Θανάσης Αλευράς: Βαριέμαι να έχω κάθε μέρα πλάκα

Κάθε χρόνο, στον ίδιο χώρο με την ίδια θέα και με τον ίδιο γενναιόδωρο ήλιο να μας ζεσταίνει τα πρόσωπα. Εκείνο, πάλι, που είναι πάντοτε διαφορετικό στο ραντεβού με το Θανάση Αλευρά είναι ο ίδιος· ανανεωμένος κάθε φορά, με εκπληρωμένα όνειρα για να αφηγηθεί, νέα σχέδια επί χάρτου, μεγάλους στόχους στο βάθος και μικρότερους στον κοντινό του ορίζοντα. «Δεν αγχώνομαι με το χρόνο. Εκείνος ξέρει καλύτερα γιατί είμαστε προορισμένοι» λέει με κάποια σοφία.

Δεν είναι σύνηθες να συναντάει κανείς ανθρώπους σαν το Θανάση Αλευρά που ευγνωμονεί μέχρι κι όσους του πρόβαλλαν εμπόδια – αφού ήταν εκείνα που τον πήγαν πιο μπροστά. «Αν έχω την υγεία μου δεν θα πάψω ν’ αναζητώ άγνωστα περιβάλλοντα και δρόμους που δεν έχω περπατήσει. Ετοιμάζομαι για όλα αυτά και είμαι σε ωραία ηλικία για να εξελιχθώ». Ακούγεται πειστικός.

Αλλωστε, σε μια τέτοια στιγμή βρίσκεται τώρα: Επικεφαλής ενός θιάσου νεότερων ηθοποιών, με ένα νεοελληνικό κείμενο (του Νίκου Χαρλαύτη) «συγγενικό του Μποστ και του Σουρή» που γράφτηκε σχεδόν γι’ αυτόν, μ’ έναν ρόλο που ήταν μοιραίο να συναντήσει (τη «Μαλάμω») έχοντας δε το θάρρος αναλάβει την ανάθεση ενός μεγάλου λαϊκού θεάτρου («Λαμπέτη»). Μόνη γνώριμη συνθήκη η επιστροφή του στο πλευρό της Ελένης Γκασούκα – με την οποία όπως λέει μοιράζεται κοινό αξιακό κώδικα – της σκηνοθέτη που τον ανέδειξε στους «Ηρωες». Ναι, ο Θανάσης Αλευράς ξέρει από που έρχεται και ξέρει που θέλει να πάει.

Το ‘πες και το έκανες. Πήγες στο Χόλυγουντ.
Δυο χρόνια το έλεγα, κλείνοντας την παράσταση της Δήμητρας Παπαδοπούλου. Νομίζω πως το προκάλεσα μ’ έναν τρόπο, με άκουσε το σύμπαν. Ακολούθησα το Μιχάλη Χατζηγιάννη με αφορμή μια μουσικοθεατρική παράσταση στη Βόρεια Αμερική κι έζησα το όνειρο: Επισκέφτηκα πολλές πόλεις στην Αμερική και στον Καναδά.

Τι σου έκανε εντύπωση;
Αλλα μεγέθη, άλλα μπάτζετ, άλλη νοοτροπία, πολυεθνικές πόλεις, ο καπιταλισμός στο μεγαλείο του μεν κι από την άλλη μια χώρα όπου ό,τι μπορείς φανταστείς μπορείς και να το κάνεις. Είναι σκληρά τα πράγματα αν θες να πας εκεί για να κυνηγήσεις το όνειρο σου· αλλά αν θέλεις να εκπαιδευτείς και ν’ ανοίξει το μυαλό σου είναι πολύ ωραία.

Τι από όλα αυτά αποφάσισες να κάνεις;
Αρχικά θέλω να πάνε καλά οι δουλειές εδώ, ώστε να έχω τη δυνατότητα να επιστρέψω στις ΗΠΑ για 2-3 μήνες προκειμένου να παρακολουθήσω μαθήματα, να βελτιωθώ. Δεν έχω βλέψεις για κάτι άλλο.

 Είμαι άλογο κούρσας· δεν είμαι pet για σπίτι με φιόγκους στο κεφάλι

Εννοείται. Το καλοκαίρι μου άρεσε πολύ που χάθηκα σε τόσο κόσμο, που αναμείχθηκα σε μια κοινωνία με τόσο διαφορετικές κουλτούρες. Σκάναρα κυρίως τα ωραία πράγματα αν και μπήκα στη βαθιά Αμερική – πήγα στο Ντιτρόιντ και στη Σάρλοτ. Προφανώς και δεν με γοητεύει αυτό το κομμάτι αλλά αναγνωρίζω ότι στις ΗΠΑ μπορείς να δουλέψεις με υψηλό επαγγελματισμό.

Τι θα μπορούσες να κάνεις στην Αμερική;
Θέατρο δεν μπορώ να κάνω· η γλώσσα μου είναι η ελληνική. Σινεμά, όμως, θα μπορούσα και θα ήθελα να κάνω. Θα ήθελα πολύ να δουλέψω αμερικάνικα.

Τι έχει ο αμερικάνικος τρόπος που δεν έχει ο ελληνικός;
Εχει χρήματα και πραγματική εξειδίκευση. Ακόμα και ο φροντιστής γνωρίσει άριστα το αντικείμενο του. Όλα αυτά σαφώς μέσα σ’ ένα τεράστιο ανταγωνισμό. Νομίζω, γνωρίζοντας το σύστημα μου, πως δεν θα μπορούσα να ανταποκριθώ σε αυτή τη συνθήκη· αν όμως ήμουν 18 χρονών ίσως να εκπαιδευόμουν κι αλλιώς, ίσως ανάπτυσσα άμυνες.

Τελικά είσαι ηθοποιός ή πολυκαλλιτέχνης; Παίζεις, τραγουδάς, χορεύεις…
Είμαι άλογο κούρσας· δεν είμαι pet για σπίτι με φιόγκους στο κεφάλι. Προορίζω τον ευατό μου για σκληρή προπόνηση και διεκδικώ θέση στο βάθρο. Αν ήμουν αθλητής – επειδή έχω περάσει κι από τα γήπεδα – θα ήθελα να είμαι δεκαθλητής. Σέβομαι όλους τους αθλητές αλλά τους συγκεκριμένους τους προσκυνώ. Εχουν αναπτύξει σε δέκα ξεχωριστά αθλήματα ένα σοβαρό επίπεδο. Αυτό προσπαθώ να κάνω κι εγώ στη δουλειά μου: Γυμνάζομαι και παίρνω μαθήματα, για να δουλεύω τη φωνή, το σώμα μου κι όποτε μου περισσεύουν χρήματα τα επενδύω σε μάθηση. Με έχει αναγκάσει η ψυχοσύνθεση μου σε αυτό. Δεν μπορούσα να μείνω μόνο στο θέατρο.

Τι άλλο θα ήθελες να αγγίξεις στο μέλλον που δεν το έχεις κάνει μέχρι τώρα;
Τώρα έχω βάλει στόχο να φτάσω σε ένα υψηλό επίπεδο την ακροβατική μου σε σχοινιά και σε κρίκους. Μου αρέσει να είμαι σε κίνηση, να γυμνάζομαι γιατί άλλωστε το θέατρο είναι σκληρή δουλειά, είναι πολύ σώμα. Και να τώρα στη «Μαλάμω» θα εκμεταλλευτούμε αυτή την ικανότητα μου. Έτσι δεν βαριέμαι γιατί είναι πολύ εύκολο να σε τραβήξει η ρουτίνα στο θέατρο.

Δεν με φαντάζομαι να κάνω εσαεί θέατρο

Όλα αυτά έρχονται συμπληρωματικά στο θέατρο;
Ναι, θέατρο θέλω να κάνω – όχι ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο. Αλλά το γεγονός πως έχω μείνει πιστός σ’ αυτό συμβαίνει γιατί έχω βρει τρόπους να με ξεκουράζουν. Γι’ αυτό και δεν με φαντάζομαι να κάνω εσαεί θέατρο. Μου στερεί από τη ζωή μου καταπληκτικά πράγματα τα οποία είχα χάσει μιας και, μέχρι τώρα, δούλευα 18 χρόνια ασταμάτητα.

Τι έχεις θυσιάσει;
Να θέλω, ας πούμε, να φάω στις 21.00 και να μην σκέφτομαι ότι έχω παράσταση – οπότε πρέπει να φάω πολύ νωρίς ώστε να έχω χωνέψει. Η’ να μην αναγκάζομαι να τρώω αργά το βράδυ και μετά να βασανίζομαι από παλινδρόμηση. Η’ να με πονούν τα κόκαλα μου επειδή κάνω, καθημερινά και για μήνες, την ίδια κίνηση. Η’ να πάω ένα σινεμά, να πιω δυο ποτά παραπάνω χωρίς να με νοιάζει αν θα κλείσει η φωνή μου. Να φύγω ένα διήμερο και να βγω έξω το χειμώνα χωρίς να φοβάμαι αν θα αρρωστήσω: Απλά πράγματα.

Εχεις αφήσει και χώρο για την προσωπική σου ζωή;
Βεβαίως, ευάερο και ευήλιο! Απλώς το θέατρο αφορά “πειραγμένους” ανθρώπους· ο θεατρίνος είναι εμμονικός άνθρωπος, μεταφέρει στο σπίτι του την ένταση, είναι με κάποιον και δεν είναι. Αυτά, έχω αρχίσει να αναθερώ πλέον. Συνειδητοποιώ πως είμαι ηθοποιός κι όχι καρδιοχειρουργός. Δεν κάνω επεμβάσεις στην καρδιά, οπότε αν μια παράσταση αποτύχει, κανείς δεν θα πεθάνει. Κι έτσι έχω ηρεμήσει· λίγο.

Υπήρχε εποχή που βίωνες το θέατρο σαν να είσαι καρδιοχειρουργός;
Ναι και για πολλά χρόνια δεν περνούσα ωραία. Είχα ψυχοσωματικά συμπτώματα και καταλάβαινα ότι κάτι δεν κάνω καλά. Φυσικά και το θέατρο γίνεται σαν καρδιοχειρουργική επιστήμη για την ακρίβεια και τη στιγμή του. Ομως, μπορείς να είσαι συνεπής και ακριβής και την επόμενη στιγμή να αναγνωρίζεις πως πάει, τέλειωσε.

Συνειδητοποιώ πως είμαι ηθοποιός κι όχι καρδιοχειρουργός. Δεν κάνω επεμβάσεις στην καρδιά, οπότε αν μια παράσταση αποτύχει, κανείς δεν θα πεθάνει

Με ωφέλησε πολύ. Βρήκα χαρά στα μικρά που συνιστούν την καθημερινή ζωή. Ο,τι είχα κάνει στη δουλειά μου, μέχρι τότε, σχημάτιζε ένα μεγάλο κύκλο. Κι έπρεπε να σταματήσω για να τον παρατηρήσω.

Και τώρα ανοίγεις ένα νέο κύκλο;
Πράγματι, γιατί η φετινή παράσταση είναι ένα προσωπικό level up. Τα «Αθηναϊκά Θέατρα» δεν με κάλεσαν για να παίξω ένα ρόλο αλλά για να μπω σε ένα θέατρο. Οπότε το χαίρομαι, το απολαμβάνω και πρέπει να διαχειριστώ αυτό το δώρο.

Δεν έχουν και πολλοί ηθοποιοί το προνόμιο της, εν λευκώ, πρότασης…
Είναι αλήθεια πολύ τιμητικό κι εύχομαι να δικαιωθούν οι άνθρωποι για την επιλογή τους· γιατί κάνουμε κάτι τρελό φέτος που δεν εντάσσεται σε ρεπερτόριο.

Αισθάνεσαι ευθύνη, αισθάνεσαι τυχερός;
Ευθύνη ναι, αισθάνομαι, τυχερός όχι. Οσο μεγαλώνω τελειώνω με την τύχη αφού μιλάμε για πράγματα κατακτημένα. Τύχη σημαίνει πως για μια στιγμή είχες διαύγεια κι άρπαξες την ευκαιρία. Από εκεί και πέρα, όλα ξεκινούν και τελειώνουν σ’ εμάς. Δεν ξεχνώ ποτέ πως έφυγα από τα Γιάννενα για να κάνω θέατρο και να ζήσω το όνειρο μου. Κι αισθάνομαι πως το εκπλήρωσα. Και τώρα που τέλειωσε πρέπει να το επανατροφοδοτήσω αφού θέλω ακόμα να κάνω θέατρο. Για λίγο ακόμα θα κάνω θέατρο· δεν θα κάνω, όμως, για πάντα. Θα παίρνω τις αποστάσεις μου, θα κάνω διαλείμματα.

Ακούγεσαι σαν να έχεις πάρει τις αποφάσεις σου…
Οσο δεν γελάει ο Θεός, ναι, έχω πάρει κάποιες αποφάσεις.

Ανακαλείς πτυχές αυτού του ονείρου;
Ναι· να ξεκινάω κάτι καινούργιο, να παίζω για κοινό 20 ανθρώπων, να δέχομαι κριτικές και αμφισβήτηση αλλά με τεράστια πίστη και μετά από δύο μήνες να φτάνω να γεμίζω το θέατρο. Και να γίνομαι talk of the town.

Δεν ξεχνώ ποτέ πως έφυγα από τα Γιάννενα για να κάνω θέατρο και να ζήσω το όνειρο μου. Κι αισθάνομαι πως το εκπλήρωσα. Τώρα που τέλειωσε πρέπει να το επανατροφοδοτήσω

Θέατρα εξακολουθείς να γεμίζεις.
Είναι γεμάτες οι παραστάσεις στις οποίες συμμετέχω, αυτό θα έλεγα. Δεν κάνω θέατρο μόνος μου.

Φέτος, πάντως, πρωταγωνιστείς στη «Μαλάμω» μια παράσταση με no name θίασο.
Ξέρεις μου φαίνεται λίγο παλιακό ότι ακόμα στο θέατρο πρέπει να υπάρχει μια μαρκίζα με ονόματα. Γιατί να είναι μόνο αυτό το κίνητρο για να σε δει κάποιος; Νομίζω πως αυτή η λογική αλλάζει και από τον κόσμο.

Ενέχει, πάντως, ένα ρίσκο. Αλήθεια, πως φτάσατε σε αυτό το έργο; Πού πήγε το σχέδιο να κάνετε μια παράσταση – αφιέρωμα στο Δημήτρη Χορν;
Η παράσταση για το Χορν ήταν μια δική μου ανάγκη για την οποία είχα “ψήσει” και την Ελένη Γκασούκα. Κι ενώ είχε αρχίσει να στήνεται ένα καταπληκτικό πράγμα κολλήσαμε στα δικαιώματα των τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι· και χωρίς «Οδό Ονείρων» και «Ηθοποιό» δεν μας φαινόταν σωστό να το κάνουμε. Ομως, επειδή, πιστεύω ότι τα εμπόδια έρχονται για να σε προστατεύσουν – αρκεί να έχεις την ψυχραιμία να τα δεις έτσι – οδηγήθηκα κάπου καλά. Πριν από ένα χρόνο ο συγγραφέας Νίκος Χαρλαύτης – ένας δικηγόρος κι εξαιρετικός κύριος, με ήθος και ευγένεια, μου παρέδωσε το «Επος της Μαλάμως». Για πολύ καιρό του άλλαζα απλώς θέση μέσα στο σαλόνι χωρίς να το διαβάζω. Οταν, λοιπόν, φάγαμε “πόρτα” από την παράσταση για τον Χορν, θυμήθηκα το «έπος της Μαλάμως». Κατέβηκα αμέσως στο σπίτι, το πήρα και όλοι μαζί – η Ελένη Κούρκουλα, ο Διονύσης Παναγιωτάκης, η Ελένη Γκασούκα κι εγώ – αποφασίσαμε να το προχωρήσουμε. Ηταν κάτι σαν πεπρωμένο. Εκ των υστέρων δε, έμαθα πως ο Νίκος Χαρλαύτης με είχε δει, προ δεκαετίας, στους «Ηρωες» και χωρίς να με ξέρει είχε πει πως θα ήθελε να παίξω τη Μαλάμω… 

Τι ενδιαφέρον κρύβει αυτό το έργο;
Σε πρώτο επίπεδο είναι μια παρωδία βουκολικού δράματος που σατιρίζει την ελληνική επαρχία και τους ανθρώπους της καθώς ένας δωδεκαμελής θίασος παίζει όλους τους ρόλους – ανδρικούς και γυναικείους. Κι αυτό φτιάχνει μια μπουλουξίδικη ατμόσφαιρα. Σε δεύτερο επίπεδο, όμως, η Μαλάμω είναι η Ελλάδα, μια «κόρη κατάφορτη ομορφάδας» που ενώ όλοι θέλουν να της κόψουν ένα κομμάτι τη θεωρούν συνάμα εξ όλης και προώλης γιατί πληρώνει το τίμημα του κάλλους της. Είναι μια παραβολή, μια αλληγορία.

Είναι πιο εύκολο να κοιτάζεσαι στον καθρέφτη όταν γελάς με το είδωλο σου;
Η κωμωδία είναι μεγάλο όπλο για να ακούσεις μιαν αλήθεια. Δεν βοηθάει να έρθει κάποιος και να σου κουνήσει το δάχτυλο υποδεικνύοντας σου το λάθος. Αλλά κι εδώ δεν είναι κωμωδία πρώτου επιπέδου. Γιατί αν δεν έχεις κάτι άλλο να πεις εκτός από αστεία, θα κάνεις την πλάκα σου για κάποιες παραστάσεις – μετά όμως; Ασε που βαριέμαι να έχω κάθε μέρα πλάκα.

Η γενιά μας δεν κατάφερε να ξεπεράσει το μπαμπά και τη μαμά της

Ναι, πάρα πολύ. Είμαι περήφανος που είμαι Ελληνας, όχι νεοέλληνας.

Αυτό το έργο με ποιες ενοχές πατριδογνωσίας σε φέρνει αντιμέτωπο;
Αναμετριέμαι κυρίως με το κομμάτι της ηθικής, με τη σκέψη ότι μεγαλώνουμε ενοχικά, αναλόγως με το τι θα πει ο κόσμος. Είναι κάτι που με κατατρέχει γιατί γεννήθηκα κι εγώ στην επαρχία και ξέρω πως κάτω από την επιφάνεια πολλά κακά φωλιάζουν. Εξω από το έργο πάντως, σκέφτομαι πως η γενιά μας δεν κατάφερε να ξεπεράσει το μπαμπά και τη μαμά της. Συντηρούμε μια κατάσταση γιατί ο καθένας συνεχίζει να κοιτάζει την πάρτυ του και δεν έχει τη συνείδηση του συνόλου.

Σου είναι εύκολο να διατυπώνεις την πολιτική σου θέση;
Μου αρέσει να μιλάω μέσα από τη δουλειά μου και να παίρνω θέση – αλλά μόνο μέσα από ένα ρόλο. Φέτος, ας πούμε, στην «Ταράτσα του Φοίβου» είχαμε συμπεριλάβει και σατιρικά σκετς. Αλλά σαν Θανάσης δεν θέλω να πάρω θέση· όχι γιατί φοβάμαι ή γιατί δεν είμαι έτοιμος να πω την άποψη μου αλλά γιατί βλέπω πως κανείς δεν είναι έτοιμος να την ακούσει κι όλοι είναι στημένοι για να “στην πουν”. Οπότε γιατί να μπλέξω; Δεν χρειάζομαι καθόλου αυτήν την τοξίνη. Αλλωστε όποιος έρθει να με δει στο θέατρο καταλαβαίνει για μένα τα πάντα. Και τι πιστεύω και τι ψηφίζω, πως ζω.

Πιστεύεις, ψηφίζεις;
Πιστεύω σίγουρα. Τώρα για την ψήφο, μια τετραετία ψηφίζω, μια όχι. Καθώς προέρχομαι από μια οικογένεια πολιτικοποιημένη, αριστερή και με άποψη είχα καταλήξει στο συμπέραμα πως όποιον και να ψηφίσω είναι το ίδιο πρόσωπο με άλλα ρούχα. Μεγαλώνοντας είδα πως δεν είναι ακριβώς έτσι αλλά σε μια Ελλάδα… Μαλάμω που νομίζει ότι δεν έχει παραδόσει την παρθενία της – ενώ την έχει παραδόσει σ’ ένα σωρό νταβατζήδες – δεν ξέρω αν έχει αξία να ψηφίζω.

Στο θέατρο έχω τόσο μεγάλους στόχους που δεν τους λέω για να μην αποδυναμωθούν· για να μην είμαι υπόχρεος 

Δεν σε εκπροσωπεί κάποιο πρόσωπο ή πολιτικό σχήμα;

Δεν είμαι αφοριστικός. Κι επίσης ξέρω πως το μεγάλο πρόβλημα της χώρας είμαστε εμείς, οι πολίτες της· οι άλλοι απλά μας καθρεφτίζουν. Οταν είσαι ματαιωμένος από τον εαυτό σου, δεν θα είσαι και από την εκάστοτε κυβέρνηση; Ετσι γίνεται πάντα. Αν δεν αλλάξει η δόνηση της σκέψης του λαού δεν θα αλλάξουν και τα πολιτικά πρόσωπα. Συνεπώς, δεν αισθάνομαι προδομένος γιατί το καθήκον μου ως πολίτης το κάνω. Υπακούω στους νόμους, πετάω τα σκουπίδια μου στην ανακύκλωση, προστατεύω το περιβάλλον, αλλά όταν βλέπω το αποριμματοφόρο του Δήμου Αθηναίων να μαζεύει σκουπίδια και ανακυκλώσιμα στο ίδιο φορτηγό, αποφασίζω πως δεν θα τρελαθώ. Γιατί ενώ είμαι πολύ έτοιμος να πάρω τα βουνά συνειδητοποιώ πως η ευθύνη μου πρέπει να τελειώνει εκεί. Νομίζω, πάντως, πως είμαι ένα καλός, χρήσιμος πολίτης.

Πως φτιάχνονται οι χρήσιμοι πολίτες;
Η αλλαγή έρχεται μέσα από μια φλοσοφία ζωής. Κανείς δεν ξυπνά επαναστάτης. Και δυστυχώς οι άνθρωποι πιστεύουν ακόμα ότι οι επαναστάσεις θα προκύψουν από τις διαμαρτυρίες στο δρόμο. Η αλλαγή δεν έρχεται απέξω, αλλά από μέσα. Μόνο όταν δεν φοβόμαστε κι έχουμε ευγενείς στόχους θα πετύχουμε αυτά που θέλουμε.

Εχεις στόχους;
Βέβαια αλλά όχι πολύ μακροπρόθεσμους. Κάτι που να νόμιζα ως ζήτημα ζωής και θανάτου μπορεί, με τον καιρό, ν’ αλλάξει. Αν, όμως, τα έχεις όλα οργανωμένα στο μυαλό σου, δεν δίνεις το περιθώριο στον εαυτό σου να αναγεννηθεί. Ετσι κι εγώ, έχω στο μυαλό μου τι θέλω να κάνω μα υπάρχουν κι άλλα που δεν μου έχουν αποκαλυφθεί.

Για παράδειγμα;
Κάποια στιγμή θα ήθελα να προσφέρω εντατικά κοινωνική εργασία – όχι με το να βάλω χρήματα σε ένα λογαριασμό. Κατά τα άλλα, στο θέατρο έχω τόσο μεγάλους στόχους που δεν τους λέω για να μην αποδυναμωθούν· για να μην είμαι υπόχρεος.

Στους άλλους ή στον εαυτό σου;
Και στους δυο.

Ευγνωμωνώ τους ανθρώπους που μου δημιούργησαν πρόβλημα· χωρίς αυτούς δεν θα είχα το κίνητρο να ξεπεράσω τον εαυτό μου

Φιλόδοξος είσαι τελικά;

Πάρα πολύ αλλά η φιλοδοξία δεν είναι αυτό που θα με σηκώσει από την καρέκλα. Θα με σηκώσει η ανάγκη μου να εκφραστώ, να επικοινωνήσω, να κάνω θέατρο.

Που οφείλεις αυτά που έχεις καταφέρει ως τώρα;
Οφείλω από ένα κομματάκι σε όλους τους ανθρώπους που έχω συναντήσει. Συναντιόμαστε για να πάρουμε μαθήματα. Θυμάμαι πως μια φίλη μου, η χορεύτρια Ρούλα Κουτρουμπέλη με είχε συστήσει στο Δημήτρη Παπαϊωάννου όταν ο Θωμάς Μοσχόπουλος μαζί με την Ελένη Γκασούκα αναζητούσαν εννιά ηθοποιούς για να στελεχώσουν την ομάδα τελετουργικού της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτή η κουβέντα έγινε η αρχή για πολλά που ακολούθησαν η αρχή πολλών. Δεν μπορώ να θυμηθώ κάτι για όλους όσοι βρέθηκαν στο δρόμο μου αλλά είμαι ευγνώμων σε όλους. Και περισσότερο για τους ανθρώπους που μου δημιούργησαν πρόβλημα· χωρίς αυτούς δεν θα είχα το κίνητρο να ξεπεράσω κάθε φορά τον εαυτό μου. Δεν θα είχα λόγο να κάνω το άλμα.