58ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: 6 σημειώσεις και 1 σημείωμα

1. Ο Αλεξάντερ Πέιν θα είναι εκεί. Τον είχα θαυμάσει για την μεθυστική απλότητά του στο Sideways, μετά συγκινήθηκα με το Descendants- τους «Απόγονους» του μαζί και εντυπωσιάστηκα από τα εξωτικά χρώματα της ταινίας και νόμιζα ότι δεν θα μπορούσα να συγκινηθώ περισσότερο από τον Πέιν ώσπου έκανε το Νεμπράσκα στο μαγικό εκείνο ασπρόμαυρο αγκάλιασμα στη ζωή και στις πιο μικρές ανεπαίσθητες λεπτομέρειες που τις γιγάντωνε με συντελεστή μεγέθυνσης το καθαρό συναίσθημα. Και τώρα o Πέιν επιστρέφει με… σμίκρυνση στη νέα του ταινία Downsizing όπου ο Ματ Ντέιμον και η Κρίστεν Γουίγκ δέχονται, για να πάρουν μέρος σε ένα πείραμα, να συρρικνωθούν ενώ ο Αλεξάντερ Πέιν «μιλάει» αυτή τη φορά με όρους science- fiction (θυμήθηκα εκείνα τα κλασικά, παλιά επεισόδια του Twilight Zone* που όσοι τα έχουμε δει -έστω κάποια από αυτά- είμαστε πάντα ανοιχτοί σε περισσότερες εξηγήσεις από τις προφανείς αυτού του παράξενου κόσμου – του δικού μας). Με άλλα λόγια ετοιμάζομαι να λατρέψω τον Πέιν ακόμη περισσότερο.

 _{Ματ Ντέιμον, Αλεξάντερ Πέιν στα γυρίσματα της ταινίας Downsizing}

2. Πάνω στην ώρα, σκανδαλωδώς πάνω στην ώρα –πάντα είναι ώρα- για φεστιβαλικό αφιέρωμα του τύπου: Άιντα Λουπίνο, η γυναίκα και ο μύθος της, εκείνη που έσπασε ταμπού στο ανδροκρατουμενο Χόλιγουντ της δεκαετίας του ‘50 σκηνοθετώντας ταινίες που τάραξαν τα νερά, με θέματα που προκαλούσαν το κοινό και τη βιομηχανία του θεάματος τότε, όπως ο βιασμός, η διγαμία, το άγριο έγκλημα. Σκηνοθέτης, παραγωγός, σεναριογράφος και ηθοποιός, η πρώτη γυναίκα που σκηνοθέτησε νουάρ/θρίλερ το The Hitch-Hiker του 1953 και η μόνη γυναίκα που σκηνοθέτησε επεισόδιο Twilight Zone (να το πάλι!) και έχουμε περάσει στη Ζώνη του Μισοσκόταδου, είναι φανερό.

 _{Άιντα Λουπίνο}

3. Κρατάμε το φανταστικό στοιχείο και πάμε πρεμιέρα. Ταινία έναρξης «Η Ψυχή και το Σώμα» της Ίλντικο Ενιέντι (Χρυσή Άρκτος στο φετινό Βερολινο), ένα ατμοσφαιρικό παραμύθι με ελάφια (είναι η κινηματογραφική εποχή τους) και μοναχικές ψυχές, με όνειρα και αγάπες. Το σινεμά της Ουγγαρέζας Ενιέντι έχει μαγεία και μυστήριο και παίζει με τον σουρεαλισμό, με το απρόβλεπτο και το υπερβατικό και θα βρίσκεται και η ίδια στη Θεσσαλονίκη για να το «ξεκλειδώσει», όσο οι δημιουργοί επιτρέπεται να ξεκλειδώνουν τις ταινίες τους και όσο θέλουμε εμείς να κάνουν κάτι τέτοιο.

_{Η Ψυχή και το Σώμα} 

4. Δεν θα μπω στις ταινίες του διαγωνιστικού / ελληνικού και ξένου/αναλυτικά, αλλά θα μπω σε μια, αυτή για τον Χάρι Ντιν Στάντον, τον ηθοποιό που ήταν κάτι περισσότερο από τους χαρακτήρες που ενσάρκωσε και περισσότερο από τις φιγούρες των μοναχικών ανθρώπων που έδειξε στη σκηνή και που η παρουσία του, ακόμη και σιωπηλή και φευγαλέα άλλαζε το βάρος της ταινίας και ήταν και λόγος ο ίδιος για να δεις μια ταινία επειδή έπαιζε- τον είδαμε στο Twin Peaks το καλοκαίρι και τώρα στην ταινία Lucky του Τζον Κάρολ Λιντς που θα προβληθεί στο φεστιβάλ. 

_{Lucky του Τζον Κάρολ Λιντς}  

5. Το ελληνικό σινεμά ανεβάζει ταχύτητες, σταθερά τα τελευταία χρόνια και η Θεσσαλονίκη, σταθερά, τού πάει πολύ. 19 ταινίες σε πρώτη προβολή, 6 που έχουν ήδη κάνει πρεμιέρα, με προτάσεις “μην χάσεις”, “δες οπωσδήποτε” και “να είσαι εκεί”. Προσθέτω σε αυτές και 17 μηκρού μήκους από το πρόσφατο 40ο Φεστιβάλ Δράμας που επίσης θα προβληθούν.

 _{“Γυναίκες που περάσατε από εδώ” του Σταύρου Τσιώλη}

6. Ο Ζαν Μαρκ Μπαρ ελπίζω να έχει στεγνώσει. Αυτός ο άνθρωπος φέρνει μαζί του τη θάλασσα, αυτή τη φορά και δυο ταινίες μαζί. Ο Ζαν Μαρκ Μπαρ ήταν εκείνος που αναδύθηκε από τα νερά του «Απέραντου Γαλάζιου» και ως εκ τούτου θεωρείται Αμοργιανός- δικός μας άνθρωπος. Λογικό να επιστρέφει στα πιο ωραία γαλάζια νερά για να αφηγηθεί τώρα τη ζωή του δύτη Ζακ Μαγιόλ (από τον οποίο ο Λυκ Μπεσόν είχε εμπνευστεί την Απέραντη ταινία του) στο ντοκιμαντέρ Dolphin Man του Λευτέρη Χαρίτου. Η δεύτερη εμφάνιση του Μπαρ στο Φεστιβάλ είναι στο ασπρόμαυρο, υπαρξιακό, επιστημονικής φαντασίας Grain του Τούρκου Σεμίχ Καπλάνογλου. Θα το εντάξω και αυτό σε ένα ευρύτερο Τwilight Zone κύκλο.

 _{Dolphin Man του Λευτέρη Χαρίτου.}

7. Ήταν συγκινητικά και πώς αλλιώς θα μπορούσε να ήταν!. Η προ-φεστιβαλική πρεμιέρα της ταινίας του Παντελή Βούλγαρη στο Ολύμπιον όπου το 58ο Φεστιβάλ είδε «Το τελευταίο σημείωμα». Ο Βούλγαρης έκανε ταινία μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της πρόσφατης ιστορίας μας, την εκτέλεση των 200 αγωνιστών από τους Γερμανούς το ’44 στην Καισαριανή. Σημασία έχει να μην ξεχνάς. Και το τελευταίο σημείωμα είναι πρώτο στις σημειώσεις μου.

_{“Το τελευταίο σημείωμα” του Παντελή Βούλγαρη} 

* Τwilight zone – θρυλική αμερικανική τηλεοπτική σειρά που συνδύαζε επιστημονική φαντασία, ψυχολογικό θρίλερ, τρόμο και αγωνία. Tα πρώτα μαυρόασπρα επεισόδια προβλήθηκαν την περίοδο 1959- 64 και θεωρούνται cult σημεία αναφοράς. To Twilight zone προβλήθηκε και από την ελληνική τηλεόραση.