Music x 5: έξι μουσικοί συντάκτες ξεχωρίζουν άλμπουμ, συναυλίες και γεγονότα από το 2017

Νικόλας Ζώης (Τα Νέα)

Το «A Deeper Understanding» των The War On Drugs

Το αμέσως προηγούμενο άλμπουμ τους, «Lost In The Dream» είχε επαινεθεί κατά πως λέμε από κοινό και κριτικούς, χωρίς πάντως να αγχώσει ή να φορτώσει με ασήκωτες φιλοδοξίες τη μπάντα από την Pennsylvania. Ακόμα δηλαδή και αν συνέβη, το συμβόλαιο με την Atlantic σαν να ενίσχυσε την αυτοπεποίθηση του Adam Granduciel κι ίσως για αυτό ο ίδιος κι οι συνεργάτες του παρέδωσαν ένα δίσκο επίσης επηρεασμένο από τις πιο ατμοσφαιρικές στιγμές του Bruce Springsteen και τις πιο καλόβολες του Bob Dylan, αλλά και πιο προσωπικό: οι δωδεκάχορδες κιθάρες, τα παλιομοδίτικα synths και οι αφηγηματικοί στίχοι έχουν βεβαίως την τιμητική τους, ενώ συμπληρώνονται και από ηλεκτρονικές πινελιές, περάσματα του σαξόφωνου (ή και του μεταλλόφωνου), όλα πλαισιωμένα από μια ακτινοβόλα παραγωγή, διατεθειμένη λες να ανανεώσει τον όρο «wall of sound» και κατάλληλη για τραγούδια που, όπως το εντεκάλεπτο «Thinking of a place», ενώ χαρακτηρίζονται κατάλληλα για οδήγηση, αποδεικνύουν ότι ακόμα και από το κρεβάτι ενός δωματίου, μια χαρά ταξίδια γίνονται.

Το «Masseduction» της St. Vincent

Τα δελτία τύπου έκαναν λόγο για ένα δισκογραφικό αποκορύφωμα πολλών ετών σύνθεσης, καταγραφής σημειώσεων και αποσπασματικής ηχογράφησης μελωδιών που η St. Vincent (κατά κόσμον Annie Clarke) αποθησαύριζε ενώ ταξίδευε σε όλο τον κόσμο. Και η αλήθεια είναι ότι ο εκλεκτικισμός ή η αποσπασματικότητα δεν λείπουν από το «Masseduction», το πέμπτο άλμπουμ της αμερικανής, ούτε μουσικά ούτε στιχουργικά: αλλόκοτες κιθαριστικές μελωδίες στα όρια του glam, παιδικά τραγουδάκια που καταλήγουν σε jazz μπαλάντες, διαπεραστικές κραυγές από κάποια μελλοντική pop και funk ρυθμοί γεμάτοι σιγουριά, συνοδεύονται από στίχους για την αστική μελαγχολία, το σεξ, την εξουσία, τις παρακινδυνευμένες σχέσεις ή το θάνατο, με τη συγκολλητική τους ουσία όμως να είναι πλέον πιο ευδιάκριτη και πιο αποκαλυπτική της καλλιτεχνικής προσωπικότητας μιας μουσικού που έχει φτάσει να χαρακτηριστεί (αδίκως και για τους δύο) ως «ο θηλυκός Bowie».

Όλη αυτή η τζαζ

Δεν πρέπει να είχε και πολλά παράπονα φέτος το συνήθως απαιτητικό κοινό της τζαζ και των παρακλαδιών της: τον Ιούλιο στην Τεχνόπολη, ο λαοφιλής Kamasi Washington ίσως άφησε παραπονεμένους μόνο όσους περίμεναν μια συναυλία συνεκτική όσο και το επιβλητικό τριπλό άλμπουμ του «The Epic»• η Sun Ra Arkestra, τον Νοέμβριο στη Στέγη, έφερε στις αποσκευές της μπόλικη από την αφροφουτουριστική κληρονομιά του ιδρυτή της, σκορπίζοντάς την πάνω από τα κεφάλια μας σαν αστρόσκονη• και οι ατιθάσευτοι σκανδιναβοί The Thing, απρόθυμοι να ταξινομηθούν ακόμα και σε ευρείες αλλά πολυχρησιμοποιημένες ταμπέλες όπως «avant-garde jazz» ή «free jazz», μας θύμισαν προσφάτως από τη σκηνή του ΙΛΙΟΝ Plus, ότι το ιδίωμα που υπηρετούν ασκεί τη δύναμή του όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και βαθιά μέσα στο σώμα.

Τα γενέθλια εγχώριων δισκογραφικών και venues

Σύμφωνοι, κάπως βαρετό πράγμα οι επέτειοι, χώρια που σαν να παροπλίζουν το τιμώμενο πρόσωπο ή θεσμό, αν όμως αφορούν σε μια μουσική σκηνή που δεν ανθούσε από αρχαιοτάτων χρόνων και που δρα σε μια χώρα με κρίση και με ενίοτε φορτικό μουσικό παρελθόν, ίσως και να λειτουργούν σαν επιβεβαιωτικό αντοχής και αισιοδοξίας. Κάπως έτσι, τα δεκάχρονα της Inner Ear, που η δισκογραφική γιορτάζει διανέμοντας μια σειρά «συνδρομητικών» επτάιντσων με ανέκδοτα κομμάτια των καλλιτεχνών της (παράλληλα με το «κεντρικό πρόγραμμα» που φέτος περιλάμβανε έξοχες δουλειές από τους Bazooka, May Roosevelt, The Boy, Prins Obi, Σtella και πόσους ακόμα), αλλά και οι συναυλίες για τα 15α γενέθλια του Gagarin 205 και τα 30α του ΑΝ Club, έμοιαζαν όχι τόσο με αυτοαναφορικό απολογισμό, όσο με υπόσχεση για ακόμα καλύτερες μέρες (και νύχτες).

Οι απόψεις των καλλιτεχνών για τα κοινά

Δεν είναι βέβαια υποχρεωτικό να συμφωνεί κανείς μαζί τους (αν ειδικά μιλάμε για φασίζουσες ακρότητες, η υποχρέωση τείνει στο μηδέν και το πράγμα πάει αλλού). Δεν είναι καν αναγκαίο να ερωτώνται για θέματα εκτός του πεδίου τους. Κι όμως, οι μουσικοί, οι τραγουδιστές, όπως κι οι ηθοποιοί ή οι χορευτές είναι άνθρωποι που –ω του θαύματος- ζουν εντός κοινωνίας. Δηλώσεις όπως της Νατάσσας Μποφίλιου ή του Φοίβου Δεληβοριά για τα πολιτικά, συναυλίες φιλανθρωπικού χαρακτήρα σαν του Διονύση Σαββόπουλου ή συναυλίες αλληλεγγύης υπέρ της Ηριάννας, αν δεν γίνονται υστερόβουλα ή από θέση ισχύος, είναι κατά τη γνώμη μας, για άλλη μια χρονιά καλοδεχούμενες και συζητήσιμες, όχι ανάξιες σημασίας επειδή στερούνται πτυχίου πολιτικών επιστημών. Πρέπει δηλαδή να εκλεγεί ένας Τραμπ για να αποκτήσουν κύρος οι πολιτικές απόψεις των καλλιτεχνών; Ή μήπως η μουσική είναι μόνο Λα, Σολ δίεση και Φα;

^{St. Vincent}

Δημήτρης Κανελλόπουλος (e-tetRadio, Εφημερίδα των Συντακτών)

Η είδηση δεν είναι το internet, η ζωή μας είναι (σ)το internet. Η μουσική δεν αλλάζει, εξελίσσεται όμως, κάποιοι λένε πως είναι χειρότερη από το παρελθόν, δεν ξέρω. Το σίγουρο είναι πως αλλάζει ο τρόπος που ακούμε μουσική, τέλος πια στα φυσικά format, όλο και λιγοστεύουν σε αριθμό και σε είδη, οι μουσικές πλατφόρμες αποτελούν το όχημα πλέον, εκεί βρίσκονται όλες οι μουσικές του κόσμου κάνοντας τις προσωπικές μας δισκοθήκες να δείχνουν πια διακοσμητικές. Αλλάζει ο τρόπος ακρόασης και αυτό έχει τα συνεπακόλουθά του, τα τραγούδια παίρνουν την πρωτοκαθεδρία από τα άλμπουμ και, μάλιστα, τα 10 πρώτα δευτερόλεπτα των τραγουδιών όπως λένε οι… ειδικοί, τα 10 πρώτα δευτερόλεπτα έτσι ώστε να μην βαρεθεί ο πιτσιρικάς ακροατής και αλλάξει κομμάτι στο YouTube.

Αλμπουμ της χρονιάς είναι το «DAMN.» του Kendrick Lamar, η πιο σύγχρονη και εμπνευσμένη χιπ χοπ που ακούσαμε τα τελευταία χρόνια. Από κοντά και η μικρή και ταλαντούχα Lorde με το Melodrama, αληθινή έκπληξη, μαθήματα καριέρας για όλους, πως μία ποπ τραγουδίστρια εξελίσσεται τόσο γρήγορα και τόσο καλά.

Στο Νο 3 η επιστροφή των LCD Soundsystem με το American Dream.

Στο Νο 4 για το 2017, μία συναυλία, αυτή του Nick Cave στο Tae Kwon Do για την οποία όλοι παραμιλούν ακόμα.

Και στο Νο 5 μία τηλεοπτική σειρά, το Big Little Lies του HBO, μία σειρά με καταπληκτική μουσική που έστελνε όλους τους Αμερικάνους στο Shazam να ψάχνουν τραγούδια.

_{Kendrick Lamar}

Μαρία Μαρκουλή (It’s my Blender, Monopoli.gr)

Το Twin Peaks – η επιστροφή 25 χρόνια μετά– ήταν το τηλεοπτικό γεγονός της χρονιάς, το κινηματογραφικό γεγονός της χρονιάς και έδωσε το στίγμα του στη μουσική με μερικά από τα ωραιότερα μουσικά θέματα της χρονιάς. Το Roadhouse κλαμπ, εκεί που παιζόταν το φινάλε κάθε επεισοδίου, είχε την αισθητική του David Lynch και τo Twin Peaks μυστήριο και φιλοξένησε στη σκηνή του καλλιτέχνες όπως οι Chromatics, oι Nine Inch Nails, οι Cactus Blossoms, o Eddie Vedder, η Sharon Van Etten, οι Au Revoir Simone, η μοναδική Rebekah Del Rio και η (δεν θα μπορούσε να έλειπε) Julee Cruise. Έγινε cult σημείο αναφοράς, απέκτησε ‘ζωή’ και εξω από τη σειρά, στην οποία ο Lynch είχε ο ίδιος την ηχητική επιμέλεια φροντίζοντας εντυπωσιακά κάθε λεπτομέρειά της, από τον ηλεκτρικό βόμβο και βιομηχανικό θόρυβο ως τις 50ς μελωδίες που αγαπάει, από τους Nine Inch Nails ως τους Platters.

H ελληνική Καραϊβική – Μπορείς να το πεις κι έτσι. Μερικές από τις πιο αξιοπρόσεκτες κυκλοφορίες στα μέρη μας ήρθαν φέτος με εξωτικά χρώματα, με Caribbean ρυθμούς, ρέγκε, κούμπια, σάλσα, με ελέκτρο beat, με πολύ δουλεμένες παραγωγές, που έχουν προκύψει από επιμονή, ψάξιμο στα ακούσματα και πολλή προπόνηση. Αξίζει να φτάσουν μακριά, άλμπουμ σαν κι αυτά: το Το Botega Funk του BnC the Disco Vampire (Τζεφ Γκονζάλες), το Half Man Half Clap των SUPERSAN, το He Hecho Mucho Por Ti των Palov meets A. Angelides, τις άψογες κυκλοφορίες του Blend Mishkin & Roots Evolution που live στη σκηνή επίσης δείχνουν όχι πόσο καλά κατέχουν αυτό που κάνουν, αλλά και πώς εξελίσσουν συνεχώς την τέχνη τους.

Η σκηνή του Λος Αντζελες – η funk, soul, r&b, jazz, ηλεκτρονική σκηνή του Λος Αντζελες (και Δυτικής Ακτής γενικότερα), των παραγωγών, μουσικών, φωνών που τον τελευταίο καιρό ανοίγουν όλο και περισσότερο την παλέτα των ήχων. Το φετινό άλμπουμ του Thundercat “drunk”, οι συνεργασίες με Flying Lotus, oι εμπνεύσεις που συνδυάζουν το εναλλακτικό hip hop με Κολτρέιν και Μάιλς Νέιβις. Η τζαζ του σαξοφωνίστα Kamasi Washington που είδαμε και στην Αθήνα το καλοκαίρι. Ο ανεξάντλητος Kendrick Lamar με το φετινό του Damn. Μια ολόκληρη σκηνή για να βουτήξεις στις μουσικές της.

Οι Foo Fighters στο Ηρώδειο

Μέχρι τελευταία στιγμή δεν ήξερα αν θα τους έβλεπα, δεν είχα ενδιαφερθεί ιδιαίτερα, κυρίως επειδή κάπως πομπώδη πράγματα όπως οι Foo Fighters στο Ηρώδειο /για τη σειρά Landmarks Live in Concert/ -δεν είναι από αυτά που θα με συγκινούσαν και πολύ. Αλλά τους είδα. Και ήταν εμπειρία, σα να ξεκλείδωσαν την ηλεκτρική δύναμη που κρύβουν μέσα τους, νοιώθοντας και οι ίδιοι ίσως τον «ηλεκτρισμό» της στιγμής σα να είχαν αποκαταστήσει εκεί επικοινωνία με τις πηγές του ροκ βίου τους. Ή έτσι απλά μου φάνηκε. Αν βάλεις σε αυτό κοντά και την περσινή σειρά sonic highways που υπέγραφε ο Dave Grohl, με τα ταξίδια σε πόλεις της Αμερικής με μουσική ιστορία, μάλλον βρίσκονται (σε πείσμα πάρα πολλών) σταθερά σε καλό δρόμο.

Ο Βeck, oι LCD System και oι Αrcade Fire με τα αντίστοιχα άλμπουμ τους, Colors, American Dream και Everything Now, που απλόχερα και περίτεχνα διέδωσαν χαρά και ευφορία, σαμποτάροντας με επιτυχία στις ζόρικες εποχές. Τα άκουσα, τα χάρηκα και ευκαιρία βρίσκω πάλι εδώ κάτι από αυτά να ξανακούσω.

Γιάννης Παναγόπουλος (fragilemag.gr)

Thievery Corporation – The Temple of I & I

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Thievery παίρνουν κάτι από τη μουσική κουλτούρα της Τζαμάικα. Αυτή τη φορά όμως βούτηξαν για τα καλά μέσα της. Το The Temple of I & I είναι ένα από τα καλύτερα άλμπουμ που κυκλοφόρησαν ως σήμερα.

Thundercat – Drunk

Λιώνω για όλο αυτό το χαώδες spacejazzpunkfunkexperimental. Μου αρέσει πολύ. Αυτό το άλμπουμ είναι σαν τη καφεΐνη. Εκεί που όλα μοιάζουν να κοιμούνται το ακούς και ο κόσμος είναι ξανά σε φρενήρη κίνηση. Συμμετέχουν και οι Kendrick Lamar, Wiz Khalifa, Michael McDonald (!) και Kenny Loggins (!!).

Portico Quartet – Art in the Age of Automation

Κάπως έτσι φαντάζομαι τη Nu Jazz στα καλύτερα της. Το “Art in the Age of Automation” κυκλοφόρησε το μήνα (Αύγουστο) που δεν κυκλοφορούν άλμπουμ. Και ίσως αυτός είναι λόγος που σε πολλούς πέρασε απαρατήρητο. Κατά τα άλλα είναι ένας από τους καλύτερους δίσκους της χρονιάς (μακράν κιόλας).

LCD Soundsystem – American Dream

Εδώ είμαστε. Δεν υπάρχει παρθενογένεσης… μπλα, μπλα, μπλα. Ο James Murphy στη διάρκεια του 2017 κυκλοφορούσε την πιο ώριμη ως LCD Soundsystem δουλειά του. Πλαστική ως το κόκαλο. Και, συχνά, ευαίσθητη όσο ποτέ στο παρελθόν.

Dem Juju Poets ‎– Liberated Thoughts

Το καλύτερο άλμπουμ της χρονιάς να το ακούς Παρασκευή βράδυ. Σου φτιάχνει τη διάθεση. Σε κάνει πιο κοινωνικό. Σε κάνεις να χορεύεις. Δεν το περίμενες η σχολή της electro – afro – funk να φτιάξει κάτι τόσο καλό αλλά με το άλμπουμ του Γερμανού παραγωγού David Hanke, που εδώ υπογράφει ώς Dem Juju Poets, απλά τα κατάφερε.

_Thundercat

Εφη Παπαζαχαρίου (popaganda.gr)

Οι συναυλίες των Dream Syndicate (Fuzz Club – 4/11) και των Yo La Tengo (Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος – 24/6)

Το άλμπουμ «Half A Century Sun» – The Man From Managra (Ιανουάριος 2017 – Inner Ear)

Το ντοκιμαντέρ «Ο Έλβις στη Γη της Επαγγελίας» («Promised Land») του Eugene Jarecki (προβλήθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Νύχτες Πρεμιέρας – Σεπτέμβριος 2017)

Η συναυλία της μουσικής αυτοβιογραφίας του Μάνου Χατζιδάκι, «Η Εποχή της Μελισσάνθης» (μουσική διεύθυνση Λουκάς Καρυτινός – Εθνική Λυρική Σκηνή/ΚΠΙΣΝ – 4+5/11)

Η όπερα για παιδιά και νέους «Ο πρίγκιπας Ιβάν και το πουλί της φωτιάς» του Θοδωρή Αμπαζή, (Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής/ΚΠΙΣΝ – χειμώνας 2017)

_{«Ο πρίγκιπας Ιβάν και το πουλί της φωτιάς» στη Εθνική Λυρική Σκηνή}

Χάρη Ποντίδα (tospirto.net)

Συναυλιακή στιγμή του 2017

Κοινή εμφάνιση Αγγελάκα/Παυλίδη στην Τεχνόπολη (Σεπτέμβρης). Σίγουρα ήταν και οι δυο σε συναυλιακή φόρμα, δίνοντας έμφαση σε ένα διονυσιακό ηλεκτρικό ήχο που είναι αβανταδόρικος στις ανοιχτές διοργανώσεις. Όμως η εν λόγω συναυλία είχε και κάτι παραπάνω. Έμοιαζε με ξέσπασμα (κάθαρση; γιατρικό;) που μας βρήκε όλους μαζί, καμιά 25εριά χρόνια μετά, να ανεβαίνουμε χέρι χέρι, την τωρινή… αγέλαστη ανηφόρα.

Αναψυκτήριο ο Φοίβος 

Το είπε και το έκανε. Και το έκανε οργανωμένα με μολύβι και χαρτί, έτσι ώστε να μην πούμε «καλή ιδέα» αλλά κόλλησε στην πράξη. Με θέα την Ακρόπολη στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης τα καλοκαίρια μας απέκτησαν (πλέον) την Ταράτσα του Φοίβου. Να ναι καλά οι παπούδες μας -ο Αττικ και ο Οικονομίδης- που ενστάλαξαν στο dna μας την χαρά του οικογενειακού πολύ/θεάματος, να είναι καλά και τα εγγόνια τους (Φοίβος Δεληβοριάς και η εταιρεία Prospero ) που έχουν τον τρόπο τους, να βάζουν τα πράγματα κάτω και να κάνουν το όνειρο πράξη. Γιατί οι ιδέες πάντα υπάρχουν. Το θέμα είναι ποιος ρισκάρει στις μέρες μας.

Αγγελική Τουμπανάκη και «Συνδέσεις» στο Passport Upstairs 

Τι μπορεί να δώσει η νεώτερη γενιά στο τραγούδι; Πολλά. Πάρα πολλά. Η Αγγελική σε καθηλώνει. Όχι μόνο γιατί δεν ξεκολλάς το βλέμμα σου από πάνω της όταν είναι στη σκηνή, αλλά και γιατί κάθε φορά που την βλέπεις, διακρίνεις το προχώρημα της. Στις «Συνδέσεις» (που επιμελήθηκε σκηνοθετικά η Σ.Σπυράτου) η μουσική περιπλάνηση της ομάδας της περιέλαβε και την Ελλάδα (Βαλκανια, Κάτω Ιταλία, Τσιγγάνικη παράδοση κλπ κλπ) εντάσσοντας την στο πληθωρικό ανοιχτό της σύμπαν. Η τζαζ, η electronica, οι παραδόσεις των Βαλκανίων μέσα από μια περφόρμερ/βοκαλίστρια/ μουσικό (ισχύει όποια σειρά θέλετε) που φτιάχνει κατηγορία από μόνη της.

Οι πρωτοεμφανιζόμενοι

Σημειώστε τα ονόματα: Γιάννης Βασιλόπουλος (στιχουργός), Σπύρος Παρασκευάκος (μουσική) Δήμητρα Σελεμίδου (τραγούδι). Δείγμα δουλειάς τους η πρώτη τους δισκογραφική εμφάνιση στην «Τρίτη Έξοδο» (Μικρή Αρκτος). Σημειώστε επίσης μια δεύτερη ομάδα επίσης από την Μικρή Αρκτο: Πολυξένη Καράκογλου (τραγούδι), Αθηνά Σπανού (στίχος) Γρηγόρης Πολύζος (μουσική).

Οι στίχοι

«Κι ούτε σου βγαίνουν οι πασιέντζες/ κι ούτε κανείς τηλεφωνεί /και μόνο μέσα απ’ τα τραγούδια ακούς ερωτική φωνή…» («Το δηλητήριο που πίνεις» σε στίχο Μάνου Ελευθερίου και μουσική Ξαρχάκου από το cd «7 Ελεγειες και Σάτιρες» (Μικρή Αρκτος). Ο στίχος και το ρίγος μιας φωνής καθώς «σπάει » την ώρα που ερμηνεύει. Ο Σταύρος Ξαρχάκος όπως δεν τον ακούσατε ποτέ από την εποχή του «Πρακτορείου».

«Για δες μετά από χρόνια, μαμά, πως κολυμπάμε Από το πρώτο κλάμα μου σ’ αλλιώτικα νερά…» («Μαμά Μπαμπά» σε στίχο Γιάννη Βασιλόπουλου από την «Τρίτη Εξοδο (Μικρή Αρκτος) –για την τόλμη, το βάθος, το ταλέντο μιας γενιάς που διεκδικεί την διαφορετικότητα της.

«Μάτια μου που άφησα μακριά, δε θα σας ξαναδώ/ότι μαζί σας έζησα κανείς δε θα πιστέψει/κάποιου τρελού τ’ ανάθεμα, μας έφερε ως εδώ/κανένας μας δεν πέθανε, μα όλοι έχουν σαλέψει…» («Με το κρασί στο αίμα» σε στίχο Αρη Κεραμάρη και μουσική Μάλαμα από τα «Κάτοπτρα» (αρτύς). Κυρίως για εκείνο τον τελευταίο του στίχο…

«Για μια στιγμή μέσα στο χρόνο να νικήσω/ Με τα φτερά που’χω σμιλέψει να γυρίσω/ Και να μικρύνω να χωράω σ’ όλες τις τσέπες Μες τις δικές σου τις πολύχρωμες ζακέτες/Κοντά σου μαμά να βρεθώ/ Το μόνο δώρο τώρα πια που απ’ τα Χριστούγεννα ζητώ» (από τις «Πολύχρωμες Zακέτες» (Μικρή Αρκτος) στίχοι: Αθηνά Σπανού, μουσική: Γρηγόρης Πολύζος, ερμηνεία: Πολυξένη Καράκογλου). Για όλο το «πακέτο», στίχος, μουσική ερμηνεία…

«Δεν είμαι μάτια μου παιδί της φύσης / Μπορείς αν θες να με κατηγορήσεις Που δεν μπορώ ν’ αφομοιωθώ με το τοπίο Που στο κρεβάτι μου χωράνε μόνο δύο» («Ταραντέλα ντι Ρούκουνα» από το “Σπίτι Μου” (ΜLK) του Θέμου Σκανδάμη). Για την ικανότητα του στίχου να φωτογραφίζει ένα συγκεκριμένο attitude μιας εποχής, μιας γενιάς, μιας κατάστασης. Για το χιούμορ, τον αυτοσαρκασμό, την ματιά του γενικά..

_{Αγγελική Τουμπανάκη}