Σοφία Βγενοπούλου: Είναι πολύ τιμητικό να είσαι το πρώτο σκαλοπάτι σε μια ανοδική προσπάθεια

Μόλις έχει τελειώσει η πρωϊνή παράσταση του Μικρού Εθνικού και μαζί με τη Σοφία Βγενοπούλου ανεβαίνουμε τις σκάλες του Rex με ένα ποτήρι φρέσκο χυμό πορτοκάλι στα χέρια – από αυτούς που πίνουν οι πιτσιρικάδες για να δυναμώσουν. Ανοίγει μια κρυφή πόρτα στον πρώτο όροφο και βρισκόμαστε στο επίσης μικρό αλλά καινούργιο της γραφείο∙ εκεί όπου σχεδιάζει τα επόμενα βήματα μιας μεγάλης προσπάθειας.

Ως υπεύθυνη της νεοσυσταθείσας παιδικής και εφηβικής σκηνής του Εθνικού θεάτρου η Σοφία Βγενοπούλου έχει διανύσει μόνο κάποιους μήνες. Ως ακούραστη εργάτρια των παραστατικών τεχνών για τους νέους, σκηνοθέτης, παιδοψυχίατρος και ‘μητέρα’ του εφηβικού θεάτρου στην Ελλάδα πάλι η εμπειρία της είναι μακρά.

Από το πρώτο μαθητικό φεστιβάλ στο Θέατρο του Νέου Κόσμου και τις παρθενικές απόπειρες να ανέβουν παραστάσεις αποκλειστικά για εφήβους και από εφήβους έχουν περάσει κοντά δέκα χρόνια μα η ίδια παραμένει αμετακίνητη στον υψηλό της στόχο. Σήμερα, που η Σοφία Βγενοπούλου βλέπει το εγχείρημα της να παίρνει τη διάσταση ενός θεσμού, να αποδίδει καρπούς σε μεγαλύτερη κλίμακα και να εμπνέει τα παιδιά στο μεγάλωμα τους δουλεύει με ακόμα μεγαλύτερο κέφι και πείσμα. Σίγουρη πως τα οράματα είναι για να πραγματοποιούνται.

Πέντε μήνες πλήρους λειτουργίας του Μικρού Εθνικού. Τι έχετε καταφέρει ως τώρα;
Καταρχάς, είναι μαγικό που ένας χώρος ξεκινάει τη λειτουργία του στις 09.30 το πρωί. Η ομάδα του «Πρίγκιπα και του φτωχού» ξεκινάει το βάψιμο και το ντύσιμο στις κουίντες, ύστερα σκάνε εδώ έως και 320 λυσσασμένα παιδιά που απευθύνονται στους ήρωες, και καλπάζουν σαν άλογα. Στις 12.30 φεύγει αυτή η φουρνιά και πιάνει δουλειά η Μαρία Σαββίδου που κάνει πρόβα για την επόμενη παραγωγή μας. Ύστερα έρχονται τα παιδιά του θιάσου από το «Ταξίδι» και όλο αυτό το μέσα – έξω τελειώνει εδώ στις 23.00 το βράδυ. Συν τα 35 εργαστήρια που γίνονται στην παλιά Δραματική Σχολή κι από τη νέα χρόνια θα αναπτύξουν μεγαλύτερη σχέση με τις παραστάσεις. Η συμμετοχικότητα των παιδιών είναι μεγάλης σημασίας για μένα και κριτικής σημασίας για τη λειτουργία του Εθνικού: Αυτή η διαδικασία κατά την οποία τα παιδιά – μέσα από τη δική τους έμπνευση και επεξεργασία των πραγμάτων – μπορεί να υφάνει τις σχέσεις τους μέσα στην ομάδα, στα εργαστήρια και μετά στην κοινωνία. Γι’ αυτά τα παιδιά το Μικρό Εθνικό γίνεται λίγο σπίτι τους.

Τι συμβαίνει στα εργαστήρια του Μικρού Εθνικού;
Μεγαλώνουν ευτυχισμένα παιδιά. Ακόμα και οι γονείς τους βλέπουν την αλλαγή. Τα εργαστήρια προωθούν τη συλλογικότητα και την ελεύθερη έκφραση.

Πως θα συνοψίζατε το στόχο του;
Στόχος μας είναι το θέατρο με-από- για παιδιά. Γιατί η συμμετοχικότητα λείπει από παντού: Είναι αυτό που χρειάζονται τα παιδιά και θα το επιστρέψουν πίσω σε εμάς.

Δεν υπάρχει περίπτωση να πω ότι το παιδικό θέατρο είναι απλό και διασκεδαστικό

Με ποιον τρόπο επιχειρείτε να πείσετε πως δεν είναι κλισέ ότι το Μικρό Εθνικό σμιλεύει τους θεατές και την κοινωνία του αύριο;
Με δυνατές παραστάσεις. Καταρχάς, βλέπουμε πάρα πολλά παιδιά να μεγαλώνουν – η ιστορία του εφηβικού θεάτρου ήταν χαρακτηριστική – και μετά να παίρνουν ένα δρόμο μέσα στην τέχνη. Το αδιαπραγμάτευτο όπλο μας είναι η δύναμη της αισθητικής εμπειρίας, αυτό που θα συνεπάρει τα παιδιά επί τόπου. Φέτος, όλες οι παραστάσεις μας το πετυχαίνουν αυτό και για το ενήλικο κοινό∙ πιστεύω πως είναι λανθασμένο να φτιάχνουμε παραστάσεις αποκλειστικά για παιδιά εννοώντας ότι στη διάρκεια της οι μεγάλοι θα καθίσουν στο φουαγιέ και θα περιμένουν. Ο ενήλικος κόσμος έρχεται εδώ και ξανασυναντάει πράγματα που τον συγκινούσαν μα τα ξέχασε μέσα στις απόλυτες θέσεις για τη ζωή. Ετσι μόνο αλλάζει ο κόσμος: Όταν κουνηθεί κάτι μέσα του. Η δύναμη του θεάτρου, το πάσχον σώμα επί σκηνής δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο που είναι στοιχειωδώς ανοιχτός.

Επιμένετε σ’ ένα θέατρο που προβληματίζει και που δεν κρύβεται πίσω από το ανώδυνο θέαμα.
Μα δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση να πω ότι το παιδικό θέατρο είναι απλό και διασκεδαστικό και δεν καταπιάνεται με τα βάσανα της ζωής. Μου είναι αδιάφορο να αναπαράγουμε στο Μικρό Εθνικό την τηλεόραση και το ipad. Το θέατρο είναι μια τέχνη γι’ αυτό που λέγεται κάτω από τα λόγια. Και η πολιτική ρεπερτορίου μας στήθηκε πάνω σε αυτή την κατεύθυνση. Άλλωστε, τα παιδιά ανησυχούν για τα θέματα της ζωής από μόνα τους είτε εμείς το ξέρουμε, είτε όχι. Ας συνειδητοποιήσουμε πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος πιο κομψός και προστατευμένος από την τέχνη για να γίνουν όλα αυτά κατανοητά σ’ ένα παιδί. Η τέχνη έχει την υπέροχη ιδιότητα να καλλιεργεί μια ψυχική ανθεκτικότητα, να ντύνει την αλήθεια μ’ έναν τρόπο που μπορούμε να την αντέξουμε. Αν δεν το χρησιμοποιήσουμε αυτό στο θέατρο, τότε τι κάνουμε;

Φαντάζομαι υπάρχουν πολλά περιστατικά που το επιβεβαιώνουν…
Πρόσφατα κάναμε μια συζήτηση με μια τάξη Δημοτικού μετά από την παράσταση «Ο πρίγκιπας και ο φτωχός». Στο έργο, ο πρίγκιπας πηγαίνει στη φυλακή εξαιτίας μιας παρεξήγησης κατά την οποία τον θεωρούν φτωχό. Προκύπτει, όμως, ένα διάταγμα του βασιλιά που λέει ότι οι μισοί φυλακισμένοι θα αποφυλακιστούν και βάσει αυτού τη γλιτώνει. Όμως, οι υπόλοιποι κρατούμενοι εξεγείρονται κι εκείνος τους υπόσχεται ότι θα φροντίσει να αποφυλακιστούν όλοι. Βεβαίως, ποτέ δεν βλέπουμε αν αυτό γίνεται γιατί το έργο τελειώνει με happy end. Η πρώτη ερώτηση, λοιπόν, που έκαναν τα παιδιά είναι αν ο πρίγκιπας κράτησε το λόγο του απέναντι στους κρατούμενους. Αυτό με εντυπωσίασε φοβερά γιατί τα παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν τόσο απόλυτα μέσα τους την έννοια του δικαίου σε μια κοινωνία. Και κάπως έτσι αρχίσαμε να μιλάμε για το ποιος αξίζει να είναι ηγέτης. Μετά από τέτοια συμβάντα, συνειδητοποιώ τι είδους ενέσεις χρειάζονται στον κοινωνικό ιστό από το μυαλό και την ψυχή των παιδιών.

Μου είναι αδιάφορο να αναπαράγουμε στο Μικρό Εθνικό την τηλεόραση και το ipad

Με αυτά τα δεδομένα ενοχλείστε που πολλές παραστάσεις επενδύουν στην ευκολία και αμαυρώνουν την παιδική σκηνή ως θέατρο της αρπαχτής;
Το γεγονός ότι γίνεται σε πολλές περιπτώσεις παιδικό θέατρο με τυχαίους όρους, ελάχιστη μελέτη και νοιάξιμο με ενισχύει ώστε να ισχυροποιώ και να χαράζω πολύ πιο καθαρά τη δική μας γραμμή. Ειδικά τώρα που βρίσκομαι σε αυτή τη θέση είναι το καύσιμο μου με τονώνει, με παθιάζει να υπάρχει αντίλογος. Και την ίδια ώρα, αισθάνομαι μια υποχρέωση να το κάνω κατανοητό στο κοινό και στην εκπαίδευση. Γιατί καθώς τα παιδιά κατακλύζονται από τρομερό κομμάτι αφιλτράριστης πληροφορίας οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί έχουν καταφύγει σε μια τρομερή προστατευτικότητα κάτι που συμπαρασύρει και την τέχνη.

Είναι δύσκολο να μιλάτε για όραμα σε μια εποχή που η έννοια έχει χάσει κάθε υπόσταση;
Έχουμε επαναφέρει χωρίς ενοχές την έννοια του οράματος γιατί απλώς το όραμα μας εδώ πραγματοποιείται. Στοχεύσαμε σε ένα ευρύ ρεπερτόριο, σ’ ένα ωραίο εκπαιδευτικό πρόγραμμα όπου φοιτούν 730 παιδιά – το κάναμε. Πριν ένα χρόνο άκουγα το Στάθη Λιβαθινό να μου λέει πως θέλει να έχουμε γεμάτο καθημερινά το Rex με παιδιά κάθε ηλικίας – να που κι αυτό το κάναμε! Πρέπει, λοιπόν, να βλέπουμε μπροστά γιατί μπορούμε. Το όραμα είναι κάτι το ονειρικό και αδύνατο, το όραμα είναι μια σειρά από βήματα. Βοηθάει να βλέπεις μπροστά. Το όραμα είναι όπως και το ταλέντο: Δεν εισβάλλει στη ζωή σου μπαίνοντας από το παράθυρο, είναι μια μεθοδική διαδικασία.

Φοβάστε πως αν δεν ανανεωθεί η θητεία του παρόντος διοικητικού σχήματος θα δείτε τη δική σας προσπάθεια να φθίνει ή να εγκαταλείπεται;
Ορκίζομαι πως δεν σκέφτομαι καθόλου τι θα γίνει αν δεν ανανεωθεί η θητεία μου. Δεν σκέφτομαι πέρα από τη δουλειά που έχω να κάνω μέχρι το Μάιο. Κάθε μέρα που έρχομαι στο Μικρό Εθνικό σκέφτομαι πως είμαι εδώ για πάντα. Κι ό,τι αν δεν είμαι αύριο δεν έχει καμία σημασία. Μου περνούν από το μυαλό και τα δύο μαζί. Λειτουργώ με μεγάλη φόρα σαν να μην πρόκειται να τελειώσει ποτέ το Μικρό Εθνικό και ταυτοχρόνως ξέρω ποια είμαι εγώ και ποια θα είναι η δουλειά μου σε περίπτωση που ακυρωθεί ότι έχουμε χτίσει. Αλλωστε, στο θέατρο χτίζουμε πάντα κάστρα στην άμμο. Είμαστε τόσο συνηθισμένοι να δίνουμε όλη μας την ψυχή γι’ αυτό το μωρό στην κούνια που γεννιέται σε κάθε παράσταση το οποίο θα το παραδώσουμε σε νταντά και μετά θα χαθεί.

Τι θα θέλατε να διατηρηθεί σε περίπτωση που το Μικρό Εθνικό συνεχίσει χωρίς εσάς στη διοίκηση του;
Θα ήθελα να δοθεί έμφαση στη σκηνή και στην εκπαίδευση ως άρρηκτα υλικά του. Κι εύχομαι – ειλικρινά το εύχομαι – όταν ή αν έρθουν οι επόμενοι να κάνουν πολύ περισσότερα από εμάς. Είναι πολύ τιμητικό να είσαι το πρώτο σκαλοπάτι σε μια ανοδική προσπάθεια.

Εύχομαι – ειλικρινά το εύχομαι – όταν ή αν έρθουν οι επόμενοι να κάνουν πολύ περισσότερα από εμάς

Προς το παρόν, ο καθημερινός συγχρωτισμός με τα παιδιά τι σας κληροδοτεί;
Είμαι πολύ πιο ευέλικτη και ανοιχτή απ’ ότι ήμουν παλιότερα σε οτιδήποτε ξένο προς εμένα. Τρέφω λιγότερο φόβο και περισσότερη εμπιστοσύνη στην αλήθεια. Με φοβίζουν λιγότερο όσα δεν ελέγχω.

Ανασύρει αυτή η διαρκής επικοινωνία μνήμες από τη δική σας παιδική ηλικία;
Μου φέρνει στο νου την απίστευτη καταπίεση που ασκούσε το σχολείο πάνω μου. Ήμουν πολύ καλή μαθήτρια κι αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο βάσανο. Δεν θα ήθελα να επιστρέψω στα 10 και στα 12 μου χρόνια∙ ελευθερώθηκα όταν πια έκανα θέατρο, όταν άρχισα να επινοώ τον εαυτό μου και να μην επιτρέπω να με ορίζουν οι υποχρεώσεις τις εκπαίδευσης. Θυμάμαι να κάνω πρόβα στον καθρέφτη του σαλονιού μας σε όλα τα μιούζικαλ – στο West Side Story, στη Μελωδία της ευτυχίας, στο Καμπαρέ. Από την άλλη, πρέπει πια ν’ αναγνωρίσω στους γονείς μου – που τους κρατούσα κακία για πολλά χρόνια – τη μεθοδικότητα και την εργατικότητα που μου εμφύσησε αυτή η διαδικασία.

Τι εννοείτε λέγοντας πως το θέατρο σας ελευθέρωσε;
Νομίζω ότι ο καθένας γεννιέται χαράσσοντας κάποιο τρόπο μέσα του προκειμένου να αντιμετωπίζει τη ζωή∙ κι έχω την αίσθηση ότι μέσα από το θέατρο, το χορό τη δημιουργικότητα έλυνα όλα μου τα ζητήματα – όπως άλλα παιδιά παίζουν με τις κούκλες ή ζωγραφίζουν. Το θέατρο ήταν για μένα ένας τρόπος επιβίωσης στην εφηβεία μου, ένας τρόπος ανακάλυψης του ποια είναι και το πώς θέλω να υπάρχω μέσα στον κόσμο. Γιατί με απασχολούσε να συμβαδίζω με άλλους στον κόσμο της ανακάλυψης. Ήμουν ένα μπερδεμένο παιδί που ξεκαθάρισε πολλά πράγματα μέσα από το πλάσιμο ιστοριών.

Ξεκινήσατε παίζοντας;
Ναι, στην Πάτρα και πάντα σε ερασιτεχνικό επίπεδο. Μέσα από ερασιτεχνικές ομάδες και εφηβικές ομάδες καρναβαλιού – κοίτα να δεις τι σύμπτωση – ανακάλυψα τη χαρά της συλλογικής δημιουργίας, την ομαδικότητα. Μάλλον γι’ αυτό δεν έγινα ποτέ ηθοποιός αλλά σκηνοθέτης. Ο σκηνοθέτης έχει ανάγκη να οργανωθεί σε ομάδες, να συνεργάζεται. Συνήθιζα από τότε να οργανώνω τους άλλους και να στήνω τις παραστάσεις. Με συνεπήρε εκείνη η εμπειρία και θέλησα να την αναπαράγω.

Το όραμα είναι όπως και το ταλέντο: Δεν εισβάλλει στη ζωή σου μπαίνοντας από το παράθυρο, είναι μια μεθοδική διαδικασία

Είχατε ταλέντο ως ηθοποιός;
Ως ηθοποιός δεν έκανα τίποτα σοβαρό. Πήρα 2-3 δουλειές κομπάρσου στη Νέα Υόρκη κι άλλες τόσες όσο ήμουν στην σχολή και μετά μπήκα κατευθείαν στη σκηνοθεσία. Σκηνοθετούσα από 15 χρονών.

Τι ακριβώς σκηνοθετούσε ένα παιδί;
Ο,τι μπορεί να φανταστεί άνθρωπος. Από τα «Παραμύθια του Χόφμαν» σε παντομίμα μέχρι αυτοσχέδια σκετσάκια με πολιτικό περιεχόμενο και μικρές ιστορίες βωβού κινηματογράφου. Μου άρεσε η οργάνωση των πραγμάτων.

Κι αυτό πότε πήρε σχήμα; Συνετέλεσε και η συνάντηση με το Μιχαήλ Μαρμαρινό;
Ήδη επιστρέφοντας στην Ελλάδα από τη Νέα Υόρκη ήταν δεδομένο ότι θα κάνω σκηνοθεσία αλλά ο Μιχαήλ έγινε το δεύτερο πανεπιστήμιο της ζωής μου. Θυμάμαι στήθηκα έξω από την πόρτα του γραφείου του για να του ζητήσω δουλειά. Τον περίμενα για μέρες μ’ ένα βιογραφικό στο χέρι μέχρι που μου είπε «άντε μπες μέσα να τελειώνουμε γιατί δεν θα ξενοιάσω με σένα». Στο πλευρό του έζησα μια πολύ ωραία εμπειρία: Με γνώρισε με το ελληνικό θέατρο, είναι ένας μεγάλος δάσκαλος. Έμεινα δύο χρόνια κοντά του. Μετά έκανα δεύτερο παιδί που σημαίνει πως θα ήταν δύσκολο να είμαι χρήσιμη στο Μιχαήλ αφού έπρεπε να είμαι διαθέσιμη επί 20ώρου βάσεως. Τότε, λοιπόν, έκλεισε μια πόρτα αλλά την ίδια ώρα άνοιξαν δύο παράθυρα αφού άρχισα να κάνω τα δικά μου πράγματα.

Τότε γεννήθηκε και η Grasshoper, η ομάδα σας.
Η Grasshoper δεν ήταν ακριβώς ομάδα γιατί κανένας μας δεν ήταν απαραίτητα μέσα στη δουλειά του άλλου. Με τον Έκτορα Λυγίζο ήμασταν πολύ καλοί φίλοι – όπως και παραμένουμε – είχαμε ανάγκη να παρουσιάσουμε τις δικές μας δουλειές κι έτσι φτιάξαμε μια αστική μη κερδοσκοπική. Έχοντας εξασφαλίσει τη νομική φόρμα κι αφού είχαμε μαζέψει κάποια χρήματα κάναμε την πρώτη μας δουλειά. Μετά από μερικά χρόνια με προσέγγισε ο Δημήτρης Καραντζάς θέλοντας να σκηνοθετήσω κάτι που είχε γράψει – αλλά επειδή είχα κάνει ένα ακόμα παιδί τον ενθάρρυνα να το κάνει μόνος του, κρίνοντας ότι ήταν πολύ έτοιμος γι’ αυτή τη δουλειά. Προστέθηκε κι εκείνος στην ομάδα η οποία καθιερώθηκε ως όχημα για να προχωράμε κάθε ιδέα που θέλαμε να υλοποιήσουμε. Επίσημα, δεν δουλέψαμε επίσημα μαζί – παρότι ο Δημήτρης ήταν βοηθός μου στη σκηνοθεσία, ο Έκτορας μου έκανε τα βίντεο αλλά δεν κάναμε ποτέ ομάδα. Όμως για πολλά χρόνια δεν υπήρχε περίπτωση να μην κάνω γενική πρόβα χωρίς να μου πουν την γνώμη τους. Ήταν πολύ σημαντική η υποστήριξη τους.

Κάθε μέρα που έρχομαι στο Μικρό Εθνικό σκέφτομαι πως είμαι εδώ για πάντα. Κι ό,τι αν δεν είμαι αύριο δεν έχει καμία σημασία

Τι σας δίδαξε η εμπειρία της Grasshoper;
Εκτίμησα απίστευτα του καλύτερους συνεργάτες. Μετά από την Grasshoper ιδρύσαμε την Grasshoper Youth με τον Βαγγέλη Κυριακού και την Κατερίνα Σκουρλή με τους οποίους τυχαία συναντήθηκα στο πρώτο φεστιβάλ εφηβικού θεάτρου και μετά ξεκινήσαμε τη συνεργασία με τη Στέγη. Εν ολίγοις, τα περισσότερα πράγματα που έχω κάνει είναι γιατί συνάντησα υπέροχους συνεργάτες: Τη Σταυρούλα Σιάμου – που χωρίς αυτήν δεν θα ήμουν ότι είμαι στο ελληνικό θέατρο – τη Τζούλια Διαμαντοπούλου που είμαστε μαζί στο Μικρό Εθνικό. Θεωρώ πως πίσω από σημαντικά πράγματα κρύβεται πάντα μια ζύμωση ανοιχτών ανθρώπων.

Κι όταν ήρθαν τα διοικητικά καθήκοντα στο Μικρό Εθνικό ζοριστήκατε;
Ομολογώ πως το διοικητικό κομμάτι δεν με δυσκόλεψε καθόλου. Η πρόταση του Μικρού Εθνικού ήρθε σε μια πολύ καλή στιγμή για μένα και είμαι πολύ χαρούμενη γι’ αυτό. Ασφαλώς και είναι κουραστικά τα καθήκοντα κι έχουν αυξηθεί οι ώρες που ασχολούμαι με τα πράγματα. Όμως, επειδή ανήκω σε μια διοίκηση όπως αυτή του Στάθη Λιβαθινού και του Θοδωρή Αμπαζή – που είναι και οι δύο δάσκαλοι σε καλλιτεχνικό και διοικητικό επίπεδο – με βοήθησαν πολύ να ενσωματωθώ μέσα στα νέα μου καθήκοντα. Βρέθηκα στο κέντρο των αποφάσεων, μου δόθηκε η δυνατότητα να χαράξω ένα δρόμο και να δώσω μια κατεύθυνση στα πράγματα και μάλιστα σ’ έναν οργανισμό που έχει τρομερό ανθρώπινο δυναμικό. Ναι, είναι μέρες που σκέφτομαι «πως θα μπουν σε τάξη όλα αυτά τα πράγματα» αλλά στον τελικό λογαριασμό των πραγμάτων το Μικρό Εθνικό, μάλλον με απελευθέρωσε.

Καθώς εξακολουθείτε να ασκείται την ψυχιατρική πιστεύετε πως το θέατρο συνδέεται με αυτό το γνωστικό σας πεδίο;
Ο ιστός κάτω από αυτούς τους δύο τομείς είναι ο ίδιος γιατί και τα δύο διέπονται από ένα ενδιαφέρον για την ανθρώπινη εμπειρία, για τις σχέσεις των ανθρώπων, για τη δική μας ψυχική ανατομία, την περιέργεια για το τι είμαστε. Το ίδιο πράγμα διερευνούμε σε μια ομαδική πρόβα ή ο ψυχίατρος μαζί με τον ασθενή του. Βεβαίως, αυτά σε μένα προϋπήρχαν των σπουδών μου∙ ήμουν 13 – 15 χρονών, ασχολούμουν ήδη με το θέατρο και ήθελα να γίνω παιδοψυχίατρος – προφανώς για λόγους δικούς μου – κι έτσι έγινε. Θυμάμαι πως είχα μπει στην Ιατρική και διάβαζα τα μαθήματα μου στα διαλείμματα της πρόβας στο ερασιτεχνικό τμήμα του ΔΗΠΕΘΕ, τέλειωσα την Ιατρική και ζήτησα να πάω στη Δραματική Σχολή σαν δώρο αποφοίτησης, έκανα drama therapy το ΝΥU, μετά ήθελα να χρησιμοποιήσω τη δραματοθεραπεία και άλλες τεχνικές που είχα μάθει στην παιδοψυχιατρική ενώ ταυτόχρονα έκανα ένα master σκηνοθεσίας στα τελευταία δύο χρόνια της ειδικότητας. Με λίγα λόγια, δεν τα χώρισα ποτέ.

Καταφεύγετε στο θέατρο για να πάρετε απαντήσεις που δεν δίνει η επιστήμη;
Συνέχεια! Το ξύπνημα της φαντασίας και η ανακάλυψη πως πέρα από οτιδήποτε άλλο υπάρχει μια εσωτερική ικανότητα χωρίς φραγμούς προκειμένου να επινοήσουμε τους εαυτούς μας είναι το καλύτερο φάρμακο.

Κι από την άλλη που σας ωφελεί η παράλληλη άσκηση της ψυχιατρικής;
Μου δίνει απίστευτη γείωση. Κι επίσης ταΐζει το θέατρο. Όσο αντιμετωπίζω, ως ψυχίατρος την εφηβική αγωνία τόσο πιο πολύ ενεργοποιείται η δημιουργικότητα μου στο παιδικό και εφηβικό θέατρο.

Δεν πιστεύω στην τύχη. Πιστεύω στη δημιουργικότητα

Μετά από όλα αυτά που έχετε κάνει μέχρι σήμερα περνάει από το μυαλό σας ποιος θα ήταν ο δρόμος σας αν είχατε παραμείνει στη Νέα Υόρκη;
Πιστεύω ότι η εξέλιξη μου θα ήταν παρόμοια. Δεν είναι πολύ τυχαία τα πράγματα, δεν πιστεύω στην τύχη. Πιστεύω στη δημιουργικότητα.

Αλήθεια, γιατί φύγατε μετά από 11 χρόνια ζωής και σπουδών στην Αμερική;
Έμεινα έγκυος και τότε γύρισαν όλα μέσα μου. Αισθάνθηκα ότι χρειαζόμουν το δικό μου δίκτυο αγαπημένων ανθρώπων για να μεγαλώσει το παιδί μου στην Ελλάδα. Φοβήθηκα τη νοσταλγία που είδα να νιώθουν φτασμένοι και πλούσιοι Ελληνοαμερικανοί για τη χώρα τους. Και μάλλον είχα δίκιο γιατί είμαι πολύ ευτυχισμένη που γύρισα εδώ.