«Η Αθήνα ελεύθερη», με εκδηλώσεις σε όλη την πόλη

Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται προκειμένου να τιμηθεί μια επέτειος που για τους περισσότερους ήταν «ξεχασμένη»: Στις 12 Οκτωβρίου 1944, έπειτα από 1.624 μέρες κατοχής, τα γερμανικά στρατεύματα υποστέλλουν τη σβάστικα από την Ακρόπολη και αποχωρούν από το κέντρο της Αθήνας, τη στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες ξεχύνονται στους δρόμους, πανηγυρίζοντας έξαλλα. Μια βδομάδα αργότερα, ο Γεώργιος Παπανδρέου, επικεφαλής της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, θα υψώσει τη γαλανόλευκη στην Ακρόπολη και μπροστά σε ένα τεράστιο πλήθος στην πλατεία Συντάγματος θα εκφωνήσει τον «Λόγο της Απελευθέρωσης».

_{18 Οκτωβρίου 1944. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου κατά την πρώτη ελεύθερη έπαρση της ελληνικής σημαίας στην Ακρόπολη, Γενικά Αρχεία του Κράτους}

Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η Αθήνα μέχρι πρόσφατα δεν γιόρταζε την επέτειο της 12ης Οκτωβρίου, παρά περιθωριακά, σε κλειστό κύκλο επισήμων. Για τον ιστορικό Μενέλαο Χαραλαμπίδη, επιστημονικό υπεύθυνο των εκδηλώσεων, «οι λόγοι ήταν βασικά πολιτικοί, γιατί δεν μπορείς να μιλήσεις για την απελευθέρωση χωρίς να αναφερθείς στον κεντρικό ρόλο που έπαιξε το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ». Από την άλλη, «η κοντινή 28η Οκτωβρίου ήταν πολύ πιο πρόσφορη για την ανάδειξη των ενωτικών χαρακτηριστικών του αγώνα. Επιπλέον, η απελευθέρωση σκιάζεται από τον διχαστικό χαρακτήρα που έχουν τα Δεκεμβριανά. Για όλους αυτούς τους λόγους, η επέτειος της λήξης του πολέμου δεν καθιερώθηκε ποτέ στην ελληνική πραγματικότητα».

_{Ενθύμιο Μετώπου, Αρχείο ΕΡΤ – Πέτρος Πουλίδης}

Μπαίνοντας φέτος στον τρίτο της χρόνο, «Η Αθήνα ελεύθερη» έχει ήδη καθιερωθεί σε ένα ευρύτερο ακροατήριο, που επισκέπτεται τις εκθέσεις, τις συναυλίες και συμμετέχει στους ιστορικούς περιπάτους που διοργανώνονται. Επίκεντρο των φετινών εκδηλώσεων θα είναι το Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, το πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, στο Πάρκο Ελευθερίας, όπου από την αρχή του μήνα και έως 29 Οκτωβρίου θα φιλοξενείται η έκθεση αρχειακού και φωτογραφικού υλικού «Αθήνα 1940-1944. Η πόλη και οι άνθρωποί της. Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση», στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιούνται ομιλίες, οργανωμένες ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα την Κατοχή.

Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται και η έκθεση κόμικς «Ένα γλυκό ξημέρωμα. Ιστορίες κόμικς για την κατοχική Αθήνα», όπου έλληνες κομίστες δημιουργούν εμπνεόμενοι από την ιστορία της Κατοχής.

_{Διανομή συσσιτίου στην Αθήνα, Αρχείο ΕΡΤ – Πέτρος Πουλίδης}

Την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου, ημέρα της επετείου, στο Πάρκο Ελευθερίας θα πραγματοποιηθεί η συναυλία «Αθήνα, ανοχύρωτη πόλη», στην οποία τραγουδούν οι Φοίβος Δεληβοριάς και Ματούλα Ζαμάνη (19.00), ενώ την Κυριακή 15 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθούν αγώνας δρόμου από το «Μπλοκ 15» στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου έως το Σκοπευτήριο Καισαριανής (9.00) και ιστορικός περίπατος με θέμα «Αντίσταση και δωσιλογισμός στην κατεχόμενη Αθήνα», με ξεναγό τον ιστορικό Μενέλαο Χαραλαμπίδη και σημείο εκκίνησης τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου (11.00). Τέλος, την ίδια ημέρα, στο Εργοστάσιο της Ηλεκτρικής (ΔΕΗ), στο Κερατσίνι, «Τραγούδια της Κατοχής» τραγουδούν οι Αφροδίτη Μάνου, Βασίλης Κορακάκης, Εύη Μάζη, ενώ κείμενα διαβάζουν οι Μάνια Παπαδημητρίου και Αλέξης Βάκης (19.30).

Από τις εκδηλώσεις που ακολουθούν έως το τέλος Οκτωβρίου ξεχωρίζουν ο ιστορικός περίπατος «Μέρες Κατοχής. Ο βομβαρδισμός του Πειραιά», με ξεναγό την ιστορικό Ευαγγελία Μπαφούνη και σημείο συνάντησης τον ναό Αγίας Τριάδας Πειραιά (11.00), την Κυριακή 29 Οκτωβρίου.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται την Τετάρτη 1 Νοεμβρίου, με «Ένα μουσικό ταξίδι στην Αθήνα του 1944», από τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», 20.30).

Το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων διατίθεται στο: http://freeathens44.org/, ενώ καθημερινή ενημέρωση περιλαμβάνεται στο https://www.facebook.com/freeathens44/