιώς 260, Χώρο Δ).
• Και το βιβλίο του Τόμας Μαν «Το μαγικό βουνό» θα βρίσκεται μ’ έναν τρόπο στο Φεστιβάλ Αθηνών, αφού η ομάδα blitz παρουσιάζει την παράσταση «Το Ινστιτούτο της Παγκόσμιας Μοναξιάς» εμπνευσμένο από το βιβλίο του Τόμας Μαν. Οι blitz, επηρεασμένοι από την ατμόσφαιρα του βιβλίου γράφουν και σκηνοθετούν την ιστορία μιας ομάδας ανθρώπων που έχουν καταφύγει σ’ ένα ιδιότυπο ινστιτούτο, μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο, προκειμένου να θεραπευτούν από τον ιό της μοναξιάς που απειλεί την ανθρωπότητα.
Στα ελληνικά μόλις κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση του Θόδωρου Παρασκευόπουλου, από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο».
Η παράσταση παρουσιάζεται στις 30 Ιουνίου και την 1η Ιουλίου (Πειραιώς 260, Χώρος Η).
• Δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεται με λογοτεχνικά κείμενα ο Γιάννης Σκουρλέτης με τη bijou de kant. Αυτή τη φορά επιλέγει ποιήματα και στην παράστασή του «Οι κόρες» ανοίγει ένα σεντούκι με την ποιητική προίκα της Αθήνας. Στις πάντα αισθησιακές και ευαίσθητες παραστάσεις του Γιάννη Σκουρλέτη, η ποίηση θα προσθέσει το δικό της ξεχωριστό βάρος.
Η παράσταση παρουσιάζεται στις 30 Ιουνίου και από 1-3 Ιουλίου στο Μικρό Χρηματιστήριο Αθηνών, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών «Άνοιγμα στην πόλη».
• Μια νεαρή κοπέλα, η Μάρτα, στέκεται στην κορυφή ενός ουρανοξύστη και ατενίζει την κοσμοσυρροή της πόλης, που είναι πανέμορφη στα βραδινά φώτα. Η Μάρτα γέρνει στο κενό, χωρίς να φοβάται και δραπετεύει από τους νόμους του χρόνου και της βαρύτητας. Αυτή είναι η ιστορία της παράστασης «Το κορίτσι που πέφτει, πέφτει, πέφτει», εμπνευσμένης από τα διηγήματα του Ντίνο Μπουτζάτι και σκηνοθετεί η Λίλο Μπάουρ. Ενα παραμύθι για τη νιότη και τη δύναμη της φαντασίας.
Στα ελληνικά βιβλία του Ντίνο Μπουτζάτι κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Αστάρτη» και «Στοχαστής».
Η παράσταση παρουσιάζεται από τις 4 ως τις 6 Ιουλίου, στο REX του Εθνικού Θεάτρου.
Ενδιαφέρον και πολύπλευρο το ξεφύλλισμα των λογοτεχνικών σελίδων από τους Έλληνες και τους ξένους σκηνοθέτες. Πέρα από το τελικό αποτέλεσμα, το θέατρο επιτελεί μια γέφυρα -σαν «Το γεφύρι του Δρίνου»- με την τέχνη του λόγου, με τις ιδέες που αγγίζει αυτή η τέχνη, με τη φαντασία. Και βέβαια, πάντα υπάρχει το προσωπικό ταξίδι. Η ανάγνωση.
