Πριν από λίγες μέρες βρεθήκαμε στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων, για μια δράση, που δεν φανταζόμασταν την εξέλιξή της.
Οχτώ πρόσφυγες από χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής ήταν εκεί, με σκοπό να μας αφηγηθούν τις ιστορίες τους. Δίχως μελοδραματισμούς και με μεγάλες δόσεις ειλικρίνειας και αξιοπρέπειας, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τρεις από αυτές…
Από το Καμερούν στην Αθήνα…
Πρώτη συναντήσαμε μία πρόσφυγα από το Καμερούν. Έγκυος ακόμα στα τρία της παιδιά, συνελήφθη στην Αλγερία, εξαιτίας των κατηγοριών που απαγγέλθηκαν στο σύντροφο – και πατέρα των παιδιών της – για αισχροκέρδια. Η ποινή; Τρία χρόνια φυλάκισης, μη εξαγοράσιμα. Τον Ιούνιο του 2009 γέννησε τα παιδιά της – έχοντας χάσει το ένα από αυτά – μέσα στη φυλακή, για να αποφυλακιστεί, όταν αυτά θα κλείσουν τα δύο τους χρόνια. Οι συνθήκες κράτησης, όπως μας περιγράφει, ήταν απάνθρωπες και αυτό, γιατί το να είσαι μαύρη και γυναίκα, μόνο εμπόδιο μπορεί να είναι. Την ημέρα της αποφυλάκισής της, οι αρχές της Αλγερίας άφησαν εκείνη και τα δίδυμα παιδιά της στα σύνορα με το Μάλι, όπου και περιπλανήθηκαν για ένα μήνα μέσα στην έρημο. Η περιπέτεια τελείωσε, όταν τους βρήκε ο Ερυθρός Σταυρός, ο οποίος τους μετέφερε από την έρημο στο Μπαμακό, την πρωτεύουσα της χώρας. Θέλοντας να ξεκινήσει μία καινούργια ζωή μακριά από την πατρίδα της και τη ντροπή που τη συνόδευε εκεί, αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στο Μάλι. Η οικογένειά της την στήριξε οικονομικά, προκειμένου να στήσει τη δική της επιχείρηση, η οποία και εξελίχθηκε ιδιαίτερα καλά.
Οι περιπέτειές της, όμως, δεν θα τελείωναν εκεί, αφού την βρήκε ο πρώην σύντροφός της – που είχε δημιουργήσει καινούργια οικογένεια – και της ζήτησε να στείλει την κόρη τους στο Καμερούν, προκειμένου να την υποβάλλουν σην παραδοσιακή μουσουλμανική πρακτική της κλειτοριδεκτομής. Η ίδια αρνήθηκε και εκείνος την απείλησε ότι θα της πάρει την κηδεμονία των παιδιών, πράγμα που το νομοθετικό πλαίσιο στο Καμερούν του το επέτρεπε. Έτσι, αποφάσισε να πουλήσει την επιχείρησή της και να διαφύγει στην Τουρκία, όπου και της είχε δοθεί βίζα διάρκειας τριών μηνών. Ενώ προς στιγμήν φάνηκε να έχουν τελειώσει οι δυσκολίες, η βίζα της έληξε και σε μια περίπολο της αστυνομίας την συνέλαβαν (ξανά). Οι τουρκικές αρχές όφειλαν να την στείλουν στο Καμερούν, ακούγοντας, όμως, την ιστορία της, αποφάσισαν να την αφήσουν ελεύθερη. Αυτή, ωστόσο, ήταν η μοναδική ευκαιρία που της έδωσαν, καθότι, σε περίπτωση δεύτερης σύλληψης, το ταξίδι της επιστροφής θα ήταν η μόνη δυνατή λύση.
Τότε ήταν που έμαθε για τις βάρκες που ταξιδεύουν για την Ελλάδα και που πήρε την απόφαση να περάσει στην απέναντι όχθη. Σε ένα φουσκωτό με 103 άτομα συνολικά, κατάφερε να αποβιβαστεί στη Λέσβο, όπου και διέμεινε στον καταυλισμό της Μόριας. Όπως μας περιγράφει, ήταν η χειρότερη στιγμή του ταξιδιού της. Χιλιάδες άνθρωποι ζούσαν σε έναν μικρό χώρο, στον οποίο οι συνθήκες διαβίωσης ήταν εξαιρετικά κακές. Το πρόβλημα υγείας του γιου της έδωσε την αφορμή, για να μεταφερθούν από τον καταυλισμό σε ξενοδοχείο και από εκεί στην Αθήνα, σε ξενώνα φιλοξενίας, φτάνοντας, έτσι, στο τέλος του περίπλοκου ταξιδιού της. Τα τελευταία δύο χρόνια ζει μόνιμα στην Αθήνα, έχοντας, πλέον, δημιουργήσει μια ήρεμη ζωή για την ίδια, αλλά και για τα παιδιά της.
Η Falak και η Μarwa από τη Συρία
Συνεχίζοντας την περιπλάνησή μας στο Σεράφειο, συναντήσαμε την Falak και τη Marwa, δύο αδερφές από τη Συρία. Έχοντας λιποτακτήσει από τον κουρδικό στρατό τα τρία μεγαλύτερα αδέρφια τους και με την απειλή πως, αν δεν γυρίσουν, θα στρατολογήσουν τις δύο αδερφές, η οικογένεια των κοριτσιών αποφάσισε να διαφύγουν στην Τουρκία. Από την Τουρκία ταξίδεψαν έως τη Χίο και τον καταυλισμό της Σούδας, η χειρότερη εμπειρία, όπως μας αφηγούνται, κατά τη διάρκεια της περιπέτειάς τους, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης υπήρξαν απάνθρωπες. Ωστόσο, με αφορμή το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε ο πατέρας τους, μεταφέρθηκαν σε ξενοδοχείο και από εκεί στην Αθήνα, σε δομές φιλοξενίας.
Τα δύο κορίτσια δεν παύουν να ονειρεύονται και να ζουν, όπως όλα τα κορίτσια της ηλικίας τους. Η δεκαοχτάχρονη Falak, ερωτευμένη με ένα αγόρι από την πατρίδα της, το περιμένει, προκειμένου να αρραβωνιαστούν και να γίνουν μηχανικοί ηλεκτρονικών υπολογιστών, ενώ η δεκαεξάχρονη Marwa ονειρεύεται να γίνει εθελόντρια και να βοηθάει ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη, όπως κάποτε βρισκόταν και η ίδια.
Ο Lawrence από τη Συρία
Λίγο πριν το τέλος της περιπλάνησής μας μιλήσαμε με τον Lawrence, queer πρόσφυγα από τη Συρία. Η ζωή του Lawrence ήταν δύσκολη από την αρχή, καθότι παιδί που γεννήθηκε εκτός γάμου και με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, ήταν στόχος για την κοινωνία στην οποία μεγάλωσε. Στα δεκαέξι του χρόνια κατάφερε να ολοκληρώσει το σχολείο και να ταξιδέψει στη γειτονική Ιορδανία, προκειμένου να γίνει – όπως μας περιγράφει γελώντας – ο τυπικός gayαεροσυνοδός.
Τελειώνοντας τις σπουδές του και με όνειρο να γνωρίσει τον κόσμο, θέλησε να ξεκινήσει τα ταξίδια, κάτι που η πολεμική συγκυρία στην πατρίδα του δεν του επέτρεψε. Όντας Σύρος του απαγορεύθηκε η είσοδος σε πολλές χώρες και έτσι πήρε την απόφαση να διαφύγει στην Τουρκία μαζί με τη μητέρα του. Ύστερα από δύο ομοφοβικές επιθέσεις εναντίον του και δύο αποτυχημένες προσπάθειες να περάσει στην Ελλάδα, κατάφερε να μπει σε ένα φουσκωτό και να φτάσει στη Χίο και στον καταυλισμό της Σούδας. Από τη Σούδα μεταφέρθηκε στον Άγιο Κωνσταντίνο, όπου οι υποσχέσεις των ΜΚΟ για μεταφορά του ίδιου και της μητέρας του στην Αθήνα, άργησαν να υλοποιηθούν. Καταφθάνοντας στην ελληνική πρωτεύουσα, τους παρήχθη φιλοξενία, ενώ κέρδισε και υποτροφία από γνωστό κολέγιο, προκειμένου να σπουδάσει Κοινωνιολογία. Παράλληλα, συμμετέχει ενεργά σε ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις στην Ελλάδα και, όπως μας εκμυστηρεύεται, νιώθει, πλέον, αποδεκτός.
*Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της θεματικής ενότητας «Η μεγάλη γιορτή της ανάγνωσης» την Τετάρτη 20 Ιουνίου 2018 και εντάσσεται στις δράσεις του Προγράμματος Στέγασης και Υπηρεσιών για Αιτούντες Άσυλο, που υλοποιεί ο ΕΑΤΑ του Δήμου Αθηναίων, με τη συνεργασία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και με τη χρηματοδότηση της Πολιτικής Προστασίας και Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
