Αλέξανδρος Ευκλείδης: Θέλουμε την Εναλλακτική Σκηνή στις διαδρομές του πιο ανήσυχου κοινού

Έχοντας καθιερωθεί ήδη ως απαραίτητη «στάση» στις πολιτιστικές διαδρομές του ευρύτερου αθηναϊκού κοινού, προτείνει ένα πολυσυλλεκτικό ρεπερτόριο, που τα έχει όλα: από σύγχρονη όπερα μέχρι μιούζικαλ και από μπαρόκ Χατζιδάκι μέχρι συμπαραγωγές με δυναμικές ομάδες μουσικού θεάτρου από το κέντρο και την περιφέρειας. Δημήτρης Καραντζάς, Θέμελης Γλυνάτσης, Σίμος Κακάλας, Ακύλλας Καραζήσης, Μαρίνα Σάτι, Ιώ Βουλγαράκη, Λένα Πλάτωνος, Χαράλαμπος Γωγιός είναι μερικά από τα ονόματα που θα «πρωταγωνιστήσουν» στις παραγωγές της νέας σεζόν.

Με την ευκαιρία της παρουσίασης του νέου προγράμματος, μιλήσαμε με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Εναλλακτικής Σκηνής, Αλέξανδρο Ευκλείδη, για τον οποίο «οι κεντρικοί άξονες του προγράμματος αποτελούν συνέχεια του τριετούς προγραμματισμού που έχουμε καταστρώσει με τον Γιώργο Κουμεντάκη: νέες αναθέσεις, συμπαραγωγές και παραγωγές που έχουν ειδικό ενδιαφέρον για την Εναλλακτική Σκηνή».

Τι το καινούργιο περιλαμβάνει το νέο πρόγραμμα;

Φέτος προτείνουμε έναν νέο άξονα, βασισμένο στην όπερα σύγχρονου ρεπερτορίου, με ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο, το «Λευκό Ρόδο» του Ότο Τσίμερμαν, που αναφέρεται στην περίφημη αντιστασιακή ομάδα στη ναζιστική Γερμανία. Πρόκειται για ένα από τα αριστουργήματα της σύγχρονης όπερας. Ένα έργο για δύο πρωταγωνιστές, που αποτυπώνει τις στιγμές πριν από τον απαγχονισμό των αδελφών Σολ, μια ψυχογραφική προσέγγιση ενός απολύτως πολιτικού θέματος. Είναι μια παραγωγή που θα σκηνοθετήσει ο Θέμελης Γλυνάτσης, στην πρώτη του συνεργασία με την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.

_{Πορτραίτα νέων καλλιτεχνών Εναλλακτικής Σκηνής 2018-19. Φωτό του Ανδρέα Σιμόπουλου}

Τι θα ξεχωρίζατε από τις φετινές παραγωγές;

Την κεντρική μας παραγωγή, το μιούζικαλ «Once», μια πολύ μεγάλη επιτυχία του Μπρόντγουεϊ, που θα σκηνοθετήσει ο Ακύλλας Καραζήσης, με πρωταγωνίστρια την Μαρίνα Σάτι. Η ιδιαίτερη συνθήκη του έργου είναι πως οι τραγουδιστές είναι ταυτόχρονα και μουσικοί της ορχήστρας. Δεν πρόκειται όμως για υπερπαραγωγή. Μας ενδιαφέρει να δώσουμε εναλλακτικές αναγνώσεις των μιούζικαλ, ένα είδος που στη χώρα μας παρουσιάζεται μόνο σε μια εκδοχή ψευδομεγαλείου. Ελπίζουμε να δώσουμε μια πιο σύγχρονη και καλλιτεχνικά επικεντρωμένη εκδοχή ενός είδους που έχει τεράστια σημασία για τις παραστατικές τέχνες.

Σχετικά με τις υπόλοιπες παραγωγές;

Η φετινή ανάθεση έργου που γράφεται πάνω στον άξονα της ελληνικής λογοτεχνίας είναι η «Κερένια κούκλα» του Τάσου Ρωσόπουλου, βασισμένη στη νουβέλα του Χρηστομάνου, που το περιμένουμε με αρκετή προσδοκία, γιατί θεωρώ πως είναι κατεξοχήν ένα έργο που μπορεί να αποτελέσει ενδιαφέρον μουσικό θέατρο. Είναι μια παράσταση που θα σκηνοθετήσει ο Σίμος Κακάλας.

Η Εναλλακτική Σκηνή καθιέρωσε από πέρσι τις συμπαραγωγές με νεανικές ομάδες μουσικού θεάτρου. Ποιοι θα είναι οι συνοδοιπόροι της;

Του χρόνου παρουσιάζονται τέσσερις συμπαραγωγές. Καταρχάς με το Συνεργείο Μουσικού Θεάτρου Λάρισας, σε αναγνώριση της σημαντικής δουλειάς που γίνεται σε πολλές πόλεις της περιφέρειας. Θα ανεβάσει στην αρχή της σεζόν μια παράσταση σύγχρονου μουσικού θεάτρου με τίτλο «Παραμυθικόν». Επίσης, μια πολύ καλή ελληνική ομάδα με έδρα το Βερολίνο, οι Μέρλιν, που κάνουν μουσικό κουκλοθέατρο, παρουσιάζουν μια διασκευή των «Βατράχων» του Αριστοφάνη. Στη συνέχεια οι Medium Project, παρουσιάζουν μια όπερα του Γιώργου Δούση πάνω στην Έντα Γκάμπλερ, ενώ, τέλος, οι Όπερες των Ζητιάνων παρουσιάζουν τη νέα όπερα του Χαράλαμπου Γωγιού «Ο θάνατος του Άντονι», με ένα λιμπρέτο βασισμένο στην ανάμνηση της τηλεοπτικής σειράς Κάντι-Κάντι και στα γραπτά του Σλάβοϊ Ζίζεκ, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά.

_{Φωτό του Ανδρέα Σιμόπουλου}

Το μουσικό θέατρο που απευθύνεται σε παιδιά κατέχει σταθερά θέση στον προγραμματισμό της Εναλλακτικής Σκηνής

Του χρόνου θα παρουσιαστούν δύο παραγωγές για παιδιά: Το μιούζικαλ «Musica» του Θοδωρή Οικονόμου, σε λιμπρέτο της Μαριλίζας Γραμματικάκη, που θα σκηνοθετήσει η Ιώ Βουλγαράκη, που θα παρουσιαστεί σε συνεργασία με τη Συμφωνική Ορχήστρα και την Big Band του Δήμου Αθηναίων, καθώς και «Το αηδόνι του αυτοκράτορα», μια σημαντική όπερα της Λένας Πλάτωνος, η οποία ουσιαστικά μόνο ηχογραφήθηκε, δεν παίχτηκε ποτέ.

Τα φεστιβάλ που ξεκίνησαν με την εγκατάστασή της Εναλλακτικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ, την άνοιξη του 2017, θα συνεχιστούν;

Ασφαλώς. Οι Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής έχουν ως θέμα τους τα «Οράματα και θάματα», που συνδέεται με την ομότιτλη όπερα του Δημήτρη Μαραγκόπουλου πάνω στον Στρατηγό Μακρυγιάννη, μία από τις παραγγελίες μας, σε σκηνοθεσία της Μαρίας Γυπαράκη. Το Φεστιβάλ Πιάνου θα ασχοληθεί με τη σχέση πιάνου και τζαζ, τόσο στο λόγιο όσο και στο τζαζ πιανιστικό ρεπερτόριο. Στο πλαίσιο του κύκλου Χατζιδάκι θα παρουσιαστούν, αφενός, τρία σημαντικά αλλά ξεχασμένα έργα του, ο «Κοινός βίος», οι «Παίδες επί Κολωνώ» και «Τα τραγούδια της αμαρτίας», ενώ θα έχουμε και μια διασκευή του «Μεγάλου Ερωτικού» για σύνολο αγγλικού μπαρόκ. Τέλος, οι Ημέρες Μουσικού Θεάτρου θα είναι αφιερωμένες στο ελαφρό μουσικό θέατρο, που είναι μία από τις προσωπικές μου εμμονές. Η ανάδειξη κάποιων από τα πάνω από χίλια έργα που γράφτηκαν και πλέον έχουν ξεχαστεί είναι μία από τις υποχρεώσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Πετύχαμε τους στόχους μας, ποσοτικούς και ποιοτικούς 

Μπορείτε να μας κάνετε έναν πρώτο απολογισμό αυτής της «παρθενικής» ουσιαστικά χρονιάς της Εναλλακτικής Σκηνής;

Το σημαντικό είναι ότι επιτεύχθηκαν οι στόχοι μας, γιατί τα προβλήματα και οι προκλήσεις που είχαμε να αντιμετωπίσουμε ήταν πολλά και πολλαπλά, και όχι μόνο σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Καταφέραμε λοιπόν να βγάλουμε τη χρονιά, που είναι από μόνο του ένας άθλος, πετυχαίνοντας και τους ποσοτικούς και τους ποιοτικούς στόχους που είχαμε θέσει, σε ό,τι αφορά τόσο το κοινό και τις εισπράξεις όσο και το επίπεδο των παραγωγών. Καταφέραμε να κάνουμε ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, χωρίς μεγάλες αστοχίες. Είχαμε ορισμένες σημαντικές επιτυχίες, όπως το «Ζ», η «Βασίλισσα των ξωτικών», το «Μικάδο», που πιστεύω ότι προσέθεσαν κάτι στην υπόθεση του σύγχρονου μουσικού θεάτρου. Το «Λυκόφως των χρεών» υπήρξε ένα από τα σκάνδαλα της χρονιάς, κάτι που πρέπει να μας πιστωθεί ως επιτυχία, αφού στις μέρες μας το να δημιουργήσεις ένα σκάνδαλο είναι αρκετά δύσκολο. Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα έχουμε κάνει 140 παραστάσεις σε 21 διαφορετικές παραγωγές. Ήταν πολύ μεγάλος ο όγκος των διαφορετικών εκδηλώσεων που έγιναν, από παραστάσεις και συναυλίες μέχρι αφιερώματα και φεστιβάλ, που απαιτούν έναν πολύ διαφορετικό τρόπο λειτουργίας απ’ ό,τι είχε μάθει μέχρι σήμερα η ΕΛΣ. Έτσι, είναι σημαντικό ότι πετύχαμε και τους στόχους σχετικά με την οικοδόμηση του ίδιου μας του μηχανισμού, γιατί η μεγαλύτερή μας προσπάθεια ήταν να είναι βιώσιμη, και οικονομικά και διαχειριστικά, κάτι που δεν είναι απλό.

 _{Μαρίνα Σάττι, Αποστόλης Ψυχράμης (Φωτο Α. Σιμόπουλος)}

Σε ό,τι αφορά την οικοδόμηση του κοινού της, πώς τα πήγε η Εναλλακτική Σκηνή; 

Το κοινό μας είναι μικτό και αυτό είναι το θετικό. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι εντελώς καινούργιο για τη Λυρική Σκηνή, ένα κοινό που δεν είχε έρθει και ενδεχομένως να μην έρθει στις παραστάσεις της Κεντρικής Σκηνής. Ένα άλλο μέρος αποτελεί το πιο «ριψοκίνδυνο» κοινό των παραγωγών της Κεντρικής Σκηνής κι ένα μέρος προέρχεται από την ευρύτερη δεξαμενή του φιλοθεάμονος κοινού της Αθήνας. Στην Εναλλακτική είδαμε περισσότερο από το κοινό του θεάτρου, κάτι που ήταν και ο στόχος μας. Θέλουμε αυτό το πιο δυναμικό, πιο ανήσυχο κοινό, που βρίσκει διέξοδο στις εκατοντάδες θεατρικές παραγωγές, να ενσωματώσει και την Εναλλακτική Σκηνή σαν μια στάση στην πολιτιστική διαδρομή του.

Ο συντηρητισμός αποτελεί καταδίκη της όπερας σε θάνατο

Αυτό θα διευρύνει και το κοινό της Κεντρικής Σκηνής της ΕΛΣ; 

Η Εναλλακτική Σκηνή δεν λειτουργεί ως προθάλαμος της Κεντρικής, κάνουμε πολύ διαφορετικά πράγματα. Αυτό που προσπαθούμε είναι να διευρύνουμε το αντικείμενο της Λυρικής Σκηνής, όχι το κοινό της με στενά ποσοτικούς όρους. Άλλωστε, ποσοτικά, η Κεντρική Σκηνή δεν έχει ανάγκη, σχεδόν όλες οι παραγωγές της ήταν sold out, αλλά το ποιοτικό άλμα που θέλουμε να κάνουμε, με παραγωγές όπως «Η υπόθεση Μακρόπουλου», π.χ., σε ένα πιο άγνωστο ρεπερτόριο, με μεγαλύτερη «αίσθηση κινδύνου». Να δημιουργηθεί η μαγιά αυτή που θα πηγαίνει και στην Κεντρική Σκηνή, όμως δεν θα βλέπει το μουσικό θέατρο με όρους φετιχισμού των μεγάλων έργων αλλά με όρους ζωντανού θεάματος.

_{Δημήρης Καραντζάς, Χαράλαμπος Γωγιός (Φωτο Α. Σιμόπουλος)} 

Ένα τέτοιο κοινό δεν υπάρχει;

Είναι κάτι που μας λείπει. Κακά τα ψέματα, στο κοινό της όπερας υπάρχει πάρα πολύς συντηρητισμός. Ακόμη και το κοινό που στο θέατρο είναι πολύ ανοιχτό, έρχεται στην όπερα με έναν στερεοτυπικό ορίζοντα προσδοκιών. Αυτό είναι και το πλεονέκτημα της Εναλλακτικής Σκηνής, ότι μπορεί να πειραματίζεται, αφού και η μεγαλύτερη οικονομική της αποτυχία παραμένει διαχειρίσιμη. Αυτό δεν ισχύει για την Κεντρική Σκηνή, όπου κάθε παραγωγή, λίγο-πολύ, πρέπει να βγάζει τα έξοδά της. Είναι μεγάλη τροχοπέδη, αφού ο κίνδυνος να παίζεις τα δέκα γνωστά έργα του ρεπερτορίου σε επανάληψη είναι πολύ μεγάλος. Το κοινό αυτά θέλει. Όμως ταυτόχρονα πρόκειται για την καταδίκη σε θάνατο της όπερας και του μουσικού θεάτρου: να επαναλαμβάνεις στο διηνεκές τα ίδια και τα ίδια, σε ίδιες, λίγο-πολύ, εκδοχές.

Programma_Enallaktikis_Skinis_-2018-2019.pdf