New Piece I – Since she του Δημήτρη Παπαϊωάννου στη Στέγη

Ένας υπέροχα εικαστικός, γλυκόπικρος και μυστηριώδης κόσμος αναδύεται από τη μοναδική συνεργασία του Δημήτρη Παπαϊωάννου με τους εξαιρετικούς χορευτές του Χοροθεάτρου του Βούπερταλ, του θρυλικού θεάτρου της Pina Bausch. Μια πρωτιά για όλους, μια μεγάλη συνεργασία για τη Στέγη.

Εννέα χρόνια μετά την αιφνίδια απώλεια της Πίνα Μπάους, για πρώτη φορά το Χοροθέατρο του Βούπερταλ προσκάλεσε έναν χορογράφο εκτός του σχήματος να χορογραφήσει το θρυλικό ανσάμπλ: τον Δημήτρη Παπαϊωάννου. Είναι και για εκείνον, όμως, η πρώτη φορά που χορογραφεί εκτός της ομάδας του.

Αποδεχόμενος τη μεγάλη πρόκληση, ο Παπαϊωάννου καταφέρνει στο New Piece I -Since she, με τις χαρακτηριστικές, μαγικές εικόνες του, να αποτίσει φόρο τιμής στη μεγάλη Πίνα και, ταυτόχρονα, να ξαναδώσει ζωή στην κληρονομιά που εκείνη άφησε στον χορό. Μια σειρά από εικόνες υπέροχης εικαστικής ομορφιάς αντλούν από τον κόσμο της Πίνα Μπάους την κομψότητα και τον απρόσμενο σουρεαλισμό τους.

Χωρίς ούτε στιγμή να χάνει το βάθος της εικαστικής του παιδείας και τις ελληνικές αναφορές του, ο Δημήτρης Παπαϊωάννου καταφέρνει να στήσει επί σκηνής έναν καθρέφτη που αναδεικνύει όλες τις αποχρώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης. «Ένα μικρό θαύμα» αποκάλεσε την παράσταση η La Repubblica, «ιδιοφυή φόρο τιμής» το Teatro e Critica, «μια συγκινητική ωδή στην Πίνα Μπάους» η De Volkskrant, «μια παράσταση σαν γλυκό ταξίδι στα άδυτα, όπου συναντάμε ζωντανή και γεμάτη ευφορία την ίδια την Πίνα Μπάους» η La Libre.be. Με μάγο παρομοιάζει τον Δημήτρη Παπαϊωάννου η Wen Wei Po του Χονγκ Κονγκ, ενώ το Ballet2000 τον αποκαλεί «Σύγχρονο Ελληνικό Μύθο, έναν μοναδικό καλλιτέχνη, αδιαμφισβήτητο μετρ του κόσμου του». To NewPieceI – Sinceshe έρχεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, συμπαραγωγό της παράστασης, μόνο για 4 παραστάσεις, από 18 έως 21 Δεκεμβρίου, για να επιβεβαιώσει αυτά που αναφέρει η κριτική του Art Unlimited: «Στο Since she ο Παπαϊωάννου μιλά για τον θαυμασμό του για την Πίνα, για το πώς τον ενέπνευσε, για τα δικά του συναισθήματα, παρουσιάζοντας ένα έργο για την ομάδα της. Η απόπειρά του να μεταφράσει όλα αυτά σε συναισθήματα στέφεται με απόλυτη επιτυχία».

Σε αυτό το μεγάλο εγχείρημα, συμπαραγωγός είναι η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Πρόκειται για την τρίτη συνεργασία του Δημήτρη Παπαϊωάννου με τη Στέγη, μετά τις μεγάλες επιτυχίες του, Still Life (2014) και Ο Μεγάλος Δαμαστής (The Great Tamer, 2017).

Οι καρέκλες, που επάνω τους ισορροπούν οι χορευτές και οι οποίες τελικά γίνονται ένα σισύφειο βάρος, είναι ίσως μια αναφορά στο Café Müller (1978), την εμβληματική χορογραφία της Πίνα Μπάους, στην οποία χόρευε και η ίδια το πιο ωραίο και εκφραστικό σόλο που έχει ποτέ δημιουργηθεί. Εκεί, οι καρέκλες αποτελούσαν πιθανότατα αναφορά στα παιδικά της χρόνια και, συγκεκριμένα, στο εστιατόριο-ξενώνα των γονιών της στο Ζόλινγκεν, όπου μεγάλωσε. Ο ακατανόητος κόσμος των ενηλίκων, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, αποκαλυπτόταν για τη μικρή Μπάους ανάμεσα στις καρέκλες, κάτω από τα τραπέζια, όπου κρυβόταν και τον παρατηρούσε.

Η ιστορία του Χοροθεάτρου του Βούπερταλ (Wuppertal Tanztheater) αρχίζει το 1973, όταν η Πίνα Μπάους μετονομάζει έτσι το Μπαλέτο της Όπερας του Βούπερταλ όπου μόλις έχει διοριστεί καλλιτεχνική διευθύντρια. Με σκληρή δουλειά και δίνοντας μάχες για να επιβάλει το όραμά της, η Πίνα Μπάους και η ομάδα της κατόρθωσαν να κατακτήσουν τις σκηνές του κόσμου. Το Χοροθέατρο του Βούπερταλ έγινε διάσημο και ταξίδεψε σε πολλές πόλεις, σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, αποσπώντας σημαντικά βραβεία και διακρίσεις.

Η σύλληψη ενός θεάματος που είναι ταυτόχρονα θέατρο και χορός δεν έγινε εύκολα αποδεκτή, αλλά άλλαξε για πάντα την ιστορία του χορού και η Πίνα Μπάους έμεινε στην ιστορία ως μια εκ των πιο σημαντικών χορογράφων του 20ού αιώνα. Έφυγε το 2009, αφήνοντας πίσω της ένα ανσάμπλ εξαιρετικά υψηλού επιπέδου.

Η γοητεία των έργων της Πίνα Μπάους παραμένει ένα μυστήριο. Είναι άραγε αυτός ο αλλόκοτος συνδυασμός από ποιητικές σκηνές και σκηνές της καθημερινότητας, ερμηνευμένος από χορευτές που χρησιμοποιούν τεχνικές του μπαλέτου αλλά και του θεάτρου; Είναι αυτές οι βαθιές αναφορές σε αρχετυπικές συλλήψεις του αρσενικού και του θηλυκού; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει. Το βέβαιο είναι ότι η Πίνα Μπάους κατάφερνε πάντα να βρίσκει μια δίοδο προς την καρδιά των θεατών.

Η σχέση της Πίνα Μπάους με τους χορευτές της υπήρξε στενή και βαθιά ανθρώπινη, και αυτό ίσως ήταν ένα από τα βασικά συστατικά της μοναδικότητας του σχήματος. Η κινηματογραφική ταινία Pina του Wim Wenders είναι ένας φόρος τιμής του σκηνοθέτη, αλλά και των μελών του Χοροθεάτρου του Βούπερταλ, προς την αξέχαστη Πίνα Μπάους. Το Χοροθέατρο του Βούπερταλ έχει σήμερα 35 χορευτές.