Φεστιβαλικά notes #13: Ρομέο Καστελούτσι «Decocracy in America», στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
Σκέψεις, στιγμιότυπα, εντυπώσεις από την παράσταση «Decocracy in America» του Ρομέο Καστελούτσι που παρουσιάστηκε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου από τις 30 Ιουνίου ως τις 2 Ιουλίου.
Έχουμε δει πολλές δουλειές του Ρομέο Καστελούτσι τα τελευταία χρόνια στο Φεστιβάλ Αθηνών. Και κάθε φορά, με τη διαφορετική του πρόταση, κάθε φορά με την εξίσου υψηλότατου επιπέδου εικαστική ταυτότητά των παραστάσεών του, ο Ρομέο Καστελούτσι αναζητεί και εικονοποιεί έννοιες, ιδέες με τη γνώση του διανοητή.
Σ’ αυτή την τελευταία του δουλειά, αφορμάται από το κλασικό βιβλίο του Αλεξίς ντε Τοκβίλ «Δημοκρατία στην Αμερική» για να μιλήσει για την έννοια της κοινότητας, για την έννοια και τα πλαίσια της θρησκείας, για το ρόλο της γλώσσας και της επικοινωνίας στο πέρασμα των αιώνων.
Και η αρχή της παράστασης έγινε με ένα πραγματικό περιστατικό που αφορά μια περίεργη εκφορά της γλώσσας και καταγράφηκε στην Αμερική στην αμερικανική Εκκλησία της Πεντηκοστής και λέγεται «γλωσσολαλία», δηλαδή «γλώσσαις λαλώ», δηλαδή «ομιλώ με, σε ή μέσα από τις γλώσσες».
Κι από εκεί ξεκίνησε ο Καστελούτσι καλύπτοντας σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της παράστασης την Κεντρική Σκηνή της Στέγης μ’ ένα διάφανο πέπλο, που έκανε έτσι τις εικόνες που βλέπαμε πίσω, τις εικόνες της παράστασης, να έχουν μιαν αχλύ (του παρελθόντος; Της μνήμης;). Και μετά με έξοχη όσο και απλή κίνηση, ένας γυναικείος χορός βγήκε κρατώντας από μια σημαία με ένα γράμμα πάνω της η καθεμιά. Και μ’ αυτό έφτιαχνε φράσεις (όχι πάντα με κάποιο νόημα) ή λέξεις ανακατεύοντας τα γράμματα που είχε: Democracy in America, Decay Crime Makaroi, Diary Mecca Romance…
Και μετά πάνω στην οθόνη είδαμε ημερομηνίες μαχών, ημερομηνίες συνεδρίων και συνθηκών, όλα αυτά που έστησαν τους θεσμούς και το πλαίσιο της Νέας Γης, της Αμερικής. Και κάπου στο τέλος, σε μία από τις ωραιότερες σκηνές της παράστασης, δύο Ινδιάνοι προσπαθούν να μάθουν τη νέα γλώσσα, να ενταχθούν, να επικοινωνήσουν, να επιβιώσουν δηλαδή. Και μέσα στις λέξεις που μαθαίνουν ακούγεται και η φράση: «Γι’ αυτούς ακόμα και η σιωπή είναι μια λέξη που μιλάει».
H επίγευση
Και η αλήθεια είναι ότι ακόμα και την επόμενη μέρα αναρωτιόμασταν μερικοί από τους θεατές τι ήθελε να πει με τη μία σκηνή ή με την άλλη. Και οι ερμηνείες διαδέχονταν επίσης η μία την άλλη. Αλλά, αυτό δεν είναι ζητούμενο; Να σε απασχολεί ένα γεγονός τέχνης; Να αναρωτιέσαι; Να συζητάς; Να διαφωνείς;
Ακούσαμε στο φουαγιέ
Τις εμπειρίες τους από το τριήμερο του Φεστιβάλ συζητούσαν οι θεατές. Όχι μόνο τη γνώμη τους για τη δουλειά του Ρομέο Καστελούτσι, αλλά και για τα υπόλοιπα γεγονότα, καλλιτεχνικά και άλλα του τριημέρου. Η στάση εργασίας των εργαζομένων στο Φεστιβάλ, το περασμένο Σάββατο κατείχε μεγάλο μέρος των συζητήσεων. Και ήταν αρκετοί αυτοί που διαμαρτύρονταν, και προς τους υπεύθυνους του Φεστιβάλ που συνάντησαν στη Στέγη, για το ότι δεν ενημερώθηκε εγκαίρως το κοινό και ήταν πολλοί αυτοί που πήγαν στην Πειραιώς το βράδυ του Σαββάτου, και περίμεναν σε συνθήκες καύσωνα μέχρι να ενημερωθούν για το αν θα γίνει τελικά η παράσταση. Για το πώς διαχειρίστηκε την κρίση το Φεστιβάλ σε σχέση με το κοινό αλλά και σε σχέση με τους καλλιτέχνες, έλεγαν πολλοί. Και για την απουσία υπευθύνων από τους χώρους που επρόκειτο να γίνουν οι παραστάσεις που ακυρώθηκαν.
Ένα καυτό τριήμερο, που τελείωσε. Ελπίζουμε και ευχόμαστε το δροσερό αεράκι να συνεχιστεί τόσο στον αττικό ουρανό όσο και στην πορεία του Φεστιβάλ.
