Στο μυαλό του Γιώργου Λάνθιμου
Πώς δουλεύει ο Γιώργος Λάνθιμος τις ταινίες του; Ποια η θεματολογία που τον απασχολεί περισσότερο; Θα επέστρεφε για να γυρίσει ταινία στην Ελλάδα; Οι απαντήσεις, μέσα από τις συνεντεύξεις που έχει δώσει.
Ο πιο πολυσυζητημένος ίσως σκηνοθέτης εκτός της comfort zone του Χόλιγουντ, είναι αυτή τη στιγμή ο Γιώργος Λάνθιμος. Ξένοι παρουσιαστές προσπαθούν (ακόμα) να μάθουν να προφέρουν σωστά το όνομά του, ηθοποιοί μεγάλου βεληνεκούς επιδιώκουν τα τελευταία χρόνια συνεργασία μαζί του, κι άλλοι αναζητούν τη φιλμογραφία του ανθρώπου που – από το ελληνικό “weird wave”, έφτασε να συνεργάζεται με κορυφαία ονόματα της κινηματογραφικής βιομηχανίας κι έφτιαξε μια ταινία εποχής with a twist, συγκεντρώνοντας 10 υποψηφιότητες Όσκαρ, αφήνοντας πίσω μπλοκμπάστερ όπως το “Ένα αστέρι γεννιέται“. Βέβαια, όλα θα κριθούν στις 24 Φεβρουαρίου, από μια επιτροπή μάλλον διχασμένη, ενώ απέναντί του έχει και το εκπληκτικό “Ρόμα” του Κουαρόν. Ως τότε όμως, ας τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα μέσα από τις συνεντεύξεις που έχει δώσει τα τελευταία χρόνια.
Γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα. Σπούδασε κινηματογραφική και τηλεοπτική σκηνοθεσία στη Σχολή Σταυράκου. Από το 1995 έχει σκηνοθετήσει ταινίες, θεατρικά έργα, videodance, βίντεο κλιπ και αρκετές τηλεοπτικές διαφημίσεις. Ήταν επίσης μέλος της δημιουργικής ομάδας που σχεδίασε την έναρξη και τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004, με επικεφαλής τον Δημήτρη Παπαϊωάννου.
Το 2009, η ταινία του “Κυνόδοντας” κέρδισε το βραβείο “Ένα Κάποιο Βλέμμα” (“Prix Un Certain Regard”) στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών του 2009. Στις 25 Ιανουαρίου 2011 ανακοινώθηκε πως ο “Κυνόδοντας” είναι υποψήφιος για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας 2010. Στις 10 Σεπτεμβρίου 2011 τιμήθηκε με το Βραβείο Osella Καλύτερου Σεναρίου στο Φεστιβάλ της Βενετίας για την ταινία “Άλπεις“, το 2015 με το Βραβείο Κριτών του Φεστιβάλ Καννών για την ταινία “Ο Αστακός“.
Το 2018 βραβεύτηκε με τον Αργυρό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας για την ταινία “Η Ευνοούμενη” (The favourite), η οποία έχει σαρώσει σε υποψηφιότητες και βραβεύσεις στα διεθνή φεστιβάλ, ενώ είναι υποψήφια για 10 Όσκαρ.
Λίγες μέρες πριν από την απονομή των 91ων βραβείων Όσκαρ, την οποία θα παρακολουθήσουμε την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου ζωντανά από την COSMOTE TV, το μοναδικό ελληνικό κανάλι που για πρώτη φορά θα βρίσκεται στο κόκκινο χαλί της μεγάλης κινηματογραφικής βραδιάς, ανατρέχουμε σε ορισμένες από τις συνεντεύξεις που έχει δώσει ο Γιώργος Λάνθιμος τα τελευταία δύο χρόνια σε ελληνικά και κυρίως σε διεθνή μέσα, για να “μπούμε” στο μυαλό του πολυσυζητημένου Έλληνα σκηνοθέτη.
«Όταν ξεκινάω να σκέφτομαι μια ταινία, δεν είναι ότι προσπαθώ να είμαι λιγότερο ή περισσότερο προκλητικός, λιγότερο ή περισσότερο mainstream. Εμένα αυτό που με ενδιαφέρει είναι να εξερευνώ τα θέματα που κάθε φορά μου κεντρίζουν το ενδιαφέρον και επίσης να δουλεύω σε συνθήκες δημιουργικής ελευθερίας. Ξέρω ότι αυτό, το τελευταίο, δεν είναι κάτι που γίνεται πάντοτε ή στο βαθμό που θα επιθυμούσα, αλλά για μένα είναι προτεραιότητα.» [Συνέντευξη στον Μανώλη Κρανάκη, Flix.gr, Οκτώβριος 2017]
«Αυτό που δεν μου αρέσει, είναι να βλέπω τη συνηθισμένη τεχνική ενός ηθοποιού, που κάνει μια πολύ συνειδητή προσπάθεια να μεταδώσει κάτι συγκεκριμένο. Αυτό μου φαίνεται επιφανειακό και ψεύτικο. Άρα προσπαθούμε να κάνουμε ασυνείδητα τα πράγματα, δηλαδή να βρίσκονται εκεί, στη στιγμή, απέναντι στον άλλον άνθρωπο, με τα συγκεκριμένα λόγια του σεναρίου. Προσπαθώ να πετύχω την πραγματική παρουσία τους, γιατί αλλιώς το συγκεκριμένο στο μυαλό τους γίνεται πολύ πιο μικρό και προφανές.» [Συνέντευξη στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο, Lifo, Οκτώβριος 2017]
«Δεν σκέφτομαι τους θεατές όταν φτιάχνω μια ταινία, αλλά όχι με την έννοια ότι αδιαφορώ για τους θεατές. Είναι πολύ δύσκολο να φτιάξεις κάτι με σκοπό να αρέσει σε πολλούς ανθρώπους. Πηγαίνω πάντα με αυτό που μου αρέσει εμένα και προσπαθώ να εμπιστευτώ το ένστικτό μου. Και αλλάζω συνεχώς άποψη για το τι είναι σωστό και τι όχι, κατά τη διάρκεια του σεναρίου, του γυρίσματος, του μοντάζ, ακόμη και όταν βλέπω την ταινία ξανά και ξανά, αφού έχει τελειώσει. Νομίζω ότι είναι μια διαδικασία που δεν τελειώνει ποτέ.» [Συνέντευξη στον Μανώλη Κρανάκη, Flix.gr, Οκτώβριος 2017]
«Κάποιες φορές με ενδιαφέρει σε μια σκηνή να εστιάζω σε έναν χαρακτήρα που δεν συμμετέχει στην κεντρική δράση, που δεν έχει κάποια ατάκα. Νομίζω ότι μπορείς να καταλάβεις πολλά για τους ανθρώπους αν τους παρατηρείς την ώρα που παρατηρούν τη δράση γύρω τους.» [Vulture, Νοέμβριος 2018]
«Ποτέ δεν με ενδιαφέρει να πω κάτι με μια ταινία μου. Πιστεύω ότι δεν είναι η δουλειά μου αυτή.» [Vox, Νοέμβριος 2018]
«Ό,τι κι αν εννοείτε με το ότι απολαμβάνω να «παίζω» μαζί σας (fucking with you), όντως απολαμβάνω την άβολη συνθήκη. Νομίζω ότι είναι ένα σημαντικό αίσθημα για τους ανθρώπους, το οποίο ίσως δημιουργεί ένα είδος ανάγκης να ανακαλύψεις πράγματα. Ως μέλος των θεατών και ο ίδιος, μου αρέσει να βρίσκομαι στη θέση του να πρέπει να ανακαλύψω τι πρέπει να αισθανθώ, ή αν αυτό που αισθάνομαι είναι σωστό ή όχι.» [Περιοδικό Interview, Νοέμβριος 2018]
«Στην πρόβα νομίζω ότι κάνω πράγματα που συνηθίζονται περισσότερο στο θέατρο. Μου επιτρέπουν να εμφυσώ στις σκηνές και στους ηθοποιούς την αίσθηση του απρόβλεπτου, το οποίο υπάρχει στην πραγματική ζωή, αλλά χάνεται όταν υπεραναλύεις μια σκηνή ή ένα ρόλο.» [The Guardian, Δεκέμβριος 2018]
«Προκλητικός… Συνήθιζα να είμαι αμυντικός με αυτή την περιγραφή, αλλά εν τέλει συνειδητοποίησα ότι είναι απολύτως σωστή. Είναι αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, να προκαλέσουμε τη σκέψη και μια συζήτηση, να ταρακουνήσουμε τους ανθρώπους ώστε να αρχίσουν να σκέφτονται τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Με ενδιαφέρει να ‘παίζω’ με αυτό που πιστεύουν ότι είναι η νόρμα.» [The Guardian, Δεκέμβριος 2018]
Για το είδος των ταινιών και τη θεματολογία που τον απασχολεί
«Με τον Ευθύμη Φιλίππου δημιουργούμε ταινίες που δεν ανήκουν σε κανένα είδος.» [The Independent, Νοέμβριος 2017]
«Οι ιστορίες που φτιάχνουμε έχουν να κάνουν με το πώς, ως άνθρωποι, αντιμετωπίζουμε καθημερινά καταστάσεις που προκύπτουν, και προφανώς μας ενδιαφέρει να εξετάσουμε καταστάσεις στα άκρα, για να αποκαλύψουμε περισσότερα για την ανθρώπινη φύση, μέσα από όσα υπάρχουν αλλά δεν φαίνονται ή δεν συζητιούνται γιατί είναι ταμπού.» [Συνέντευξη στον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο, Lifo, Οκτώβριος 2017]
«Νομίζω ότι σε γενικές γραμμές μιλάμε απλώς για την ανθρώπινη φύση. Αναγνωρίζεις κάποιες συγκεκριμένες σχέσεις, τις βρίσκεις σε μικρές κοινωνίες όπου μπορείς να εξερευνήσεις διάφορα πράγματα και με αυτά προχωράς. Δεν είναι μια επιλογή μου per se, μια συνειδητή απόφαση να πραγματευτώ αυτά τα στοιχεία. Οι ιστορίες είναι που με γοητεύουν, οι ιδέες ή οι καταστάσεις. Αν με αυτά τα στοιχεία είσαι σε θέση να φτιάξεις μια ταινία, τότε αρχίζεις να σκέφτεσαι άλλα πράγματα που περικυκλώνουν την ιστορία και αναδεικνύονται». [Συνέντευξη στον Γιάννη Ζουμπουλάκη, Ιανουάριος 2019, ΒΗΜΑgazino]
Ο Γιώργος Λάνθιμος με την Έμα Στόουν, στα γυρίσματα της “Ευνοούμενης”
«Από την αρχή με κέρδισε η ιστορία του “The Favourite“, ένα σενάριο που είχε γραφτεί ήδη, πριν μπω εγώ στο παιχνίδι. Αγάπησα αυτές τις τρεις ηρωίδες, οι οποίες έτυχε να είναι κι αληθινά ιστορικά πρόσωπα. […] Το γεγονός ότι θα “πειράζαμε” τρεις αληθινές, πολυσύνθετες γυναίκες με μία άλλη κινηματογραφική ανάγνωση, με ενθουσίασε. Μου άρεσε επίσης το γεγονός ότι ήταν ταινία εποχής – κάτι που δεν έχω ξανακάνει. Η ταινία εποχής δημιουργεί μία απόσταση που σου επιτρέπει να βλέπεις τα πράγματα με μία άλλη ματιά.» [Συνέντευξη Τύπου 75oυ Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, Αύγουστος 2018]
«Δεν μπορώ να προσποιηθώ ότι σκέφτηκα πως χρειαζόμαστε περισσότερες ταινίες που παρουσιάζουν τις γυναίκες με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ήταν περισσότερο κάτι το ενστικτώδες. Με ενδιέφερε αυτό το οποίο δεν βλέπω συχνά.» The Guardian, Δεκέμβριος 2018
«Μαζί με τον Τόνι ΜακΝαμάρα αρχίσαμε να δουλεύουμε το σενάριο για μια περίοδο περίπου 7-8 χρόνων. Το αλλάξαμε ολοκληρωτικά. Κρατήσαμε μόνο τον σκελετό της αρχικής ιστορίας και αρχίσαμε από το μηδέν. ήταν μια αρκετά οργανική διαδικασία. Γιατί θέλαμε πραγματικά να φτιάξουμε μια ταινία εποχής πολύ διαφορετική από αυτές που ξέραμε. Ο τόνος είχε μεγάλη σημασία. Κωμικός αλλά και τραγικός ταυτόχρονα». – Γιάννης Ζουμπουλάκης, Ιανουάριος 2019, ΒΗΜΑgazino
«Φυσικά σήμερα είναι δόκιμο να συγκρίνει κανείς τι συμβαίνει στην ταινία με το #metoo κίνημα. Δεν μπορούμε όμως να πάρουμε τα εύσημα ότι θέλαμε να συμπλεύσουμε με κάτι τέτοιο, καθώς το σενάριο υπάρχει εδώ και 9 χρόνια. Όμως σίγουρα θέλαμε να κάνουμε κάτι θετικό για τις γυναίκες. Η ταινία εστιάζει σε 3 γυναίκες – κάτι σπάνιο στο σινεμά. Τρεις γυναίκες που είναι ολοκληρωμένοι άνθρωποι, ενώ η αντρική ματιά στο σινεμά βλέπει τις γυναίκας ως συζύγους, γκόμενες, αντικείμενα του πόθου. Εμείς πλάσαμε πολυδιάστατες, υπέροχες, εφιαλτικές γυναίκες. Σύνθετες, όπως κάθε άνθρωπος.» Συνέντευξη Τύπου 75oυ Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας
«Φτιάξαμε μια πολύ βρετανική ταινία. Είναι θαυμάσιο που συγκεντρώνει τόσες υποψηφιότητες, επειδή αναγνωρίζονται και οι συνεργάτες μου και για αυτό είμαι πολύ υπερήφανος. Είναι μεγάλη τιμή, χρειάστηκαν 20 χρόνια για αυτή την ταινία, εγώ συνέβαλα τα τελευταία 10». [Πρακτορείο Reuters]
Ο Γιώργος Λάνθιμος στα γυρίσματα της ταινίας “Ο Αστακός”
«Αυτή η εντύπωση, ότι σαν Έλληνες ξέρουμε καλύτερα ή αντιλαμβανόμαστε βαθύτερα την αρχαία τραγωδία, δεν ισχύει. Δεν νομίζω ότι έχουμε την παιδεία που μας επιτρέπει να υποστηρίξουμε κάτι τέτοιο. Όπως κάθε άνθρωπος που ενδιαφέρεται για την τέχνη, το θέατρο, την αφήγηση, συναντάς αυτά τα κείμενα κάποια στιγμή στη ζωή σου και προσπαθείς να τα καταλάβεις. Δεν έχω κάποια προνομιακή σχέση με τις τραγωδίες, επειδή είμαι Έλληνας.» Μανώλης Κρανάκης, Flix.gr, Οκτώβριος 2017
«Μόνο μια χούφτα ανθρώπων κάνει ταινίες στην Ελλάδα, επειδή πραγματικά είναι κάτι που αγαπά, […] ενώ κανείς δεν πληρώνεται. […] Θέλω να κάνω σωστές ταινίες. Εάν ως σκηνοθέτης ήθελα να προοδεύσω, έπρεπε να εγκαταλείψω την πατρίδα μου». Die Welt, Δεκέμβριος 2017
«Αν βρω μια ιστορία που θέλω να πω και είναι στην ελληνική γλώσσα και λαμβάνει χώρο στην Ελλάδα, ευχαρίστως να γυρίσω και να την κάνω. Με κάποιο τρόπο όσο απέχω από την Ελλάδα, τόσο πιο Έλληνας νιώθω. Γυρίζαμε ταινίες στην Ελλάδα βασιζόμενοι αποκλειστικά στους φίλους μας και στην γενναιοδωρία των συνεργατών μας (δούλευαν για ελάχιστα χρήματα ή δωρεάν, μάς δάνειζαν φιλικά τον εξοπλισμό ή το χώρο τους). Οπότε υπάρχει μεγάλη διαφορά, όπως καταλαβαίνετε, στο να βρίσκομαι τώρα στο σετ μίας τέτοιας παραγωγής, μίας ταινίας εποχής, στο Λονδίνο. Αγαπώ τον επαγγελματισμό του εξωτερικού, έχω περισσότερα μέσα να κάνω τις ταινίες μου. Γι’ αυτό είμαι εδώ και θα συνεχίσω να είμαι εδώ. Όμως, καμιά φορά μου λείπει ο αυθορμητισμός, η αμεσότητα και η γενναιοδωρία των ελληνικών παραγωγών.» Συνέντευξη Τύπου 75oυ Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, Αύγουστος 2018
Ariane Labed, Γιώργος Λάνθιμος, Αγγελική Παπούλια, στο κόκκινο χαλί των Όσκαρ με την υποψηφιότητα του “Κυνόδοντα” το 2011
«Δεν διαβάζω πολλές από τις κριτικές για τις ταινίες μου την εποχή που γράφονται. Ίσως πιο μετά, μου αρέσει να ανατρέχω σε μερικές, ίσως τις πιο κακές, για να δω αν μπορώ να πάρω κάτι από αυτές. Γενικά, οι κριτικές είναι ανθρώπινες απόψεις και τις σέβομαι, αλλά ο καθένας μας έρχεται από διαφορετικό σημείο, με τελείως διαφορετικές εμπειρίες και κουλτούρες, οπότε δεν μπορείς να περιμένεις από όλους να αντιδράσουν με τον ίδιο τρόπο.» Μανώλης Κρανάκης, Flix.gr, Οκτώβριος 2017
«Παρουσιάζω το έργο στον κόσμο και μετά ο θεατής μπορεί να το καταναλώσει ή να το ερμηνεύσει ή να το αγαπήσει ή να το μισήσει. Δεν μπορώ να προβώ σε αυτοανάλυση (…) η αμφισημία προετοιμάζει τον θεατή για περισσότερη σκέψη. Ναι, εάν με αναγκάσει κανείς, θα μπορούσα να δώσω μια ερμηνεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχει μεγαλύτερη αξία από εκείνη του θεατή». Die Welt, Δεκέμβριος 2017
Η συνέχεια στο Kodak Theatre!Στην 91η τελετή απονομής των βραβείων OSCAR® την Κυριακή 24/2 η COSMOTE TV θα είναι το μοναδικό ελληνικό κανάλι που για πρώτη φορά θα βρίσκεται στο κόκκινο χαλί της μεγάλης κινηματογραφικής βραδιάς. Ο απεσταλμένος της COSMOTE TV στο Λος Άντζελες, Γιώργος Σατσίδης θα είναι εκεί, για να καταγράψει ζωντανά όλα όσα συμβούν και να συνομιλήσει με τους μεγάλους κινηματογραφικούς αστέρες, κατά την άφιξή τους στο κόκκινο χαλί του Dolby Theater. Η πρώτη σύνδεση θα γίνει στη 01.30 μέσα από το COSMOTE CINEMA 1HD.
Λίγο νωρίτερα, στις 23.00 στο COSMOTE CINEMA 1HD μη χάσετε την ειδική εκπομπή «OSCARS’ NIGHT» με συντονιστή τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο και καλεσμένους ηθοποιούς και ανθρώπους του κινηματογράφου, που θα σχολιάζουν τις υποψηφιότητες και θα κάνουν τις δικές τους προβλέψεις.
