Οι παραστάσεις χορού στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2019

Στην ενότητα του Χορού, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι καινούργιοι επισκέπτες – ο λιβανέζος Ομάρ Ρατζέχ, ο Πορτογάλος Μάρκο Ντα Σίλβα Φερέϊρα, οι Ιταλοί Aterballetto – αλλά και ο εγνωσμένης αξίας Γάλλος Μπορίς Σαρμάζ.

Εκπληξη η συνάντηση των διακεκριμένων Ελλήνων Μανταφούνη, Φωνιαδάκη και Παπαδόπουλου με τους χορευτές της ΚΣΟΤ.

Κώστας Τσιούκας – Ζιζέλ

Ο Κώστας Τσιούκας, εικονοκλάστης δημιουργός, με πολύ ιδιαίτερη προσωπική γραφή, επιχειρεί μια ενδοσκοπική ματιά στο μύθο της Ζιζέλ, μια ιστορία με κεντροευρωπαϊκό μεσαιωνικό άρωμα, δίνοντάς της μια χροιά πιο σύγχρονη, προσωπική, νοτιοευρωπαϊκή. Μένει πιστός στη δομή του έργου, αλλά προτείνει μια νέα κινητική προσέγγιση και μια ατμόσφαιρα όπου βασικά στοιχεία θα είναι ο φωτισμός και ένα corps de ballet που θα αποτελείται από ομάδα εθελοντών χορευτών και ηθοποιών. Με επιρροές από τη γκοθ κουλτούρα, τη νεορομαντική μουσική, τους κλασικoύς ζωγράφους και μια παραληρηματική ποπ αισθητική, ο Τσιούκας φέρνει τη ρομαντική αυτή ιστορία στο σήμερα.

Ανδρονίκη Μαραθάκη – It’s not about if you will love me tomorrow_Μέρος 2

Η Ανδρονίκη Μαραθάκη, μια από τις πιο δυναμικές παρουσίες της νέας γενιάς δημιουργών του χορού, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Αθηνών, με το έργο It’s not about if you will love me tomorrow_Μέρος 2. Πρόκειται για ένα παιχνίδι σε δημόσια θέα. Ένα παιχνίδι που τοποθετεί ερωτήματα για τη σχέση του χορού και της θέασης, για τις εντάσεις και τις ισορροπίες που γεννά αυτή η παράδοξη σχέση.

Πέντε ερμηνευτές μοιράζονται τον χώρο μιας πλατφόρμας, η οποία κινείται και αλλάζει κλίση ανάλογα με την τοποθέτηση και τη μεταφορά του βάρους τους. Οι ερμηνευτές δοκιμάζουν τα όριά τους σε μια νέα τάξη πραγμάτων, αφού, ό,τι πιο βέβαιο, το έδαφος, αποσταθεροποιείται και γίνεται μέρος ενός σύμπαντος που ρέει και αλλάζει χώρο, ρυθμό και κινητικότητα.

Omar Rajeh – Maqamat #minaret

Μπορεί να πεθάνει μια ολόκληρη πόλη, μαζί με την ιστορία, τις αξίες και τον πολιτισμό της; Θα μπορούσε ποτέ να αναβιώσει μια πόλη; Επί μία χιλιετία, ο μιναρές του Μεγάλου Τζαμιού στο Χαλέπι υψωνόταν περήφανος πάνω από τη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας. Σήμερα, στη θέση του μνημείου έχουν απομείνει ερείπια. Η παράσταση #minaret του λιβανέζου Ομάρ Ρατζέχ (Omar Rajeh), από τις πιο δυναμικές παρουσίες του σύγχρονου χορού στη Μέση Ανατολή, αποτελεί πράξη αντίστασης ενάντια στην καταστροφή μιας από τις αρχαιότερες πόλεις στον κόσμο, συνδυάζοντας τον σύγχρονο χορό με τις εικαστικές τέχνες και τη μουσική παράδοση του Χαλεπιού.

Το #minaret μας μεταφέρει στην καρδιά της διαλυμένης πόλης, ανασκάπτοντας την πολιτισμική και καλλιτεχνική κληρονομιά της και φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με την έννοια της καταστροφής σήμερα, καθώς καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από εικόνες ισοπέδωσης ολόκληρων πόλεων, που απειλούν να μας βυθίσουν στην απάθεια. Ο δημιουργός αντλεί από τις μνήμες της καταστροφής της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Βηρυτού, ψάχνοντας το νήμα που συνδέει το Χαλέπι του σήμερα με τις κατεστραμμένες πόλεις του χθες. Από το 2002, ο Ρατζέχ και η ομάδα του, Maqamat, έχουν συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του σύγχρονου χορού στη Μέση Ανατολή, διοργανώνοντας τη διεθνή πλατφόρμα χορού BIPOD, που βρίσκεται πλέον στη 16η χρονιά της.

arisandmartha: Lucy. tutorial for a ritual

Το χορογραφικό δίδυμο arisandmartha (Άρης Παπαδόπουλος, Μάρθα Πασακοπούλου), έχοντας παρουσιάσει το πρώτο του έργο στην πλατφόρμα χορού Aerowaves 2018, υλοποιεί αυτή τη φορά την ιδέα ενός σύγχρονου, επινοημένου τελετουργικού και μας τοποθετεί σ’ έναν κόσμο μεταιχμιακό, όπου τα πάντα αποκτούν σημασία γιατί απλώς βρίσκονται εκεί. Το έργο Lucy. tutorial for a ritual δανείζεται τον τίτλο του από τον αμφιλεγόμενο, διάσημο σκελετό αυστραλοπίθηκου που ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία το 1974.

Πρόκειται, στην ουσία, για μια «τελετουργική απόπειρα» σύνδεσης ετερόκλητων μεταξύ τους στοιχείων, ένα πείραμα για τα ασαφή χρονικά και χωρικά όρια του περάσματος από το ατομικό στο συλλογικό. Παίζοντας με τα στοιχεία της έκστασης αλλά και της συνειδητής παρατήρησης, της φαντασίας αλλά και της αναπόδραστης πραγματικότητας, της λησμονημένης ανάγκης για πίστη και της θεοποίησης του ψέματος, με τον «άνθρωπο-ζώο» και το «ανθρώπινο ζώο», το έργο μάς προτείνει να διευρύνουμε το αντιληπτικό μας πεδίο και να αναθεωρήσουμε τρόπους και τόπους τελετουργικών πρακτικών που διασώζονται μέσα στην καθημερινότητά μας. «Μήπως από το ψεύτικο φτάνουμε σε κάτι αληθινό;» αναρωτιούνται οι δημιουργοί.

Marco da Silva Ferreira: Brother

Γιατί χορεύουμε μαζί; Ο ανερχόμενος πορτογάλος χορογράφος Μάρκο ντα Σίλβα Φερρέιρα (Marco da Silva Ferreira) εξερευνά τις ρίζες του συλλογικού χορού, του «όλοι μαζί σε κίνηση», από τις αρχαίες παραδόσεις μέχρι το street dance, αναζητώντας τα κοινά χαρακτηριστικά που επιβιώνουν από γενιά σε γενιά περνούν και στον σύγχρονο χορό. Το Brother είναι ένας χορός για τον άνθρωπο ως «ζώο κοινωνικό» που νιώθει την επείγουσα ανάγκη να μοιραστεί πράγματα, μια παράσταση που αναβιώνει την αρχέγονη ανθρώπινη κοινότητα στην καρδιά ενός σύγχρονου αστικού τοπίου.

Η ένωση γεννάει ανταγωνισμούς, δεσμούς συναδέλφωσης και την επιθυμία για ηδονή. Συνδυάζοντας το Krump, είδος street dance, με τις αφρικανικές επιρροές, οι επτά χορευτές, με κινήσεις που παραπέμπουν σε τελετουργικό χορό, επιδίδονται σε μια έκρηξη μεταδοτικής ενέργειας, σε ένα συνεχές παιχνίδι μιμήσεων. Συγχωνεύονται σε σύνολο μέσω μιας αλχημικής διεργασίας που συνεχώς κινδυνεύει να ανατραπεί.

Χορευτής και χορογράφος με ανορθόδοξη πορεία, ο Φερρέιρα ξεκίνησε από το street dance, έγινε διάσημος στη χώρα του όταν αναδείχθηκε νικητής στην τηλεοπτική εκπομπή So You Think You Can Dance και συνεργάστηκε κατόπιν με μεγάλα ονόματα, όπως ο Χόφες Σέχτερ. Το Brother (2017), όπως και η προηγούμενη δημιουργία του, Hu(r)mano (2015), καθιέρωσαν τον δημιουργό στη διεθνή σκηνή μετά και την επιλογή τους από το ευρωπαϊκό δίκτυο Aerowaves.

Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης: Splendid Fusions
Ο Γιάννης Μανταφούνης, ο Χρήστος Παπαδόπουλος και ο Αντώνης Φωνιαδάκης συναντούν τους χορευτές της ΚΣΟΤ. Η Κρατική Σχολή Ορχηστικής Τέχνης και το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου ετοιμάζουν μία μοναδική παράσταση, αποτέλεσμα της συνύπαρξης και της μακρόχρονης συνεργασίας και δουλειάς ανάμεσα σε διεθνείς έλληνες χορογράφους και τους νέους χορευτές, σπουδαστές, τελειόφοιτους και απόφοιτους της ΚΣΟΤ. Μία παράσταση που αποτυπώνει τη μοναδική στιγμή, στην πορεία ενός χορευτή, αυτήν ακριβώς πριν από την «εκτίναξή» του στον επαγγελματικό στίβο με όλα τα εφόδια που του έχει δώσει η σπουδή του, μαζί με την ορμή και τη φρεσκάδα αυτής της ηλικίας, ιδανικά συνδυασμένη με την ωριμότητα των χορογράφων που διαπρέπουν στο διεθνή χώρο.

Με προεξάρχοντες τους Γιάννη Μανταφούνη, Χρήστο Παπαδόπουλο και Αντώνη Φωνιαδάκη, τρεις χορογράφους με διαφορετικό ύφος και τεχνοτροπία, υφαίνεται ο καμβάς της παράστασης όπου οι επιλεγμένοι νέοι χορευτές με επαγγελματισμό θα παρουσιάσουν τα έργα: για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο Κόσμος του Αντώνη Φωνιαδάκη, ο οποίος σε αντίστιξη με τους φρενήρεις ρυθμούς της σύγχρονης πόλης, αναζητεί την ομορφιά, τη χαρά και τη δημιουργική δύναμη της ανθρώπινης συνύπαρξης.

Επίσης, ειδικά για την ΚΣΟΤ, το έργο – σπουδή που ο Χρήστος Παπαδόπουλος έχει ετοιμάσει πάνω στη χωρική και χρονική συνύπαρξη του ατόμου μέσα σε ένα σύνολο που διαρκώς συγχωνεύεται στην ελάχιστη δυνατή μορφή του, τη μονάδα, ενώ οι μονάδες συγκροτούν στο εδώ και το τώρα, το όλο, το μαζί.

Κι ακόμη, την τελείως διαφορετική site specific εμπειρία για όλους του Γιάννη Μανταφούνη One, one, one – εκδοχή της οποίας θα παρουσιαστεί και στο Άνοιγμα στην πόλη. Μια περφόρμανς που αποκτά νέα χαρακτηριστικά και νέα δυναμική μέσα από τη ματιά των νέων χορευτών, οι οποίοι «εισβάλλοντας» στον δημόσιο και τον προσωπικό χώρο των θεατών, τους προσφέρουν απρόσμενες εμπειρίες. Το πλήρες πρόγραμμα θα ανακοινωθεί αργότερα.

Η Πειραιώς 260 για μια ακόμα φορά «καταλαμβάνεται» από τον χορό. Μετά την πολύ επιτυχημένη πρώτη απόπειρα στο περσινό Φεστιβάλ, το εγχείρημα συνεχίζεται. Εναλλακτικές μορφές παρουσίασης, συλλογικές δράσεις, χορευτικές εμπειρίες και καλλιτεχνικά πειράματα δημιουργούν έναν χώρο συνάντησης, διαλόγου και συνύπαρξης καλλιτεχνών και κοινού. Επιμέλεια Στεριανή Τσιντζιλώνη

Fondazione Nazionale della Danza / Aterballetto: Wolf – BLISS

Ενεργή από το 1977, η διάσημη ιταλική ομάδα Aterballetto αποτελείται από διεθνώς καταξιωμένους χορευτές και διακρίνεται για το υψηλό επίπεδο των καλλιτεχνικών διευθυντών και ερμηνευτών της. Πολλοί διεθνούς φήμης χορογράφοι έχουν συνεργαστεί με την ομάδα (Mauro Bigonzetti, Andonis Foniadakis, William Forsythe, Johan Inger, Jiří Kylián, Cristina Rizzo, Hofesh Shechter κ.ά.).

Στην παράσταση-δίπτυχο που θα παρουσιάσουν στο Φεστιβάλ Αθηνών 2019 οι χορευτές της ομάδας συνεργάζονται με δύο σημαντικούς χορογράφους: τον Χόφες Σέχτερ στο α΄ μέρος, που δημιουργεί με τον Λύκο (Wolf) ένα σύμπαν ηλεκτρισμένης ενέργειας, και τον Γιόχαν Ίνγκερ στο β΄ μέρος, με την ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ (BLISS), που εμπνέεται από το Κοντσέρτο της Κολωνίας (The Köln Concert) του Κηθ Τζάρετ.

Boris Charmatz – Terrain: infini

Το νέο έργο του κορυφαίου γάλλου χορογράφου, που απολαύσαμε πέρυσι στο Φεστιβάλ Αθηνών με το enfant, κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Αθηνών. Το infini (άπειρο) προσπαθεί να εντοπίσει μια αίσθηση απείρου μέσα στον χώρο. Το «άπειρο» είναι ο τρόπος μας να αγγίξουμε αυτό που βρίσκεται πέρα από εμάς και η σκηνή είναι ο χώρος που επιτρέπει μια τέτοια προσπέλαση. Το σώμα μοιάζει να είναι πεπερασμένo – η ανθρώπινη κίνηση, όμως, είναι πάνω απ’ όλα μια επ’ άπειρον δυνατότητα.

Όπως δηλώνει ο δημιουργός: «Ανέκαθεν σιχαινόμουν να μετράω βήματα στον χορό. Προτιμούσα να αφήνω τη φαντασία μου ελεύθερη, να περιπλανιέται. Στη συγκεκριμένη παράσταση μετράμε, μιλάμε, τραγουδάμε και χορεύουμε, αλλά το κάνουμε με στόχο να περιπλανηθούμε…».

Εδώ και αιώνες, οι χορευτές μετράνε βήματα μέχρι το 4, το 6 ή το 8, και μετά πάλι από την αρχή. Στις σύγχρονες χορογραφίες χρησιμοποιούνται ενίοτε πιο περίπλοκα συστήματα μέτρησης. Τι θα συνέβαινε, ωστόσο, αν οι χορευτές μετρούσαν το διηνεκές; Τι θα συνέβαινε αν μετρούσαν, όχι έχοντας κάποιο στόχο, μέτρο ή ρυθμό κατά νου, αλλά σαν να μετράνε προβατάκια για να αποκοιμηθούν ή μέχρι να ξεψυχήσουν; Τι θα συνέβαινε αν οι αριθμοί σηματοδοτούσαν μια εγκατάλειψη, ένα πέρασμα, μια μεταμόρφωση επ’ άπειρον; Στο έργο αυτό οι ερμηνευτές δεν σταματάνε να μετρούν, ο χρόνος παγώνει: δεν σταματάνε να μετρούν ούτε στο 1989, ούτε στο 2015, ούτε στο 2019…

Anne Teresa De Keersmaeker – Jean-Guihen Queyras / Rosas

Εν τω μέσω της ζωής, βρισκόμαστε / 6 σουίτες για τσέλο του Μπαχ (Mitten wir im Leben / Bach6Cellosuiten)

Η κορυφαία ίσως δημιουργός του σύγχρονου χορού παίρνει τη σκυτάλη από τον Γιο-Γιο Μα και, λίγες ημέρες μετά από το ρεσιτάλ του, παρουσιάζει τη δική της πρόταση πάνω στις 6 σουίτες για τσέλο του Μπαχ. Παλιά γνώριμη του Φεστιβάλ, η Αν Τερέζα Ντε Κεερσμάκερ εμφανίζεται μαζί με άλλους τέσσερις χορευτές της ομάδας της για πρώτη φορά στη σκηνή του Ηρωδείου υπό τους ήχους του αγαπημένου της Μπαχ, σε μια συγκλονιστική παράσταση, που η κριτική χαρακτήρισε «ιδανικό πάντρεμα ανάμεσα στον Μπαχ και τους Rosas» και «υπέρτατη στιγμή χάρης και ομορφιάς». Ο τίτλος του έργου παραπέμπει στη φράση «Mitten wir im Leben sind mit dem Tod umfangen» («Εν τω μέσω της ζωής, βρισκόμαστε μέσα στον θάνατο»), μετάφραση ενός λατινικού ψαλμού από τον Λούθηρο, που έχει χαραχτεί στον τάφο της Πίνα Μπάους.
Η βελγίδα δημιουργός, που ίδρυσε το 1983 την ομάδα Rosas και το 1995 τη φημισμένη σχολή P.A.R.T.S. (Performing Arts Research and Training Studios) στις Βρυξέλλες, ξεχωρίζοντας διεθνώς για το ιδιαίτερο χορογραφικό της στίγμα έχει τιμηθεί με Bessie Award (1987), Grand Prix de la Danse de Montréal (2012), Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας για το σύνολο του έργου της (2014), με τα Διάσημα του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων στη Γαλλία (2008) κ.ά.
Μαζί της στη σκηνή του Ηρωδείου, ο σπουδαίος γάλλος τσελίστας Ζαν-Γκυγέν Κεράς, που φημίζεται για τη μουσική του ευελιξία –«παίζει όπως αναπνέει», λένε γι’ αυτόν οι κριτικοί– και έχει συνεργαστεί από την αρχή της καριέρας του με σημαντικά σχήματα, διατηρώντας σταθερή συνεργασία με τις Freiburger Baroqueorchester και Akademie für Alte Musik Berlin, όπως και με το Carnegie Hall στη Νέα Υόρκη.