Πέντε (ή και παραπάνω) παραστάσεις που θα θυμάμαι από το 2018

Ο συντάκτης θεατρικού ρεπορτάζ μετράει το χρόνο που περνάει σε σεζόν, περιόδους, χειμερινούς και καλοκαιρινούς προγραμματισμούς. Κι έτσι στην αυλαία του ημερολογιακού έτους θα σταχυολογήσει τη χρονιά που φεύγει μέσα από παραστάσεις, σκηνοθεσίες, ερμηνείες.

Τα αντανακλαστικά τους σε αυτή τη διαδικασία ασκούν – περισσότεροι από ποτέ σ’ αυτόν τον άτυπο θεσμό – απολογισμό του Monopoli – δημοσιογράφοι από εφημερίδες, free press έντυπα, περιοδικά, ειδησεογραφικά πρακτορεία και sites ξεφυλλίζοντας το θεατρικό ημερολόγιο της σεζόν 2017-2018.
Γράφουμε οι (σε αλφαβητική σειρά):

Κατερίνα Ι. Ανέστη, γράφει στη Lifo και στο Blue Magazine

• Στο θέατρο St. Ann’s Warehouse κάτω από την γέφυρα του Μπρούκλιν, είδα τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη όπως ποτέ πριν. Όπως ο ιδιοφυής Νίκος Καραθάνος σκηνοθέτησε, συνθέτοντας μια παράσταση που ήταν μια συμπαγής θεατρική πράξη και ταυτόχρονα ένα επικό, διαρκούς ροής και αφήγησης εικαστικό installation. Μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση όπου η αφήγηση, η ερμηνεία και οι εικόνες που βλέπαμε μπροστά μας αλλά και αυτές που έσκαγαν στο μυαλό και την καρδιά, μας συνέδεαν με την σκληρή πραγματικότητα εκεί έξω. Τραμπ, αποκλεισμοί, ρατσισμός, διώξεις, φόβος.
• To τέλος του κόσμου είναι διαρκές. Είναι μια λούπα που όλα εκκινούν από την σκόνη που άφησε πίσω η καταστροφή, συνεχίζουν με το ξύπνημα του σώματος που παίρνει ανάσες και τινάζεται επάνω, αγαπιέται, συνδέεται, κανιβαλλίζει για να οδηγηθεί ξανά στην καταστροφή. Στην, από την αρχή, «Βαβέλ». Είναι η παράσταση που χορογράφησε ο Κωνσταντίνος Ρήγος στο Ιδρυμα Κακογιάννης, χρησιμοποιώντας τα ελάχιστα δυνατά σκηνικά μέσα, με τους χορευτές να μεταμορφώνονται από ερείπια σε λάβα.
• «Το ανθρώπινο σώμα είναι το μεγαλύτερο αρχείο» λέει ο Ακραμ Καν. Στην παγκόσμια πρεμιέρα του «Xenos» που έγινε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το κουρασμένο σώμα του ξεδίπλωσε όλα τα στοιχεία του αρχείου που αφορά στην εξαντλητική χρήση ενός εκατομμυρίου Ινδών στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου. Σπαρακτικός, ακριβής, ποτέ μελό, έγινε το θραυματισμένο σώμα-κειμήλιο όλων των Ινδών που ξεψύχησαν στα χαρακώματα.
• Tι θα θυμάμαι από την Επίδαυρο του 2018; Τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» να μιλά ιταλικά, στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Κόκκος. Το κράτημα των ηθοποιών που προφανώς είχαν εξαντλητικά ασκηθεί στο να μην υποκύψουν στην καταιγίδα του κειμένου, οι σκηνικές αναφορές σε ξεριζωμένους πρόσφυγες και η συγκλονιστική ερμηνεία του ντε Φράνκοβιτς που ως Οιδίποδας έριξε τις πιο βαριές κατάρες στον γιό του.
• Είδα την μικροσκοπική Σαμίρα Γουίλεϊ να γίνεται Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ. Το σώμα της έγινε το ηχείο και η ψυχή του κηρύγματός «Το ένστικτο του αρχιτυμπανιστή» που έκανε το 1968 και εξαιτίας του οποίου δολοφονήθηκε δυο μήνες μετά. Το Theater of War έφερε την παράσταση στο πλαίσιο του Summer Nostos Festival του Ιδρύματος Νιάρχος και το κήρυγμα του Κινγκ συνάντησε συγκλονιστικά γκόσπελ με τον τρόπο που σκηνοθετεί ο Μπράιαν Ντόρις. Από τις πιο έντονες στιγμές της χρονιάς, αναμφισβήτητα.

Οιδίπους επί Κολωνώ

Μανώλης Βαμβούνης, blogger – ιδρυτής του «gkoultoura»

• Ρομπ (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς) Ποιος είναι ο Ρομπ; Ποιους και πόσους σκότωσε; Και τον Ρομπ ποιος τον σκότωσε; Ποιοι μαζευόνται τώρα, και που, να συνθέσουν το πορτραίτο του, γονείς, ακόλουθοι, εραστές και θύματα; Η πρώτη συνεργασία Φιλίππου/Καραντζά ήταν ακριβώς η nonsensical, highly stylized, βαθιά OCD παράκρουση που προσμέναμε.
• Βούβα (Σύγχρονο Θέατρο, Σκηνοθεσία: Ελένη Γκασούκα). Μια κοπελίτσα της επαρχίας. Ένας κύριος της πόλης. Ένα μοναχικό ραντεβού από αγγελία στο σκηνικό καλυβάκι που ξεχειλίζει ασφυκτικά από τα φαντάσματα που κουβαλάει ο καθένας, τους βάναυσους χαοτικούς «Βραχνάδες», αόρατους στον απέναντι. Rotterdam (Beton7, σκηνοθεσία: Μάριος Παναγιώτου). Η Φιόνα και η Άλις, ερωτευμένες λεσβίες ενός ιδανικού sitcom είναι πλέον ο Έηντριαν και η Άλις, όταν εκείνος της κάνει coming out ως trans άντρας. Και τώρα; Το βραβευμένο με Ολιβιέ έργο του Τζον Μπρίταιν σάρωσε όλες τις μεγάλες κατηγορίες στα φετινά μας Queer Theatre Awards.
• Επαναστατικές Μέθοδοι για τον Καθαρισμό της Πισίνας σας (Πειραματική σκηνή -1, Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία: Σαράντος–Γεώργιος Ζερβουλάκος). Ένας πατέρας δήθεν επαναστάτης, δήθεν ήρωας για τις κάμερες, με τα ενήλικα παιδιά του ομήρους σε μια αενάως άδεια αυθαίρετη πισίνα, λιγότερο βίλα και περισσότερο σύμβολο ολόκληρης (απολαυστικής) τοξικης εθνικής παθογένειας απ’την Αλεξάνδρα Κ*.
• Ηλέκτρα (Φεστιβάλ Επιδαύρου, Σκηνοθεσία Θάνος Παπακωνσταντίνου). Στο κλινικά αποστειρωμένο Άργος όπου όλοι καταχωνιάζουν τελετουργικά κάθε τους σκοτάδι/επιθυμία σε ερμητικά κουτάκια, η Ηλέκτρα (Αλεξία Καλτσίκη), σιχαμένη, χαώδης, «κακομοίρα» (αληθινή) τολμάει να ξερνάει την απόγνωση της σαν πίσσα που πασαλείβει και μολύνει τα πάντα γύρω της. Και μετά σφαγή.

+
Η Πόλη (Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος). Οι επιθετικά προβληματικοί ήρωες της Λούλας Αναγνωστάκη κάτω από ένα σκηνοθετικό μικροσκόπιο που απομονώνει και μεγεθύνει -όχι, γιγαντώνει- με κινηματογραφική ανηλεή καθαρότητα κάθε μικρή κίνηση, άγγιγμα, νόημα.

Ρομπ.

Σάκης Ιωαννίδης, γράφει στην «Καθημερινή» 

• 887  (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Ρομπέρ Λεπάζ) Θα έβλεπα ξανά το, σχεδόν, αυτοβιογραφικό έργο του Ρομπέρ Λεπάζ για το θέμα του, τις σχέσεις μεταξύ των μελών μιας οικογένειας στο χρόνο, τη μνήμη και τις τσαχπινιές της, το βίωμα της Ιστορίας μέσα από το μικρόκοσμο της καθημερινότητας, αλλά και για την σκηνοθετική τεχνική της ομάδας του που χώρεσαν μια ζωή σε ένα κουκλόσπιτο.
• Αγριόπαπια (Πορεία, σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου). Ο Δημήτρης Τάρλοου με τους αυτόφωτους σωτήρες και τα «ζωτικά μας ψεύδη» με έκανε να σκεφτώ πάνω στο θέμα της αλήθειας, της ειλικρίνειας αλλά και της καθημερινής επιβίωσης.
• Καντίντ ή η Αισιοδοξία (Πόρτα, σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος). Με χιούμορ, φρεσκάδα και ευρηματικότητα ο Θωμάς Μοσχόπουλος κατάφερε να κάνει τον Βολταίρο να «μιλήσει» στη σκηνή για πράγματα που σήμερα ψάχνουμε, όπως την κοινή λογική.
• Πέερ Γκυντ (Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης) Ο Δημήτρης Λιγνάδης κατάφερε να μας εξοικειώσει με τον ήρωα των νορβηγικών παραμυθιών σε μια παράσταση για τους ρόλους της ζωής μας, την υποκρισία και την εσωτερική μας αλήθεια.
• Γρανάδα (Από Μηχανής, σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός). Η διαχείριση του πένθους, το παιχνίδι των αισθήσεων, η περιπλοκότητα των ανθρωπίνων σχέσεων, η ματαιότητα της ζωής, η σύμπτυξη του χώρου και του χρόνου, μια εξαιρετική στιγμή του Γιάννη Καλαβριανού.

Πέερ Γκυντ.

Σπύρος Κακουριώτης, γράφει στο Monopoli.gr και στον Αναγνώστη

Να επιλέξεις πέντε από χίλιες και βάλε παραστάσεις αποτελεί μια αδιανόητη άσκηση βίαιου αποπληθωρισμού. Μοιραία, η επιλογή γίνεται με απολύτως υποκειμενικά κριτήρια, πόσω μάλλον που από αυτήν μένουν έξω πολλές και ασφαλώς αξιόλογες δουλειές. Οι πέντε παραστάσεις της σεζόν που ξεχώρισα είναι οι εξής… έξι:

• Αριάγνη (Θέατρο Τέχνης, σκηνοθεσία: Γιάννης Λεοντάρης) για την έξοχη διασκευή, που διατηρούσε ακέραιο το πνεύμα του Στρατή Τσίρκα χωρίς να τον αντιγράφει.
• Καντίντ (Θέατρο Πόρτα, σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος) για το ευφρόσυνο ταξίδι μέσα στους αντικριστούς καθρέφτες του θεάτρου – και γιατί μας θυμίζει διαρκώς πως πρέπει «να καλλιεργούμε τον κήπο μας».
• Μισάνθρωπος (Σύγχρονο Θέατρο, σκηνοθεσία: Ιόλη Ανδρεάδη) για τη φορμαλιστική σκηνοθεσία και την έμμετρη μετάφραση, που δεν επέτρεπαν πλατειασμούς και φλυαρίες.
• Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας (Πειραματική Σκηνή Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία:Σαράντος-Γεώργιος Ζερβουλάκος). Για την ανάδειξη ενός συγκροτημένου, σύγχρονου και νεανικού κειμένου της Αλεξάνδρας Κ*, διόλου ασπρόμαυρου – αλλά και για τον Μανώλη Μαυροματάκη!
• Βάκχαι (Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ, σκηνοθεσία: Γιάννος Περλέγκας). Γιατί δημιούργησε σκηνικό λόγο εκεί που δεν υπήρχε· αλλά και για τη θαυμάσια Χορωδία της ΕΡΤ.
• Τρωάδες (Αρχαίο Θέατρο Δελφών, σκηνοθεσία: Θόδωρος Τερζόπουλος), για την επιστροφή του δασκάλου με μια εξαιρετική πολυεθνική τελετουργία, για το σκηνικό του Κουνέλλη και για τον αντίλαλο του δελφικού τοπίου.

+
Αν όμως η μέθοδος επιλογής δεν βασιζόταν στη σκέψη αλλά στον ελεύθερο συνειρμό, δύο ήταν οι παραστάσεις που θα αναδύονταν αυτόματα στον νου, και οι δύο ξένων δημιουργών: Το εξαιρετικό μάθημα θεάτρου και ιστορίας «Ολα θα πάνε καλά» του Joël Pommerat και ο συγκλονιστικός «Xenos» του Akram Khan (και οι δύο στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση).

Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας.

Αναστασία Καμβύση, γράφει στο «Marie Claire»

• Λίγοι σκηνοθέτες πρέπει να έχουν αγαπήσει ένα βιβλίο όσο ο Γιώργος Παπαγεωργίου το «Γύρο του θανάτου» του Θωμά Κοροβίνη στο οποίο βάσισε τον «Αρίστο» που σκηνοθέτησε (Θέατρο του Νέου Κόσμου) με τους εξαιρετικούς Ελένη Ουζουνίδου, Μιχάλη Οικονόμου και Γιώργο Χριστοδούλου. Η παράσταση της χρονιάς.
• Γιάννης Σκουρλέτης και bijoux de kant έκαναν το θαύμα τους στη «Βασίλισσα των ξωτικών» (Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής) την μπαρόκ όπερα του Χένρυ Πέρσελ σε μουσική διεύθυνση Μάρκελλου Χρυσικόπουλου. Τα βρήκα όλα ονειρικά: Τα κοστούμια του Κωνσταντίνου Σκουρλέτη, τις ερμηνείες, το χορό του Τάσου Καραχάλιου, το Σύνολο Παλαιάς Μουσικής Latinitas Nostra.
• «Το τραμ με το όνομα πόθος»  (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός) είναι το καλύτερο ανέβασμα του έργου που έχω δει και δύσκολα θα ξεχάσω την Μπλανς της Μαρίας Ναυπλιώτου, τον Κοβάλσκι του Χάρη Φραγκούλη ή τη Στέλλα της Θεοδώρας Τζήμου στο αφαιρετικό σκηνικό της Εύας Νάθενα, στους ήχους της εθιστικής μουσικής του Άγγελου Τριανταφύλλου.
• Ακόμη ηχεί στα αυτιά μου το ηλεκτρικό μπάσο του Βίκτωρα Κουλουμπή και τα τύμπανα του Πάνου Σαρδέλη καθώς 10 ηθοποιοί έτρεμαν σαν Πόντιοι χορευτές μέσα στα φανταστικά κοστούμια του Πάρι Μέξη (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση). Αυτές ήταν οι «Βάκχες» που σκηνοθέτησε ο Άρης Μπινιάρης και επεξεργάστηκε δραματουργικά η Θεοδώρα Καπράλου: Διαφορετικές και αξέχαστες.
• Η «Αντιγόνη» (Φεστιβάλ Αθηνών) που σκηνοθέτησαν ο Αιμίλιος Χειλάκης και o Μανώλης Δούνιας με γράπωσε από την πρώτη σκηνή όπως τα δερμάτινα δεσμά της σκηνογράφου και ενδυματολόγου της παράστασης Εύας Νάθενα με τα οποία ο Μιχάλης Σαράντης, έξοχος όπως πάντα, φυλάκισε την Αθηνά Μαξίμου, που εκτός από Αντιγόνη ήταν και ένας συγκλονιστικός Τειρεσίας.

Αντιγόνη.

Γιώργος Μητρόπουλος, γράφει και μεταδίδει στο Euronews  

• Όλα θα πάνε καλά (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Ζοέλ Πομερά). Ένα ανεπανάληπτο μάθημα για την πολιτική, τη δημοκρατία και για το πώς γίνεται σύγχρονο, επίκαιρο θέατρο. Μια συγκλονιστική παράσταση, αξεπέραστης ενέργειας που έπρεπε να τη δουν όλοι.
• Ο Φάρος (Αθηνών, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης). Ρεσιτάλ ερμηνείας για πέντε, ένα απολαυστικό θέατρο συνόλου που απογειώνει την μαύρη κωμωδία του Κόνορ Μακφέρσον.
• Καντίντ ή η αισιοδοξία (Πόρτα, σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος). Σαρκασμός, λεπτή ειρωνεία και σάτιρα από μια ομάδα νέων ηθοποιών σε μια καλοδουλεμένη παράσταση με εξαιρετικό ρυθμό.
• Αρίστος (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου) Η ζωή του Αριστείδη Παγκρατίδη ανεβαίνει στο σανίδι, με ένα συγκινητικά χειροποίητο και λιτό τρόπο, που δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο.
• Ρομπ (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς). Η ιστορία ενός κατά συρροήν δολοφόνου του Ευθύμη Φιλίππου αποκαλύπτεται μέσα από έναν καλοκουρδισμένο υποκριτικό μηχανισμό, μια πολυεπίπεδη τελετουργία, ένα μνημόσυνο-ταμπλό βιβάν.
• Τρεις αδελφές (Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία: Τιμοφέι Κουλιάμπιν) Το έργο του Τσέχωφ στη νοηματική αποτέλεσε μια μοναδική εμπειρία που άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια και τους ήχους της στη μνήμη μας. Η σιωπή μερικές φορές τα λέει όλα.

Φάρος.

Κώστας Μοστράτος, παρουσιάζει εκπομπή στον «9.84»

• Ο γλάρος (Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς,). Ο Χουβαρδάς πάντα ερμηνεύει τα έργα με μια ματιά που μπορεί να μας διαφεύγει, αλλά η οποία σίγουρα περιμένει να την ανακαλύψουμε. Στη συγκεκριμένη παράσταση, η ζωή αποδεικνύεται μια τεράστια θεατρική σκηνή, όπου όλοι μας παίζουμε ρόλους, κραυγάζουμε αυτάρεσκα ή απελπισμένα για αποδοχή.
• Το τραμ με το όνομα Πόθος (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός). Μια διαφορετική ανάγνωση του αριστουργήματος του Τένεσι Ουίλιαμς όπου νιώθεις ότι ο σκηνοθέτης κάνει τα πάντα για ν’ αποφύγει τα κλισέ που συνοδεύουν την ερμηνεία του.
• Ζ (Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ, Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου). Έναν αυστηρό ζωγραφικό καμβά, βγαλμένο από εφιαλτικά τοπία της μνήμης μας, σε ένα ηχητικό σύμπαν του Μηνά Μπορμπουδάκη, σπάνια ενορχηστρωμένο, συνέθεσε η Κατερίνα Ευαγγελάτου στην καλύτερη στιγμή της, μέχρι τώρα, καριέρας της.
• Βάκχες  (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, Σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης). Πλέον, ο Άρης Μπινιάρης μπορεί να κάνει τα πάντα. Ακόμη και να μετατρέψει τις «Βάκχες» σε ένα σφιχτό, απαράμιλλα μεθυστικό, εικονοκλαστικό, μελωδικό και αυστηρά χορογραφημένο και τελετουργικό σόου.
• Μετά την πρόβα – Περσόνα Μπορεί να μην άγγιξε την τελειότητα των «Σκηνών από ένα γάμο» του ίδιου που είχαμε δει πριν από οκτώ χρόνια στη Στέγη, δεν είχε καν την πολυπλοκότητα της ψυχαναλυτικής ματιάς του Μπέργκμαν, αλλά παρουσίασε ένα θέατρο υψηλού επιπέδου και σκηνικών απαιτήσεων που σπάνια πλέον βλέπουμε.
  +
• Ακόμη, κρατώ ως ξεχωριστές στιγμές: Την αποκάλυψη των χρόνιων λαθών της ελληνικής φυλής από όλες τις γενιές στις «Επαναστατικές μεθόδους για τον καθαρισμό της πισίνας σας» (Πειραματική Σκηνή Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία: Σαράντος Γεώργιος Ζερβουλάκος) με την πρωτότυπη πένα της Αλεξάνδρας Κ*. Την καταβύθιση στην υπόθεση του Αριστείδη Παγκρατίδη στον άκρως θεατρικό και ατμοσφαιρικό «Αρίστο» (Θέατρο του Νέου Κόσμου), όπου απέδειξε ότι ο πολυπράγμων Γιώργος Παπαγεωργίου είναι ταλαντούχος και ως σκηνοθέτης. Τη συνεργασία Ρένης Πιττακή και Λάζαρου Γεωργακόπουλου στο «Μίζερι» του Ουίλιαμ Γκόλντμαν από το βιβλίο του Στίβεν Κινγκ (Ιλίσια – Βολανακάκης, Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς). Την ομαδική δουλειά και την ευφάνταστη διασκευή του αριστουργήματος του Βολταίρου στο «Καντίντ ή η αισιοδοξία» (Πόρτα, Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος). Την αχαλίνωτη παρακμιακή σεξουαλική διάθεση και την κινηματογραφική ματιά στις ιστορίες του Μπολάνο στο «Πορνοστάρ – Η αόρατη βιομηχανία του σεξ» της Έλενας Πέγκα (Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ρήγος). Τη συγκίνηση στο «Χελιδόνι» του Γκιλιέμ Κλούα (Μικρό Γκλόρια, σκηνοθεσία: Ελένη Γκασούκα), με τους σκόρπιους λυγμούς στη μικρή αίθουσα. Ε, ναι, είναι όμορφο να συμβαίνει κι αυτό.

Γλάρος

Νάντια Μπακοπούλου, γράφει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων  

• Ο Φάρος (Αθηνών, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης) Μια τρυφερή παραβολή για τη λύτρωση και την εξιλέωση που ακροβατεί αριστοτεχνικά ανάμεσα σε συμβολισμούς και ρεαλισμό από έναν θίασο αξιώσεων o οποίος κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή από την αρχή μέχρι το τέλος.
• 887 (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Ρομπέρ Λεπάζ) «Η μόνη μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία». Με όχημα ένα πολυμορφικό περιστρεφόμενο κουκλόσπιτο, ομοίωμα της πολυκατοικίας στην οποία μεγάλωσε, o ανανεωτής του θεάτρου της εικόνας Ρομπέρ Λεπάζ κάνει μια βουτιά στις παιδικές του αναμνήσεις στο Κεμπέκ και δημιουργεί ένα σόλο λυρικό, μελαγχολικό και στοχαστικό, όπου το αυτοβιογραφικό στοιχείο ανιχνεύει τη συλλογική μνήμη, και συνδέει την προσωπική με τη δημόσια ιστορία.
• Αρίστος (Θέατρο του Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου) Μέσα από μικρά πορτρέτα οι τρεις ηθοποιοί κατορθώνουν με τις ερμηνείες του να συνθέσουν το προφίλ του Αρίστου, σε μία παράσταση που υπηρετεί έξοχα το βραβευμένο μυθιστόρημα του Θωμά Κοροβίνη και αναδεικνύεται σε θεατρικό γεγονός. Εξαιρετική δουλειά στο κομμάτι της διασκευής και δραματουργίας.
• Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας (Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία Σαράντος Γεώργιος Ζερβουλάκος) Το θεατρικό ντεμπούτο της Αλεξάνδρας Κ* ευτυχεί μιας ευφάνταστης σκηνοθετικής προσέγγισης και ενός εξαιρετικού θιάσου με πρωτοστάτη τον Μανώλη Μαυροματάκη, ο οποίος με την λεπτή ευαισθησία του δίνει μια συγκινητική ερμηνεία σε έναν ρόλο σύμβολο της παλιάς γενιάς και της εθνικής παθογένειας.
• Τρεις αδερφές (Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία: Τιμοφέι Κουλιάμπιν) Μία παράσταση από εκείνες που δύσκολα ξεχνιούνται, μία καταβύθιση στη σιωπή όπου η απουσία προφορικής γλώσσας, αντί να αποδυναμώνει την επικοινωνία των τσεχοφικών ηρώων, την ενισχύει. Η τολμηρή και πρωτότυπη σκηνοθεσία του Ρώσου Κουλιάμπιν και η ξεχωριστή διανομή της παράστασης καταφέρνουν ν’ αποκαλύψουν όλα τα πλούτη του τσεχοφικού αριστουργήματος ακόμα και τις συνάφειές του με τα υπόλοιπα έργα του συγγραφέα.
  +Ταξίδι (Εθνικό θέατρο, σκηνοθεσία: Σοφία Βγενοπούλου ). Μία εφηβική παράσταση
  που ξεπερνάει τα σύνορα για να καταλήξει στην πίστη στον άνθρωπο. Ένα μάθημα
  αλληλεγγύης και ανθρωπιάς.

887.

Αργυρώ Μποζώνη, γράφει στο Thetoc και στο Elculture

Τον περασμένο χειμώνα είδα πολύ λίγα πράγματα. Ας με συγχωρέσουν όσοι έκαναν εξαιρετική δουλειά που παραλείπω. Από αυτά που είδα:

• Το Φυντανάκι (Πειραματική Σκηνή Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία:Ανέστης Αζάς). Αλλιώς δε θα μπορούσα να το φανταστώ.
• Καντίντ (Πόρτα, σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος. Καλύτερα από τον Μοσχόπουλο δε σκηνοθετεί κανένας άλλος τους Γάλλους κατά τη γνώμη μου. Σαν αφρό σαμπάνιας.
• Αντιγόνη – Lonely planet (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Λένα Κιτσοπούλου). Το πιο ατόφιο, επίμονο πλάσμα του ελληνικού θεάτρου, αρέσει δεν αρέσει.
• Αρίστος (Θέατρο του Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου). Μέχρι σήμερα μας έχει δείξει τόσες πολλές όψεις του ταλέντου του και συνεχίζει. Πολύ υπολογίσιμη δύναμη.
• Γρανάδα (Από μηχανής θέατρο, σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός). Γιατί αυτός ο σκηνοθέτης έχει πάντα ένα τρόπο που αφορά πολλούς.
• Ανεμοδαρμένα ύψη (Χώρος, σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας). Ξεπέρασαν τον εαυτό τους.

+
Τη «Λουτσία ντε Λαμμερμούρ» σε σκηνοθεσία Κέιτι Μίτσελ στην Εθνική Λυρική σκηνή. Μαγική παράσταση. «887» στη Στέγη, η συγκινητική παράσταση του Λεπάζ. «Όλα θα πάνε καλά» του Ζοέλ Πομμερά στη Στέγη. Από το Φεστιβάλ Αθηνών: «Αποτυχημένες απόπειρες αιώρησης στο εργαστήριό μου» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Κουρτάκη. «Ρίζες» της Ελίζας Σόρογκα, «Η Πόλη» της Λούλας Αναγνωστάκη σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου και «Οf ivory and flesh – statues also suffer» της Μαρλένε Μοντέιρο Φρέιτας.

Καντίντ ή η αισιοδοξία.

Γιώργος Νάστος, γράφει στο «BΗΜΑgazino»

• Κανονικά θα έπρεπε να πέσει φωτιά να με κάψει που δέχτηκα να συμμετάσχω σε αυτόν τον απολογισμό αφού την περασμένη σεζόν δεν είδα και (πάρα) πολλές παραστάσεις· επειδή όμως είμαι θρασύς άνθρωπος θα γράψω για 4-5 πράγματα που μου άρεσαν πολύ, ξεκινώντας με την παραγωγή της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού «Επαναστατικές μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας» (σκηνοθεσία: Σαράντος Γεώργιος Ζερβουλάκος), μια καλοστημένη δουλειά, εμπνευσμένη σκηνογραφικά, με δυνατές ερμηνείες (Μαυροματάκης rules) και το βασικότερο: Με πρώτη ύλη ένα νέο ελληνικό έργο, έξυπνο, κωμικοτραγικό και συνταρακτικό, προσωπικό όχι όμως αυτοαναφορικό, που μιλάει για τα αδιέξοδα της εποχής και της χώρας μας στη γλώσσα της γενιάς μας (εδώ μπαίνει emoji με χέρια που χειροκροτούν για τη συγγραφέα Αλεξάνδρα Κ*).
• Ο «Αρίστος» (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου) καταφέρνει να συγκινήσει αφάνταστα με λιτά μέσα και τρεις καταπληκτικούς ηθοποιούς, ενώ ο Μιχαήλ Μαρμαρινός ξαναβρήκε τη φόρμα του πέρυσι στο εξόχως ατμοσφαιρικό ανέβασμα του «Λεωφορείου ο Πόθος» ως «Το τραμ με το όνομα Πόθος» (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά).
• Δεν θα ξεχάσω, επίσης, τον «Ευαγγελισμό της Κασσάνδρας» (Μπάγκειον) χάρη στη θεότητα Ελλη Τρίγγου και τη φαντασία του Θάνου Σαμαρά, ενώ τιμητικά θα αναφέρω τα «Παιδιά της Σφίγγας» διότι, παρόλο που κατατάσσεται στα μουσικά θεάματα, υπερβαίνει τους διαχωρισμούς, καταφέρνοντας να είναι ταυτοχρόνως underground και mainstream. Μόνο ο Κραουνάκης μπορεί να ξεσηκώνει το λαϊκό αίσθημα βάζοντας στο ίδιο πρόγραμμα το «Χαρικλάκι» και το «Ξημερώνει Πάλι» μαζί με το «They won’t go where I go» του Στίβι Γουόντερ ή το «Sometimes I Fell Like a Motherless Child». Αυτά και καλές γιορτές.

Το τραμ με το όνομα Πόθος.

Χρήστος Παρίδης, γράφει στη «Lifo» και στο Andro.gr

• Όλα θα πάνε καλά (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία Ζοέλ Πομερά). Μία εξαιρετικά συντονισμένη παράσταση, ένα επικών διαστάσεων θεατρικό μωσαϊκό που μιλούσε για την πολιτική μιας μεγάλης ιστορικής στιγμής σαν να συμβαίνει σήμερα. Ανάγοντας τα πολιτικά γεγονότα του τότε στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση του 21ου αι.
• Το Βιβλίο του εαυτού μου Κεφάλαιο 1 – Παράδεισος (Bios, σκηνοθεσία: Χρήστος Πασσαλής). Μια δραματουργική και εικαστική σύνθεση, ένα απόκοσμο –σχεδόν μεταφυσικό- παιχνίδι με τη μνήμη. Με την εξαιρετική παρουσία της Ελένης Βεργέτη ο Πασσαλής κατάφερε να δημιουργήσει μια «κινηματογραφικής» αισθητικής θεατρική μυσταγωγία.
• Λουκούμι (Hood οδού Αθηνάς, σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης) Ο μουσικός, -κι ερασιτέχνης ηθοποιός- Χαρίλαος Τρουβάς ενταγμένος σε ένα αριστουργηματικό σκηνικό – κόγχη ερμήνευσε με ανείπωτη τρυφερότητα, έναν ασήμαντο εργάτη του πρώτου μισού του 20ου αι. Δημιούργημα εκλεπτυσμένης πένας του Γιάννη Κωνσταντινίδη, μέσα σε έναν λιλιπούτειο χώρο η «μικρή» ζωή ενός «αόρατου» ανθρώπου αναδείχθηκε «τεράστια».
• Ο ευαγγελισμός της Κασσάνδρας (Μπάγκειον, σκηνοθεσία: Θάνος Σαμαράς). Μια υποδειγματική σκηνοθεσία ενός ερμητικού κειμένου του Δημήτρη Δημητριάδη που για πρώτη φορά έγινε απόλυτα κατανοητό, γοητευτικό και ευκρινές. Με ιδανική ερμηνεία της Έλλης Τρίγγου.
• Μετά την πρόβα – Περσόνα (Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία: Ιβο βαν Χόβε) Εκπληκτικές ερμηνείες από τους ηθοποιούς του Toneelgroep Amsterdam, εξαιρετική θεατρική μεταφορά από τον κινηματογράφο, ιδιοφυής σκηνοθεσία.

+
«Ηλέκτρα» (Εθνικό θέατρο – Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου). Για την υστερική ερμηνεία της Καλστίκη, την αλαζονεία της Ναυπλιώτου, τον σαρκασμό του Λούλη, τη μουσική του Σκύλλα και τη συνεκφώνηση των στίχων του χορού. Μια οπερατική αισθητική που ήταν σαν να έκανε άλμα στον χρόνο γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ της μεγάλης παράδοσης του Εθνικού με το σήμερα.

Ηλέκτρα.

Γεωργία Οικονόμου, γράφει στο «Spirto.net» 

Λίγες ήταν οι παραστάσεις που μου άρεσαν και μου «άφησαν» κάτι τη σεζόν που μας πέρασε. Το παράδοξο είναι πως οι περισσότερες από αυτές ανέβηκαν σε μικρότερες σκηνές και μάλιστα από ομάδες νέων ταλαντούχων ανθρώπων.
Αναλυτικότερα:

• Αρίστος (Θέατρο του Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου). Ο Γιώργος Παπαγεωργίου γοητεύτηκε από ένα υλικό προσωπικής αισθητηριακής μνήμης και ιστορικά ντοκουμέντα και με «οδηγό» το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ο Γύρος του Θανάτου», κατάφερε να αποτυπώσει τα χνάρια μιας δραματικής εποχής επαναδιατυπώνοντας, ισορροπημένα και εύστοχα, απτά, αλλά και αναπάντητα ερωτήματα. Οι χειμαρρώδεις και υποβλητικές εξομολογήσεις των τριών ηθοποιών (Ελένη Ουζουνίδου, Μιχάλης Οικονόμου και Γιώργος Χριστοδούλου) συνθέτουν έξοχα το προφίλ ενός φερόμενου δολοφόνου.
• Το Δαχτυλίδι της Μάνας (Θέατρο Tempus Verum, σκηνοθεσία: Παύλος Παυλίδης). Με όχημα τη μουσική, την ποίηση και τη φαντασία, οι C. for Circus στήνουν με φρέσκια ματιά και λιτά μέσα, χωρίς εντυπωσιασμούς κι επίκεντρο τους ίδιους τους ηθοποιούς, μια ολοζώντανη τελετή αποχαιρετισμού που συνιστά μία μοναδική εμπειρία θέασης.
• Εθνικός Ελληνορώσων (Από Μηχανής, σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης): Είναι συγκινητικό το πώς ένα τόσο μπρουτάλ νεοελληνικό έργο, όπως αυτό του Αντώνη Τσιοτσιόπουλου, καταφέρνει τελικά να ψυχογραφήσει βαθιά τον σύγχρονο Ελληνα, φέρνοντάς τον αντιμέτωπο με τον εαυτό του και με τη ζωή του ολόκληρη. Ο Παλούμπης «βουτά» τους ήρωές του κυριολεκτικά μέσα στη σύγχρονη πραγματικότητα και τους θέτει αντιμέτωπους με τις ευθύνες τους, αλλά και μ’ όλο το σύστημα ηθικών αξιών που υποτίθεται πως πρεσβεύουν.
• Μαθήματα Πολέμου (Υποσκήνιο Μεγάρου Μουσικής, σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης). Ο Δημήτρης Λιγνάδης μάς παρέδωσε τα πιο ουσιαστικά ίσως μαθήματα ιστορίας και πολέμου διδάσκοντάς μας πώς να αναγιγνώσκουμε παρελθόν και παρόν και το πώς να «διαβάζουμε» το μέλλον.
• Το τραμ με το όνομα Πόθος (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός). Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός σκηνοθέτησε ένα από τα σημαντικότερα έργα του θεατρικού ρεαλισμού του 20ού αιώνα και πέτυχε ένα απ’ τα ωραιότερα ανεβάσματά του σε μία παράσταση που ξεχειλίζει ιδιοφυΐας, συναισθημάτων και εκπληκτικών ερμηνειών.

Αρίστος.

Νίκος Ρουμπής, γράφει στο monopoli.gr 

Από την περσινή δυνατή θεατρική χρονιά, σε έναν οριοθετημένο απολογισμό:

• Αγριόπαπια (Θέατρο Πορεία, σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου). Τα πάθη μιας οικογένειας όπως αναδεικνύονται με ακρίβεια, με τρόπο σύγχρονο και συγχρόνως με πίστη στο ιψενικό κείμενο, υπό τη στήριξη δυνατών ερμηνειών. Ανάγλυφα συναισθήματα, ρυθμός, υπόδειγμα ομαδικής δουλειάς.
• Η βασίλισσα των ξωτικών (Λυρική Σκηνή, σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης). Η ημιόπερα του Χένρυ Πέρσελ ως αφετηρία για δημιουργική έκφραση: Aνεκπλήρωτοι πόθοι, το ξύπνημα της άνοιξης-αίσθησης, ταξίδι στα ενδότερα, μυσταγωγικό παραμύθι για την αέναη μάχη επιθυμιών και ματαίωσης. Στα must τα κοστούμια.
• Μπολιβάρ (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης). Σε κλίμα μυσταγωγίας δύο κείμενα του Νίκου Εγγονόπουλου και το σύγχρονο της Γλυκερίας Μπασδέκη, συνομιλούν, μπλέκονται, αλληλοσυμπληρώνονται, μέσω δύο εξαιρετικών ερμηνειών. Ποίηση ως άκουσμα, ως σύλληψη, ως θέαμα και συνολικό αποτέλεσμα.
• Το τραμ με το όνομα Πόθος (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός). Εξαιρετική απόδοση του κλασικού έργου, με εμφανή τον σκηνοθετικό στόχο να κινηθεί πέρα από αρχέτυπα, προσδίδοντας “ποιητική ελευθερία”, καταλήγοντας σε μια παράσταση συγκινήσεων και μεγάλων ερμηνειών.
• Bάκχες (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης). Μετά τους «Πέρσες» κάτι ακόμα πιο καθηλωτικό. Μια αριστουργηματική ροκ εκδοχή, αεικίνητη, ερμηνείες υπόδειγμα, που μόλις μέσα σε μια ώρα «ετάραξε το χώμα και άναψε φωτιά».

+ Απομίμηση ζωής (Φεστιβάλ Αθηνών, σκηνοθεσία: Κόρνελ Μούντρουτσο). Ρεαλισμός και μαγική θεατρικότητα. Ο ορισμός της μοίρας και το -στην κυριολεξία- αναποδογύρισμα του σύμπαντος. Προμηθέας Δεσμώτης (Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκηνοθεσία: Μάρθα Φριντζήλα). Με άποψη και πρωτοτυπία, αφήνοντας μια αίσθηση παραμυθιού, έκανε τη διαφορά στη φετινή Επίδαυρο.

Αγριόπαπια.

Βαρβάρα Σαββίδη, παρουσιάζει εκπομπή στον Pepper 96.6 & γράφει στο Monopoli.gr

• Αρίστος (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου). Το σκηνοθετικό «μπαμ» του Γιώργου Παπαγεωργίου και δικαίως. Ωραίες ερμηνείες, ισορροπημένη η συγκίνηση με τις χιουμοριστικές στιγμές, έξυπνο ανέβασμα του βιβλίου του Θωμά Κοροβίνη για τον φερόμενο ως «Δράκο του Σέιχ Σου», Αρίστο Παγκρατίδη. Συνεχίζεται, να το δείτε.
• Βάκχες (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Άρης Μπινιάρης) Η συνέπεια του Μπινιάρη στο υψηλό επίπεδο και τη σκηνοθετική ταυτότητα των παραστάσεών του, με εντυπωσιάζει. Στις Βάκχες του Ευριπίδη, έκοψε, έραψε και συνέθεσε μια ροκ εκδοχή που απήλαυσα τόσο, ώστε την παρακολούθησα και δεύτερη φορά, με τον ίδιο ενθουσιασμό, μέσω live streaming.
• Ανεμοδαρμένα ύψη (Χώρος, σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας). Μια ομάδα που εκτιμώ και παρακολουθώ καιρό, δούλεψε το αριστούργημα της Έμιλι Μπροντέ (αποσπάσματά του ήξερα απέξω ως έφηβη) και το μετέφερε με πολύ ιδιαίτερο τρόπο στη σκηνή. Δύσκολο εγχείρημα η μεταφορά λογοτεχνικών κειμένων στο θέατρο, αξιέπαινη όμως η δραματουργική επεξεργασία της Έλενας Μαυρίδου. Κρίμα που δεν ακολούθησε το δεύτερο μέρος.
• Το Δαχτυλίδι της Μάνας (Tempus Verum εν Αθήναις σκηνοθεσία: Παύλος Παυλίδης)
  Έχοντας ήδη δει την προηγούμενη – πολύ καλή – δουλειά της ομάδας C. For Circus («Γκλουμ», ένα χρόνο νωρίτερα), πήγα με υψηλές προσδοκίες, που ευτυχώς εκπληρώθηκαν. Από τα πρώτα λεπτά η παράσταση με συνεπήρε με το ρυθμό της και το έξυπνα δουλεμένο κείμενο, επιβεβαιώνοντάς μου πόσο καλοκουρδισμένη είναι αυτή η ομάδα. Συνεχίζεται σε επανάληψη έως και τον Ιανουάριο 2019.
• Τρωάδες (Αρχαίο Θέατρο Δελφών σκηνοθεσία: Θεόδωρος Τερζόπουλος)| Αυτή η παράσταση θα πρέπει να κυκλοφορήσει σε οπτικοακουστική μορφή και να διδάσκεται στους μελετητές της σκηνικής μεταφοράς αρχαίου δράματος, σε ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Και να σκεφτείτε ότι δεν το παρακολούθησα ζωντανά στο Αρχαίο Θέατρο Δελφών, όπου πρέπει να ήταν συγκλονιστική εμπειρία, αλλά σε live streaming από το σπίτι μου – και πόσα μπράβο στη Στέγη που δίνει αυτή τη δυνατότητα.

Ανεμοδαρμένα ύψη.

Μάρη Τιγκαράκη, γράφει στo monopoli.gr 

• Όρνιθες (St. Ann’s Warehouse, Στέγη Ιδρύματος Ωνάση σκηνοθεσία: Νίκος Καραθάνος). Και εδώ θα μπορούσα απλά να πω «I rest my case» και να κλείσω τη λίστα, καθώς είναι εντελώς άνισο να συγκρίνω οποιαδήποτε άλλη θεατρική εμπειρία μ’ αυτήν που έζησα στη Νέα Υόρκη με αφορμή αυτή την συγκλονιστική παράσταση. Ωστόσο θα τηρήσω τη σύμβαση του top-5 σημειώνοντας τέσσερις ακόμα παραστάσεις που πραγματικά απόλαυσα την περσινή σεζόν με βασικό κριτήριο το ότι επαναλαμβάνονται και τις προτείνω ανεπιφύλακτα σε όσους με ρωτούν.
• Φάρος (Αθηνών, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης)
• Αρίστος (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία Γιώργος Παπαγεωργίου)
• Λουτσία ντι Λαμμερμούρ (ΕΛΣ, σκηνοθεσία: Κέιτι Μίτσελ) που μάλιστα επαναλαμβάνεται το Φεβρουάριο και το Μάρτιο.
• Μαθήματα Πολέμου (Μέγαρο Μουσικής, σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης) που επίσης επαναλαμβάνεται το Μάιο.

Ορνιθες στη Νέα Υόρκη.

Στέλλα Χαραμή, γράφει στο monopoli.gr και στο Spirto.net  

• Φάρος (Αθηνών, σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης). Αφού θεσμοθέτησε αναπάντεχες δραματουργίες σε κεντρικές σκηνές, ο Μαρκουλάκης επιμένει στις λοξότερες των αναμενόμενων επιλογές και τις εμβαπτίζει σε πλήρεις αναγνώσεις και εξαιρετικές ερμηνείες – συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου. Μαζί του οι Χειλάκης, Ψαρράς, Παπασπηλιόπουλος, Αλειφερόπουλος.
• Το τραμ με το όνομα Πόθος (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός). Τη δυσκολία να αναθεωρεί κανείς ένα από τα κλασικότερα κείμενα της παγκόσμιας δραματουργίας χωρίς να υποκύπτει σε σκηνοθετισμούς υπερέβη ο Μιχαήλ Μαρμαρινός. Στιγμή ποιητικής ωριμότητας για τον ίδιο και η κορύφωση των ερμηνευτικών προσπαθειών της Μαρίας Ναυπλιώτου ως Μπλανς Ντιμπουά.
• Βάκχες (Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθεσία: Αρης Μπινιάρης). Δεν είναι ευφημισμός αν μιλήσουμε για νέο golden boy της σκηνοθεσίας. Καθώς ο Αρης Μπινιάρης δεν στερείται ούτε ιδεών, ούτε αισθητικής θέσης, ούτε μελέτης, επεκτείνει τα όρια ανάγνωσης του πολύπαθους αρχαίου δράματος είδους και επανασυστήνει με όρους μουσικού γεγονότος το πιο περίπλοκο έργο του Ευριπίδη.
• Επαναστατικοί μέθοδοι για τον καθαρισμό της πισίνας σας (Πειραματική Σκηνή – Εθνικό Θέατρο, σκηνοθεσία: Σαράντος – Γεώργιος Ζερβουλάκος). H παραγωγικότερη στιγμή της φτωχής περσινής σεζόν του Εθνικού ήρθε χάρη στη σαρωτική, σατιρική και γκροτέσκα γραφή της Αλεξάνδρας Κ*, την καίρια διαχείριση της από τον, σχεδόν πρωτοεμφανιζόμενο, Ζερβουλάκο και την ερμηνεία ψυχής του Μανώλη Μαυροματάκη.
• Τρωάδες (Αρχαίο θέατρο Δελφών, σκηνοθεσία: Θόδωρος Τερζόπουλος). Το φυσικό σκηνικό του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών απογείωσε μια σημαντική στιγμή στο βιογραφικό του Τερζόπουλου πάνω στο αρχαίο δράμα. Ενα μίγμα πολιτικής και υπαρξιακής τελετουργίας που απογειώθηκε από την συνταρακτική παρουσία της Δέσποινας Μπεμπεδέλη στο ρόλο της Εκάβης.

+
H συνέχεια του νήματος στην πολιτικο-φιλοσοφική θέση του Μοσχόπουλου με λόγια ειπωμένα από το Βολταίρο στον «Καντίντ» (Πόρτα, σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος), ο άθλος του Δημήτρη Λιγνάδη στο δύστροπο ποιητικό έπος του «Πέερ Γκυντ» (Εθνικό θέατρο, σκηνοθεσία Δημήτρης Λιγνάδης) η ευαίσθητη συγγραφική δεξιότητα του Γιάννη Καλαβριανού στην «Γρανάδα» (Απο μηχανής, σκηνοθεσία: Γιάννη Καλαβριανού), η είσοδος του Γιώργου Παπαγεωργίου στην κάστα των καλών σκηνοθετών με το ποιητικό ντοκουμέντο του «Αρίστου» (Θέατρο Νέου Κόσμου, σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου) και η, υψηλού επιπέδου, οργάνωση του σκοτεινού μουσικού θεάτρου όπως ο Κακλέας ξέρει στο «Παιχνίδι της σφαγής» (Εθνικό θέατρο, σκηνοθεσία: Γιάννης Κακλέας).

Τρωάδες.

Τρωάδες.