«Δάφνις και Χλόη» και «Αστέρω» στο Ηρώδειο – Φεστιβάλ Αθηνών

Δάφνις και Χλόη (1931)

Αν και βωβή, η ταινία είχε προβληθεί με μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό (Πολωνία, Ρουμανία, Γερμανία και Αμερική). Δυο χρόνια μετά τον πόλεμο ο Λάσκος θα κυκλοφορήσει και μια ομιλούσα εκδοχή της ταινίας. Ο Δημήτρης Μεραβίδης, που έχει την διεύθυνση φωτογραφίας, χρησιμοποιεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα παγχρωματικό φιλμ, στο οποίο τονίζονται με καθαρότητα όλες οι αποχρώσεις του γκρίζου.

Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν εξολοκλήρου στα τοπία της Μυτιλήνης, με εξαίρεση τη σκηνή του λουτρού, η οποία γυρίστηκε στη λίμνη της Βουλιαγμένης και στην οποία η ηρωίδα απεικονίζεται γυμνή, με πρωτόγνωρα αγνό ερωτισμό. Η σκηνή αυτή αποτελεί και το πρώτο γυμνό στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Το 1969 ο Λάσκος θα ξανασκηνοθετήσει το ριμέικ της ταινίας του.

Το Τμήμα Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης, ύστερα από έρευνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κατόρθωσε να αποκτήσει σημαντικό μέρος του υλικού αυτού και προσπάθησε να αποκαταστήσει την ταινία στην πρώτη της μορφή. Οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν το 1992 με την επίβλεψη και τη συνεργασία του ίδιου του Ορέστη Λάσκου που προσπάθησε να «θυμηθεί» την ταινία καρέ-καρέ, αλλά και να ανασυνθέσει τους αυθεντικούς μεσότιτλους, αντικαθιστώντας έτσι τα ηχητικά μέρη με ομιλία.

Αστέρω (1929)

Η τρίτη παραγωγή της DAG Film σκιαγραφεί το πορτρέτο της Αστέρως, μιας ερωτευμένης βοσκοπούλας, την οποία υποδύεται η πολύ γνωστή τότε ηθοποιός Αλίκη Θεοδωρίδου. Το σενάριο βασίζεται σε κείμενο του Παύλου Νιρβάνα, διασκευή του μυθιστορήματος της Αμερικανίδας Έλεν Χαντ Τζάκσον Ραμόνα, που αφηγούνταν έναν απαγορευμένο έρωτα μεταξύ Ινδιάνων – και είχε μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη από τον Νταίηβιντ Γκρίφιθ. Η ελληνική εκδοχή τοποθετείται σ’ ένα ορεινό χωριό της Πελοποννήσου, όπου ζει ο πλούσιος τσέλιγκας κυρ-Μήτρος με τη γυναίκα του Ασημίνα, τον γιο του Θύμιο και την ψυχοκόρη του Αστέρω. Τα παιδιά αγαπιούνται, αλλά ο κυρ-Μήτρος παντρεύει την Αστέρω με τον αρχιτσέλιγκα Στάμο. Όταν όμως ο Στάμος σκοτώνεται και η Αστέρω χάνει τα λογικά της, ο κυρ-Μήτρος, που βλέπει τον γιο του να μαραζώνει, του αποκαλύπτει ότι όλη τους η περιουσία είναι της Αστέρως και τον προτρέπει να την παντρευτεί.

Στο είδος της ταινίας-«φουστανέλας» ή «βουκολικής περιπέτειας», που είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό, θα βασιστούν μεγάλες εμπορικές επιτυχίες της εποχής, βωβές και ομιλούσες. Η εξιδανίκευση της ελληνικής υπαίθρου λειτουργεί ως διέξοδος στις αντίξοες συνθήκες της καθημερινότητας. Καθώς η ελληνική διανόηση δεν έχει ακόμα στραφεί στο αστικό προλεταριάτο, οι ταινίες της εποχής αξιοποιούν μελοδραματικά μοτίβα και ποιμενικά δράματα από το ρεπερτόριο της θεατρικής σκηνής και της ξένης κινηματογραφικής παραγωγής.

Τον Ιανουάριο του 1944 κυκλοφόρησε στις αίθουσες ομιλούσα εκδοχή της Αστέρως, με μουσική του Γιάννη Βιδάλη, ενώ το 1959 γυρίστηκε από τον Ντίνο Δημόπουλο το πασίγνωστο ριμέικ με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, σ’ έναν από τους πρώτους ρόλους της κινηματογραφικής καριέρας της. Η Αστέρω του 1929 αποκαταστάθηκε με βάση την κόπια με γαλλικούς μεσότιτλους που ανακαλύφθηκε το 2003 στη Γαλλική Ταινιοθήκη χάρη στο κοινοτικό πρόγραμμα Lumière – το οποίο, από το 1992, έθεσε τις βάσεις για επιστάμενη έρευνα προκειμένου να ανευρεθούν χαμένες ταινίες. Η αποκατάσταση του μοναδικού αυτού αντιτύπου της ταινίας αποτελεί καρπό συνεργασίας της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και της Γαλλικής Ταινιοθήκης.