Σταματία Δημητρακοπούλου: Νέος τόπος και διαρκής παρουσία για την Art Athina

Φιλοξενώντας 53 γκαλερί από την Ελλάδα και το εξωτερικό σε ένα πολιτιστικό τοπόσημο της σύγχρονης Αθήνας, που αποτέλεσε και έναν από τους βασικούς εκθεσιακούς χώρους της documenta 14, η Art Athina προχωρά τις αλλαγές που ξεκίνησαν πέρυσι, με στόχο τη μετατροπή της σε έναν διαρκή θεσμό, με δράσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, που θα κορυφώνεται με την καλοκαιρινή φουάρ.

Έτσι, για πρώτη φορά αποκτά δικό της art residency, θεσμοθετεί βραβείο για συμμετέχοντα έλληνα καλλιτέχνη, δημιουργεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με στόχο να συνδέσει νέους επαγγελματίες από τον χώρο της τέχνης με γκαλερί και με τους ίδιους τους εικαστικούς δημιουργούς μέσα από επισκέψεις στα ατελιέ τους. Τέλος, μέσα από το Art Athina Open Studios, προτείνει σε σημαντικούς νεαρούς συλλέκτες να επισκεφθούν επιλεγμένα στούντιο καλλιτεχνών.

Η κυρίως έκθεση θα φιλοξενηθεί σε δύο βασικούς χώρους του Ωδείου Αθηνών, όπου γκαλερί και ανεξάρτητοι χώροι τέχνης από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Πορτογαλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Βέλγιο θα παρουσιάσουν τις προτάσεις τους. Ακόμη, η θεματική ενότητα «Feature» προσκαλεί δέκα γκαλερί από Παρίσι, Λονδίνο, Γλασκόβη και Ν. Υόρκη, ενώ η Gallery Antiqua παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στο ιταλικό και σουηδικό design.

Σημαντικές διεθνείς προσωπικότητες από τον κόσμο της τέχνης συμμετέχουν στο φετινό πρόγραμμα συζητήσεων, ενώ προγραμματίζεται και σειρά performative lectures από τον καθηγητή Χάρη Ξανθουδάκη.

Γι’ αυτό το το καινούργιο πρόσωπο της Art Athina, έτσι όπως το εμπνεύστηκε και το διαμόρφωσε η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού Σταματία Δημητρακοπούλου και η ομάδα της, μιλήσαμε μαζί της, λίγες μέρες πριν από τα επίσημα εγκαίνια της φετινής φουάρ.

Θα ξεκινήσω ζητώντας σας, όπως ακριβώς και πέρσι, να μας πείτε, με λίγα λόγια, ποιους λόγους έχει ο μέσος φιλότεχνος θεατής να επισκεφθεί φέτος την Art Athina.

Για πέντε μέρες ο μέσος φιλότεχνος θεατής, όπως λέτε, μπορεί να περιηγηθεί ανάμεσα στις 53 γκαλερί που φιλοξενούμε φέτος, να δει τις προτάσεις των ελληνικών συμμετοχών και να γνωρίσει τις διεθνείς μας συμμετοχές, πολλές εκ των οποίων παρουσιάζουν για πρώτη φορά έργα των καλλιτεχνών τους στο ελληνικό κοινό. Εκτός από το βασικό εκθεσιακό κομμάτι, το φιλότεχνο κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την κατηγορία design, video, τιμητικά αφιερώματα, καθώς και το πρόγραμμα ομιλιών, με προσκεκλημένους ομιλητές μερικούς από τους πιο αναγνωρισμένους επαγγελματίες του χώρου.

Η μεταφορά της Art Athina στην καρδιά της Αθήνας σηματοδοτεί το άνοιγμα του θεσμού σε πολύ μεγαλύτερη μερίδα κοινού.

Φέτος η διοργάνωση μετακομίζει και μεταφέρεται στο κέντρο της πόλης. Τι σηματοδοτεί αυτή τη μετάβαση;

Η μεταφορά της Art Athina στην καρδιά της Αθήνας σηματοδοτεί το άνοιγμα του θεσμού σε πολύ μεγαλύτερη μερίδα κοινού. Όντας στο κέντρο γίνεται ευκολότερα προσβάσιμη από τις περισσότερες περιοχές και ειδικά από όσους χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η φιλική προς το περιβάλλον προσβασιμότητα που παρέχει το Ωδείο Αθηνών, άλλωστε, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφασή μας να εντάξουμε την Art Athina στους χώρους του.

Ο χώρος του Ωδείου είναι ασφαλώς εμβληματικός, πάντως είναι πολύ διαφορετικός από τον μεγάλο και ανοιχτό χώρο με τον οποίο έχουμε συνδέσει την Art Athina. Πώς ο καινούργιος χώρος με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θα διαφοροποιήσει τη φετινή διοργάνωση;

Για την ακρίβεια κάνουμε λόγο για τους χώρους του Ωδείου, καθότι η Art Athina θα παρουσιαστεί σε δύο κτίρια. Ο χώρος που στεγαζόταν το ΕΜΣΤ, όντας συνδεδεμένος με έναν χαρακτήρα πιο θεσμικό, ακολουθεί περισσότερο την κλασσική δομή, ενώ ο χώρος που έχει ανακαινίσει ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ ακολουθεί μια πιο «πειραματική» προσέγγιση.

Μιλώντας μαζί πέρυσι, είχατε χαρακτηρίσει την παρουσία σας επικεφαλής της Art Athina 2017 «πιλοτική». Ένα χρόνο αργότερα, μπορούμε να μιλήσουμε για το δικό σας στίγμα στη φετινή διοργάνωση; Και αν ναι, ποιο θεωρείτε ότι είναι αυτό;

Η παρουσία μου δεν υπήρξε ποτέ πιλοτική στον θεσμό, η περσινή διοργάνωση χαρακτηρίστηκε πιλοτική ως προς τη δομή του προγράμματος της. Πέρυσι, σε ελάχιστο χρόνο, κληθήκαμε να οργανώσουμε από την αρχή την Art Athina, σε καλλιτεχνικό επίπεδο και όχι μόνο. Το 2017 δημιουργήθηκε για πρώτη φορά ο κορμός ενός προγράμματος, που αποτελεί τη βάση και του φετινού. Πέρα από το άνοιγμα σε διεθνείς γκαλερί, που ξεκίνησε από πέρυσι, θεωρώ πως η κύρια αλλαγή που καθορίζει τη δική μου, αν θέλετε, σφραγίδα στη διοργάνωση, είναι η αλλαγή στην τοποθεσία και τις ημερομηνίες διεξαγωγής της Art Athina 2018.

Ποια είναι τα καινούργια στοιχεία που φέρνει η Art Athina 2018 και την διαφοροποιούν από τις προηγούμενες;

Όπως προανέφερα, η Art Athina γίνεται καλοκαιρινή και μεταφέρεται στο κέντρο της Αθήνας. Επιπλέον, αποκτά παρουσία όλο τον χρόνο μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το Workspace και τα Οpen Studios. Όσον αφορά το καλλιτεχνικό πρόγραμμα, φέτος ακολουθούμε με συνέπεια τις βασικές κατηγορίες που ορίστηκαν πέρυσι και τις τροφοδοτούμε με νέους επιμελητές, συνέργειες, και ακόμα περισσότερες συμμετοχές αιθουσών τέχνης από το εξωτερικό.

Ως καλλιτεχνική διευθύντρια, είναι ευνόητο ότι στηρίζετε εξίσου όλα τα τμήματα του προγράμματος. Θα ήθελα όμως να μας πείτε ποια θα θεωρούσατε περισσότερο «παιδιά» σας, ποιες είναι οι προτάσεις για την επιτυχία των οποίων έχετε, ενδεχομένως, μεγαλύτερη αγωνία.

Έχοντας σχεδιάσει το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της Art Athina στο σύνολό του, τη θεωρώ ολόκληρη παιδί μου. Βέβαια δεν κάνουμε λόγο για μονογονεϊκή οικογένεια αλλά μάλλον για εκτεταμένη, καθότι η Art Athina προετοιμάζεται όλο τον χρόνο από μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων.

Θα είχε ενδιαφέρον ένας μικρός απολογισμός της προηγούμενης διοργάνωσης. Ποια είναι τα στοιχεία που δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά πέρσι και θεωρείτε ότι λειτούργησαν επιτυχημένα;

Επικεντρωθήκαμε σε αυτά που πρέπει να δει κάποιος σε ένα διεθνές art fair. Ξεκαθαρίσαμε την εικόνα για τους επισκέπτες εστιάζοντας στην ουσία, γεγονός που κατέστη σαφές μέσω του νέου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Προστέθηκαν ξένοι επαγγελματίες στην ομάδα, φέρνοντας ο καθένας τις δικές του προτάσεις, συμβάλλοντας έτσι στην πολυφωνία της Art Athina. Τέλος, συνάφθηκαν ουσιώδεις συνέργειες με άλλους θεσμούς και ιδρύματα. Όλα τα νέα στοιχεία που λειτούργησαν επιτυχημένα το 2017, θα τα δούμε και φέτος εμπλουτισμένα.

Παρατηρούμε στο φετινό πρόγραμμα καινοτομίες, όπως τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα Open Studios ή το Workspace, που τείνουν να διευρύνουν, χρονικά, τις δραστηριότητές της. Είναι στις σκέψεις σας η μετατροπή της φουάρ σε ένα είδος διαρκούς θεσμού, που να λειτουργεί όλο το χρόνο;

Ναι, αυτό είναι από τα κύρια μελήματά μας και καταφέραμε να το πετύχουμε. Νέος τόπος, χρόνος και διαρκής παρουσία ήταν οι τρεις βασικοί πυλώνες του φετινού προγραμματισμού. Θέλουμε να καταστεί σαφές στο κοινό ότι η Αrt Αthina δραστηριοποιείται όλο τον χρόνο και κορυφώνεται για πέντε ημέρες κατά τη διάρκεια της φουάρ.

Η φετινή συμμετοχή αιθουσών τέχνης σημείωσε μικρή κάμψη, σε σχέση με πέρυσι. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Ίσα-ίσα, μιλώντας αποκλειστικά για συμμετοχές, το ποσοστό αιτήσεων σε σχέση με πέρυσι είναι αρκετά υψηλότερο. Δεδομένης της αρχιτεκτονικής ιδιαιτερότητας και του περιορισμένου χώρου, δεχτήκαμε τον μέγιστο αριθμό αιθουσών τέχνης που μπορεί να φιλοξενήσει το Ωδείο Αθηνών.