Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε έλεγε πως «οι λέξεις δεν έχουν καμία δύναμη να εντυπωσιάσουν το μυαλό, χωρίς τον υπέροχο φόβο της αλήθειας τους». Πάνω σε αυτή τη σκέψη φτιάχνουμε ένα ημερολόγιο λέξεων που ειπώθηκαν στο πλαίσιο 18 μεγάλων συνεντεύξεων – πορτρέτων του 2018, λόγια που εντυπωσίασαν και διεκδικούν την αλήθεια τους από την πρώτη στιγμή της δημοσίευσης τους.
Χρήστος Λούλης, ηθοποιός
Ιανουάριος 2018
Δεν γινόταν αλλιώς. Έπρεπε να πιστέψω ότι είμαι ο καλύτερος. Φαντάσου να αναθέτουν σ’ έναν ηθοποιό τον Άμλετ κι εκείνος να λέει «εντάξει ρε παιδιά, μην ενοχλείστε, θα κάνω ό,τι μπορώ, θα κάνω τον Αμλετάκο μου». Όχι· πρέπει να πεις «θα τα γ… όλα, θα κάνω κάτι που δεν έχει κάνει κανείς». Η τέχνη θέλει εγωισμό, ο οποίος είναι καλό να εμφανίζεται την ώρα που τον χρειάζεσαι ακόμα κι αν γίνεις δυσάρεστος. Ωστόσο, πρέπει να ξέρεις από πριν πως ο εγωισμός είναι εργαλείο κι όχι μια κατάσταση ύπαρξης.
—
Φιλαρέτη Κομνηνού, ηθοποιός
Ιανουάριος 2018
Και τα δύο τα έζησα παράλληλα. Δόθηκα στο θέατρο αλλά δεν ξεχνούσα να ζω. Είχα διαβάσει κάποτε την βιογραφία της Λιβ Ούλμαν που έλεγε ότι «θα ήθελα μετά τα 50 μου να μπορώ να πω το ρήμα έζησα κι όχι έπαιζα». Αν έχεις παρατηρήσει πολλοί ηθοποιοί ανακαλούν μνήμες βάσει ποιου ρόλου υποδύονταν μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Όμως, οι ρόλοι, τα καμαρίνια, οι πρόβες είναι μια πλαστή πραγματικότητα – ονειρεμένη αλλά πλαστή. Κι αυτό που τρέχει, που συμβαίνει και είναι πολύ ισχυρό είναι δίπλα. Συνεπώς, αν στρέψεις την πλάτη στην πραγματικότητα θα σε εξορίσει. Και εγώ ως γειωμένο άτομο μπορώ και θέλω να επανέρχομαι στα της ζωής· με βοηθά και η σχέση μου με το γιο μου, με τους συγγενείς, με τους φίλους μου.
—
Μαρία Ναυπλιώτου, ηθοποιός
Ιανουάριος 2018
Βεβαίως και είμαι έτοιμη να ζήσω έναν έρωτα. Αν και νομίζω ότι δεν υπάρχει δυσκολότερο πράγμα σε αυτή τη ζωή από το να κάνεις μια ισότιμη συντροφική σχέση. Τα θέατρα και οι ρόλοι, τα πάνω και τα κάτω της δουλειάς, οι ανησυχίες, οι αγωνίες… τίποτα δεν είναι πιο δύσκολο από τις ανθρώπινες σχέσεις. Στην κορυφή των οποίων βρίσκονται οι ερωτικές σχέσεις. Επομένως ναι, θα ήθελα πάρα πολύ να ζήσω μέσα σε μια τέτοια σχέση αλλά μου μοιάζει πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Από την άλλη, είμαστε φτιαγμένοι για τα δύσκολα.
—
Γιάννης Χουβαρδάς, σκηνοθέτης
Φεβρουάριος 2018
Νιώθω πως διανύω την καλύτερη μου περίοδο, την πιο ώριμη, την πιο μεστή. Ξέρω πολύ καλύτερα τι θέλω και, σε πολύ μεγάλο βαθμό, δεν με απασχολεί αν ενδιαφέρουν άλλους. Πρωτίστως με απασχολεί να είμαι ικανοποιημένος εγώ κι να αναγνωρίζω τα λάθη μου, τα οποία παλαιότερα – από εγωισμό ή ανασφάλεια – παρίστανα πως δεν υπήρχαν. Τώρα, πάλι, προσπαθώ να τα διορθώσω. Αν και, από την άλλη, θέλω να κάνω λάθη γιατί θεωρώ πως είναι το πιο δημιουργικό κομμάτι του εαυτού μας.
—
Γιώργος Κουμεντάκης
Συνθέτης & καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Απρίλιος 2018
Όλα αυτά τα χρόνια έχω μάθει να δουλεύω μέσα σε ομάδες κι έτσι μόνο αντιλαμβάνομαι τη συνύπαρξη και τη συνεργασία. Συνεπώς αυτό δεν προέκυψε βάσει στρατηγικής αλλά ως μια φυσική μου ροπή. Δεν μπορώ να σκεφτώ ότι βρίσκομαι στην κορυφή του οργανισμού ως κάτι διαφορετικό και ότι διοικώ εξ αποστάσεως. Ούτε ότι διοικώ μ’ έναν τρόπο αδιάρρηκτο που προκαλεί φόβο στους εργαζόμενους. Δεν αισθάνομαι καθόλου αφεντικό, είναι ένας εντελώς αποτυχημένος τρόπος διοίκησης αυτός ο οποίος το μόνο που μπορεί να εξασφαλίσει είναι ένα τεμπέλικο μηχανισμό. Η ανθρώπινη διάσταση, ο τρόπος να προσεγγίζουμε τα προβλήματα μέσα από τις ιδιαιτερότητες του καθενός, μας βοηθά στο να αποδίδει υπέρ του οργανισμού ο κάθε εργαζόμενος. Δεν χρειάζεται κανείς να διαλύει ή να εξευτελίζει την προσωπικότητα του άλλου για να τον κάνει να δουλέψει. Δεν θα επιτρέψω ποτέ και σε κανέναν να το κάνει αυτό στη Λυρική. Κι αν δεν μπορώ να το διαχειριστώ θα αποχωρήσω· αυτό είναι το πιο ευαίσθητο σημείο μου.
—
Νίκος Χατζόπουλος, ηθοποιός, σκηνοθέτης & μεταφραστής
Mάιος 2018
Δεν ξέρω και δεν μ’ ενδιαφέρει να παίζω το παιχνίδι της δημοσιότητας γιατί πιστεύω ότι κρύβει υποκρισία και ψευτιά. Δεν μπορώ να φορέσω μια μάσκα και να υποδυθώ κάτι άλλο από αυτό μου είμαι. Οταν σκηνοθετώ ή παίζω σε μια παράσταση δεν τηλεφωνώ ποτέ και σε κανέναν για να έρθει να δει τη δουλειά μου. Βρίσκω ότι είναι πολύ θρασύ να πεις στον άλλον «έλα, να δεις τι ωραίο που είναι αυτό που έχω κάνει» ακόμα κι αν το πιστεύω. Ξέρω πως αυτή είναι μια επαγγελματική αναπηρία μου. Γι’ αυτό και θαυμάζω όσους μπορούν να το κάνουν.
—
Άρης Σερβετάλης, ηθοποιός
Ιούνιος 2018
Με φέρνει σε πολύ αμήχανη θέση ο θαυμασμός των άλλων. Εννοείται πως θέλω να αρέσω κάνοντας θέατρο κι όσο εκτίθεμαι στην δημόσια ματιά. Δηλαδή, υπάρχει πάντα μια σκέψη στο μυαλό μου να κάνω καλά πράγματα ώστε να αρέσουν στους άλλους. Επομένως, ναι, από τη μια το επιδιώκω αλλά από την άλλη δεν θέλω να είναι αυτό το βασικό μου κίνητρο. Προτιμώ να ξεκινώ από μια προσωπική μου ανάγκη. Διαρκώς βρίσκομαι μέσα σε αυτή την προσπάθεια για να αποβάλλω την ωραιοπάθεια, την ανάγκη να επιβεβαιωθώ. Με απασχολεί πολύ περισσότερο να αποδίδει η έρευνα που κάνω κι αν αυτό αρέσει ακόμα καλύτερα αφού ανοίγει μια άλλη οπτική στη δουλειά μου.
—
Γιάννης Στάνκογλου, ηθοποιός
Ιούνιος 2018
Αν δεν ήμουν ηθοποιός, μπορεί να ήμουν οικοδόμος. Μπορεί να είχα ανοίξει ένα μπαράκι πάνω σε μια παραλία, στην άκρη ενός νησιού, μπορεί να είχα ομάδα με extreme sports. Μπορεί να ήμουν και ποιητής.
—
Νίκος Ψαρράς, ηθοποιός
Ιούνιος 2018
Ειλικρινά, δεν με αντιπροσωπεύει καν ο ορισμός του πρωταγωνιστή. Είμαι και νιώθω ένας αθόρυβος ηθοποιός γιατί μέσα από το αποτέλεσμα της δουλειάς μας πρέπει να μιλάμε. Ο θεατής θα πρέπει να παρακολουθεί ένα αθόρυβο αποτέλεσμα που ωστόσο θα του προκαλεί πολλές εκρήξεις. Εξάλλου, δεν μου αρέσει η μαρκίζα, το πρώτο και το τελευταίο όνομα. Και σου μιλάει κάποιος που πάντοτε, λόγω αλφαβητικής σειράς, έμπαινε τελευταίος.
—
Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, ηθοποιός, σκηνοθέτης
Σεπτέμβριος 2018
Ο Σοπενχάουερ λέει ότι η ευτυχία είναι μια κατάσταση του παρελθόντος. Είναι μια αναγωγή σ’ ένα παρελθόν που λειτουργούσε. Για μένα, ας πούμε, ευτυχία είναι η παραλία όπου πηγαίναμε όταν ήμουν παιδί. Εγώ μέσα στο νερό μέχρι τα γόνατα, κάπου στις αρχές καλοκαιριού και οι γονείς μου κάθονται έξω στην αμμουδιά, να με κοιτούν και το νερό να είναι ήρεμο: Να, μια στιγμή ευτυχίας. Αλλά τι είναι η ευτυχία – αν υποθέσουμε ότι κανείς έχει λύσει τα βασικά του προβλήματα; Είναι μια σύνδεση με τους άλλους και κυρίως μια βαθιά σύνδεση με τον εαυτό. Οπως λέει και ο Ελύτης, το δυσκολότερο πράγμα στον κόσμο είναι να γίνεις αυτό που είσαι.
—
Δημήτρης Καραντζάς, σκηνοθέτης
Οκτώβριος 2018
Ζούσα μιαν αντίφαση: Από τη μια μεγάλωνα στην οδό Φυλής όπου έβλεπα τα πάντα. Απέναντι από το σπίτι μας είχε σπίτια με κόκκινα φωτάκια και θυμάμαι ρωτούσα τον πατέρα μου «τι είναι αυτά;» και μου απαντούσε «χώροι αναψυχής» κι εγώ σκεφτόμουν γιατί δεν πάμε εκεί και τρέχουμε στα λούνα παρκ. Είχα έρθει δηλαδή σε επαφή με τη θλίψη κι από την άλλη πήγαινα σχολείο στο Αρσάκειο στην Εκάλη, άρα είχα εκτεθεί και σε μια άλλη, νεοπλουτίστικη καθημερινότητα όπου όλοι κοιτούσαν τι μάρκα παπούτσια φορούσε ο διπλανός τους. Ετσι δεν επικοινωνούσα πράγμα που με οδήγησε στην ανακάλυψη του θεάτρου. Στο θέατρο ένιωσα λιγότερο ούφο, άρχισα να γνωρίζω ένα τοπίο ιδεών που με ενδιάφερε πολύ, να αναπτύσσω πιο βαθιές επικοινωνίες σε αντίθεση με τη βαθιά ανοησία της σχολικής μου ζωής.
—
Θανάσης Αλευράς, ηθοποιός
Οκτώβριος 2018
Οφείλω από ένα κομματάκι σε όλους τους ανθρώπους που έχω συναντήσει. Συναντιόμαστε για να πάρουμε μαθήματα. Θυμάμαι πως μια φίλη μου, η χορεύτρια Ρούλα Κουτρουμπέλη, με είχε συστήσει στο Δημήτρη Παπαϊωάννου όταν ο Θωμάς Μοσχόπουλος μαζί με την Ελένη Γκασούκα αναζητούσαν εννιά ηθοποιούς για να στελεχώσουν την ομάδα τελετουργικού της Τελετής Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτή η κουβέντα έγινε η αρχή για πολλά που ακολούθησαν, η αρχή πολλών. Δεν μπορώ να θυμηθώ κάτι για όλους όσοι βρέθηκαν στο δρόμο μου, αλλά είμαι ευγνώμων σε όλους. Και περισσότερο για τους ανθρώπους που μου δημιούργησαν πρόβλημα· χωρίς αυτούς δεν θα είχα το κίνητρο να ξεπεράσω κάθε φορά τον εαυτό μου. Δεν θα είχα λόγο να κάνω το άλμα.
—
Δημήτρης Μαυρίκιος, σκηνοθέτης
Οκτώβριος 2018
Δημιουργία δεν είναι μόνο η σκηνοθεσία. Τα τελευταία χρόνια μετέφρασα, σε 4.720 ιαμβικούς ενδεκασύλλαβους, την «Κόλαση» του Δάντη, από την οποία… μόλις βγήκα! Θα εκδοθεί σύντομα το βιβλίο. Και ίσως τη μεταφέρω στο θέατρο, αν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. Τρία χρόνια δεν σήκωνα κεφάλι… Τελευταία κάποιος πολυπράγμων, όπως κι εγώ, ποιητής μεταξύ άλλων, με είπε ερασιτέχνη, επειδή, λέει, κάνω παραστάσεις μόνο όταν θέλω. Κι αναρωτιέμαι αν θα πρέπει ένας σκηνοθέτης να κάνει παραστάσεις κι όταν… δεν θέλει. Ή μήπως ο ποιητής γράφει τα ποιήματά του με το ζόρι; Αν επαγγελματίας στην τέχνη είναι κάποιος που δουλεύει εκών άκων, τότε εκλαμβάνω τον χαρακτηρισμό ως κομπλιμέντο και παραμένω υπερήφανος ως εραστής της τέχνης. Ποτέ δεν είχα τη φιλοδοξία να γίνω σύζυγός της· κι ακόμα λιγότερο πελάτης της.
—
Χρήστος Καρράς, γενικός διευθυντής της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση
Νοέμβριος 2018
Η Στέγη είναι ένας εξαιρετικά προνομιούχος χώρος για να δουλέψει κανείς. Στην Ελλάδα δεν μπορώ να φανταστώ άλλο πολιτιστικό φορέα τόσο ανοιχτό σε όσα γίνονται σήμερα. Με αυτή την έννοια, δεν έχω καμία πρεμούρα να φύγω. Από εκεί και πέρα αντιλαμβάνομαι ότι ίσως, σε κάποια φάση στο μέλλον δεν πρέπει να σχεδιάζω προγραμματισμό. Γιατί όσο κι αν προσπαθώ να βρίσκομαι σε επαφή με νέες μουσικές και να μην περιορίζομαι από τα δικά μου ακούσματα είναι αδύνατον να παραμείνω tabula rasa. Πιστεύω, λοιπόν, πως όταν έρθει αυτή η ώρα θα πρέπει να κάνω κάτι άλλο – μακάρι εντός Στέγης. Ήδη για τη σύσταση του μουσικού προγραμματισμού συνεργάζομαι και με άλλους ανθρώπους, που φέρουν νέες ιδέες και δεξιότητες.
—
Μαρία Πρωτόπαππα, ηθοποιός & σκηνοθέτης
Νοέμβριος 2018
Μακάρι να μην χρειαζόταν να παίζω κάθε μέρα, θέλω – δεν θέλω, αντέχω – δεν αντέχω, μ’ αρέσει – δεν μ’ αρέσει· όχι, αυτό δεν μπορώ να το ευχηθώ ούτε στον εχθρό μου. Είναι σαν να έχεις φίλους κάθε μέρα στο σπίτι ή να κάνεις κάθε μέρα πάρτι. Και τουλάχιστον έχω ανάγκη περισσότερο χρόνο για να εστιάζω σε όσα μου αρέσουν πραγματικά κι όχι μόνο για να ζω από αυτά. Ήδη υπάρχουν στιγμές που κουράζομαι, που αγανακτώ.
—
Βασίλης Παπαβασιλείου, σκηνοθέτης & ηθοποιός
Νοέμβριος 2018
Το θέατρο είναι συνομιλητής του γελοίου κι αυτό μας το έχει διδάξει ο Αριστοφάνης. Κάθε σκηνή για να υπάρξει χρειάζεται ένα συντελεστή αμοιβαίας εξαπατήσεως. Αλλά από όλες τις σκηνές ο μόνος που έχω το δικαίωμα να σας λέω πράγματα – τα οποία μπορεί να είναι και ψέματα και αστεία – είμαι εγώ. Αν ο πολιτικός σας πει ψέματα η απάτη του είναι αιματηρή· αν ο δικαστικός σας πει ψέματα η απάτη του είναι φονική. Το θέατρο όμως ελέγχει την απάτη των άλλων σκηνών και διεκδικεί αυτό που ο Κοκτώ έλεγε ως εξής: «Είμαι ένα ψέμα που λέει πάντα την αλήθεια».
—
Μαρία Σκουλά, ηθοποιός
Νοέμβριος 2018
Ξέρεις, συχνά συμπεριφέρομαι σαν να έχω πολλά χρόνια να ζήσω, σαν να είμαι πολύ μικρή ακόμα και θα προλάβω να κάνω όλα όσα ονειρεύομαι. Δεν ξέρω αν αυτό είναι δικό μου ή γενικά ανθρώπινο χαρακτηριστικό· αλλά, καμιά φορά, νομίζω ότι θα ζήσω για πάντα.
—
Λένα Κιτσοπούλου, ηθοποιός & σκηνοθέτης
Δεκέμβριος 2018
Ψάχνομαι μέσα στις νύχτες και στις μέρες και ο έρωτας είναι πάντα παρών στη ζωή μου σε μεγάλη ένταση – χωρίς να σημαίνει ότι τον βιώνω πραγματικά. Νομίζω βέβαια ότι ο έρωτας δεν βιώνεται, δεν αντέχεται. Η σχέση βιώνεται και σχέσεις είχα και έχω πολύ καλές. Ομως, είμαι πάντα ερωτευμένη, γιατί δυστυχώς ο έρωτας εξακολουθεί να είναι για μένα μία δύναμη δολοφονική και απαραίτητη. Ζω έντονα την έλλειψη του, η οποία είναι κατά τη γνώμη μου και η ύπαρξή του. Και πάντα τον βρίζω και τον εξυψώνω ταυτόχρονα. Μάλλον πάσχω από την ασθένεια που πάσχουν όλοι οι άνθρωποι. Μου λείπει αφόρητα αυτό που δεν έχω, το οποίο ξέρω ότι είναι ένα θαύμα που δεν ανήκει στα ανθρώπινα, παρ’ όλα αυτά μου λείπει.
