«Η Αθήνα ελεύθερη»: 14 ιστορίες από την Κατοχή για τις 12 Οκτώβρη και την Απελευθέρωση

Αυτοί οι άνθρωποι, και τα λίγα που γνωρίζουμε για τη μοίρα τους, είναι οι «πρωταγωνιστές» των φετινών εκδηλώσεων  «Η Αθήνα ελεύθερη», που ξεκινούν την Δευτέρα 1η Οκτωβρίου, κορυφώνονται την ημέρα της απελευθέρωσης της πόλης από τη γερμανική κατοχή, στις 12 Οκτωβρίου, και διαρκούν μέχρι το τέλος του μήνα.

Δεκάδες εκδηλώσεις κάθε είδους, εκθέσεις, συναυλίες, προβολές, συζητήσεις, περίπατοι και ξεναγήσεις, συγκροτούν μια μεγάλη γιορτή για την πόλη, που στόχο έχει να τιμήσει τους χιλιάδες κατοίκους της που ξεκινώντας από πολλές και διαφορετικές αφετηρίες πήραν μέρος, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, στον αντιφασιστικό αγώνα.

_{Η Λέλα Καραγιάννη επικεφαλής της αντιστασιακής οργάνωσης Μπουμπουλίνα, Προσωπικό Αρχείο Αλέξανδρου Παπαγιάννη, εγγονού Λέλας Καραγιάννη}

Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων θα βρεθεί η μεγάλη έκθεση τεκμηρίων με τίτλο «14 ιστορίες Αντίστασης», που εγκαινιάζεται την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου στο Κτίριο 6 του πρώην ΕΑΤ/ΕΣΑ, στο Πάρκο Ελευθερίας. Η έκθεση επιδιώκει «να δώσει πρόσωπο σε αυτό που αφηρημένα ονομάζουμε Αντίσταση», λέει ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, επιστημονικός υπεύθυνος των εκδηλώσεων μαζί με τον συνάδελφό του Γιάννη Γκλαβίνα.

Για παράδειγμα, μέσα από την ιστορία του Θωμά Χατζηθωμά, μέλους της ΕΠΟΝ και σπουδαστή της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου, βλέπουμε όσα διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της μεγαλύτερης και πιο αιματηρής διαδήλωσης στην κατοχική Ελλάδα, στις 22 Ιουλίου 1943, κατά τη διάρκεια της οποίας Γερμανοί στρατιώτες πυροβόλησαν τους άοπλους διαδηλωτές, σκοτώνοντας τουλάχιστον 13 από αυτούς.

Μέσα από την ιστορία του εφαρμοστή Γιώργου Ζαμπούνη, μαθαίνουμε για τη δράση του Εργατικού ΕΑΜ στο μεγαλύτερο εργοστάσιο μεταλλουργίας στο Κερατσίνι, που είχε επιταχθεί από τους Ναζί, όπου, δρώντας μέσα «στο στόμα του λύκου» και μέσα από αλλεπάλληλα σαμποτάζ και απεργίες,  οι εργάτες κατάφεραν σημαντικά πλήγματα στην παραγωγική διαδικασία που προοριζόταν για να καλύψει τις ανάγκες του γερμανικού στρατού.

 _{Γεώργιος Κρόκος, δάσκαλος οργανωμένος στο ΚΚΕ. Φωτογραφία: Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Φωτογραφικό Αρχείο, Συλλογή Δονδολίνου}

«Στόχος μας είναι να καλύψουμε το κενό μνήμης που αφορά τη δράση τους», λέει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης, «αλλά και να φέρουμε κοντά στο ευρύτερο κοινό τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας. Εστιάζοντας στα πρόσωπα, επιδιώκουμε να φέρουμε στην επιφάνεια τη συνολική εικόνα της εμπειρίας της Κατοχής και της Αντίστασης».

Οι φετινές εκδηλώσεις «Η Αθήνα ελεύθερη», οι οποίες διοργανώνονται για τέταρτη φορά σε αυτό το εύρος (μολονότι ξεκίνησαν το 2014 υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων) είναι αποτέλεσμα συνεργασίας στην οποία μετέχουν το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, η Περιφέρεια Αττικής, ο Δήμος Αθηναίων, τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και η ΕΡΤ.

_{Ο Δημήτρης Κωνσταντινίδης, φοιτητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών}

Εκτός από την έκθεση «14 ιστορίες Αντίστασης», διοργανώνονται επίσης εκθέσεις για τον Νίκο Πλουμπίδη (εκθεσιακός χώρος Ιδρύματος Βουλής) και την εκδοτική παραγωγή κατά τη διάρκεια της Κατοχής (Ιστορικό Αρχείο ΕΤΕ), την Μάχη της Ηλεκτρικής (ΑΗΣ Αγ. Γεωργίου, Κερατσίνι).

Ακόμη, ένας κύκλος συζητήσεων για τη σχέση λογοτεχνίας και ιστορίας, ανάμεσα σε γνωστούς πεζογράφους και ιστορικούς (Μέγαρο Μουσικής), προβολές ελληνικών ντοκιμαντέρ (Μέγαρο Μουσικής) και ταινιών μυθοπλασίας για τους νικητές και του ηττημένους του πολέμου (Ταινιοθήκη), συναυλίες κ.λπ.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, στις 7 Οκτωβρίου θα διεξαχθεί ιστορικός περίπατος με ξεναγό τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη (εκκίνηση από τα Προπύλαια) και θέμα του «Δωσιλογισμός στην κατεχόμενη Αθήνα», ενώ αξίζει να σημειωθεί και η ομιλία του Κωνσταντίνου Κυρίμη «Το παρελθόν κάτω απ’ τα πόδια μας», όπου θα παρουσιάσει 14 υπόγεια καταφύγια της Αθήνας και του Πειραιά, ξεδιπλώνοντας την ιστορία τους… (Σεράφειο)

12_YYYYYYYYY_1944__Y_YYYYY_YYYYYYYY_YYYYYYYYY_YYYYYYYYYY_2018.pdf