Η νεαρή και θελκτική Ερσίλια Ντρέι είναι η γκουβερνάντα της μικρής κορούλας του Πρόξενου της Ιταλίας στην Σμύρνη. Η ζωή της θα μπορούσε να ονομαστεί ευχάριστη, εξαιρουμένων των συνεχών επιπλήξεων που υφίσταται από την γυναίκα του Πρόξενου, ενός μάλλον δύσκολου χαρακτήρα.
Ένας νεαρός αξιωματικός του Ναυτικού, ο Φράνκο Λασπίγκα, διερχόμενος από την Σμύρνη, ερωτεύεται και αρραβωνιάζεται την Ερσίλια. Τα κάλλη της νεαρής γκουβερνάντας όμως, δεν αφήνουν ασυγκίνητο ούτε τον Πρόξενο Γκρόττι – ο οποίος της εξομολογείται και της επιβάλλει τον έρωτά του. Το συγκεκριμένο πάθος περιπλέκει τα πράγματα και ωθεί την Ερσίλια να παραμελήσει τα καθήκοντά της ως γκουβερνάντα.
Ένα απόγευμα, αποσπάται η προσοχή της και η μικρή κόρη του Πρόξενου, που έπαιζε στο μπαλκόνι του σπιτιού της, πέφτει και σκοτώνεται. Η μητέρα του δύστυχου κοριτσιού, η οποία ανακαλύπτει ταυτοχρόνως τον παράνομο δεσμό του συζύγου της με την Ερσίλια, την απολύει. Η Ερσίλια, απόβλητη, χωρίς δουλειά, επιστρέφει στη Ρώμη για να βρει τον αρραβωνιαστικό της. Ψάχνοντάς τον όμως στο Υπουργείο Ναυτιλίας, ανακαλύπτει ότι παραιτήθηκε από την υπηρεσία κι επιπλέον ετοιμάζεται να παντρευτεί μία άλλη κοπέλα. Η Ερσίλια, απελπισμένη, αποφασίζει να εκπορνευτεί και να αυτοκτονήσει πίνοντας δηλητήριο.
Ο μυθιστοριογράφος Λουντοβίκο Νότα, ενθουσιασμένος με τον ρόλο που διαδραματίζει η δυστυχισμένη Ερσίλια σε αυτό το δράμα, την παίρνει υπό την προστασία του, όταν εκείνη βγαίνει από το νοσοκομείο, αφού προηγουμένως κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή μετά το απονενοημένο της διάβημα…
Στέκεται κανείς αμήχανος μπροστά στην εξιστόρηση της πλοκής του έργου του σπουδαίου Ιταλού συγγραφέα, που μοιάζει με περιγραφή βραζιλιάνικου σήριαλ σε σελίδες τηλεοπτικού περιοδικού. Το σίγουρο είναι πως είναι εξαιρετικά εύκολο να αποδώσουμε κι εμείς τις ρυτίδες που συνήθως προσάπτει η εποχή μας στο σύνολο του έργου του Πιραντέλλο.
Οι συνεχώς μεταβαλλόμενες συμπεριφορές των προσώπων, η ασάφεια των κινήτρων τους, η αποτυχία τους να εκφράσουν τι τους συμβαίνει, η συνεχής αβεβαιότητα για το τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, η διαρκής αυτοϋπονόμευση των ηρώων, η ανεπάρκεια της γλώσσας, όλες αυτές οι παράμετροι, σαφώς συνηγορούν στην άποψη ότι ο Πιραντέλλο περιγράφει μια απογυμνωμένη, κατασπαραγμένη ανθρωπότητα, που έχει χάσει κάθε ψευδαίσθηση ατομικής συγκρότησης.
