Μπενάκη: Ένα Μουσείο για το παιχνίδι και το παιδί

Ένα εντυπωσιακό μικρό ανάκτορο, με επιρροές από διάφορους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς της δυτικής και βόρειας Ευρώπης, που κατασκεύασε ο επιχειρηματίας Σπύρος Δεσπόζιτος στα 1897-1900, αποτελεί τη στέγη που θα φιλοξενήσει τη συλλογή παιχνιδιών του Μουσείου Μπενάκη. 

Το κτίριο, που κατά καιρούς λειτούργησε ως υδροθεραπευτήριο και ιδιωτική κλινική για την υψηλή αστική κοινωνία της εποχής του, δωρήθηκε στο Μουσείο το 1976, από τη χήρα του τελευταίου ιδιοκτήτη του, του εφοπλιστή Αθανάσιου Κουλούρα.

Εκτείνεται σε δύο ορόφους, καταλήγοντας σε χαρακτηριστικούς πύργους με επάλξεις, ενώ στο εσωτερικό, όπου φτάνει κανείς από ένα διπλό εξωτερικό μαρμάρινο κλιμακοστάσιο, το δάπεδο είναι επενδυμένο με πολύχρωμα κεραμικά πλακίδια, οι τοίχοι είναι κατάστικτοι από τοιχογραφίες, ενώ ένα μεγάλο τζάκι από κόκκινο μάρμαρο κυριαρχεί, δίνοντας την αίσθηση μεγαλοαστικής έπαυλης της περιόδου. Στο υπόγειο, όπου ήταν οι βοηθητικοί χώροι, διαθέτει ακόμη και καταφύγιο, απομεινάρι μιας εποχής πολέμων και καταστροφών.

Σε αυτό το διατηρητέο ιστορικό μνημείο, που ανακατασκευάστηκε με την επίβλεψη της τεχνικής μονάδας του Μουσείου Μπενάκη, στεγάζεται πλέον η συλλογή παιχνιδιών που δώρησε στο Μουσείο η Μαρία Αργυριάδη. Πρόκειται για μία συλλογή που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις δέκα καλύτερες της Ευρώπης και αποτελείται από 20.000 και πλέον αντικείμενα και σε αυτόν τον παραμυθένιο πύργο βρήκε το σπίτι που της ταιριάζει.

Στην είσοδο, τον επισκέπτη υποδέχεται μια μεγάλη κυρία, μια κούκλα φιλοτεχνημένη από τον Διονύση Φωτόπουλο και το αλογάκι που δώρησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στον αγαπημένο του εγγονό Λεφτεράκη. Στη διαδρομή μπορεί να δει παιχνίδια της αρχαιότητας, των ρωμαϊκών και των βυζαντινών χρόνων, αλλά και κούκλες μόδας με το μπαούλο και τα ρούχα τους, μηχανικά παιχνίδια και κατασκευές, οπτικά παιχνίδια, καθώς και μια προθήκη αφιερωμένη στην κατασκευή παιχνιδιών.

Στον εκθεσιακό χώρο ένα δωμάτιο είναι αφιερωμένο στην παραδοσιακή κοινωνία, από το σκαμνί της γέννας, τις κούνιες (νάκες ή σαρμανίτσες), τα θήλαστρα, τα βρεφικά ρούχα, τις κουδουνίστρες, τα παιχνίδια που έφτιαχναν οι γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά.

Ακόμη, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει κούκλες με ελληνικές φορεσιές, μινιατούρες και μια κούκλα της βασίλισσας Όλγας, τον καραγκιόζη, κουκλοθέατρο, μαριονέτες, αλλά και στρατιωτάκια και πολεμικά παιχνίδια, κούκλες από την παιδική λογοτεχνία, τα κόμικς και ήρωες από τον κινηματογράφο. Τέλος, ένα δωμάτιο είναι αφιερωμένο στο σχολείο και ένα άλλο στα καταστήματα παιχνιδιών της εποχής.

Η Μαρία Αργυριάδη, μέχρι σήμερα υπεύθυνη του τμήματος παιχνιδιών του Μουσείου, άρχισε να συλλέγει παιχνίδια από το 1980. Η συλλογή της έφτασε να αριθμεί 20.000 αντικείμενα, που θα εναλλάσσονται στις προθήκες του νέου μουσείου. «Όταν κατάλαβα ότι οι τελικοί αποδέκτες θα έπρεπε να είναι τα παιδιά, δώρησα τη συλλογή στο Μουσείο Μπενάκη», λέει η ίδια.

«Στα εργαστήρια του Μουσείου συντηρήθηκαν πάνω από 1.200 αντικείμενα. Ήταν μια μεγάλη πρόκληση», τόνισε ο υπεύθυνος του Τμήματος Συντήρησης Βασίλης Πασχάλης, «καθώς είχαμε να αντιμετωπίσουμε σύνθετα αντικείμενα, φτιαγμένα από πολλά διαφορετικά υλικά».

Ήδη, πριν τα επίσημα εγκαίνια, η απήχηση του Μουσείου Παιχνιδιών στους αποδέκτες του είναι μεγάλη. «Τα εκπαιδευτικά προγράμματα έκλεισαν σε χρόνο μηδέν, κάνοντάς μας να προσθέσουμε μία επιπλέον ημέρα για τα σχολεία, την Τετάρτη. Έως τον Μάιο περιμένουμε να συμμετάσχουν 4.139 παιδιά, ενώ άλλα και 1.700 είναι σε αναμονή», είπε ο Γιώργης Μαγγίνης, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη.

Από τη μεριά του, ο Άγγελος Δεληβορριάς, στο όραμα, το πείσμα και τη μεθοδικότητα του οποίου χρωστά το Μουσείο το νέο του απόκτημα, είπε συγκινημένος ότι «το να βλέπει κάποιος τα όνειρά του να πραγματώνονται είναι ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να ευχηθεί στις δύσκολες μέρες μας».

Το νέο απόκτημα της οικογένειας του Μουσείου Μπενάκη θα υποδεχτεί επίσημα το κοινό την Κυριακή 22 Οκτωβρίου, από τις 10.00 έως τις 18.00, διοργανώνοντας μια «open day» που θα αποτελέσει για μικρούς και μεγάλους μια ευκαιρία γνωριμίας με το οίκημα και τα εκθέματα που φιλοξενεί.