Ολα τα πρόσωπα του Σταύρου Λίτινα σε μια παράσταση
Ένας δημιουργός, μια παράσταση, έξι πόστα εργασίας. Η «Σαλώμη» του Εθνικού θεάτρου αποκαλύπτει τα ταλέντα του πολυμήχανου Σταύρου Λίτινα. Φωτογραφίες Ελίνα Γιουνανλή
Χορογράφος, σκηνογράφος, σχεδιαστής κοστουμιών, σκηνοθέτης, πρωταγωνιστής και υπογράφων τη δραματουργική επεξεργασία. Με πόσες ιδιότητες μπορεί ένας δημιουργός να συνεισφέρει σε μια παράσταση; Ο Σταύρος Λίτινας σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ δουλεύοντας από έξι διαφορετικές θέσεις στο ίδιο σκηνικό project. Ευθύνεται, όπως φαίνεται, η σαγήνη της «Σαλώμης».
Γνωστός, στο θεατρικό κόσμο, για τη σκηνογραφική και την δραστηριότητα του στον κινησιολογικό σχεδιασμό παραστάσεων, ο Σταύρος Λίτινας αποφάσισε να ενεργοποιήσει όλες τις πτυχές του βιογραφικού του αφού επιπλέον είναι αρχιτέκτονας (με εξιδείκευση στο βιοκλιματικό σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων) αλλά και έμπειρος χορευτής (αφού πέρασε όλη του την εφηβεία ως πρώτος χορευτής του Λυκείου Ελληνίδων ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 χορεύει και διδάσκει φλαμένκο).
Γι’ αυτό και ο ίδιος δεν αντιμετωπίζει την πολλαπλή ενασχόληση του – που σε άλλη περίπτωση θα τον χαρακτήριζε “υπερ – συγκεντρωτικό” – ως ξεχωριστές ενότητες αλλά ως ένα αδιάσπαστο σύμπαν. «Κάθε τι που κάνω στη σκηνή έχει το χαρακτήρα του ενιαίου. Για μένα ο χορός και η αρχιτεκτονική είναι άρρηκτα συνδεδεμένα αφού και οι δύο “τέχνες” πραγματεύονται την έννοια, της δομής, της αποδόμησης, της σύνθεσης και της ανασύνθεσης. Η δομή ενός έργου προϋποθέτει υλικά, είτε αυτά είναι δομικά είτε είναι χορογραφικά και το κάθε έργο καταλήγει σε μια κατασκευή, είναι ένας ισχυρός φέρων οργανισμός. Στην τέχνη δεν αυτοσχεδιάζω αλλά σχεδιάζω όπως και στην αρχιτεκτονική. Οπότε ο χώρος επηρεάζει τη χορογραφία και το αντίστροφο» εξηγεί. «Το μόνο ίσως που τα διαχωρίζει είναι το ύφος τους: Ο χορός έχει ένα προσωρινά χαρακτήρα που αυτομάτως δικαιολογεί το όποιο λάθος αλλά η αρχιτεκτονική έχει το χαρακτήρα του μόνιμου, όπου το λάθος φιγουράρει εκεί για πάντα».
Ο Σταύρος Λίτινας με τη Μαριάνθη Σοντάκη στο ρόλο της Ηρωδιάδας.
Με αυτό το εξαιρετικά ανοιχτό πλαίσιο δράσης, ο Σταύρος Λίτινας κάνει την πρώτη του εμφάνιση στο Εθνικό θέατρο σκηνοθετώντας τη «Σαλώμη» στη μεταγγραφή του Οσκαρ Ουάιλντ· την ιστορία της βιβλικής πριγκίπισσας που σαγηνεύει το θετό της πατέρα Ηρώδη με τον παθιασμένο χορό των «Επτά πέπλων» και τον πείθει να προχωρήσει στον αποκεφαλισμό του Ιωάννη.
Ωστόσο, η Σαλώμη του Λίτινα θα χορέψει τον πλέον παθιασμένο χορό, της παγκόσμιας παράδοσης, αυτόν του φλαμένκο. «Διατηρώντας μια προσωπική σχέση με το φλαμένκο εδώ και 25 χρόνια (τόσο ως περφόρμερ όσο και ως ιδρυτής της πρώτης σχολής φλαμένκο στην Αθήνα, του Arroyo) αντιλαμβάνομαι αυτό το είδος καθαρά ως εκφραστικό εργαλείο. Οι κραδασμοί, οι σιωπές, ο ήχος που παράγει το φλαμένκο αντικαθιστά σχεδόν το λόγο· κι αυτό δοκιμάζουμε και στην ανάγνωση μας στη Σαλώμη» σημειώνει, δίνοντας έμφαση στη μουσική που παράγουν οι λέξεις και λιγότερο σε μια συμβατική δραματουργία.
Ο Τάσος Μπεκιάρης ως Ιωάννης και η Εύα Παρασκευοπούλου ως Σαλώμη.
Θα δοκιμάσει μάλιστα να αποσυνδέσει το φλαμένκο από τις παραδοσιακές ανδαλουσιανές μελωδίες αναθέτωντας στην Ευαγγελία Βελλή – Κοσμά να συνθέσει μια πρωτότυπη ηλεκτρονική μουσική εφαρμοσμένη απόλυτα πάνω στη χορογραφία.
Παρότι το φλαμένκο χαρακτηρίζει την αισθητική της παράστασης – ο Λίτινας έχει σχεδιάσει κοστούμια συγκεκριμένων προδιαγραφών – τοποθετεί τη «Σαλώμη» του σ’ ένα άχρονο και αφαιρετικό (εκτονώνοντας τη σκηνογραφική του ιδιότητα) όπου θα δεσπόζει ένα τραπέζι συμποσίου· υπόμνηση για τον εορτασμό των γενεθλίων του Ηρώδη.
Τον τελευταίο θα υποδυθεί ο ίδιος – με την Εύα Παρασκευοπούλου στον επώνυμο ρόλο – βγάζοντας τον, ωστόσο, από το κέντρο του κάδρου όπου τον τοποθετεί ο Οσκαρ Ουάϊλντ. «Σε αυτό το ανέβασμα γίνεται σαφές ότι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού δεν είναι ούτε ο βασιλιάς, ούτε η Σαλώμη, αλλά η Ηρωδιάδα (την υποδύεται η ηθοποιός Μαριάνθη Σοντάκη). Εκείνη διατηρεί τον έλεγχο της κατάστασης και αποκαλύπτει τη σαθρότητα της εξουσίας».
Και καθώς η σκηνοθεσία έρχεται να στεφανώσει όλες τις ιδιότητες τις οποίες ενεργοποιεί ο Σταύρος Λίτινας στη «Σαλώμη», ξεκαθαρίζει πως δεν φιλοδοξεί να γίνει σκηνοθέτης. «Το θέατρο με αφορά και το αγαπώ αλλά μόνο μέσα από τη ματιά του χορευτή, του ερμηνευτή» τονίζει.
Η «Σαλώμη» του ολοκληρώνει τον φετινό κύκλο υβριδικών, χοροθεατρικών θεαμάτων που παρουσιάζει το Εθνικό θέατρο στη σκηνή του Rex.