Φεστιβαλικά notes #11: Μαρία Πανουργιά, «Ο θρύλος του αγίου Κάρτακ και το μικρό λουλούδι» στην Πειραιώς 260
Σκέψεις, στιγμιότυπα, εντυπώσεις από την παράσταση «Ο θρύλος του αγίου Κάρτακ και το μικρό λουλούδι», που σκηνοθέτησε η Μαρία Πανουργιά. Μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο του Γιόζεφ Ροτ «Ο θρύλος του αγίου Πότη», που διασκεύασε ο Ευθύμη Φιλίππου και έκανε πρεμιέρα στον Χώρο Ε της Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, στις 27 Ιουνίου.
Είδαμε
Ηταν έτσι κι αλλιώς ένα πολύ ιδιαίτερο διήγημα αυτό του Γιόζεφ Ροτ. Ενας πότης και μαζί ένας άγιος. Μια φιγούρα της πραγματικότητας και μια φιγούρα του μεταφυσικού. Συνδέονται; Και αν ναι, πώς; Ο Ευθύμης Φιλίππου έκανε δικό του, με τον δικό του τρόπο, το διήγημα αυτό του Γιόζεφ Ροτ, χωρίς να το προδίδει όμως. Στη σκηνή του Χώρου Ε είχε στηθεί ένα λιβάδι από ξερά στάχια, και κάπου στην άκρη κάτι από μάρμαρο, σαν κρήνη, σαν βωμός, σαν μνήμα. Με εξωτικά φρούτα μπροστά του, με γλαστρούλες δίπλα όπως στους τάφους, με πολλά ρεσώ. Και στο πλάι υπήρχαν μερικές πλαστικές καρέκλες, που κάθησαν οι τέσσερις γυναίκες της χορωδίας -το μοιρολόγι, η σύνδεση με το γήινο. Οι τρεις ηθοποιοί εμφανίστηκαν έχοντας έναν σφαγμένο (λούτρινο) λαγό στο χέρι. Ο σουρεαλισμός είχε ξεκινήσει. Και περίπου μ’ αυτόν τον τρόπο κινήθηκε όλη η παράσταση, χωρίς να απομακρύνεται από το νήμα μιας αφήγησης, εντάσσοντας καινούργιους χαρακτήρες, αλλά έχοντας σταθερό νήμα τον Κάρτακ, που και άγιος και πότης. Που είναι ένας καλοπροαίρετος και ευκολόπιστος άνθρωπος, αδύναμος να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες του, αλλά διαρκώς ελπίζει ότι αυτό θα γίνει… αργότερα. Οι μνήμες, η πραγματικότητα, οι φαντασιώσεις, τα όνειρα, η αξία των χρημάτων αλλά και η απαξία τους, τα ζώα (εντονότατη η παρουσία των ζώων στην παράσταση) κι ένα εξαιρετικό βίντεο όπου οι δύο γονείς (οι ηθοποιοί της παράστασης μιλούν, σε σπαρταριστή διάλεκτο κορακίστικων που θυμιζει κάτι σε αγγλικά ή γερμανικά, για το μέλλον της κόρης τους). Από τα καλύτερα σημεία της παράστασης. Σουρεαλιστικό κι αυτό. Ο Κάρτακ, ο άγιος και πότης, ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, είναι ο άνθρωπος που επιθυμεί, αλλά διστάζει, που ονειρεύεται και φοβάται, που θέλει να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του, αλλά και τις φαντασιώσεις του.
Οπωσδήποτε ήταν ένα εγχείρημα που έβαλε στοίχημα με τα δύσκολα. Με το κείμενο του Γιόζεφ Ροτ, με τη διασκευή που έκανε ο Ευθύμης Φιλίππου. Ομως υπήρχε κείμενο, υπήρχε έντονη θεατρικότητα, υπήρχαν θαυμάσιες ερμηνείες από όλους και κυρίως, αυτό ήταν που μου άρεσε προσωπικά, η παράσταση είχε σκεπτικό και άξονα που τα υπηρέτησε και τα υπερασπίστηκε από την αρχή μέχρι το τέλος. Κι ας ήταν σουρεαλιστικό αυτό το σκεπτικό.
Μάλλον αμήχανο ήταν το χειροκρότημα στο τέλος και διχασμένες οι απόψεις στο φουαγιέ. Χειροκρότημα που επιβράβευε ασφαλώς τους ηθοποιούς της παράστασης και τις γλυκύτατες κυρίες της χορωδίας. Πάντως, για μία ακόμα φορά, στην επίγευση της παράστασης (χωρίς να ευθύνονται ουδόλως οι συντελεστές της) πρέπει να προστεθούν είναι οι επαναλαμβανόμενες σκηνές με αρκετούς από τους θεατές να κοιτούν κάθε τόσο το κινητό τους, χωρίς καθόλου να σέβονται τους διπλανούς τους και την ατμόσφαιρα της παράστασης. Ή ακόμα και να στέλνουν μηνύματα στο fb και στο twitter. Στη χθεσινή παράσταση πάντως, η ταξιθέατρια έκανε παρατήρηση σ’ έναν τέτοιο θεατή, που την κοιτούσε… απορημένος. Ας, το μαζέψουμε κάπως αυτό. Εμείς οι ίδιοι.
Ακούσαμε στο φουαγιέ
Σε άλλους δεν άρεσε καθόλου, σε άλλους πολύ, άλλοι θεώρησαν ότι κυριάρχησε περισσότερο ο Ευθύμης Φιλιππου στην παράσταση και η «γλώσσα» του, όλοι συμφωνούσαν ότι τους άρεσε πολύ το βίντεο -ακόμα κι εκείνοι στους οποίους δεν άρεσε η παράσταση-, πάντως ενθουσιασμός δεν υπήρχε. Αυτό είναι σίγουρο. Πάντως, τα καλύτερα σχόλια τα άκουσα από τον ταξιτζή που με έφερε στο σπίτι μου. Από εκείνους που εύχεσαι να τους συναντάς όταν σηκώνεις το χέρι σου να σταματήσεις ταξί. Ευγενής, ενημερωμένος, διαλεκτικός. Ηξερε απολύτως την πιάτσα του Φεστιβάλ, μου είπε «πέρυσι δεν είχε κόσμο, φέτος κάτι γίνεται» και μου μετέφερε γνώμες θεατών μετά τις παραστάσεις. «Αλλοι βγαίνουν ενθουσιασμένοι, άλλοι έξαλλοι. Από μια ξένη παράσταση τις προηγούμενες μέρες βγήκαν πολλοί έξαλλοι». Αυτό θα πει «Ανοιγμα στην πόλη»!
