Φεστιβαλικά Notes #17: “Άφιξις” στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου

Στο στιγμιότυπο της άφιξης του Οδυσσέα στην Ιθάκη, στην έλευση του στα πάτρια εδάφη, είναι επικεντρωμένη η νέα δουλειά της ομάδας Πυρ.

Όταν ο Οδυσσέας φτάνει στην Ιθάκη, σκοπός του είναι να κερδίσει πάλι τον κόσμο του, αυτόν που του ανήκει. Αρχικά διατηρεί την ανωνυμία του και μεταμορφωμένος σε ζητιάνο από την Αθηνά, μεταβαίνει στο παλάτι, υπομένοντας καρτερικά τις προσβολές και τη χλεύη των μνηστήρων. Η εκδίκηση, αντίτιμο της υπομονής, δε θα αργήσει εξάλλου να έρθει: με τη βοήθεια πιστών του συντρόφων θα σκοτώσει 108 αντιπάλους που διεκδικούν τη γυναίκα και το βασίλειο του.

Η παράσταση

Η παράσταση δε στέκεται τόσο στην ανάλυση της ιστορίας όσο σε μια πιο ηθική της διάσταση, όπως αυτή πραγματώνεται μέσα από ερωτήματα που μοιάζουν παρεξηγημένα και μένουν αναπάντητα: ποιος είναι ο κόσμος που καρτερά να συναντήσει ο Οδυσσέας και γιατί πλαισιώνεται από την προσδοκία του αναλλοίωτου στη ροή του χρόνου; Και από την άλλη, αυτά που θεωρούνται κεκτημένα για κείνον, πόσο είναι δυνατόν να έχουν μια πιο καθολική ισχύ, να ξεφεύγουν δηλαδή από την ενός ανδρός αρχή, που μοιάζει περισσότερο με ουτοπία, ενώ για την επανάκτησή τους το τίμημα είναι τόσο σκληρό και αιμοβόρο;

 

Είναι εμφανές και ενδιαφέρον ταυτόχρονα ότι η σκοπιμότητα της δουλειάς είναι η επαναδιαπραγμάτευση τουλάχιστον του σημείου αυτού της Οδύσσειας, το πλάσιμο ενός λιγότερο εξιδανικευμένου ήρωα, έτσι όπως έχει καθιερωθεί στις συνειδήσεις των πολλών. Για να αναδείξει αυτήν την πλευρά η πρόταση βασίζεται σε ένα σύνολο ήχων, κινήσεων, φωτισμού, τεχνικών κυρίως μέσων και δευτερευόντως στο κείμενο. Αυτό ενδεχομένως από μόνο του είναι ένα σημαντικό αποτέλεσμα στην εναγώνια προσπάθεια της διαφοροποίησης από τα συνήθη και αναμενόμενα.

Από την άλλη, ο συνδυασμός τόσων πολλών και διαφορετικών στοιχείων, που αρμόζουν περισσότερο σε performance, δημιουργούν ένα σύνθετο αποτέλεσμα με μη εμφανές κέντρο βάρους και ξεκάθαρο προσανατολισμό, τη στιγμή μάλιστα που υπήρχε ως βάση όχι ένα οποιοδήποτε κείμενο και η συνοδευτική, άρτια μετάφρασή του.

Στο πλαίσιο αυτό είναι δύσκολο να επικεντρωθεί κανείς σε ερμηνείες, όσο σε κινησιολογική δραστηριότητα -εντυπωσιακή ομολογουμένως αν και παραφορτωμένη- καθώς η σκηνοθετική γραμμή (Ιώ Βουγλαράκη) υπέδειξε περισσότερο την εικαστική διάσταση στην απεικόνιση των πεπραγμένων και λιγότερο τις ερμηνείες, αν και υπήρχαν οι προϋποθέσεις για το αντίθετο ή έστω για έναν πιο εξισορροπημένο καταμερισμό. Ο Αργύρης Ξάφης -ιδιαίτερου βεληνεκούς ερμηνευτής- ως Οδυσσέας, ο Αλέξανδρος Λογοθέτης και ο Γιώργος Παπαγεωργίου ως μνηστήρες είναι εκείνοι που διακρίνονται.

 

Ωραίο και πρωτότυπο, αν και όχι άμεσα συνδεμένο με την καθαυτή παράσταση, ήταν και το δρώμενο που προηγήθηκε της έναρξης, με τους ομηρικούς ήρωες-ηθοποιούς να οδηγούν τους θεατές από το λιμάνι στον χώρο του θεάτρου. Με αμεσότητα, απλότητα αλλά και παραστατικότητα (ήμασταν στο γκρουπ του Αργύρη Ξάφη, που με μνήμες από το προσωπικό του παρελθόν στον τόπο διάνθισε την πορεία του Οδυσσέα προς την Ιθάκη, τον περιβάλλοντα χώρο του θεάτρου εν προκειμένω) λειτούργησε ως άτυπη εισαγωγή σε κάτι ωστόσο αρκετά πιο σύνθετο και πολύπλοκο.

 

Επίγευση

Συνολικά, παρά τα θέματα εστίασης, ήταν μια πρόταση ενδιαφέρουσα, φανερά καλοδουλεμένη, με πολύ ωραίες στιγμές όπως το δυνατό φινάλε, είχε όμως δημιουργήσει υψηλότερες προσδοκίες.