Status Update: Μάνος Καρατζογιάννης, ηθοποιός – σκηνοθέτης

Η αφετηρία μου είναι ο ηθοποιός. Σε ο,τιδήποτε κάνω. Είτε σκηνοθετώ, είτε γράφω, είτε στα μαθήματα με τα παιδιά στη Σχολή, είτε τελευταία με την καλλιτεχνική ευθύνη του θεάτρου «Σταθμός». Πάντα έτσι κι αλλιώς μια ιστορία δε λες; Μακριά από τη σκηνή δεν είμαι τόσο λειτουργικός. Σαν να λειτουργεί το μυαλό μου καλά μόνο στη σκηνή ή εκεί γύρω. Δεν είμαι περήφανος για αυτό – αλλά μάλλον είναι έτσι.

H σκηνοθεσία προέκυψε όταν έχασα τον πατέρα μου. Για την ακρίβεια, όταν αρρώστησε κι άρχισε να φεύγει. Εκεί άρχισα να καταλαβαίνω ότι έπρεπε να σηκώσω εγώ όλο το βάρος μόνος μου πια. Να πάρω την ευθύνη του εαυτού μου. Να ενηλικιωθώ. Έγινε, σίγουρα, νωρίτερα απ’ ότι φανταζόμουν. Αλλά τουλάχιστον μέσα απ’ όλο αυτό έμαθα να αγαπώ την ευθύνη.

Με έλκουν τα έργα που κινητοποιούν το αίσθημα μου. Που χαϊδεύουν το στομάχι μου και παιδεύουν το μυαλό μου. Που κουβαλάνε μνήμη. Επομένως και μέλλον. Αυτά που προασπίζονται την ετερότητα. Το διαφορετικό. Λίγο λοξά, κάπου ανάλαφρα, συχνά σκοτεινά. Αλλά με φως. Πάντα.

Ήταν μονόδρομος η ανάληψη της καλλιτεχνικής ευθύνης του θεάτρου «Σταθμός». Οι παραγωγοί με άφηναν απλήρωτο μετά από εισπρακτικές επιτυχίες και τα θέατρα ρεπερτορίου που συνεργαζόμουν ζητούσαν για ενοίκιο μέσα στην κρίση υπέρογκα ποσά. Έφτασα στο σημείο, δουλεύοντας σε πολύ γνωστό θέατρο, να μου προγραμματίσουν πρόβα στις 12 τα μεσάνυχτα εξαιτίας της υπερπληθώρας των παραστάσεων. Θα προτιμούσα μια πιο ανέμελη επιλογή. Αλλά τελευταία πάλευα να διεκδικώ συνεχώς τα αυτονόητα.

Το θέατρο «Σταθμός», κι ενώ είμαστε ήδη στην αρχή της σεζόν, πιστεύω ότι έχει κατορθώσει να δώσει ένα σαφές θεατρικό στίγμα, με καθαρό δραματουργικό άξονα και αξιόλογο καλλιτεχνικό δυναμικό, χωρίς πρακτικά προβλήματα στις επί μέρους συνεργασίες του. Ευχή μου είναι το θεατρικό κοινό, αλλά και ευρύτερα ο κόσμος να αγκαλιάσει τους δημιουργούς του.

Ιδανικό θέατρο είναι εκεί που σε πάει η καρδιά σου. Εκεί όπου είναι ελεύθερα. Εκεί υπάρχει αγάπη. Κάθε συνεργασία, φιλία ή σχέση πρέπει να είναι ελεύθερη. Όμως όπως λέει και η θεατρική «Ελένη» (Παπαδάκη), χρησιμοποιώντας τα λόγια του Όσκαρ Ουάιλντ από την «Ψυχή του ανθρώπου στον σοσιαλισμό»: «Τον πραγματικά ελεύθερο άνθρωπο δεν το θέλει στην πραγματικότητα κανείς».

Δεν έχω φιλοδοξίες ως καλλιτέχνης. Πιο πολύ με απασχολεί η υγεία μου και η ισορροπία μου· τίποτα άλλο. Τον καλλιτέχνη τον φέρεις μέσα σου. Όπως φέρει κάθε άνθρωπος το επάγγελμα του. Την οποιαδήποτε προσφορά του στους άλλους. Συχνά μου λένε «μα δεν κουράζεσαι;». Όταν αγαπάς αυτό που κάνεις δεν κουράζεσαι. Με κουράζει όμως η ασυνέπεια και η ασυνεννοησία. Τότε θέλω να φύγω μακριά.

Τελευταία αισθάνομαι πως είναι στη μοίρα της Ελλάδας να ψυχομαχεί. Και μετά να ξανατραβά προς τη δόξα. Δεν σταματούν τα όνειρα που έχω για την Ελλάδα. Ελπίζω πως πάντα στο τέλος τα καταφέρνει. Έχει τις αποσκευές. Θυμάμαι τη φράση της Μελίνας Μερκούρη που μικρός δεν καταλάβαινα: «Τι είναι η Ελλάδα; Μαγεία και καταστροφή!». Η αλήθεια βρίσκεται άλλωστε πάντα στην αντίφαση. Οι προσδοκίες μου δεν αφορούν στο μέλλον της. Δεν την καπηλεύομαι. Αφορούν στο παρόν της. Στην παιδεία μας και στα σχολεία μας. Εκεί είναι και η έγνοια μου.

Πατρίδα είναι εκεί που δε νιώθεις μόνος. Εκεί που είσαι μαζί με τους άλλους. Κι αγαπάτε κάτι μαζί. Κι αυτό με τα χρόνια γίνεται η στέγη σου κι η αγκαλιά σου. Ένα κομμάτι μνήμης.

Όταν ήμουν μικρός ήθελα να γίνω μεγάλος. Και τώρα θέλω να γίνω πάλι μικρός. Πάντα όμως μέσα στο θέατρο.

Αυτό που μου έχει λείψει τελευταία πολύ είναι αυτές οι στιγμές που καθόμασταν με τον πατέρα μου, τη μητέρα μου και την αδελφή μου, που ζει και εργάζεται μόνιμα πια στην Αγγλία, όλοι μαζί. Τρώγαμε, παίζαμε, τραγουδούσαμε, γελούσαμε, μαλώναμε. Μια οικογένεια νομίζω θέλω να κάνω. Τη δική μου.