Η επιστροφή των ντετέκτιβ: 5 ήρωες που απογειώνουν την αστυνομική λογοτεχνία

Αρκετά παρεξηγημένη ως είδος, η αστυνομική λογοτεχνία ταλαιπωρήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό μέχρι να τοποθετηθεί στη θέση που της αρμόζει. Η αναγόρευσή της ως κλασσικό pulp ανάγνωσμα σε προηγούμενες δεκαετίες τής προσέδωσε έναν φτηνιάρικο χαρακτήρα ενώ, σε πολλές περιπτώσεις, η κυριαρχία της “Who Done It” φιλοσοφίας τής στέρησε ποικιλία και έμπνευση.

Όλα αυτά φαίνεται να ανήκουν στο παρελθόν όμως. Η αποκατάσταση της τάξης έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και αρκετό καιρό, και παρακάτω θα δείτε 4 + 1 λόγους που επιβεβαιώνουν ετούτη την άποψη.

_{Ο Ιan Rankin (1960) δημιουργός του επιθεωρητή Rebus, είναι ο πρώτος συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας που έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Εδιμβούργου}

John Rebus: έχει πατήσει αισίως τα 70 και επισήμως έχει συνταξιοδοτηθεί αλλά, όπως λέει και ο θυμόσοφος λαός, πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι. Ο επιθεωρητής Rebus, πιθανότατα alter ego του δημιουργού του, Ian Rankin, ανέκαθεν υπήρξε άνθρωπος της δράσης: Από τότε που, πιτσιρικάς ακόμα, βρέθηκε στον αγγλικό στρατό κι από εκεί στους SAS, μέχρι το αστυνομικό τμήμα του Lothian & Borders Police, στην ομιχλώδη πρωτεύουσα της Σκωτίας. Τον γνωρίσαμε στα 40 του, όταν πρωτοσυστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό εκεί πίσω στο μακρινό 1987. Τον φανταζόμαστε να μπαίνει σε μια παμπ, να ανάβει τσιγάρο παραγγέλνοντας ένα διπλό ουίσκι και να σιγομουρμουρίζει μια αγαπημένη μελωδία μισοκλείνοντας τα πράσινα μάτια του. Ο Rebus ανήκει στους κλασσικούς αντιήρωες: απείθαρχος, αντιφατικός και πεισματάρης, με κώδικα τιμής και αξιών που δεν τον καταλαβαίνουν πολλοί γι’ αυτό και δεν πιάνει εύκολα φιλίες. Όχι ότι τον πολυνοιάζει κιόλας. Βρετανικά φλεγματικός, ο επιθεωρητής μεγαλώνει μαζί με τα βιβλία στα οποία πρωταγωνιστεί. Το 2007 βγήκε στην σύνταξη παραδίδοντας τη σκυτάλη στον νεότερο Malcolm Fox, αλλά, λίγο η οικονομική κρίση, λίγο το κόστος ζωής, έκαναν τον μπαρουτοκαπνισμένο αστυνομικό να ιδιωτεύσει και να ενώσει δυνάμεις με άλλους συνταξιούχους της κλάσης του για να διαλευκάνουν άλυτες υποθέσεις. Κι επειδή “Ο Διάβολος μόνο ξέρει” τι του επιφυλάσσει η μοίρα ξέρει ότι αν χρειαστεί θα πάρει το (αθάνατο) SAAB 900 του και θα ξεκινήσει πάλι…

_{Τα βιβλία της σουηδέζας Camilla Lackberg (1974) ξεπερνούν σήμερα τα 12 εκατομμύρια αντίτυπα σε πωλήσεις και έχουν εκδοθεί σε περισσότερες από 50 χώρες.}

Patrik Hedström/Erika Falck: πίσω στο μακρινό 2003, η ζωή κυλούσε ήρεμα για τον Patrik στα γαλήνιο ψαροχώρι της Φιελμπάκα στις νοτιοδυτικές ακτές της Σουηδίας. Ή μάλλον για να το πούμε καλύτερα, η ζωή κυλούσε βασανιστικά αργά και προβλέψιμα. Ο Patrik ήταν αστυνομικός στο τοπικό τμήμα προσπαθώντας σε καθημερινή βάση να διασκεδάσει την μοναξιά του: καμιά μπύρα τα βράδια στην παμπ, κανένα γήπεδο τα Σαββατοκύριακα κι αυτό ήταν όλο. Μέχρι που μια μέρα, ένα αποτρόπαιο έγκλημα ήταν η αφορμή να γνωρίσει κάτι απείρως πιο μυστηριώδες: τον έρωτα στα μάτια της συγγραφέως Erika Falck. Μαζί διαλεύκαναν τον φόνο της παιδικής φίλης της Erika στο πρώτο βιβλίο της Camilla Lackberg, “Η Παγωμένη Πριγκίπισσα“. Στην πορεία, καθώς τα βιβλία και οι υποθέσεις πλήθαιναν, οι δύο πρωταγωνιστές εξελίσσονταν κι αυτοί: Έγιναν ζευγάρι, παντρεύτηκαν, έκαναν οικογένεια, χωρίς ποτέ όμως να σταματήσουν να λύνουν γρίφους. Το προσεχές φθινόπωρο μάλιστα μέχρι και “Μάγισσα” θα αντιμετωπίσουν! Είναι κι αυτός ένας τρόπος να μη ρουτινιάζει η σχέση…

_{Ο Tony Parsons είναι γνωστός ως δημοσιογράφος μουσικών εντύπων (ΝΜΕ), ως τηλεοπτική περσόνα και ως συγγραφέας μιας σειράς βιβλίων που αφορούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι άνδρες.}

Max Wolfe: σε τι διαφέρει το βικτοριανό Λονδίνο από το σημερινό; αν βγάλεις τους τουρίστες και τα (πολλά) νέα κτίρια, ουσιαστικά σε τίποτα. Παραμένει σκοτεινά υποβλητικό, γεμάτο κινδύνους και παγίδες που παραμονεύουν σε κάθε γωνιά. Δεν είναι εύκολο να είσαι πατέρας σε μια τέτοια πόλη. Ακόμα χειρότερα, αν είσαι και χήρος. Ο Max Wolfe δεν είναι ένας ακόμα αντιήρωας. Ο βασικός του χαρακτηρισμός είναι αυτός του βιοπαλαιστή. Που σε έναν χαοτικό κόσμο πρέπει να αναθρέψει σωστά την κόρη του και για χάρη της να πάρει και τον ρόλο της μητέρας. Μιας μητέρας, μιας συζύγου και συντρόφου που χάθηκε για πάντα και που τώρα την αναπολεί, όλα εκείνα τα άυπνα βράδια, ατενίζοντας τα φώτα της Μητρόπολης. Τουλάχιστον έχει τον Σταν, ένα ευφυέστατο χνουδωτό πλασματάκι, εξαιρετική παρέα για αυτόν και την μικρή. Και φυσικά το μποξ. Τι θα γινόταν χωρίς το μποξ; που θα ξεσπούσε όλη εκείνη την συσσωρευμένη ενέργεια, οργή και αηδία που μάζευε καθημερινά από τους υγρούς δρόμους της πρωτεύουσας; Το μποξ τον κάνει καλύτερο άνθρωπο. Το πιστεύει αυτό. Όχι μόνο γιατί απομακρύνει όλα εκείνα τα σκοτεινά συναισθήματα που ο καθένας μας κουβαλάει μέσα του αλλά γιατί του καθαρίζει και το μυαλό. Ο Max είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, αυτός που βλέπουμε καθημερινά στο σούπερ μάρκετ, στο μετρό, στον δρόμο. Αυτός που όπως κι ο καθένας από εμάς έχει τους δικούς του δαίμονες να αντιμετωπίσει καθημερινά. Σαν κι αυτούς που ξεμυτίζουν μέσα από τις χαραμάδες της καθημερινότητας μιας καθόλα αθώας (;) οικογένειας στο τελευταίο βιβλίο του Τony Parsons, “Ο Τιμωρός”.

_{Τα βιβλία του νορβηγού Jo Nesbο (1960) ξεπερνούν τα 33.000.000 αντίτυπα παγκοσμίως σε πωλήσεις και να εκδίδονται σε περισσότερες από 40 χώρες.}

Harry Hole: εμβληματικός ήδη από την πρώτη στιγμή που μας συστήθηκε, 20 χρόνια πριν, στο μυθιστόρημα του Jo Nesbo, “Νυχτερίδα“. Ο Νορβηγός επιθεωρητής Harry Hole ποτέ δε μας είπε ψέματα: έκανε από την αρχή γνωστό το φλερτ του με τον αλκοολισμό, κάτι που είναι εμφανές από τα ξεπλυμένα γαλανά του μάτια, μας ξεκαθάρισε ότι οι πάσης φύσεως διαταγές είναι μόνο για αυτούς που θέλουν να τις ακολουθούν και μας απέδειξε ότι είναι άνθρωπος κι όχι στοιχειό όταν ερωτεύτηκε την χαρισματική Ράκελ, στο 3ο βιβλίο της σειράς, “Ο Κοκκινολαίμης“, και με την οποία έχει σταδιακά αναπτύσσει μια σχέση που μετακυλύεται από την αδιαφορία μέχρι την εμμονή. Αντισυμβατικός ωε εκεί που δεν παίρνει αλλά λιγότερο αντιήρωας από όσο θεωρεί τον εαυτό του, ο Hole έχει ανθρώπους που τον νοιάζονται όσο κι αν προσπαθεί να πειστεί για το αντίθετο. Όχι φυσικά τον Bernt Branthaug ή τον Tom Voller, που σημειολογικά εκπροσωπούν τη διεφθαρμένη εξουσία την οποία απεχθάνεται και που, αν μπορούσαν, θα τον είχαν βγάλει από την μέση, αλλά αρκετούς άλλους που κινούνται στο κοντινό ή στο ευρύτερο περιβάλλον του. Από την, πάσχουσα από σύνδρομο ντάουν, αδερφή του και τον παιδικό του φίλο, Eistein μέχρι τους Bjarne Møller και Ståle Aune, επικεφαλής και ψυχολόγο του τμήματος αντίστοιχα. Και φυσικά την Ράκελ και τον μικρό της γιο, Όλεγκ, που του δείχνουν ότι, όσο κι αν επιμένει να ψάχνει απαντήσεις στο αλκοόλ η πραγματική του “Δίψα” έχει να κάνει με την ανάγκη του για επικοινωνία.

_{Η Χίλντα Παπαδημητρίου (1957) έχει γράψει τρια ακόμα βιβλία με ήρωα τον Χάρη Νικολόπουλο.}

Χάρης Νικολόπουλος: δεν είναι μοναχικός, είναι μόνος. Κάποιοι θα τον έλεγαν μπούλη ή, ακόμα χειρότερα, ρεμπεσκέ. Ένας χοντρούλης 40άρης δημόσιος υπάλληλος που μετά από 12 χρόνια υπηρεσίας σε ασήμαντα πόστα της ΓΑΔΑ εδέησε να πάρει μια μετάθεση στο τμήμα ανθρωποκτονιών κι αυτή βυσματική. Η ζωή του δεν είναι τίποτε άλλο από μια μοναχική οδό προς την σύνταξη προκειμένου να περιμένει ένα ωραιότατο καρδιακό επεισόδιο. Εκείνος όμως είναι απλά μόνος. Μόνος, χωρίς φίλους, παρά μόνο με την αρχοντογυναίκα μάνα του σε ένα τεράστιο διαμέρισμα στα Άνω Πατήσια. Παρ’ όλα αυτά εκείνος κάνει υπομονή. Περιμένει, λερώνοντας τα ακροδάχτυλα του με το μελάνι από τις σελίδες παλιών αστυνομικών μυθιστορημάτων που διαβάζει ξανά και ξανά ακούγοντας αποκλειστικά και μόνο Beatles. Περιμένει, ενώ αισθάνεται αμήχανα μπροστά στον έρωτα που ξυπνάει μέσα του και τον κάνει να κοκκινίζει φανερώνοντας την ανασφάλεια και την αμηχανία του. “Πας ερυθριών χρηστός είναι μοι δοκεί” όπως έλεγε και ο Μένανδρος όμως, τον 4ο π.Χ. αιώνα, και οι καλοί στα βιβλία, όπως και στις ταινίες τελικά υπερτερούν. Η ευκαιρία έρχεται και ο Χάρης την πιάνει τόσο δυνατά από τα μαλλιά που σχεδόν την ξεμαλλιάζει! Ένας διπλός φόνος εξιχνιάζεται από τον ίδιο σε 15 μόλις ημέρες κι αυτό, για τον ντροπαλό χαρακτήρα μας, ξυπνά διάφορα συναισθήματα και ικανότητες που θα του τονίσουν την αυτοπεποίθηση και θα τον χρίσουν έτοιμο για τις επόμενες περιπέτειες που ακολουθούν. Οι τελευταίες του αφορούν την “Συχνότητα του Θανάτου” και εδώ βρίσκουμε έναν Χάρη Νικολόπουλο εντελώς διαφορετικό από αυτόν που γνωρίσαμε!

Το φετινό καλοκαίρι (και όχι μόνο) είναι η ευκαιρία να γνωρίσουμε φίλους εκτός social media. Είναι ευκαιρία να βγούμε λίγο από την ευκολία που προσφέρει η εικόνα. Είναι η ευκαιρία να ξυπνήσει λίγο η φαντασία μας και να ξεκινήσουμε να αποτυπώνουμε πρόσωπα και καταστάσεις χωρίς να μας τα προσφέρει στο πιάτο μια οθόνη. Μια βόλτα στον Πολυχώρο Μεταίχμιο και στα βιβλιοπωλεία θα μας δείξει για παράδειγμα, ότι λίγο καιρό πριν κυκλοφόρησε μια σειρά από επανεκδόσεις βιβλίων του Ian Rankin με ανανεωμένα εξώφυλλα και προνομιακή τιμή. Γιατί να μην το εκμεταλλευτούμε;