H Google τιμά τον διάσημο Ρώσο σκηνοθέτη, Κονσταντίν Στανισλάφσκι

Ο Ρώσος σκηνοθέτης και πρωτοπόρος της υποκριτικής του ρωσικού θεάτρου, Κονσταντίν Σεργκέγεβιτς Στανισλάφσκι (Konstantin Stanislavski) τιμάται σήμερα από τη Google, η οποία του αφιερώνει το σημερινό της doodle, με αφορμή τη συμπλήρωση 156 χρόνων από τη γέννησή του.

Ο Κονσταντίν Στανισλάφσκι γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου του 1863, και πέθανε στις 7 Αυγούστου 1938. Ήταν υπεύθυνος μιας μεγάλης καινοτομίας στην υποκριτική που χρησιμοποιείται από τον 20ό αιώνα σε ολόκληρο τον κόσμο, και έγραψε την δική του ιστορία στην υποκριτική.

‘Οπως αναφέρει το βιβλίο του Μελ Γκόρντον «Η μέθοδος Στανισλάφσκι», ο σπουδαίος σκηνοθέτης γεννήθηκε στη Μόσχα ως Κονσταντίν Σεργκέγεβιτς Αλεξέγεφ από εύπορη οικογένεια το 1863. Έκανε την πρώτη του θεατρική εμφάνιση στην ηλικία των «2 ή 3 ετών», σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του «Η ζωή μου στην τέχνη». Πήρε το καλλιτεχνικό όνομα Στανισλάφσκι νωρίς στην καριέρα του – στην ηλικία των 25 – πιθανότατα για να προστατέψει τη φήμη της οικογένειάς του.

Στην ηλικία των οχτώ, ο Στανισλάφσκι άρχισε να ενδιαφέρεται για το τσίρκο και συχνά διηύθυνε και πρωταγωνιστούσε σε δικές του παραστάσεις τσίρκου. Μια άλλη μεγάλη αγάπη του νεαρού Στανισλάφσκι ήταν το κουκλοθέατρο, όπου ανέβασε σκηνές από τον «Κουρσάρο» και τον «Πέτρινο επισκέπτη». Με το κουκλοθέατρο, έμαθε να ακονίζει την αγάπη του για τη λεπτομέρεια, μια ιδιότητα που ο Στανισλάφσκι θα ενσωμάτωνε στη σκηνοθεσία του αργότερα στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας.

Το 1881, ο Στανισλάφσκι φοίτησε σε μια σχολή στη Μόσχα, όπου διδάχθηκε την υποκριτική μέσω μίμησης. Λίγο καιρό αργότερα και ανικανοποίητος, ο Στανισλάφσκι πήγε να σπουδάσει στο Θέατρο Μάλι, (Малый театр) όπου έμαθε να κάνει καλές πρόβες, να εμφανίζεται φρέσκος στις παραστάσεις και να παίρνει περισσότερη ενέργεια από τους άλλους ηθοποιούς, παρά από το κοινό.

Το 1897 συνίδρυσε το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας (ΘΤΜ) με τον Βλαντιμίρ Νεμίροβιτς-Νταντσένκο, αλλά το θέατρο άρχισε να λειτουργεί το 1898. Η πρώτη παραγωγή τους ήταν το, επιδοκιμασμένο από την κριτική και προηγουμένως λογοκριμένο, «Τσάρος Φίοντορ» του Τολστόι. Ανέβασαν, επίσης, τον «Γλάρο» του Αντόν Τσέχοφ. Αρχικά, ο Τσέχοφ δεν ικανοποιούσε τις απαιτήσεις του Νταντσένκο για την παράσταση, γιατί ήθελε ένα πιο έμπειρο θίασο για να τον ανεβάσει.

Ο Στανισλάφσκι εξωράισε και ανανέωσε το σενάριο του Τσέχοφ, κάτι που προκάλεσε σοκ στο κοινό. Σύμφωνα με τη «Μέθοδο Στανισλάφσκι» του Μελ Γκόρντον, «ο λεπτομερής του ρεαλισμός μεταμόρφωσε την πιο κοινότοπη σκηνή σε μια ενορχηστρωμένη επίδειξη στιγμιαίων εφέ… Κάτι μοντέρνο είχε γεννηθεί». Το ΘΤΜ είχε δημιουργήσει αυτό που έγινε γνωστό σαν «Ψυχολογικός Ρεαλισμός», ο οποίος περιλάμβανε κρυφές συγκρούσεις και σχέσεις, που είναι ενσωματωμένα στην καθημερινή ζωή.

Στον Τσέχοφ δεν άρεσε ποτέ η απόδοση των έργων του, αλλά στο υπόλοιπο του κοινού και του κόσμου άρχισε να αρέσει η δουλειά του ΘΤΜ. Ήταν τότε που έγινε γνωστό σαν σπίτι του Τσέχοφ, καθώς εκεί ανέβηκαν μελαγχολικά έργα του, όπως τα: «Θείος Βάνιας», «Τρεις αδελφές» και «Βυσσινόκηπος». Το ΘΤΜ έγινε ένας σεβαστός θεσμός και άρχισε να παραδίδει μαθήματα χορού, φωνής και ξιφομαχίας. Κατά τη διάρκεια του Ρωσο-ιαπωνικού πολέμου, η ομάδα ταξίδεψε στη Γερμανία και την Ανατολική Ευρώπη, όπου θαυμάστηκε τόσο πολύ, ώστε ένας Γερμανός συγγραφέας τους αποκάλεσε «καλλιτεχνικές θεότητες».

Το «σύστημα Στανισλάφσκι» εστίαζε στην ανάπτυξη της καλλιτεχνικής αλήθειας πάνω στη σκηνή διδάσκοντας στους ηθοποιούς να «ζουν το ρόλο» κατά τη διάρκεια της παράστασης. Παρότι αρχικά έγινε γνωστός στις ΗΠΑ για το ρεαλισμό του, ο Στανισλάφσκι ανέπτυξε το σύστημα για να εφαρμόζεται σε όλες τις μορφές θεάτρου, σκηνοθετώντας μελόδραμα, βαριετέ, όπερα κλπ. Προκειμένου να δημιουργήσει μια ομάδα ηθοποιών που να δουλεύουν σαν καλλιτεχνικό σύνολο, άρχισε να οργανώνει μια σειρά εργαστηρίων, στα οποία οι νεαροί ηθοποιοί εκπαιδεύονταν στο σύστημά του.

Το «σύστημα Στανισλάφσκι» είναι μια συστηματική προσέγγιση για την εκπαίδευση ηθοποιών. Ο Στανισλάφσκι πάντα θεωρούσε το σύστημά του σαν τα περιεχόμενα ενός μεγάλου βιβλίου που ασχολούνταν με όλες τις πλευρές της υποκριτικής. Αρχικά, πίστευε ότι οι ηθοποιοί έπρεπε να μελετούν και να ζουν υποκειμενικά συναισθήματα και να τα εκδηλώνουν στο κοινό με σωματικά και φωνητικά μέσα. Παρότι το σύστημά του εστίαζε στην παραγωγή αληθοφανών συναισθημάτων, αργότερα δούλεψε πάνω στη μέθοδο των σωματικών δράσεων. Αυτό αναπτύχθηκε στις αρχές του ’30 και λειτουργούσε αντίστροφα απ’ τη συναισθηματική μνήμη. Εστίαζε στις σωματικές δράσεις που ενέπνεαν αληθοφανή συναισθήματα και περιλάμβανε αυτοσχεδιασμό και συζήτηση. Χαρακτηριστική είναι για τον ηθοποιό η καλλιέργεια της συγκινησιακής μνήμης. Συνέχιζε να επιδιώκει να φτάσει στο υποσυνείδητο μέσω του συνειδητού.

Ο Στανισλάφσκι έζησε τη Ρωσική επανάσταση του 1905 και του 1917, με τον Λένιν να παρεμβαίνει για να τον προστατεύσει. Το 1918 δημιούργησε το πρώτο εργαστήριο σαν σχολή για νέους ηθοποιούς και έγραψε πολλά έργα.