Γιάννης Στάνκογλου: Αν, ας πούμε, πέθαινα τώρα θα ήμουν ok με τη ζωή μου

Είναι ο τύπος που έρχεται στη συνέντευξη με μηχανή πολλών κυβικών. Που κουβαλάει θεωρητικά βιβλία για το αρχαίο δράμα στο μαύρο back pack του. Που φοράει καπέλο jockey ανάποδα, σαν ράπερ των 90’s. Που τριπάρει υποδυόμενος τον Αγαμέμνονα και ακούγοντας τον David Bowie. Που επιζητά την Επίδαυρο αλλά κατά βάση θα ήθελε να δίνει συναυλίες. Που μόλις τέλειωσε μια παράσταση 3.5 ωρών επί δύο (ο «Ηλίθιος» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά είχε διπλή παράσταση κάθε Σάββατο) και έχει την ίδια ενέργεια όπως όταν ξυπνάει το πρωί. Που κάνει παρά πέντε και ελεύθερη πτώση γιατί δεν θέλει να φοβάται. Που θα πάει διακοπές σ’ ένα βαγόνι πάνω στη θάλασσα κάπου στη Χαλκιδική.

Ο Γιάννης Στάνκογλου είναι όλα αυτά μαζί, συχνά σαρωτικός· μολονότι αν τον ρωτήσεις «ποιος είναι;» θα ζαρώσει τους ώμους προς τα πάνω, δηλώνοντας την απορία ενός παιδιού. Μικρές απόπειρες απαντήσεων πήρα, ένα ζεστό πρωϊνό, με πρωϊνό στα πιάτα και δυναμωτικούς χυμούς στα ποτήρια.

Μετά από τους «Επτά επί Θήβας» μοιάζει να έχεις μπει σε ένα καινούργιο δρόμο στο αρχαίο δράμα. Είναι έτσι;
Βαπτίστηκα στο αρχαίο δράμα με το Θόδωρο Τερζόπουλο όταν επέστρεφα από τη Νέα Υόρκη το 2002. Συμμετείχα στον «Προμηθέα δεσμώτη» και στους «Επίγονους» οπότε η εμπλοκή μου με το είδος ήρθε νωρίς και επιδραστικά. Ωστόσο, τότε ήμουν πιο νέος και, παρότι είχα ένα σπουδαίο δάσκαλο, δεν συνδέθηκα άμεσα με αυτό. Θα έλεγα λοιπόν, ότι οι «Επτά επί Θήβας» με έβαλαν σ’ ένα δρόμο ουσίας και εμβάθυνσης σε αυτά τα κείμενα. Το αρχαίο δράμα θέλει τρομακτική μελέτη του λόγου σε σημείο που μπορείς να μην κάνεις τίποτε άλλο παρά να μιλήσεις αυτά τα λόγια.

Επιδιώκεις να έρχονται σε μια συνέχεια οι ήρωες που υποδύεσαι;
Είναι γεγονός πως ο Αγαμέμνων έχει μεγάλη σχέση με τον Ετεοκλή. Είναι και τα δύο πρόσωπα που οδηγούνται από τη μοίρα τους στο θάνατο. Εχουν την ψευδαίσθηση ότι φέρουν κάτι θεϊκό και παγιδεύονται σε αυτή τους την αλαζονεία. Στον «Αγαμέμνονα», βεβαίως, παίζω και τα δύο πρόσωπα του δράματος: Και τον βασιλιά και το δολοφόνο του, τον Αίγισθο. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, προσπαθώ να κάνω το αντίθετο: Να μην κινούμαι σε έναν κύκλο χαρακτήρων αλλά σε πολλούς. Να έρχομαι κόντρα με το προηγούμενο. Από την άλλη, δεν μπορώ να προσπεράσω την τύχη μου. Μου προτείνουν παραστάσεις και ρόλους που πάντα ήθελα να κάνω. Κι αν δεν έχω καλές προτάσεις, καταθέτω τις δικές μου.

Σε αυτή την περίπτωση τι συνέβη;
Εδώ συνέβη ο Τσέζαρις Γκραουζίνις· είναι το τέταρτο καλοκαίρι που δουλεύουμε μαζί και του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη. Είναι ένας σκηνοθέτης που θαυμάζω με γόνιμες ιδέες. Και είναι μια συνεργασία που συμπληρώνεται με μια στάση στην Επίδαυρο, η οποία – κακά τα ψέματα – με γαργαλάει ως χώρος, θέλω να βρίσκομαι εκεί.

Μου χρειάζεται ένας καλός σκηνοθέτης για να με πειθαρχεί. Πάσχω κι εγώ από σκηνοθετίτιδα και κινδυνεύω να βρεθώ εκτός συνόλου

Η πρώτη εμπειρία στην Επίδαυρο πως ήταν;
Ω, ήταν πολύ μυστήρια! Θυμάμαι πως με το πού πάτησα το πόδι μου εκεί ανέβηκα ψηλά στις κερδίδες κι άρχισα να μιλάω. Εφτανε από παντού ο αντίλαλος της φωνής μου· ήταν ανατριχιαστικό, έχανα τα λόγια μου. Αλλά, σιγά – σιγά, ένιωσα οικεία. Θυμάμαι πως στη διάρκεια των προβών, καθώς ο Χρίστος Στυλιανού ήταν στην ορχήστρα παίζοντας τον Ετεοκλή και ο ήχος ήταν γλυκός, με πήρε ο ύπνος στις κερκίδες. Πέρασα κάποια βράδια εκεί, πήρα την ενέργεια του τόπου. Εκτοτε, έχω πιάσει φιλίες με τους φύλακες του χώρου οι οποίοι με ξεναγούν σε σημεία που δεν είναι συχνά επισκέψιμα – όπως στο χώρο όπου ο Ασκληπιός έκανε τα ιατρικά του θαύματα. Εκεί πηγαίνω πριν από κάθε παράσταση και αφουγκράζομαι την ενέργεια.

Τελικά τι αγαπάς στο αρχαίο δράμα;
Οτι δεν πιάνεις πάτο. Ποτέ δεν είναι αρκετό ό,τι κι αν κάνεις. Σίγουρα, διαβάζοντας – αυτή τη στιγμή κουβαλάω θεωρητικά βιβλία για την τραγωδία στην τσάντα μου – ανοίγει το μυαλό μου πάνω σε αυτά τα κείμενα. Ταξιδεύω μαζί τους. Αν περάσεις κάτω από τις λέξεις ενό τέτοιου κειμένου φεύγεις μακριά.

Γενικότερα, τι σε κινητοποιεί στο θέατρο πια;
Οι συνεργάτες. Τα πρόσωπα που θα κοιταξω πάνω στη σκηνή, στην πρόβα. Μεγαλώνοντας αυτό με αφορά ολοένα και περισσότερο. Είναι πολύ ωραίο να εμπιστεύεσαι πάνω στη σκηνή – όπως να εμπιστεύεσαι και στη ζωή. Απλώς στο θέατρο αναζητάς και μιαν αλήθεια, την αλήθεια μιας ιστορίας, ενός συγγραφέα, του σκηνοθέτη οπότε χρειάζεσαι στέρεο έδαφος σε αυτή τη αναζήτηση. Ενα βλέμμα που θα εμπιστευτείς ώστε να βρεις πιο εύκολα αυτή την αλήθεια και να γίνεις πιστευτός επικοινωνώντας την.

Δηλαδή, οι ερμηνείες σου εξαρτώνται από το πρόσωπο με το οποίο μοιράζεσαι τη σκηνή;
Συνήθως έτσι γίνεται.

Προτείνεις ερμηνευτικές λύσεις για τον ήρωα που υποδύεσαι κάθε φορά;
Ναι, το κάνω και μου αρέσει πολύ. Από την άλλη, γίνομαι συχνά υπερβολικός. Μου χρειάζεται ένας σκηνοθέτης για να με “μαζεύει”, να με πειθαρχεί και να με τοποθετεί μέσα στα όρια. Πάσχω κι εγώ από σκηνοθετίτιδα και κινδυνεύω να βρεθώ εκτός συνόλου.

Τα τελευταία χρόνια κοιμάμαι ήσυχος κι αυτό είναι ένα είδος ειρήνης με τον εαυτό μου

Έχασες ποτέ τον έλεγχο παίζοντας;
Κατά στιγμές μου συμβαίνει. Και όταν χάνεσαι, σημαίνει πως κάτι άλλο βρίσκεις. Και τότε αφήνεσαι για να δεις που θα σε πάει αυτό. Η τελευταία φορά που το ένιωσα έντονα ήταν στον Καλιγούλα. Από την άλλη, θέλω να ξέρω ότι βρίσκομαι πάνω στη σκηνή, στο έτος 2018 και ότι αυτό που κάνω είναι μια δουλειά.

Αυτό το τριπάκι να γίνεις ο ρόλος το έχεις ζήσει ή είναι ψέμα;
Δεν ξέρω αν είναι ψέμα. Εχω τριπάρει πολλές φορές να είμαι ο ρόλος και εκτός σκηνής. Αναζητώ τα βλέμματα, τις εκφράσεις, το περπάτημα ενός ρόλου στην κανονική μου ζωή, στην καθημερινότητα μου. Πολλές φορές ήμουν υπερβολικός και η γυναίκα μου, η Αλίκη (Δανέζη – Κνούτσεν) είχε πρόβλημα με κάτι τέτοιες συμπεριφορές μέσα στο σπίτι. Βέβαια, όσο μεγαλώνω το δουλεύω πιο εσωτερικά για να μην τρελάνω και τους άλλους γύρω μου.

Μαθαίνεις καλύτερα τον εαυτό σου καθώς μεγαλώνεις;
Τίποτα δεν μαθαίνω. Γιατί σημασία έχει τι κάνω με αυτή τη γνώση. Πάντως, έχω δεχτεί τον ευατό μου και μάλλον ξέρω ποιος είμαι. Ισως, πάλι, να μαθαίνω για τη ζωή.

Ποιος είσαι;
Δεν ξέρω! Κάθε φορά που θέλω να δώσω απάντηση σε αυτό προσπαθώ να φέρω στο μυαλό μου την κουβέντα του Γιώργου Χειμωνά που μου είχε πει πως αν ανάψεις ένα κερί μέσα στο σκοτάδι θα φτιάξει ένα φωτεινό κύκλο. Αυτός συμβολίζει ότι ξέρεις για σένα. Η ακτίνα ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, το ημίφως συμβολίζει αυτά που νομίζεις ότι ξέρεις για σένα αλλά δεν τα πολυ αγγίζεις. Το πηχτό σκοτάδι εννοείται πως έχει να κάνει με τις πλευρές του εαυτού που δεν γνωρίζεις. Αν όμως ανάψεις δεύτερο κερί, τότε ανοίγει η ακτίνα του φωτός και του ημίφωτος – ωστόσο διακρίνεις ότι υπάρχει πολύ περισσότερο σκοτάδι από αυτό που αρχικά νόμιζες…

Ειρήνη με τον εαυτό σου έχεις κάνει;
Κατά διαστήματα. Η πιο πρόσφορη εποχή είναι όταν ηρεμώ, όταν είμαι σε διακοπές. Πάντως, τα τελευταία χρόνια κοιμάμαι ήσυχος κι αυτό είναι ένα είδος ειρήνης. Αν και η καθημερινότητα μου, σε αυτή τη χώρα, σε αυτή τη δουλειά, με αυτές τις υποχρεώσεις δεν κρύβουν πολλή ειρήνη. Και ειδικά αν μιλάμε για έναν άνθρωπο που κάνει τα πράγματα με πάθος όπως εγώ· κάποια στιγμή είναι νομοτελειακό πως αυτό το πάθος θα εξαντληθεί μέσα στις καταστάσεις που σε δοκιμάζουν κάθε μέρα.

Επρεπε να έχω γίνει ροκ σταρ

Έχεις εκπληρώσει τα όνειρα που είχες όταν ξεκινούσες;
Αρκετά από αυτά, ναι. Αν, ας πούμε, πέθαινα τώρα θα ήμουν ok με τη ζωή μου. Προφανώς έχω κι άλλα όνειρα αλλά νιώθω ότι πολλά από εκείνα που σκεφτόμουν στα 14, στα 18 στα 20 μου χρόνια τα έχω ήδη πραγματοποιήσει.

Οπως;
Τα ταξίδια, οι έρωτες, το να πετάξω στον ουρανό, να γνωρίσω το βυθό. Παιδιά δεν ονειρευόμουν ποτέ να κάνω αλλά να που έκανα και χαίρομαι σαν έφηβος γι’ αυτό.

Το θέατρο ήταν όνειρο;
Οχι, όνειρο εφηβικό δεν ήταν. Το ανακάλυψα πολύ αργότερα. Δεν είχα ούτε καν προσδοκίες να το κάνω επάγγελμα. Μπήκα στη σχολή για να βιώσω συγκινήσεις. Τελικά βρέθηκα να δουλεύω με μεγάλους δασκάλους όπως τον Τερζόπουλο και το Μαρμαρινό που μου έμαθαν το θέατρο και καθόρισαν την ύπαρξη μου μέσα σε αυτό. Εκτοτε δεν έχω λείψει ούτε μια μέρα και του χρόνου κλείνω μια εικοσαετία σε αυτό. Μάλλον, ακολουθώ τη μοίρα μου στο θέατρο, δεν κυνηγάω πολύ τα πράγματα.

Δεν έχεις κυνηγήσει ποτέ κάτι με μανία; Οπως ο επόμενος σου ήρωας ο Γιούγκερμαν;
Οχι, κυρίως η ανάγκη με οδηγούσε όλα.

Ακολουθώ τη μοίρα μου στο θέατρο, δεν κυνηγάω πολύ τα πράγματα

Αν δεν ήσουν ηθοποιός τι θα ήσουν;
Μπορεί να ήμουν οικοδόμος. Μπορεί να είχα ανοίξει ένα μπαράκι πάνω σε μια παραλία, στην άκρη ενός νησιού, μπορεί να είχα ομάδα με extreme sports. Μπορεί να ήμουν και ποιητής.

Γράφεις ακόμα ποιήματα;
Παλιά έγραφα συνέχεια. Τώρα πια όχι τόσο συχνά. Η ποίηση χρειάζεται γνώση, σοφία, να παγώνεις το χρόνο.

Τι συνέβαινε παλιά που δεν συμβαίνει τώρα;
Ημουν πιο δυστυχισμένος.

Δηλαδή;
Ημουν απογοητευμένος ερωτικά. Εγραφα ποιήματα μίσους για το Ρεμπό. Παρότι είχα ρίξει άπειρες φορές κλάματα με τα ποιήματα του. Με θυμάμαι χωρισμένο στη δραματική σχολή να διαβάζω από το πρωί μέχρι το βράδυ το «Μια ζωή στην κόλαση». Και να κλαίω.

Εξακολουθείς να αντιμετωπίζεις τον έρωτα τόσο δραματικά;
Ου, ναι. Τραγωδιακά σχεδόν. Ο χωρισμός για μένα είναι θάνατος, πάει και τέλειωσε. Μετά το θάνατο είναι ο χωρισμός από έρωτα. Εκτός κι αν ο χωρισμός είναι κοινή συναινέσει.

Μέσα στον πυρήνα της οικογένειας που έχεις φτιάξει έχεις φανταστεί τον εαυτό σου κάπου μόνο του;
Σπάνια το καταφέρνω. Πέρυσι το Πάσχα έφυγα ολομόναχος για την Κίθνο. Ν’ αδειάσει το μυαλό μου. Αλλά επειδή και η Αλίκη ταξιδεύει συχνά στην Κύπρο έχουμε τέτοια διαστήματα χωρίς να το επιδιώξουμε πολύ.

Οταν νιώθω ότι πάω να επιβληθώ σε κάποιον ξέρω ότι δεν είμαι σε καλό δρόμο

Αναζητάς το ήδη γνωστό ή βαριέσαι εύκολα;
Εννοείται το άγνωστο. Τι να το κάνω το γνωστό; Εκτός κι αν είναι γνωστό που δεν έχω κατανοήσει. Αλλά κατά βάση με έλκει το άγνωστο, οι αχαρτογράφητες καταστάσεις και συνθήκες. Επρεπε να έχω γίνει ροκ σταρ.

Και γιατί δεν έγινες;
Έχασα το δρόμο μου μάλλον. Κι επίσης δεν έχω ιδέα από μουσική, δεν ξέρω να γρατζουνάω ούτε ένα μουσικό όργανο! Τουλάχιστον αυτό θα ήθελα να το μάθω κάποια στιγμή – έτσι για το γαμώτο. Γιατί για να γίνω ροκ σταρ, πάει, το έχασα το τρένο.

Αν ήσουν ροκ σταρ για μια μέρα τι θα έκανες;
Θα έδινα μια συναυλία στο Γουέμπλεϊ μπροστά σε 150.000 κόσμο που θα χτυπιέται ακούγοντας τη φωνή και τα τραγούδια μου. Η’ θα επέλεγα μια φάση δημιουργική, τη στιγμή που θα έγραφα ένα τραγούδι το οποίο θα μείνει στο χρόνο. Οπως τη μέρα που ο Κερτ Κομπέιν έγραφε το «Smells like teen spirit».

Με έναν τρόπο αυτό δεν συμβαίνει στο θέατρο;
Είναι άλλη ατμόσφαιρα της συναυλίας, ο τραγουδιστής είναι λίγο σαμάνος. Και αν συμβαίνει στο θέατρο συμβαίνει σε μια πολύ πιο μικρή κλίμακα. Εχω κάνει κανά δυο τέτοιες “επιτυχίες” στο θέατρο όπου ο κόσμος ήρθε μαζί μου. Και πιστεύω ότι ο λόγος που συνεχίζονται να μου προτείνονται καλά πράγματα είναι η σύνδεση μου με το κοινό εκείνες τις λίγες, μαγικές φορές, όπου συμβαδίσαμε.

Νιώθεις πως είσαι μέσα στα πράγματα;
Προσπαθώ γιατί έτσι έχω μάθει από τους γονείς μου. Μου αρέσει που είμαι μέσα στον κόσμο, που έχω επαφή με όλα όσα συμβαίνουν και δεν είμαι απομονωμένος καλλιτέχνης στο βασίλειο του. Και ο κόσμος απέναντι μου έχει μια ωραία οικειότητα.

Παρόλα αυτά παίζεις διαρκώς βασιλιάδες κι αυτοκράτορες. Τουλάχιστον βγάζεις άκρη σχετικά με το τι σημαίνει εξουσία;
Υπάρχει μια φράση στον «Αγαμέμνονα» όπου ο Αίγισθος απολογείται για το φόνο του στο Χορό και οι πολίτες ανταποκρίνονται με θυμό και τον απορρίπουν ενώ πριν απέρριπταν τον Αγαμέμνονα. Εκείνη τη στιγμή, λοιπόν, παρεμβαίνει η Κλυταιμνήστρα λέγοντας στον Αίγισθο: «Ελα, άστους· πάμε να κυβερνήσουμε». Εκεί συνειδητοποιείς ότι αφενός το σύστημα δεν σε λαμβάνει ποτέ υπόψη κι αφετέρου πως το σύστημα ποτέ δεν αλλάζει. Μόνο ο πολίτης, ο λαός μπορεί να ορίσει τη ζωή του φτιάχνοντας ένα άλλο σύστημα κάπως προστατευτικό απέναντι στην εξουσία. Το παιχνίδι της εξουσίας δεν μπορείς να το αλλάξεις – το παιχνίδι ήταν και θα είναι βρώμικο. Αλλά μέσα από την αποδοχή της πραγματικότητας μπορείς να αναπτύξεις συγκριμένες αντιστάσεις και αντισώματα απέναντι στη βρωμιά. Η εξουσία είναι βρώμικη ακόμα κι όταν την ασκείς εσύ αφού ο καθένας από εμάς μπαίνει στη διαδικασία να εξουσιάσει κάποιον άλλο. Προσωπικά, όταν νιώθω ότι πάω να επιβληθώ σε κάποιον ξέρω ότι δεν είμαι σε καλό δρόμο.

Θα μπορούσε η εξουσία να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για πιο ευτυχείς πολίτες. Και την ίδια ώρα, οι άνθρωποι θα πρέπει να διεκδικούν την ευτυχία τους

Αν ήσουν βασιλιάς για μια μέρα τι θα έκανες;
Θα προσπαθούσα να κάνω μια ριζοσπαστική, καλή, ωφέλιμη πράξη που να μείνει στην Ιστορία. Να εμπνεύσω, με κάποιο τρόπο, το καλό στους ανθρώπους.

Θα μπορούσε ένας εξουσιαστής να είναι πραγματικά ωφέλιμος για το κοινό καλό;
Φυσικά και θα μπορούσε. Γιατί αν δεν μπορεί να το πετύχει η εξουσία που έχει τη δύναμη και την πρόσβαση στο σύνολο, τότε ποιος μπορεί; Θα μπορούσε η εξουσία να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για πιο ευτυχείς πολίτες. Και την ίδια ώρα, οι άνθρωποι θα πρέπει να διεκδικούν την ευτυχία τους.

Εχεις προσδοκία για να συμβεί κάτι τέτοιο;
Ποτέ μη λες ποτέ αλλά ειδικά σε αυτή τη χώρα έχω χάσει κάθε προσδοκία για το καλό. Γιατί το καλό δεν εξαρτάται μόνο από τα χρήματα που λείπουν αλλά από την παιδεία, την κουλτούρα, τον καθημερινό πολιτισμό που επίσης λείπει.

Εσύ με τι είσαι ευτυχισμένος; Ποιο είναι το βασίλειο σου;
Η οικογένεια μου. Η θάλασσα. Και η γύμνια μου: Να μια εικόνα προσωπικής ευτυχίας. Αυτό περιμένω· να γίνω βασιλιάς για 15 μέρες σε μια ξεχασμένη παραλία στη Χαλκιδική μαζί με τα παιδιά μου και τη γυναίκα μου. Και να παίζει από πίσω μουσική. Εχω πάρει ένα Marshall blue tooth και το κουβαλάω μαζί μου όπου πηγαίνω.

Τι θα έβαζες να παίξει αν το είχες μαζί σου;
Τελευταία έχω κολλήσει με τα παλιά των Metallica, τους Red Hot Chilli Peppers, με τον Αγγελάκα και τους στίχους του, τους Cure, τους Depeche Mode, τους Sister of Mercy αλλά ακούω και κλασική μουσική. Και στάνταρ David Bowie. Υπάρχουν τραγούδια που τ’ αγαπώ τόσο ώστε να με κάνουν να πονάω, όπως το «Again» των Archive.

Η οικογένεια μου. Η θάλασσα. Και η γύμνια μου: Να μια εικόνα προσωπικής ευτυχίας

Γενικά, είσαι ευαίσθητος τύπος;
Νομίζω, ναι. Η’ μάλλον δεν νομίζω – είμαι σίγουρος.

Και γιατί οι άλλοι νομίζουν το αντίθετο; Φταίει η εξωστρέφεια σου;
Ισως είναι η άμυνα μου αυτή. Να είμαι πιο αγροίκος, πιο σκληρός, πιο εξωστρεφής. Κι όλα αυτά για να μην δείξω ότι μέσα μου είμαι εύθραυστος.

Υπάρχουν και φορές που νιώθεις όπως δείχνεις;
Στη δουλειά οφείλω να ενεργοποιώ τη δυναμική μου, στη ζωή το κάνω όταν μπορώ να είμαι ο εαυτός μου, σε ανθρώπους που μπορώ να τους κοιτάξω στα μάτια και να δείξω και τις άλλες μου πλευρές.

Φοβάσαι πριν συναντηθείς με μεγάλους ρόλους;
Είναι στιγμές που αναρωτιέμαι «πως θα παιχτεί αυτό;», «πως θα ειπωθεί». Αλλά γι’ αυτό υπάρχει και ο σκηνοθέτης και οι συμπρωταγωνιστές μου για να δημιουργήσουν ένα πιο ασφαλές περιβάλλον. Πιστεύω, όμως, πως αν μείνει κανείς στο λόγο και τον κατανοήσει στη βάση του εκεί βρίσκεται η αλήθεια του ρόλου.

Εχεις αυτοπεποίθηση; Πιστεύεις στις δυνατότητες σου;
Εχω αρκετή αυτοπεποίθηση αλλά και η πίστη χάνεται.

Πότε την χάνεις;
Οταν με προδίδουν, όταν δεν με κατανοούν σε όσα προσπαθώ να επικοινήσω – μπορεί να φταίω κι εγώ εκεί – όταν έρχομαι αντιμέτωπος με μεγάλες φρίκες, με άσχημα γεγονότα.

Νομίζω, ναι, είμαι ευαίσθητος. Η’ μάλλον δεν νομίζω – είμαι σίγουρος

Πριν από μερικές εβδομάδες μπήκες στις φυλακές Κορυδαλλού. Πως αντιμετώπισες την εκεί πραγματικότητα;
Συνάντησα ανθρώπους που είχαν ζήσει στα όρια: Ισοβίτες και δολοφόνους που παρόλα αυτά είχαν το κουράγιο να κοιτάξουν έναν άγνωστο στα μάτια. Κι αυτό ήταν ένα μάθημα ζωής για το τι σημαίνει ζωή στο κελί ακόμα και για τον χειρότερο όλων μας. Και το τι σημαίνει «προσπαθώ να σωφρονιστώ»· τι σημαίνει σε σχέση με τους άλλους που είναι έξω, τους, υποτίθεται, σώφρονες. Καταλήγω πως η διαφορά με τους έξω είναι πως αυτοί οι τύποι έχουν το θάρρος να σε κοιτάξουν στα μάτια.

Αναζητάς τα άκρα;
Ναι γιατί μετά δεν φοβάμαι το ίδιο. Κάνω ελεύθερη πτώση – και θα βρω χρόνο για να πάρω το δίπλωμα μου – γιατί την επόμενη μέρα από την πτήση στη σκηνή δεν κολλάω πουθενά. Πέφτω από τα 12.000 πόδια και μπορεί να πεθάνω. Εχοντας ζήσει αυτή την εμπειρία βλέπω τα πράγματα με καινούργια ψυχραιμία.

Πέφτεις από τα 12.000 πόδια. Πιστεύεις ότι αυτό είναι το τέλος σου;
Την πρώτη φορά, ναι. Μου συνέβη αυτό. Την δεύτερη αποφάσισα να το χαρώ περισσότερο. Αλλά ήταν τόσο μεγάλη η επιθυμία μου να το κάνω ώστε πριν πέσω στο κενό δεν σκεφτόμουν· είχα μόνο αδρεναλίνη στο μυαλό μου. Οταν, πάλι, αποστασιοποιήθηκα χρονικά από την φάση αυτήν, προσπάθησα να την αποκωδικοποιήσω· κι όταν με ρώτησε η Αλίκη «πως ένιωσες;» της είπα «σαν να με γέννησε ξανά η μάνα μου».