Κυκλαδούπουλη: Συνεργασία Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης & WWF Ελλάς

Δυναμική συνεργασία με στόχο την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία του περιβάλλοντος στις Κυκλάδες, ξεκινούν το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το WWF Ελλάς.  Οι δύο οργανισμοί  ενώνουν τις δυνάμεις τους για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας σειράς από καινοτόμες δράσεις που με όχημα τον πολιτισμό και την ιστορία, τοποθετούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος το περιβάλλον, τις σύγχρονες απειλές που δέχεται και την ανάγκη για την προστασία του, μέσα από την κινητοποίηση των πολιτών.  Οι δράσεις ξεκινούν με τη δημιουργία ενός  παιχνιδιού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, την «Κυκλαδούπολη», ενώ το 2019-2020 οι δύο φορείς θα συνδιοργανώσουν τον παιδικό διαγωνισμό ζωγραφικής του Μουσείου. Θα ακολουθήσουν μια σειρά από ομιλίες, εκπαιδευτικές δράσεις, ειδικά σχεδιασμένες εκθέσεις αλλά και δράσεις για παιδιά και για όλη τη οικογένεια.

Η «Κυκλαδούπολη» είναι ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι που σχεδιάστηκε από τους δύο οργανισμούς. Απευθύνεται σε παιδιά άνω των 6 ετών και θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα σε σχολεία της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού μέσω των Μουσειοσκευών του Μουσείου για τον κυκλαδικό πολιτισμό. Κεντρικός στόχος της «Κυκλαδούπολης» είναι οι μαθητές να αντιληφθούν την ουσιαστική αξία που έχει η φύση για τη ζωή μας στον πλανήτη και να ενημερωθούν για την πολύτιμη βιοποικιλότητα των Κυκλάδων αλλά και για την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης, μέσα από διασκεδαστικές δοκιμασίες και γρίφους.

Οι δύο οργανισμοί δημιούργησαν το παιχνίδι με στόχο να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και να εμπνεύσουν γονείς και παιδιά να υιοθετήσουν μια νέα στάση ζωής, με όχημα μία από τις κοιτίδες του πολιτισμού, τις Κυκλάδες. Η δημιουργία της «Κυκλαδούπολης» υποστηρίχθηκε από το Cyclades Preservation Fund και το Κοινωφελές Ίδρυμα Α.Κ. Λασκαρίδη.

Όπως αναφέρει η κα Σάντρα Μαρινοπούλου, Πρόεδρος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης: «Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ανταποκρινόμαστε στα ζητήματα της εποχής μας. Η ανάγκη της προστασίας του περιβάλλοντος σε ολόκληρο τον πλανήτη και σε μικρότερη κλίμακα στις Κυκλάδες, είναι τώρα πιο επιτακτική από ποτέ. Γι’ αυτό σήμερα θεωρούμε πως είναι υποχρέωση και καθήκον μας, εκτός από τη διάδοση του κυκλαδικού πολιτισμού, να προστατεύσουμε το περιβάλλον που τον γέννησε. Άλλωστε, φυσικό περιβάλλον και πολιτιστική κληρονομιά δεν διαχωρίζονται. Η προστασία και η αγάπη μας για το περιβάλλον aρχίζει μέσα από το μουσείο φροντίζοντας το οικολογικό μας αποτύπωμα: 80% των χώρων μας φωτίζονται με φωτισμό led, στο Shop μας χρησιμοποιούμε μόνο χάρτινες σακούλες, στο Cycladic Café θα βρείτε μόνο βιοδιασπώμενα καλαμάκια και ανακυκλώνουμε τα απορρίματά μας. Παράλληλα, ξεκινάμε ένα πρόγραμμα με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Συνοδοιπόρος μας στην προσπάθεια αυτή δεν θα μπορούσε παρά να είναι το WWF Ελλάς. Η Κυκλαδούπολη είναι μόνο η αρχή των δράσεων και της συνεργασίας μας».

Όπως δήλωσε ο κ. Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό που ένας τόσο μεγάλος πολιτιστικός φορέας της χώρας μας, όπως είναι το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, δίνει πλέον και  περιβαλλοντική διάσταση στις δράσεις του. Το περιβάλλον και ο πολιτισμός είναι δύο έννοιες ταυτόσημες και απόλυτα συνυφασμένες με τη ζωή και το μέλλον μας. Με αυτό ως κεντρικό άξονα, η συνεργασία που ξεκινά σήμερα με το Μουσείο αποσκοπεί να ενημερώσει, να εμπνεύσει, να κάνει το κοινό να αναρωτηθεί και εν τέλει, να κινητοποιήσει τους πολίτες να υιοθετήσουν μια πιο υπεύθυνη στάση ζωής, με απώτερο στόχο την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης».

Πώς παίζεται η Κυκλαδούπολη

Το παιχνίδι παίζεται από 2-4 παίκτες με δύο ζάρια και πιόνια εμπνευσμένα από αντικείμενα του κυκλαδικού πολιτισμού. Το ταμπλό  του παιχνιδιού αναπαριστά το φυσικό περιβάλλον και τις προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης των Κυκλάδων. 120 χαρτονομίσματα του ενός «κυκλαδόνιου» μοιράζονται στην αρχή από τον τραπεζίτη στους παίκτες.  Ανάλογα με τη ζαριά ο παίκτης μπορεί να πέσει  πάνω στις 16 κάρτες «μπουνάτσα» όπου κερδίζει κυκλαδόνια ή στις 16 κάρτες «φουρτούνα» όπου πληρώνει κυκλαδόνια ενώ με τις 22 «κάρτες τίτλων προστασίας» μπορεί να αγοράσει «προστασία» στις κατηγορίες: Θαλάσσια θηλαστικά, Ψαρικά, Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, Μεσογειακή βλάστηση, Τοποθεσίες-αρχαιολογικοί χώροι, Οικοτουριστικές διαδρομές κ.ά

Στόχος του παιχνιδιού είναι η προστασία της φύσης των Κυκλάδων. Τα «κυκλαδόνια» αντιπροσωπεύουν τη συμβολική αξία του περιβάλλοντος των Κυκλάδων και οι «τίτλοι» που αγοράζει ο παίκτης αναφέρονται στην προστασία της φύσης και του πολιτισμού. Οι παίκτες αγοράζοντας έναν τίτλο αποκτούν το δικαίωμα προστασίας του. Νικητής είναι ο παίκτης που θα συγκεντρώσει τα περισσότερα κυκλαδόνια και τίτλους προστασίας. Ο νικητής λαμβάνει το κύπελλο του προστάτη της φύσης-ήρωα των Κυκλάδων.

Στόχος της «Κυκλαδούπολης» είναι να φέρει την έννοια της οικονομίας στην αρχική της σημασία: Τα παιδιά μαθαίνουν να τακτοποιούν τα του οίκου τους, δηλαδή του πλανήτη στον οποίο ζουν. Προστατεύουν το περιβάλλον για να έχουν πόρους τώρα και στο μέλλον. Το νόμισμα της «Κυκλαδούπολης» αντιπροσωπεύει όχι  την χρηματική αλλά την ουσιαστική αξία που έχει η φύση για τη ζωή μας στον πλανήτη. Μέσα από το παιχνίδι ενημερώνονται για την πολύτιμη βιοποικιλότητα των Κυκλάδων αλλά και για την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης. Στόχος τους είναι να αποκτήσουν όχι την ιδιοκτησία αλλά την προστασία της φύσης και των βιώσιμων δραστηριοτήτων στις Κυκλάδες. Γιατί τελικά ποιος βγαίνει νικητής; Αυτός που έχει πολλά χρήματα αλλά δεν έχει καθαρό αέρα να αναπνεύσει ή αυτός που έχει μια καλή ποιότητα ζωής;

Φύση και πολιτισμός στις Κυκλάδες: δυο όψεις του ίδιου νομίσματος

Ο κυκλαδικός πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το φυσικό περιβάλλον όπου γεννήθηκε. Η θάλασσα, η γη που δίνει τις πρώτες ύλες για τα τέχνεργα του ανθρώπου, όπως το μάρμαρο και ο οψιδιανός, το ιδιαίτερο φως του Αιγαίου, το έδαφος που καλεί σε μια μινιμαλιστική αρχιτεκτονική.

Κι αν είναι ακόμη πολλά τα αινίγματα που μένουν να λυθούν για το νόημα και την ερμηνεία των έργων που κατασκεύασαν οι Κυκλαδίτες στην εποχή της ακμής του πολιτισμού τους, άλλα τόσα είναι και τα αινίγματα της φύσης των Κυκλάδων που δεν έχουν απαντηθεί με σιγουριά. Ήταν άραγε πάντα τόσο αραιή και χαμηλή η βλάστηση στα νησιά ή μήπως το άδενδρο τοπίο είναι προϊόν της υπερβόσκησης;

Είναι βέβαιο πως πίσω από το φαινομενικά ξερό τοπίο των νησιών, κρύβεται μια θαυμαστή βιοποικιλότητα. Στην ξηρά, στη θάλασσα και στον αέρα ζούνε οργανισμοί, ζώα και φυτά, που αποτελούν πολύτιμους κρίκους σε ένα οικοσύστημα. Μέρος του οικοσυστήματος ήταν πάντα ο άνθρωπος. Το είδος μας επηρέασε και επηρεάστηκε από τη φύση. Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή έγειρε η ζυγαριά επικίνδυνα προς τη μεριά της επίδρασης του ανθρώπου στη φύση. Αν όμως οφείλουμε να προστατεύσουμε τους αρχαιολογικούς χώρους και τα ευρήματα των ανασκαφών,  άλλο τόσο πρέπει να προστατεύσουμε και τη φύση. Για να συνεχίσουμε να ζούμε και να παράγουμε πολιτισμό.

Από το εισαγωγικό κείμενο του παιχνιδιού

To Moυσείο Κυκλαδικής Τέχνης & οι Μουσειοσκευές

Οι Μουσειοσκευές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης είναι βαλίτσες με εκπαιδευτικό υλικό που ταξιδεύουν σε σχολεία,  βιβλιοθήκες και άλλους φορείς, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε χώρες του εξωτερικού. Στόχος είναι να φέρουν πιο κοντά τον κόσμο του Μουσείου στα παιδιά και στους εκπαιδευτικούς εκτός Αθηνών. 120 σχολεία σε όλη την Ελλάδα δανείζονται κάθε χρόνο τις Μουσειοσκευές και περίπου 10000 μαθητές συμμετέχουν σε προγράμματα με το περιεχόμενό τους. Στο εξωτερικό έχουν δοθεί συνολικά 22 μουσειοσκευές στις ΗΠΑ, στον Καναδά, σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στην Ζιμπάμπουε.

Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει δημιουργήσει επτά συνολικά μουσειοσκευές. Κάθε μουσειοσκευή έχει διαφορετικό θέμα και περιέχει αντίγραφα αντικειμένων, εκπαιδευτικό υλικό, εικόνες σε ηλεκτρονική μορφή, βιβλία και εκπαιδευτικά παιχνίδια. Οι επτά μουσειοσκευές είναι:  Κυκλαδικός Πολιτισμός, Παίζοντας στην αρχαία Ελλάδα, Αρχαία ελληνική κεραμική, Το ένδυμα στην αρχαία Ελλάδα,  Η διατροφή στην αρχαία Ελλάδα, Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ελλάδα και η Πολυαισθητική μουσειοσκευή για άτομα με προβλήματα όρασης.

ΟΙ MOYΣΕΙΟΣΚΕΥΕΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

 
Τι είναι οι μουσειοσκευές

Οι Μουσειοσκευές είναι βαλίτσες με εκπαιδευτικό υλικό που ταξιδεύουν από σχολείο σε σχολείο. Σχεδιάστηκαν για να φέρουν πιο κοντά τον κόσμο του Μουσείου στα παιδιά και στους εκπαιδευτικούς και  απευθύνονται κυρίως στα σχολεία της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Κάθε χρόνο 120 περίπου σχολεία σε όλη την Ελλάδα δανείζονται τις Μουσειοσκευές δίνοντας τη δυνατότητα σε 10.000 περίπου μαθητές να γνωρίσουν διαφορετικές πτυχές του ελληνικού πολιτισμού.

Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει δημιουργήσει 7 συνολικά μουσειοσκευές. Κάθε μουσειοσκευή έχει διαφορετικό θέμα και περιέχει αντίγραφα αντικειμένων, εκπαιδευτικό υλικό, εικόνες σε ηλεκτρονική μορφή, βιβλία και εκπαιδευτικά παιχνίδια.

Οι επτά μουσειοσκευές του Μουσείου είναι οι εξής:

Κυκλαδικός Πολιτισμός

Το θέμα της μουσειοσκευής είναι ο Κυκλαδικός Πολιτισμός και πιο συγκεκριμένα τα κυκλαδικά ειδώλια, τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα τέχνης της εποχής αυτής.

Τα παιδιά μαθαίνουν πώς ήταν η ζωή στις Κυκλάδες 5000 χρόνια πριν, για την καθημερινή ζωή των κατοίκων και τις ασχολίες τους και για τα κυκλαδικά ειδώλια, αντίγραφα των οποίων περιλαμβάνονται στη μουσειοσκευή.

Παίζοντας στην αρχαία Ελλάδα

Η Μουσειοσκευή αυτή έχει στόχο να μάθουν τα παιδιά τις ρίζες και την εξέλιξη των διαφόρων παιχνιδιών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η Μουσειοσκευή περιέχει αντίγραφα παιχνιδιών, όπως αστραγάλους, σβούρα, κούκλα, γιο-γιο κ.ά., έντυπο υλικό και υλικό σε ηλεκτρονική μορφή, δίνοντας την ευκαιρία στα παιδιά να μάθουν παίζοντας.

Αρχαία ελληνική κεραμική

Η Μουσειοσκευή με θέμα την κεραμική περιέχει αντίγραφα αγγείων από τα γεωμετρικά έως και τα ελληνιστικά χρόνια. Παρέχει  πληροφορίες για τα βασικά στάδια κατασκευής ενός πήλινου αγγείου, τον τρόπο διακόσμησης των αγγείων, τα σχήματα, τις ονομασίες και τη χρήση τους.

Το ένδυμα στην αρχαία Ελλάδα

Το θέμα αυτής της μουσειοσκευής είναι οι διάφοροι τύποι αρχαίων ενδυμάτων, όπως απεικονίζονται κυρίως στις παραστάσεις των αγγείων του μουσείου. Στόχος της Μουσειοσκευής είναι να δοθούν πληροφορίες για τα ενδύματα των αρχαίων Ελλήνων, τα υλικά από τα οποία κατασκευάζονταν, τα εξαρτήματα της ενδυμασίας, όπως τα κοσμήματα και τα καλύμματα της κεφαλής, καθώς και τα υποδήματα που συμπλήρωναν την αμφίεση των αρχαίων Ελλήνων.

Η διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

Στόχος της Μουσειοσκευής είναι να δοθούν πληροφορίες για τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων,  τα σκεύη που ήταν απαραίτητα στην κουζίνα και στο καθημερινό και γιορταστικό τραπέζι, τις πηγές της διατροφής (δημητριακά, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, μέλι, καρποί, ψάρι, κρέας), τα οφέλη της σωστής διατροφής και του ισορροπημένου πρωινού, τη διατροφή και το ρόλο της στην κοινωνική ζωή(συμπόσια, γιορτές, θρησκευτικές τελετές) καθώς και πληροφορίες για διάφορες συνταγές και αγαπημένες τροφές.

Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Ελλάδα

Στόχος της μουσειοσκευής είναι να γνωρίσουν τα παιδιά ποιες ήταν οι καθημερινές ασχολίες των αντρών και των γυναικών στην αρχαία Ελλάδα, πως διασκέδαζαν, ποιες ήταν οι υποχρεώσεις τους ως στρατιώτες και ως πολίτες, πως γινόταν ένας γάμος,  με ποια παιχνίδια έπαιζαν τα παιδιά και ποια αθλήματα συνηθίζονταν τότε. Η μουσειοσκευή περιέχει αντίγραφα αντικειμένων που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή και πολλές προτάσεις για δραστηριότητες μέσα και έξω από το σχολείο.

Πολυαισθητική Μουσειοσκευή

Η πολυαισθητκή μουσειοσκευή με θέμα τον Κυκλαδικό Πολιτισμό δημιουργήθηκε για τα άτομα με προβλήματα όρασης, απευθύνεται όμως σε όλες τις ομάδες που επιθυμούν να εξερευνήσουν θέματα όπως η γεωγραφία και η ιστορία των Κυκλάδων, τα ειδώλια και οι πρώτες ύλες, μέσα από μια βιωματική διαδικασία. Το περιεχόμενο αποτελείται από ένα βιβλίο, ένα κεντημένο χάρτη, έναν απτικό χάρτη νερού, πέτρες, κλωστές, θραύσματα από αντίγραφα ειδωλίων, κομμάτια αφρολέξ και ένα μαρμάρινο αντίγραφο ειδωλίου.

Πώς δανείζομαι μια Μουσειοσκευή…

Ο δανεισμός της Μουσειοσκευής είναι δωρεάν. Η μεταφορά αποτελεί ευθύνη του εκπαιδευτικού και στην περίπτωση που χρησιμοποιηθεί μεταφορέας τα έξοδα επιβαρύνουν το σχολείο. Οι μουσειοσκευές μπορούν επίσης να «υιοθετηθούν» από έναν φορέα, εταιρεία ή ιδιώτη  και να προσφερθούν σε σχολείο, Πανεπιστήμιο, Ίδρυμα ή άλλο φορέα.

Οι Μουσειοσκευές «ταξιδεύουν»…

Στην Ελλάδα

Τα τελευταία 5 χρόνια οι μουσειοσκευές του Μουσείου έχουν ταξιδέψει στις εξής περιοχές:

Λιβαδειά, Πτολεμαϊδα, Ιωάννινα, Πάτρα,  Θεσσαλονίκη, Ρόδος,  Χανιά, Ηράκλειο, Βόλος, Αλεξανδρούπολη, Καστοριά, Λαμία, Λουτράκι, Ελαφόνησος, Ξάνθη, Σύρος, Πάρος, Πορταριά, Πολίχνη, Αυλωνάρι Ευβοίας, Καβάλα, Σκιάθος, Σέρρες, Ροδόπη, Νάξος, Αράχωβα, Σφακιά Κρήτης, Ελίκη Αχαϊας,Κύθηρα,  Συκιές, Περαία, Ορεστιάδα, Ίασμος Ροδόπης, Δήλεσι, Ζάκυνθος, Σπερχιάδα, Λάρισα, Ηράκλειο Κρήτης, Χαλκίδα, Πρέβεζα, Σαλαμίνα, Πύργος, Λήμνος, Κάρπαθος, Ζάκυνθος,  Δίδυμα, Παράλιο Άστρος, Μεσαίο Καρλόβασι Σάμου, Μεγαλόπολη, Άμφισσα, Αστυπάλαια, Μυτιλήνη, Κάσος, Πόρος, Κυπαρισσία, Δισπηλιό Καστοριάς, Ρούσσα Νομού Έβρου, Καλαμάτα, Λάρισα. Μεσσήνη, Λέσβος, Κοζάνη κ.ά

Επίσης, έχουν παραχωρηθεί σε φορείς όπως βιβλιοθήκες, μουσεία, αλλά και σχολεία συνολικά 21 Μουσειοσκευές τις οποίες χρησιμοποιούν 5000 μαθητές ετησίως.

Στο εξωτερικό

Στο εξωτερικό έχουν δοθεί συνολικά 22 μουσειοσκευές.

Στις ΗΠΑ, 15 μουσειοσκευές βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε Σχολεία, Πανεπιστήμια, Προξενεία και Πρεσβείες της Νέας Υόρκης, της Νέας Ορλεάνης, της Ουάσινγκτον και της Βοστώνης.

Στον Καναδά,  2 μουσειοσκευές βρίσκονται στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στο Τορόντο.

Στην Ευρώπη, 4 μουσειοσκευές βρίσκονται  στο Λονδίνο, στο Μόναχο και στις Βρυξέλλες.

Στη Ζιμπάμπουε υπάρχει μία Μουσειοσκευή σε σχολείο.