Δουνκέρκη
Το πολεμικό δράμα του Κρίστοφερ Νόλαν βασισμένο στα αληθινά γεγονότα της Δουνκέρκης επιχειρεί να ξαναβάλει στο κινηματογραφικό χάρτη το ιστορικό έπος παλιάς κοπής με προφανή στόχο κάποια χρυσά αγαλματίδια…
Σχεδόν 350 χιλιάδες στρατιώτες των Βρετανών και των Συμμάχων είναι περικυκλωμένοι από τις δυνάμεις των Γερμανών. Παγιδευμένοι στην παραλία της Δουνκέρκης, με τις πλάτες τους στην θάλασσα έρχονται αντιμέτωποι με γερμανικά αεροσκάφη που τους βομβαρδίζουν συνεχώς, την ίδια ώρα που ελάχιστα αεροπλάνα spitfires της RAF (Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Μεγάλης Βρετανίας) προσπαθούν να τους προστατεύσουν. Την ίδια ώρα εκατοντάδες μικρές βάρκες επανδρωμένες με απλούς βρετανούς πολίτες κάνουν μια απέλπιδα προσπάθεια, με κίνδυνο της ζωής τους, σε μια μάχη ενάντια στο χρόνο, προσπαθώντας να σώσουν έστω και ένα μέρος του στρατού τους.
Αφηγηματικά άρτια και θεαματική, με ρεαλιστική ανάπλαση της σημαδεμένης από τον πόλεμο Δουνκέρκης του ’40 (η ταινία ξεκινά με ένα εντυπωσιακό μονοπλάνο από το βομβαρδισμένο κέντρο της πόλης όπου παρακολουθούμε ένα βρετανό στρατιώτη να προσπαθεί να αποφύγει τα γερμανικά πυρά) που κουβαλά όλη την αντίφαση του ειδυλλικού τοπίου – σαν πίνακας του Μονέ- το οποίο μεταμορφώνεται σταδιακά σε υγρό τάφο, η «Δουνκέρκη» είναι μια τυπική ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν.
Οπτικά μεγαλοπρεπής και με αξεπέραστη σκηνοθεσία αλλά με άνιση πολιτική (ή έστω ιδεολογική) ματιά πάνω στη σύγχρονη παραβολή της αναγκαιότητας του ηρωισμού και κυρίως του «πατριωτισμού».
Οι ήρωες του φιλμ δεν είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες των συμμάχων που κυριολεκτικά πασχίζουν να μείνουν ζωντανοί σε κάθε σκηνή – από τα γερμανικά αεροσκάφη που τους πολιορκούν έως κρυμμένοι στις ψαρόβαρκες όπου γίνονται στόχοι ελέυθερων σκοπευτών- αλλά οι απλοί βρετανοί πολίτες που ρισκάρουν τις ζωές τους για να τους βγάλουν ζωντανούς από την εκατόμβη της Δουνκέρκης και αποτελούν σύμφωνα με το Νόλαν τους πραγματικούς ήρωες της ταινίας.
Η όσμωση του αληθινού ιστορικού γεγονότος με τις επί μέρους μυθοπλαστικές ιδιαιτερότητες (ο άγγλος ψαράς που έχει χάσει ήδη ένα γιο στον πόλεμο δεν διστάζει να ρισκάρει και το δεύτερο παιδί του επειδή «αυτό είναι το καθήκον που του υπαγορεύει η συνείδηση του», ο γάλλος στρατιώτης που κρύβει την πραγματική ταυτότητα του, το πιτσιρίκι που θέλει να γίνει γνωστός ο ηρωισμός του στη γειτονιά του κ.α.) δεν είναι πάντα λειτουργικός. Πολλά σημεία είτε επαναλαμβάνονται άνευ λόγου, ο θεατής δύσκολα μπορεί να ταυτιστεί με κάποιον ήρωα, ενώ η διαρκής υπενθύμιση για την αναγκαιότητα της ηρωοποίησης όλων καταντά ενοχλητική.
Ευτυχώς δηλαδή που υπάρχει αυτή η ακαταμάχητη ικανότητα του Νόλαν να βγάζει θέαμα με κάθε τρόπο (ακόμη κι από το… τίποτα), που καθιστά την «Δουνκέρκη» του μια κινηματογραφική πεμπτουσία όπου εικόνες, ήχοι, χρώματα και εφέ, δημιουργούν ένα αξεπέραστο σύνολο, που ίσως να του χαρίσει το πρώτο όσκαρ σκηνοθεσίας.
Κωνσταντίνος Καϊμάκης