Πάμε Λυρική στην… οθόνη
Στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης παρακολουθήσαμε ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ συμπαραγωγής COSMOTE TV που ανιχνεύει την Ιστορία Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Όπερας στην Ελλάδα. Aπό τη Μαρία Μαρκουλή
Φώτα και πάμε. Φαντασμαγορικά, συναρπαστικά ένα καλλιτεχνικό «γεγονός» στην οθόνη. Η μετακόμιση – από την Οδό Ακαδημίας στο Φάληρο, στο νέο κτίριό της στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος το 2017 που συμματοδότησε και μια καινούργια αρχή για την Λυρική Σκηνή- μοιάζει με αφορμή και σημείο εκκίνησης για ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο. Ένα ταξίδι στην ιστορία της μέσα από αφηγήσεις, μεγάλες στιγμές, πρωταγωνιστές, θρυλικές σκηνές, ματιές, διαπιστώσεις και νέα σχέδια, όπως παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ / και την σειρά με τίτλο: Εθνική Λυρική Σκηνή, Η Ιστορία της Όπερας στην Ελλάδα.
Μετά το τέλος, ενστικτωδώς κοίταξα να τσεκάρω επόμενες παραστάσεις. Μου είπαν ότι το έκαναν και άλλοι αυτό. Η Λυρική Σκηνή σε φάση έντονης εξωστρέφειας συνταντά το νέο κοινό της και συνεχίζει να τιμά το παλιό και πιστό.
Πρόκειται για μια συμπαραγωγή της COSMOTE TV σε συνεργασία με τη Λυρική Σκηνή και σε σκηνοθεσία Κωστή Αυγέρη. Τον λόγο παίρνουν οι άνθρωποι, οι καλλιτέχνες, οι οραματιστές, οι εργάτες, ο καθένας με τη δική του ιδιαίτερη μαρτυρία. Έτσι ώστε ο θεατής που παρακολουθεί το ντοκιμαντέρ να είναι σα να βρίσκεται με ένα πολύτιμο “πάσο” στα χέρια του, για την πλατεία και τον εξώστη, τη σκηνή και τα παρασκήνια, τον Κουρέα της Σεβίλης και την Τραβιάτα, για τις θρυλικές εμφανίσεις της Κάλας, για τις πρόβες και την πρεμιέρα, με τους χορευτές και με την χορωδία, στα ιστορικά Νέα Ολύμπια της Οδού Ακαδημίας, στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής, στις τακτικές εμφανίσεις της Λυρικής, ως την πάνω πλατφόρμα ενός ανοιχτού λεωφορείου όπου οι καλλιτέχνες δίνουν μια απρόσμενη γεύση από όπερα στους περαστικούς. Από την αρχή, τον 19ο αιώνα ως σήμερα.
Η όπερα ξεκινάει νωρίς, στα Επτάνησα, όπου θίασοι από την Ιταλία καταφθάνουν και παίζουν για το ελληνικό κοινό. Σιγά σιγά αρχίζουν να «παράγονται» και εδώ συνθέτες. Ακούραστος «εργάτης», ο Διονύσιος Λαυράγκας, με το ελληνικό μελόδραμα και κάπως έτσι μπαίνουν τα θεμέλια της σχέσης του ελληνικού κοινού με την όπερα.
Μας «ξεναγούν» προσωπικότητες της μουσικής και της Λυρικής Σκηνής, όπως ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Γιώργος Κουμεντάκης, ο Γιάννης Μπαστιάς, γιος του Κωστή Μπαστιά στον οποίο ανατέθηκε το 1939 η ίδρυση της Λυρικής Σκηνής. Με πολλές αφηγήσεις (από πολλούς) ιστορίες από την πρώτη εποχή, την πρώτη παράσταση με την «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους, την πρεμιέρα της Μαντάμ Μπατερφλάι στην Θεσσαλονίκη, την πρόκληση στον γιο του Πουτσίνι που θα ερχόταν και εκείνη τη μέρα έγινε ο τορπιλισμός της Έλλης… Ματιές στην ιστορία της Λυρικής παράλληλα με τα ιστορικά γεγονότα κάθε εποχής και τις μεγάλες προσωπικότητες που συνδέθηκαν μαζί της όπως ο Μανόλης Καλομοίρης που έγινε ο πρώτος της διευθυντής.
H Eναλλακτική Σκηνή (Φωτογραφία Βασίλης Μακρής)
Και δεν λείπουν “λυρικές αλήθειες”. Όπως ότι οι μεγάλες φωνές είναι πάντα κράχτες και ότι στις παραστάσεις του λυρικού θέατρου πρέπει να συντονίζονται τόσοι πολλοί που πάντα μπορεί κάτι να πάει στραβά, ή ό, τι με την άρτε- πόβερα (όπως αναφέρει κάποια στιγμή ο σκηνοθέτης και σκηνογράφος Νίκος Πετρόπουλος) όπερα δεν γίνεται. Όπως και το αναμφισβήτητο ότι η Μαρία Κάλας «έφερε στην όπερα τα πάνω κάτω».
Ο Γιώργος Κουμεντάκης μιλάει επίσης για το άνοιγμα, για νέες συναντήσεις με το κοινό, το ευρύ κοινό που θέλει να έχει την τέχνη στη ζωή του, ο Αλέξανδρος Ευκλείδης, καλλιτεχνικός διευθυντής της εναλλακτικής σκηνής λέει για τα θαύματα που γίνονται στην Ελλάδα με μικρότερο budget από ό,τι στο εξωτερικό.
Πολλά ενδιαφέροντα ακούγονται από τον Λουκά Καρυτινό, τον Γιώργο Κουρουπό, τον Νίκο Κυπουργό. Μιλάνε θρύλοι της Λυρικής Σκηνής όπως η Κική Μορφονιού, η Μαρίνα Κρίλοβιτς, ο Δημήτρης Πλατανιάς, η Κατερίνα Δήμα, πρώτη χορεύτρια, η κλασική «Ζιζέλ» της Λυρικής τενόροι, ο Βαγγέλης Χατζησίμος, ο Γιάννης Χριστόπουλος και άλλοι πολλοί.
Η τηλεοπτική σειρά «Εθνική Λυρική Σκηνή, Η Ιστορία της Όπερας στην Ελλάδα» προβάλλεται αποκλειστικά από το κανάλι COSMOTE HISTORY της COSMOTE TV.