Σαν σήμερα,14 Αυγούστου 1956, πέθανε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ
Γεννήθηκε το 1898 στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας και πέθανε το 1956 στο Ανατολικό Βερολίνο. Ήταν Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής του 20ού αιώνα. Θεωρείται ο πατέρας του “επικού θεάτρου” της Γερμανίας.
Μαθητής ακόμη στο γυμνάσιο (1908-1916) δημοσιεύει τα πρώτα του κείμενα, ποιήματα και διηγήσεις, στο περιοδικό του σχολείου του και στην τοπική εφημερίδα. Αν και διακρίθηκε στην τέχνη, οι αρχικές του σπουδές ήταν στην ιατρική, τις οποίες δεν τελείωσε γιατί επιστρατεύτηκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπηρέτησε ως νοσοκόμος.
Το 1917, γράφεται στο τμήμα λογοτεχνίας της Φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Λούντβιχ Μαξιμίλιαν του Μονάχου, όπου παρακολουθεί σχεδόν αποκλειστικά τα μαθήματα του ‘Αρτουρ Κούτσερ, θεατρολόγου και φίλου του Φρανκ Βέντεκιντ. Το «Εγκόλπιο Ευσέβιας» είναι η πρώτη του ποιητική συλλογή για την οποία κέρδισε λογοτεχνικό βραβείο.
Την ίδια στιγμή, ο Μπρεχτ ενδιαφέρεται και για την πολιτική και την κοινωνική κατάσταση και δίνει μια έντονη πολιτική χροιά στα κείμενά του. «Ο πόλεμος με ξεσήκωσε», γράφει ο ίδιος. Έτσι λοιπόν, το 1918 μία πολιτική αναταραχή στη Βαυαρία θα εμπνεύσει το «Βάαλ», το πρώτο του θεατρικό έργο.Παράλληλα, βρίσκει μεγάλη έλξη στην κομμουνιστική θεωρία: «Ήμουν είκοσι ετών όταν είδα τη λάμψη της μεγάλης πυρκαγιάς της Ρώσικης Επανάστασης», σημειώνει με ενθουσιασμό, και από τον επόμενο χρόνο ξεκινά τη συστηματική του επαφή με τον κομμουνισμό.
Το 1922 παντρεύεται την τραγουδίστρια της όπερας Μαριάν Ζοφ με την οποία αποκτά μια κόρη. Ένα χρόνο αργότερα θα αρχίσει να φοιτά στην Μαρξιστική Εργατική Σχολή, όπου μελέτησε διαλεκτικό υλισμό και έπιασε και την πρώτη του δουλειά ως βοηθός σκηνοθέτη στο Θέατρο του Βερολίνου. Η πρώτη περίοδος του Μπρεχτ τελειώνει το 1923 με τη διασκευή του «Εδουάρδου Β’» του Μάρλοου σε συνεργασία με τον Φόϋχτβανγκερ.
Το 1926, μια νέα παραλλαγή του «Βάαλ», με τίτλο «Βίος και πολιτεία του Βάαλ του αρσενικού», ανεβαίνει στη Νέα Σκηνή του Ντόυτσες Τεάτερ σε δική του σκηνοθεσία. Ο Μπρεχτ μιλάει για το «Επικό θέατρο». Το 1927, εκδίδει το «Προσευχητάρι του Μπέρτολτ Μπρεχτ», μια συλλογή ποιημάτων που τον προηγούμενο χρόνο είχαν κυκλοφορήσει ως «Προσευχητάρι της τσέπης». Παράλληλα, συνεργάζεται με τον συνθέτη Κουρτ Βάιλ: το «Μικρό Μαχαγκόνυ», παίζεται τον Ιούλιο στο φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής του Μπάντεν Μπάντεν. Η συνεργασία τους συνεχίζεται και στην «Όπερα της πεντάρας». Συνεχίζοντας τη συνεργασία τους, το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 1928, ο Μπρεχτ και ο Βάιλ ετοιμάζουν το «Βερολινέζικο Ρέκβιεμ», καντάτα για το ραδιόφωνο, που θα παιχτεί στις 22 Μαίου του 1929, προκαλώντας επέμβαση της λογοκρισίας. Το 1933 αρχίζει η άνοδος του ναζισμού στη Γερμανία και η αυτοεξορία του Μπρεχτ και της οικογένειάς του, που. θα διαρκέσει 15 χρόνια.
Τα έργα του και τα γραπτά του απαγορεύονται στη Γερμανία. Οι παραστάσεις διακόπτονται από την αστυνομία. Μέσω Πράγας και Βιέννης θα βρεθεί στη Δανία, τη Φιλανδία και από κει μέσω Ρωσίας στις ΗΠΑ. «Η πνευματική απομόνωση εδώ είναι τρομακτική» γράφει ο ίδιος για το διάστημα που έζησε στην Αμερική. Σημειώνεται, πως το το 1930 παντρεύτηκε την Χέλενε Βάιγγελ που του είχε χαρίσει ήδη ένα γιο. Στη συνέχεια απέκτησαν και μια κόρη. Η Βάιγγελ τον ακολούθησε σε όλα τα χρόνια της εξορίας του και μαζί θα ιδρύσουν το Μπερλίνερ Ανσάμπλ το 1949. Σε αυτά τα χρόνια, χωρίς χρήματα, χωρίς θέατρο, ζώντας σε χώρες που δεν μίλαγε τη γλώσσα τους, ο Μπρεχτ θα γράψει πάνω από δέκα θεατρικά έργα, πολλά ποιήματα, θεωρητικά κείμενα και μυθιστορήματα. Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία το 1949, ο Μπρεχτ αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του.
Έγραψε εκατοντάδες ποιήματα που αντανακλούν τη σταδιακή μεταστροφή του προς τη μαρξιστική-λενινιστική φιλοσοφία. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι: Άκουσα πως τίποτα δε θέλετε να μάθετε, Εγκώμιο στη μάθηση, Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου, Αυτό θέλω να τους πω, Να καταπολεμάτε το πρωτόγονο, Ποτέ δε σε είχα αγαπήσει τόσο πολύ, Απώλεια ενός πολύτιμου ανθρώπου, Εγκώμιο στον Κομμουνισμό, Εγκώμιο στη Διαλεκτική. Ο Μπρεχτ πέθανε το 1956 αφήνοντας πίσω μια τεράστια πνευματική και καλλιτεχνική κληρονομιά και ένα ανεπανάληπτο επαναστατικό πνεύμα, που εμπνέει ακόμα. Ο Μπρεχτ πεθαίνει στις 14 Αυγούστου από έμφραγμα, στο σπίτι του, στο Βερολίνο. Κηδεύεται στις 17 Αυγούστου στο νεκροταφείο του Ντοροτεενφρίντχοφ.