Ορέστης Ανδρεαδάκης: Ένα φεστιβάλ κρίνεται επιτυχημένο από την ικανότητα του να επικοινωνεί με το κοινό του

Πέρυσι είχατε αναλάβει μόλις λίγους μήνες τη θέση του διευθυντή του φεστιβάλ οπότε λογικά δεν θα είχατε την ευχέρεια του χρόνου για κάνετε τα πράγματα όπως ακριβώς θα θέλατε. Ποια ήταν τα στοιχεία εκείνης της περσινής διοργάνωσης που θα θέλατε να αλλάξετε ή να βελτιώσετε;

To φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι ένας πολύ σημαντικός και μεγάλος θεσμός. Κι από τους παλαιότερους πολιτιστικούς οργανισμούς στη χώρα μας μαζί με το φεστιβάλ Αθηνών, τη Λυρική σκηνή κ.α. Είναι τόσα πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν γύρω από ένα τόσο μεγάλο φεστιβάλ σε συνδυασμό με τις επιθυμίες και τους στόχους που έχουμε, ώστε νομίζω ότι δεν μας φτάνουν όχι πέντε θητείες αλλά ούτε πέντε ζωές. Θα ήθελα να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο ο διεθνής χαρακτήρας του και να μπορέσει να ανταγωνιστεί στα ίσα τα φεστιβάλ εκείνα της Ευρώπης που βρίσκονται πάνω-κάτω στο ίδιο μέγεθος. Αυτά που είναι μεσαιομεγάλα δηλαδή. Επίσης θα ήθελα να είναι η πολιτιστική παρέμβαση του στη Θεσσαλονίκη ακόμη πιο έντονη και σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα. Η ετήσια δραστηριότητα του ν’ απλώνεται σε περισσότερες εκδηλώσεις, αφιερώματα, εκπαιδευτικά προγράμματα.

Μιλήστε μας λίγο περισσότερο για τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Τι ακριβώς εννοείτε;
Πρόκειται για ένα μεγάλο μας όνειρο αλλά κι ένα δυνατό στοίχημα που έχουμε βάλει με τον εαυτό μας. Θέλουμε πολλά τέτοια προγράμματα να απλώνονται σε όσες το δυνατόν περισσότερες σχολικές αίθουσες γίνεται στην Θεσσαλονίκη και την περιφέρεια της πόλης. Αλλά και την υπόλοιπη Βόρεια Ελλάδα. Μάλιστα αν κάτι τέτοιο στεφθεί με επιτυχία γιατί να μην απλωθεί και στο νότο, τα νησιά μας και όλη τη χώρα; Αυτός είναι κι ο απώτερος σκοπός μας. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του φεστιβάλ που υλοποιούνται μέσα από το Μουσείο Κινηματογράφου, που είναι το μοναδικό της Ελλάδας, είναι εντυπωσιακά. Φιλοξενούν χιλιάδες παιδιά κάθε χρόνο και τα μυούν στην τέχνη και την ιστορία του σινεμά. Φέτος επανεξετάζουμε ένα από αυτά τα προγράμματα και ευελπιστούμε να έλξουμε πόρους για να το κάνουμε ακόμη πιο δυναμικό και αποτελεσματικό.

Στηρίζουμε με κάθε μέσο το ελληνικό σινεμά και προσπαθούμε να του δώσουμε τη δυαντότητα να έρθει σε επαφή με τη διεθνή κινηματογραφική σκηνή.

Η σχέση του ελληνικού σινεμά και του φεστιβάλ σε ποια φάση βρίσκεται αυτή τη χρονική περίοδο;
Στηρίζουμε με κάθε μέσο και τρόπο το ελληνικό σινεμά. Μπορεί να υπάρχουν στα προγράμματα του φεστιβάλ ταινίες που δεν μου πολυαρέσουν αν και είναι χρέος μας να τις δείξουμε όλες. Πρέπει να στηρίζουμε το ελληνικό σινεμά και να του δίνουμε τη δυαντότητα να έρθει σε επαφή με τη διεθνή κινηματογραφική σκηνή. Με τους ξένους παραγωγούς, σκηνοθέτες, agents, δημοσιογράφους. Θέλουμε να έρχονται οι έλληνες σκηνοθέτες στη Θεσσαλονίκη και να κάνουν μια δουλειά ουσιαστική, χρήσιμη και αναπτυξιακή για τις ταινίες τους.

Μάλλον δεν θα μας πείτε ποιες ταινίες δεν σας άρεσαν. Μπορείτε όμως να μας πείτε κάποιες από αυτές που σας άρεσαν, όχι μόνο ελληνικές αλλά από όλα τμήματα; Τις δικές σας αγαπημένες ταινίες του φεστιβάλ.
Όχι, δεν μπορώ. Θα είναι σαν να αδικώ όλες τις υπόλοιπες.

Mια καινοτομία του φεστιβάλ είναι είναι το νέο διαγωνιστικό τμήμα Εικονικής Πραγματικότητας. Στο V.R. η εμπειρία θέασης είναι ασυναγώνιστη

Ποιες είναι οι καινοτομίες του φετινού φεστιβάλ; 
Πρώτη καινοτομία είναι ο τρόπος επιλογής του διαγωνιστικού τμήματος. Με πυξίδα ένα από τα πιο εμβληματικά βιβλία του 20ου αιώνα, «Το ρίζωμα» της γαλλίδας φιλοσόφου Σιμόν Βέιλ, από τις πιο ανήσυχες φωνές της παγκόσμιας διανόησης επιλέξαμε τις 14 ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος. Δεύτερη καινοτομία είναι ότι δώσαμε από μια ταινία του διαγωνιστικού τμήματος σ’ ένα έλληνα εικαστικό για να φτιάξει ένα έργο με βάση την ταινία αυτή. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε στήνεται η έκθεση που περιλαμβάνει 14 έργα ζωγραφικής, εγκαταστάσεις, σχέδια, φωτογραφίες κ.α. τα οποία σχολιάζουν τις ταινίες. Δεν πρόκειται για μια απλή εικονογράφηση ή αφίσα. Είναι ένας τρίτος ανάγνωσης του έργου. Άλλη καινοτομία είναι το νέο διαγωνιστικό τμήμα Εικονικής Πραγματικότητας. Στο V.R. η εμπειρία είναι ασυναγώνιστη, με την μάσκα που φοράει ο θεατής και όλη η εικόνα να περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σε 360ο βιώνοντας καταστάσεις που ξεπερνούν τον παραδοσιακό τρόπο θέασης μιας ταινίας, βάζοντας τον ουσιαστικά μέσα στην ιστορία που αφηγείται το φιλμ αντί να την βλέπει απέναντι του στη μεγάλη παραλληλογραμμη οθόνη.

Υπάρχει η δυνατότητα να δούμε κάτι αντίστοιχο και τον Μάρτιο στο φεστιβάλ του Ντοκιμαντέρ;
Είναι σίγουρο ότι θα υπάρχει Διαγωνιστικό τμήμα Εικονικής Πραγματικότητας και στο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ.

Τί είναι αυτό που κάνει πετυχημένο ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ; Οι ταινίες, οι εκλεκτοί καλεσμένοι, ο κόσμος;
Ένα φεστιβάλ κρίνεται επιτυχημένο από την ικανότητα του να επικοινωνεί με το κοινό του. Ο κόσμος είναι εκείνος που κάνει πετυχημένο ένα φεστιβάλ. Είναι πολύ σημαντικό να περιμένει πώς και πώς ο κόσμος τη στιγμή που θα ξεκινήσει το φεστιβάλ. Να λέει «σε δύο μήνες αρχίζει το φεστιβάλ και πρέπει να πάμε». Επίσης να προσφέρει το φεστιβάλ μια συνολική συνθήκη θέασης που ανταμείβει πλήρως το θεατή. Δηλαδή να του δίνει τα ερεθίσματα μέσω των ταινιών για συζητήσεις και σκέψεις που θα τον απασχολούν για καιρό. Να έχει την αίσθηση ο θεατής ότι όχι απλώς είδε μια ταινία αλλά συμμετέχει σε αυτή με τον τρόπο της σκέψης ή του συναισθήματος σε περίπτωση που τον έχει αγγίξει. Είναι μια σχέση, μια συνθήκη που το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης την έχει πετύχει σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό.

Το να φέρουμε στο φεστιβάλ σταρ Χολυγουντ κοστίζει πολύ. Θεωρώ ότι θα ήταν και ανήθικο εν μέρους μας αν κάναμε κάτι τέτοιο. Προτιμάμε να δωσουμε χρηματα σε πιο ουσιαστικά πράγματα.

Πέρα από τα γνωστά ονόματα που θα έρθουν φέτος στη Θεσσαλονίκη (Αλεξάντερ Πέιν, Ρούμπεν Έστλουντ, Ζαν Μαρκ Μπαρ κλπ) θα θέλατε να είχατε και άλλους υψηλούς προσκεκλημένους;
Θα θέλαμε οπωσδήποτε να είχαμε κι άλλα μεγάλα ονόματα. Όμως αυτό δεν γίνεται. Για να φέρεις πολύ μεγάλα ονόματα σε ένα φεστιβάλ χρειάζεται να ξοδευτούν πάρα πολλά χρήματα (π.χ για ένα σταρ από την Αμερική φανταστείτε αεροπορικά εισιτήρια Α θέσης, σουίτες, συνοδούς, απαιτήσεις ή και ιδιορρυθμίες τους για κομμωτές, μακιγιέρ κλπ) που μπορεί να αγγίζουν τα 80.000 με 100.000 ευρώ – και λίγα βάζω σε ορισμένες περιπτώσεις- τα οποία σε μας δεν περισσεύουν αυτή την εποχή και προσωπικά θεωρώ ότι θα ήταν και ανήθικο εν μέρους μας αν κάναμε κάτι τέτοιο. Προτιμάμε να τα δίνουμε κάπου που θα πιάσουν τόπο. Σε πιο ουσιαστικά παράγματα. Σε δωρεάν εισιτήρια σε ευπαθείς ομάδες, σε εκπαιδευτικά προγράμματα, στις δωρεάν προβολές το καλοκαίρι στους δήμους της περιφέρειας, στο να ενισχύσουμε την Αγορά κλπ

Για πείτε μας δύο λόγια για την Αγορά που φέτος επιχειρείτε πιο δυναμικά να την προωθήσετε σε κοινό και ΜΜΕ.
Η Αγορά είναι το πιο σημαντικό κομμάτι του φεστιβάλ αλλά κι αυτό που δεν φαίνεται. Η Αγορά του φεστιβάλ είναι ένας χώρος αναζήτησης, συζήτησης που θυμίζει πιο πολύ την αρχαϊκή έννοια του όρου παρά τη σημερινή της σημασία. Πρώτον, γίνονται συζητήσεις δημιουργών που έχουν ιδέες και αναζητούν συμπαραγωγούς υποστηρικτές χρηματοδότες. Εμείς τους κανονίζουμε μέσω της Αγοράς ραντεβού με ειδικούς ανθρώπους από όλη την Ευρώπη που έχουν προετοιμαστεί και αναζητούν τα ταλέντα εκείνα που θα τους παρουσιάσουν τις ιδέες τους και ίσως συνεργαστούν για την πραγματοποίηση τους ως συμπαραγωγοί. Δεύτερον, έρχονται άνθρωποι με μισοτελειωμένες ταινίες τους (το λεγόμενο work in progress) και δείχνουν σε ένα μεγάλο κοινό από ενδιαφερόμενους επαγγελματίες ένα δεκάλεπτο από αυτές. Τους παρουσιάζουν τις ταινίες τους, λένε τι θέλουν να κάνουν, τι έχουν ήδη κάνει και τι τους λείπει, αναζητώντας συνεργάτες αναλόγως τις ανάγκες τους. Τρίτον, για όλα αυτά υπάρχουν ειδικές επιτροπές που δίνουν βραβεία. Χρηματικά, υποστήριξης. Και σε ρευστό αλλά και σε υπηρεσίες στο μέλλον. Αυτά τα βραβεία φτάνουν και στις 200.000 ευρώ. Για δέκα μέρες αυτοί οι άνθρωποι που είναι πολλοί και πρωτοκλασάτοι επαγγελματίες στο χώρο τους, συζητάνε και αναζητούν τις νέες ιδέες από νεοφερμένα ταλέντα αλλά και παλιότερους δημιουργούς. Αυτό είναι το σινεμά του αύριο και για αυτό έχουν δώσει τόση βαρύτητα φέτος.

Δειτε εδώ το πρόγραμμα του 58ου Φεστιβαλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης