Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας 2018: Οι Eλληνίδες χορογράφοι μιας διεθνούς διοργάνωσης

Η μεγαλύτερη και παλαιότερη διοργάνωση για τον Χορό στην Ελλάδα ξεκινάει. Μα κάτι έχει αλλάξει. Εκτός από τη νέα καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης, Λίντα Καπετανέα – που αναλαμβάνει με φόρα τα νέα της καθήκοντα – το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας λειτουργεί και δρα σε μια περίοδο όπου η κινητικότητα του ελληνικού χορού εκτός συνόρων είναι πιο έντονη από ποτέ.

Οι τρεις Ελληνίδες χορογράφοι που από την έδρα τους συμμετέχουν στο φετινό προγραμματισμό του εμβληματικού θεσμού με το διεθνές εκτόπισμα, η Τζένη Αργυρίου, η Χριστίνα Γουζέλη και η Κωνσταντίνα Ευθυμιάδου μιλούν για τη σημασία της πολυλάλητης εξωστρέφειας, τη σημερινή θέση της ελληνικής σκηνής στον παγκόσμιο χάρτη και για το μέλλον που αξίζει να έχει.

Τζένη Αργυρίου

Ποια είναι

Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1977 αλλά εδώ και 25 χρόνια μένει στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης ενώ συνέχισε τις σπουδές της στο Χορό με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση, στη Νέα Υόρκη, όπου και συνεργάστηκε με χορογράφους όπως οι Chamecki Lerner, Maria Hassabi, Yin Mei, Amanda Loulaki, Nina Winthrop. Είναι ιδρυτικό μέλος της amorphy.org, χορογράφος και media artist. Πάνω από δέκα χρόνια δημιουργεί χορογραφικά έργα με επίκεντρο το διάλογο των Παραστατικών Τεχνών με άλλα καλλιτεχνικά είδη. Έχει επιμεληθεί πολυάριθμα πρότζεκτ εκ των οποίων το «untitled», μια ζωντανή εγκατάσταση/περφόρμανς στο Fast Forward Festival 2 «X-apartments», (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση), το «Memorandum» (συμπαραγωγή των Théâtre des Bernardines, O Espaço do Tempo, tanzhaus nrw και Marseille-Provence) «Pleas(e)nter» (Kunstkapel Museum, Άμστερνταμ). Το 2006-2007 ανέλαβε καλλιτεχνική διευθύντρια του πρότζεκτ «Imap» σε συνεργασία με κορυφαίους οργανισμούς media art της Ολλανδίας, Γερμανίας, Ελλάδας και Βουλγαρίας, αποτέλεσμα του οποίου ήταν το έργο «See you in Walhalla» (Φεστιβάλ Αθηνών).

Πιστεύει ότι

Γίνονται ενδιαφέροντα πράγματα στη χώρα μας εδώ και αρκετό καιρό. Είναι ώρα να το αντιληφθούμε, να πατήσουμε στα πόδια μας και να το υποστηρίξουμε. Αρκετά βλέμματα από τη διεθνή σκηνή έχουν ήδη στραφεί στην Ελλάδα και στον ελληνικό χορό. Σίγουρα εδώ η κρίση έπαιξε ένα «διαφημιστικό ρόλο» καθώς εγείρει την περιέργεια στο διεθνές κοινό να ανακαλύψει το τι έχουν να πουν οι καλλιτέχνες εν μέσω ‘κρίσης’, αυτή όμως μπορεί να είναι μια καλή συγκυρία για να την εκμεταλλευτούμε δημιουργικά. Να προσπαθήσουμε δηλαδή να χτίσουμε συνέργειες, να γίνουμε μέλη δικτύων, να λάβουμε μέρος σε φεστιβάλ, πλατφόρμες με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουν συνέχεια αυτές οι συνεργασίες και να μην μείνουν στο εφήμερο. Σε αυτήν την προσπάθεια δεν αναφέρομαι μόνο στους Έλληνες καλλιτέχνες αλλά και στους φορείς και στους επιμελητές/programmers, καλό θα ήταν ο καθένας από τη θέση του να προσπαθήσει με αγάπη να συμβάλει στην την άνοιξη του ελληνικού χορού στη διεθνή σκηνή.

Η παράσταση στο Φεστιβάλ Καλαμάτας

Το «Ανώνυμο» είναι ένα ταξίδι, ένα τελετουργικό που με βασικό εργαλείο το σώμα αποπειράται να αποσυνδεθεί από την ψηφιακή ταυτότητα και να επανασυνδεθεί στον παρόντα χρόνο και χώρο.

Όλα αυτά τα χρόνια ένα μόνιμο ερώτημα που διέτρεχε την έρευνα μου ήταν πώς η εξέλιξη της τεχνολογίας επηρεάζει το κοινωνικό σύνολο, το άτομο, και κατ’ επέκταση την καθημερινότητά μας και το σώμα μας. Στο συγκεκριμένο έργο το βασικό ερώτημα ήταν «Πώς το μοίρασμα στον εικονικό χώρο επηρεάζει την εγγύτητα και επαφή στον φυσικό χώρο;». Για να απαντηθεί αυτό, πέρα από το παρόν και το μέλλον, τη σωματική δηλαδή αποξένωση που η ραγδαία χρήση του διαδικτύου ίσως έχει προκαλέσει, έπρεπε να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να αναζητήσουμε ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που ανά τους αιώνες έφερναν τους ανθρώπους αυθόρμητα κοντά. Ποιες ήταν εκείνες οι καλλιτεχνικές πράξεις που αποτελούσαν εφαλτήριο ανθρώπινης σύνδεσης και συλλογικής διαμόρφωσης; Ποιος ήταν ο ρόλος του χορού; Αποτελούσε θεμελιακό μέσο προσωπικής έκφρασης και ταυτόχρονα συλλογικής ενδυνάμωσης; Μπορεί να αποτελέσει έναν τέτοιο ρόλο ακόμα και σήμερα; Διερευνώντας όλα αυτά τα θέματα οδηγηθήκαμε στο να δημιουργήσουμε ένα έργο που να μας υπενθυμίζει τη δύναμη των σωμάτων όταν αυτά συνυπάρχουν,συντονίζονται και συνομιλούν.

Η παράσταση «Ανώνυμο» παρουσιάζεται την Τρίτη 17 Ιουλίου στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας – Κεντρική σκηνή | 22:00

Χριστίνα Γουζέλη

Ποια είναι

Η δραστηριότητά της ως χορεύτρια και βοηθός χορογράφος, αλλά και η εμπειρία της στη διεύθυνση προβών, της έχουν επιτρέψει να συμμετάσχει σε πολλές διεθνείς παραγωγές και να εργαστεί πλάι σε διάφορους φημισμένους χορογράφους· ανάμεσα τους οι Wim Vandekeybus, Jasmin Vardimon, David Zambrano, RootlessRoot, Anton Lachky Richard Alston και Pascal Rioult. Το 2004 έλαβε την υποτροφία DanceWEB την οποία ακολούθησε μια πλήρης υποτροφία για το πρότζεκτ «50days» στην Κόστα Ρίκα. Χορεύοντας έχει ταξιδέψει πολύ με περιοδείες στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στην Ασία, στις Σκανδιναβικές χώρες και στην ηπειρωτική Ευρώπη, για συνεργασίες, ερμηνεία και πραγματοποίηση σεμιναρίων και εργαστηρίων. Ανήκει στο διδακτικό προσωπικό της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης. Τα τελευταία δύο χρόνια υπήρξε Artist-in-Residence στην Ακαδημία Χορού του Χονγκ Κονγκ και προτάθηκε για τα βραβεία Καλύτερης Χορογραφίας και Καλύτερου Χορευτικού Συνόλου με την παράσταση «Fragile Matter». Το 2010 ίδρυσε μαζί με τον Paul Blackman την ομάδα Jukstapoz.

Πιστεύει ότι

Είναι μεγάλη μας χαρά να είμαστε ανάμεσα στην εξελισσόμενη ελληνική σκηνή του χορού και της χορογραφίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια έχω δει ότι αρκετοί νέοι χορογράφοι έχουν καταφέρει να εδραιωθούν και να ταξιδέψουν τις δουλειές τους, κυρίως στην Ευρώπη και αυτό είναι πολύ ελπιδοφόρο. Είμαι χαρούμενη που κι άλλοι σαν εμένα κάνουν εκείνο για το οποίο είναι ικανοί, εκείνο που αγαπούν!

Παρότι η Ελλάδα δεν διαθέτει πάντοτε τις απαραίτητες πηγές να προάγει ή και να υποστηρίξει το καλλιτεχνικό στερέωμα που θα βοηθήσει τους καλλιτέχνες να φθάσουν στο μέγιστο τον δυνατοτήτων τους, υπάρχει πολλή τροφή για σκέψη και δημιουργική προσφορά σε μια πόλη σαν την Αθήνα. Η πρωτεύουσα ετούτη έχει μια μαγνητική πηγή ακμής και παρακμής, οι οποίες μπορούν και συνυπάρχουν σχεδόν σε κάθε γειτονιά σε τούτη την ιστορική, ποιητική και ευπρεπώς αποδομημένη αστική όαση. Γι’ αυτόν το λόγο και μόνο θα άξιζε να υπάρχει μεγαλύτερη προσπάθεια για τους Έλληνες καλλιτέχνες γενικά να εκθέτουν και να μοιράζονται τη δουλειά τους και πέραν των ελληνικών συνόρων όπου θα αγγίξουν και άλλα κοινά και κουλτούρες ώστε να υπάρχει ανταλλαγή δημιουργικής προσφοράς και διαλόγου.

Πλην μερικών μεγάλων Ελλήνων χορογράφων που διαθέτουν ήδη ένα δυνατό ρεπερτόριο, η υπόλοιπη εξελισσόμενη σκηνή χορογράφων φαίνεται να πρέπει να ακολουθούν μια θεμελιώδη μέθοδο δικτύωσης, την οποία νιώθω πως εμείς πάντοτε ήμασταν αντίθετοι. Για εμάς, η δουλειά έρχεται πάντα πρώτη, ενώ οι περιοδείες κι οι ανάγκες παραγωγής δεύτερες.

Ίσως να μην ήταν και πάντα η ιδανική προσέγγιση, όμως μας έχει προσφέρει έναν βέλτιστο τρόπο να αναπτύξουμε την καλλιτεχνία μας και να εξελιχθούμε ως δημιουργοί σε μια ανταγωνιστική σκηνή που ευδοκιμεί. Έχοντας υπόψη το παραπάνω, είμαστε πολύ ευγνώμονες και για τους τρεις σημαντικούς οργανισμούς, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Φεστιβάλ Αθήνας & Επιδαύρου και το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, τα οποία μας έχουν στηρίξει τη χρονιά ετούτη να επιτύχουμε τη δημιουργία μας με πρεμιέρα μας στην Αθήνα στο Φεστιβάλ Αθηνων και να ακολουθείται από παράσταση στο Φεστιβαλ Καλαμάτας στις 19 Ιουλίου. Αδημονούμε να περιοδεύσουμε το «Art Of Dying» στο προσεχές μέλλον και να αναπτυχθούμε ως καλλιτέχνες, αν και επιλέγουμε να ρισκάρουμε και να αποφύγουμε το συμβιβασμό του καλλιτεχνικού μας οράματος και να συνεχίσουμε να δημιουργούμε φιλόδοξα έργα με υψηλές προδιαγραφές.

Τέλος, θα ήθελα να απευθήνω μια επιθυμία μου στους ανθρώπους που βοηθούν και ειναι σε θέση να προωθούν τον ελληνικό χορό: Να μπορέσουν να υποστηρίξουν με περισσότερη τόλμη καλλιτέχνες που παράγουν καλο-δουλεμένα έργα, με στίγματα καλλιτεχνικής φλέβας, που δέν υπηρετούν με προτεραιότητα την κοινή μόδα, αλλα που ρισκάρουν να την υπερβούν.

Η παράσταση στο Φεστιβάλ Καλαμάτας

Το «Art Of Dying» είναι ένα σόλο εμπνευσμένο από το τρίπτυχο του Ιερώνυμου Μπος «Ο κήπος των επίγειων ηδονών», και επιδιώκει να προσεγγίσει με λεπτό χιούμορ και σουρρεαλισμό, το εύθραυστο της ανθρώπινης ύπαρξης. Χορός, πολυμέσα και η συνθήκη του απρόοπτου συνυπάρχουν σ’ αυτή την παράσταση, που εξετάζει τη διαδικασία του «ευ θνήσκειν», αποτυπώνοντας συγχρόνως την ομορφιά της στιγμής ακριβώς πριν το τέλος.

Η παράσταση «Art Of Dying» παρουσιάζεται την Πέμπτη 19 Ιουλίου στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας – Στούντιο | 21:00

Κωνσταντίνα Ευθυμιάδου

Ποια είναι

Η Κωνσταντίνα Ευθυμιάδου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βέροια. Η επαφή της με την κίνηση ξεκίνησε μέσα από τη ρυθμική αγωνιστική γυμναστική με την οποία ασχολήθηκε εντατικά για δέκα χρόνια. Το πάθος της για τους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς την ακολουθεί ακόμα. Είναι απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης. Έχει συνεργαστεί με τους κορυφαίους της ευρωπαϊκής σκηνής Akram Khan, Wim Vandekeybus & Ultima Vez, αλλά και τους Roberto Olivan & Enclave Dance Company, Rootlessroot, Jukstapoz. Οι προσωπικές της χορογραφικές αναζητήσεις αρχίζουν το 2012 και μέχρι σήμερα έχει παρουσιάσει δύο ατομικές χορογραφίες, τα «Henshin» και «Lapses of Light», και δύο ομαδικές τα «Looking Forward to Meeting» και «Mind the Heart». Για τη νέα της δημιουργία «In Case οf Loss» συνεργάζεται με το μουσικό Παναγιώτη Μανουηλίδη.

Πιστεύει ότι

Τα τελευταία 12 χρόνια βρίσκομαι ανάμεσα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και μέσα σε αυτό το διάστημα έχω την ευκαιρία να δω το χώρο μας από διάφορες οπτικές, ως χορεύτρια, δημιουργός, rehearsal director, ως εισηγήτρια σεμιναρίων και μαθημάτων, σε Φεστιβάλ, σχολεία, θέατρα κλπ. Εκτιμώ ότι δεν υπάρχει αρκετή παρουσία ελληνικών παραγωγών στο εξωτερικό. Δεδομένης, βέβαια, της κατάστασης στη χώρα, το γεγονός και μόνο ότι υπάρχει συμμετοχή – σε διεθνές επίπεδο – έχει μια αξία.

Έχω την αίσθηση, όμως, ότι τα έργα στην πλειοψηφία τους έχουν τελικά μια εσωτερική κατανάλωση ενώ η σύνδεση με τις σκηνές του εξωτερικού φαντάζει ακόμη ένας δρόμος δύσβατος και κοπιαστικός που κατά κανόνα και λανθασμένα, επωμίζεται ο ίδιος ο χορογράφος. Από την άλλη, αρκετοί Έλληνες χορευτές διαπρέπουν σε ομάδες του εξωτερικού γι’ αυτό και συχνά γινόμαστε νομάδες της τέχνης.

Η παράσταση στο Φεστιβάλ Καλαμάτας

Το έργο που παρουσιάζεται σε διεθνή πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας είναι μια δημιουργία από κοινού με τον μουσικό Παναγιώτη Μανουηλίδη, έχει τίτλο «Ιn case of loss» και είναι μία παράλληλη περφόρμανς χορού και μουσικής. Αφετηρία ήταν η ίδια η φράση «in case of loss please return to», (σε περίπτωση απώλειας παρακαλώ να επιστραφεί). Έχει ενδιαφέρον πώς μια τόσο λειτουργική φράση μπορεί να ενέχει μια διάσταση πνευματική. Το θέμα της απώλειας του μονοπατιού, του σκοπού, του εαυτού, στην καθημερινότητα, στο μύθο, σε πνευματικό και προσωπικό επίπεδο. Το έργο λειτουργεί επαγωγικά ξεδιπλώνοντας την ιστορία δύο ανθρώπων σε παράλληλους κόσμους, όπου σε έναν αδιόρατο χώρο και χρόνο αλληλεπιδρούν και υφαίνουν έτσι έναν κόσμο κοινό. Η μουσική λειτουργεί ως νήμα που διατρέχει και συνδέει το σώμα όλης της παράστασης και μαζί με την κίνηση εκφράζει όλο το φάσμα των συναισθημάτων, των ιδεών, των ερωτημάτων.

Το ταξίδι της επιστροφής στην Ιθάκη, η περιπλάνηση στην έρημο ψάχνοντας τη Γη της Επαγγελίας, ο λαβύρινθος και ο μίτος της λύσης, ο αγώνας του ανθρώπου να βρει την ουσία του και να επιστρέψει στην πηγή του. Μια εξωτερική περιπλάνηση σε μια εσωτερική αναζήτηση. Το έργο οργανώνεται σαν ένα arcade videogame όπου ο ήρωας περνάει διάφορες δοκιμασίες ώσπου να βρει μία λύση. Τα σκηνικά αντικείμενα ζωντανεύουν, λειτουργούν ως σύμβολα και συνοδοιπόροι στο ταξίδι αυτό. Ο φωτιστικός σχεδιασμός της Δήμητρας Αλουτζανίδου δημιουργεί χώρους σκηνικούς που θα μπορούσαν να είναι στην οθόνη ενός video game, σε μια αχανή έρημο ή μέσα στο δωμάτιο ενός σπιτιού. Το έργο είναι μια συμπαραγωγή του Φεστιβάλ Καλαμάτας και γίνεται με την υποστήριξη του Garage Performing Arts Center και του Baumstrasse.

Η παράσταση «Ιn case of loss»  παρουσιάζεται την Κυριακή 22 Ιουλίου στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας – Στούντιο | 20:00