Η Έντα Γκάμπλερ στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής Σκηνής

Η νέα χρονιά στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ξεκινά με μια μεγάλη πρόκληση: Η Έντα Γκάμπλερ, το αριστουργηματικό έργο του κορυφαίου Νορβηγού συγγραφέα Χένρικ Ίψεν, «εντάσσεται» για πρώτη φορά στο λυρικό ρεπερτόριο, σε συμπαραγωγή με την ομάδα The Medium Project, μια δραστήρια ομάδα με συνεπή παρουσία στον χώρο του μουσικού θεάτρου.

Η νέα όπερα δωματίου Έντα Γκάμπλερ του διακεκριμένου συνθέτη και πιανίστα Γιώργου Δούση σε λιμπρέτο βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Χένρικ Ίψεν, το οποίο υπογράφει η Έρι Κύργια, θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος από τις 25 Ιανουαρίου και για έξι μόνο παραστάσεις έως και τις 3 Φεβρουαρίου 2019. Τη μουσική διεύθυνση έχει αναλάβει ο Ανδρέας Τσελίκας, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ράια Τσακηρίδη.

Η Έντα Γκάμπλερ, «ο Άμλετ των γυναικείων ρόλων», είναι ένα από τα πιο γνωστά και πολυπαιγμένα έργα του Χένρικ Ίψεν, του συγγραφέα που άλλαξε με επαναστατικό τρόπο τα δεδομένα στη δραματική γραφή και το θέατρο εν γένει.

«Εξάμβλωμα της φαντασίας, τέρας, παρανοϊκή, ατομίστρια, άτεγκτη, ζηλιάρα, οραματίστρια, φεμινίστρια, ιδεαλίστρια, θύμα των περιστάσεων», είναι μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς που έχουν χρησιμοποιήσει οι κριτικοί για να περιγράψουν την ηρωίδα του Χένρικ Ίψεν. Από την πρώτη παρουσίασή του το 1891 μέχρι σήμερα, το έργο έχει αποσπάσει τον θαυμασμό και τον αποτροπιασμό, την εκτίμηση και την αποδοκιμασία, χωρίς ποτέ να αφήσει περιθώρια για εύκολες απαντήσεις.

Το έργο θέτει προβληματισμούς σχετικά με το επίπεδο και την ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής επανάστασης. Αποτελεί ταυτόχρονα ένα καίριο ψυχογράφημα της γυναικείας φύσης, των ανθρώπινων σχέσεων και των προβλημάτων τους. Οι πολλαπλές ιδιότητες των κοινωνικών σχέσεων και οι ευφάνταστες συνήθειες της καθημερινότητας εξετάζονται στο μικροσκόπιο με έναν άμεσο, ρεαλιστικό και πνευματώδη τρόπο.

Για πρώτη φορά η Έντα Γκάμπλερ γίνεται όπερα ύστερα από πρόσκληση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ για τη δημιουργία ενός νέου έργου σε συμπαραγωγή με την ομάδα The Medium Project. Η μουσική της όπερας φέρει την υπογραφή του συνθέτη και πιανίστα Γιώργου Δούση και χαρακτηρίζεται από το προσωπικό του μουσικό ιδίωμα, με την άμεση, λιτή και καθαρή μελωδική του γραφή. Όπως σημειώνει ο ίδιος: «Η μουσική της όπερας Έντα Γκάμπλερ χρησιμοποιεί άλλοτε μοτίβα για τη μουσική απεικόνιση των χαρακτήρων και άλλοτε ολόκληρες μουσικές ενότητες που συνδέονται με χαρακτήρες ή καταστάσεις. Στο σύνολό της ακολουθεί με ρεαλιστικό τρόπο την πλοκή και εξέλιξη του έργου, υποστηρίζοντάς, την άλλοτε αφηγηματικά και άλλοτε δημιουργώντας την κατάλληλη ατμόσφαιρα για την απόδοση των συναισθημάτων. Το έργο έχει σαφείς αναφορές στην παραδοσιακή όπερα, άριες, ντουέτα, τρίο, κουιντέτο και μικρές αφηγήσεις».

Η Έντα Γκάμπλερ αποτελεί την τέταρτη όπερα του Γιώργου Δούση, πλάι στις Δούλες (2011) του Ζ. Ζενέ, για ορχήστρα, τρείς γυναικείες φωνές και εξαμελές φωνητικό σύνολο, την όπερα δωματίου The Shell Game (2014) της Έρις Kύργια, για πέντε τραγουδιστές και πιάνο, που ανέβηκε το 2015 στο Θέατρο Olvio με την ομάδα The Medium Project, και μια όπερα για παιδιά βασισμένη πάνω στο παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά Ποιος έκανε πιπί στο Μισισιπή (2008), που ανέβηκε το 2011 στο πλαίσιο της Πειραματικής Σκηνής της ΕΛΣ.

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τη συγγραφή του λιμπρέτου της όπερας από την Έρι Κύργια εντοπίζεται στο πώς θα παραμείνει το κείμενο «ιψενικό» και πώς ένα τετράπρακτο δράμα θα μετατραπεί σε ευσύνοπτο λιμπρέτο, χωρίς να χαθεί η ιστορία. Για το λιμπρέτο που θα παρουσιαστεί στην αγγλική γλώσσα, η ίδια αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το γλωσσικό ύφος του λιμπρέτου στηρίχτηκε στη γερμανική καταγωγή των αγγλικών, ώστε η σχέση με την πρωτότυπη γλώσσα να είναι η “εγγενέστερη” δυνατή· επιλέχθηκε ένα μέτρο που ταιριάζει στα αγγλικά και συγχρόνως δεν είναι ξένο προς την ελληνική ρυθμική αίσθηση».

Η Έντα Γκάμπλερ αποτελεί την πέμπτη συμπαραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενισχύοντας την πολύτιμη συνεργασία της με δημιουργικές, δραστήριες και ανήσυχες ομάδες από τον χώρο της όπερας και του μουσικού θεάτρου.

*Στα αγγλικά, με ελληνικούς υπέρτιτλους