Fast Forward Festival 5 στη Στέγη: Η Αθήνα ως παλίμψηστο

Για πέμπτη χρονιά η παρεμβατική διοργάνωση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, φιλοξενεί διεθνούς κύρους καλλιτέχνες και ερευνητές που καλούν τους Αθηναίους σε μια… ανασκαφική γνωριμία με το πρόσφατο κι απώτατο παρελθόν της.

23.04.2018

Στη δυτική όψη, την πιο ήσυχη πλευρά του πολύπαθου Πεδίου του Αρεως, η επικεφαλής ομάδα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση επαναλαμβάνει πως «η Αθήνα είναι για εμάς λέξη – κλειδί». Γι’ αυτό και το Fast Forward Festival, η διοργάνωση που «συμπυκνώνει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε την πόλη» παρουσιάζει φέτος την πλουσιότερη σε κλίμακα και την διεισδυτικότερη σε έρευνα εκδοχή της.

Δύο εβδομάδες, δεκατρείς δράσεις σε εννέα αθηναϊκά τοπόσημα: Από το Πεδίον του Αρεως ως τη Διπλάρειο Σχολή κι από Μουσείο της Ακρόπολης στην Εθνική Βιβλιοθήκη και στο Παλαιό Χημείο της Νομικής Σχολής. Δεκάδες καλλιτέχνες – ανάμεσα τους ο διάσημος media artist Ουαλίντ Ράαντ και ο Ιάπωνας εικαστικός Χικάρου Φούτζι – ερευνητές και επιστήμονες από την Ανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και τη Νότια Αμερική μέσα από παγκόσμιες πρεμιέρες, διεθνείς συμπαραγωγές και απευθείας αναθέσεις συναντώνται στην πόλη των ακραίων αντιφάσεων με τη μεγάλη ιστορία και επιχειρούν να ανασκάψουν το πρόσφατο όσο και το βαθύ παρελθόν της.

_{«Uncomformities» στο Μουσείο της Ακρόπολης.}

«Επιστρέφουμε στην πρωτεύουσα, στο αθηναϊκό κέντρο γιατί μας αρέσει να εντρυφούμε στις δύσκολες γειτονιές· όχι για να κάνουμε αφ’ υψηλού παρατήρηση στο πως βιώνει την σκληρή καθημερινότητα ο κάτοικος μιας, λιγότερο προνομιούχας, περιοχής αλλά για να πάψουμε να βρισκόμαστε σε άρνηση ως προς τι συμβαίνει γύρω μας, τι συμβαίνει μέσα μας. Σαφώς και η Αθήνα είναι μια πόλη ανήσυχη, με σοβαρά ζητήματα καθώς δεν διαθέτει ολοκληρωμένο αφήγημα αλλά την ίδια ώρα δίνει περιθώρια για τη δημιουργία πολλών αφηγήσεων και αναζητήσεων κάτι που δεν συμβαίνει στις “όμορφες” πόλεις, στις πόλεις – θεματικά πάρκα» επισημαίνει η διευθύντρια Πολιτισμού της Στέγης, Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

_{«Les Louvres and/or Kicking the dead» από τον Ουαλίντ Ράαντ στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης.}

Στον θεματικό πυρήνα του φεστιβάλ η διευθύντρια του Κάτια Αρφαρά τοποθετεί τους άξονες της ιστορίας και της αρχαιολογίας – κεντρικές επιστήμες στο ελληνικό αφήγημα που διαπραγματεύονται τις έννοιες της μνήμης, της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύσταση της εθνικής μας ταυτότητας. Και μολονότι, όπως παρατηρεί, καθεμιά από τις παραγωγές αντλεί στοιχεία από την αρχειακή και την επιτόπια έρευνα – «μια σχεδόν εγκληματολογικού περιεχομένου έρευνα» όπως λέει – και υιοθετεί μια επιστημονική μεθοδολογία, «κορυφώνεται ως ένας ποιητικός αλλά και κριτικός στοχασμός πάνω στα μνημεία και στα κατάλοιπα της πόλης». Κατά συνέπεια, τα ιστορικά δεδομένα συναντούν το καλλιτεχνικό φαντασιακό που με τη σειρά του “νομιμοποιείται” να αμφισβητήσει εγκατεστημένες στη συλλογική μνήμη εθνικιστικές αντιλήψεις, παγιωμένες αναγνώσεις πάνω στον ελληνικό πολιτισμό και να προτείνει νέες οπτικές στον “πεπαλαιωμένο” τρόπο διαχείρισης της δημόσιας σφαίρας.

Κεντρικοί σταθμοί στο φετινό προγραμματισμό της διοργάνωσης είναι το Πεδίον του Αρεως και το Μουσείο της Ακρόπολης. Με δεδομένη την ανάγκη επανεκκίνησης διαλόγου, «τη δημιουργία ενός κοινωνικού χώρου» για μια προβληματική εστία του κέντρου όπως είναι το ιστορικό πάρκο στο τέρμα της Αλεξάνδρας, η ρωσική κολεκτίβα Chto Delat σε συνεργασία με τον εικαστικό Αντον Κατς παρουσιάζουν το «Park Fables» μια σειρά 16 ευφάνταστων παράλληλων δράσεων – θέατρο, εγκατάσταση ραδιοφωνικού σταθμού στο περίπτερο του Πεδίου και εικαστικές παρεμβάσεις – με “ξεναγό” μιαν αδέσποτη σκυλίτσα του πάρκου που σιωπηλά παρατηρεί. Την ίδια ώρα, ο πολυβραβευμένος εικαστικός από τη Σιγκαπούρη Ρόμπερτ Ζάο Ρινουϊ φιλοξενεί στο «Nature Museum», σ’ ένα ιστορικό κτήριο της οδού Δεριγνύ μια απόπειρα να διαβάσουμε την ιστορία των ανθρώπων της πόλης τα τελευταία 180 χρόνια μέσα από την ιστορία των ζώων και των φυτών της· αφού, όπως σημειώνει, «η φύση σε μια πόλη όπως η Αθήνα όπου η αρχαιολογία μονοπωλεί το ενδιαφέρον του επισκέπτη, γίνεται ορατή μόνο όταν της ασκείται βία».

_{«Primary fact» στο Παλαιό Χημείο της Νομικής Σχολής.}

Στο επίκεντρο του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της πόλης τώρα, στο Μουσείο της Ακρόπολης καταφθάνει το διάσημο λιβανέζικο δίδυμο Τζοάνα Χατζηθωμά και Χαλίλ Ζορέζ απευθείας από το Παρισινό Centre Pompidou με το «Uncomformities»· μια media εικαστική εγκατάσταση που έχει συσταθεί από ανασκαφικά υλικά (χώματα και πετρώματα) της Αθήνας, της Βηρυτού και του Παρισιού που αποκαλύπτουν το, πλούσιο σε πληροφορίες, γεωλογικό παρελθόν τους.

Εκτός της Στέγης σε site specific αλλά και situation specific περφόρμανς (σε παραστάσεις δηλαδή που αφουγκράζονται το χώρο και τον τόπο παρουσίασης τους), ο Χικάρου Φούτζι εστιάζει το βλέμμα του στην εντυπωσιακή ανακάλυψη του κοινού τάφου των αρχαϊκών χρόνων στην περιοχή του Παλαιού Φαλήρου και μετά από εκτεταμένη έρευνα με τους αρχαιολόγους του ευρήματος αναπαριστά το χρονικό της εκτέλεσης των δεσμωτών στο «Primary fact» (σε χορογραφία της Πατρίσιας Απέργη) στο χώρο της βιβλιοθήκης της Νομικής Σχολής.

_{«Trapped» η πρώτη συμπαραγωγή του Εθνικού θεάτρου και της Στέγης, στο κτήριο Τσίλερ.}

Ο Σουηδός Μάρκους Ορν επιστρατεύει έξι ερασιτέχνες ηθοποιούς (όπως αναδείχθηκαν από τα εργαστήρια της Στέγης για ενήλικες άνω των 65), τους δίνει την ελευθερία να επιλέξουν σκηνές βίας από τραγωδίες του Σοφοκλή και παρουσιάζει κάθε βράδυ στο αναγνωστήριο του Βαλλιάνειου κτηρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης μια διαφορετική, ανεπανάληπτη παράσταση. Τίτλος της περφόρμανς του, «All that may bleed».

Η χορογράφος Μέντη Μέγα και μοναδική παρουσία από την Ελλάδα στο φετινό FFF, στέφεται επικεφαλής δημιουργός της πρώτης συμπαραγωγής μεταξύ Εθνικού Θεάτρου και Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Πρόκειται για το «Trapped», το performative επιστέγμασμα μιας έρευνας για τη σύνδεση της χορεύτριας- θρύλου Ισιδώρας Ντάνκαν με την κοινωνικο-πολιτική ζωή της Αθήνας στις αρχές του ταραγμένου 20ου αιώνα καθώς και την προσωπική της σχέση της με τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

_{«One or several tigers» στη Διπλάρειο Σχολή.}

Ο Χο Τζου Νιέν από τη Σιγκαπούρη μεταφέρει στη Διπλάρειο Σχολή την πολυμεσική εγκατάσταση «One or several tigers» που αφηγείται την ιστορία της πατρίδας του μέσα από το στίγμα του αποικιοκρατισμού ενώ στην «Ιριδα», το ιστορικό κινηματοθέατρο της Ιπποκράτους, θα προβληθεί σε πανευρωπαϊκή πρώτη, η ταινία του Γαλλοαλγερινού εικαστικού Καντέρ Αττιά «Οι κληρονομιές του σώματος – Μέρος Α’» που αφηγείται την ιστορία των κλεμμένων εκθεμάτων που πέρασαν προοδευτικά στην κατοχή μεγάλων ευρωπαϊκών μουσείων.

Εντός Στέγης, αξιοποιώντας όλες τους χώρους του οργανισμού, θα παρουσιαστούν πέντε μεγάλα παραστατικά γεγονότα. Ξεχωρίζει το υβριδικό θέαμα του Ουαλίντ Ράαντ «Les Louvres and/or Kicking the dead» πάνω στα φαινόμενα πολιτιστικού ιμπεριαλισμού μεταξύ Δύσης και Μέσης Ανατολής, η αναβίωση των «Baling Talks», μιας ιστορικής στιγμής στην καθημαγμένη από την αποικιοκρατία, Μαλαισία, από τον σκηνοθέτη Μαρκ Τε και το πολυ-φεστιβάλ (χοροθέατρο, εικαστικά και συναυλίες) «Sacrifice» από την Iceland Dance Company.

_{«Sacrifiece» στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης.}

Αντί του καθιερωμένου συμποσίου το Fast Forward Festival θα κορυφωθεί σε μια σειρά διαλέξεων και περφόρμανς πάνω σε κατασκευασμένες αφηγήσεις που καθόρισαν τη νεότερη ιστορία πολλών χωρών της Ανατολικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής.

Το φεστιβάλ ξεκινά στις 2 και ολοκληρώνεται στις 16 Μαΐου με τις περισσότερες παραγωγές να έχουν ελεύθερη είσοδο ή ανώτερη τιμή εισιτηρίου στα 10 ευρώ.

Πρόγραμμα Εκδηλώσεων

2 – 16 Μαΐου 2018

FFF5 | Joana Hadjithomas & Khalil Joreige | Unconformities (Ασυμφωνίες)

Μουσείο Ακρόπολης

2 – 16 Μαΐου 2018

FFF5 | Chto Delat & Anton Kats | Park Fables (Μύθοι του Πάρκου)

Πεδίον του Άρεως

2 – 16 Μαΐου 2018

FFF5 | Hikaru Fujii | The Primary Fact

Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής | Παλαιό Χημείο

2 – 16 Μαΐου 2018

FFF5 | Robert Zhao Renhui | The Nature Museum
Δεριγνύ 15, Πλατεία Βικτωρίας