Πολιτιστικές Χορηγίες: Τι θα κάνουν τα πολιτικά κόμματα;

Δύο μήνες πριν, όταν με ρεπορτάζ του Monopoli ανακινούσαμε τη συζήτηση για το κεφάλαιο της πολιτιστικής χορηγίας στις παραστατικές τέχνες, καταγράφαμε το επείγον αίτημα συλλήβδην από τους επικεφαλής των πολιτιστικών οργανισμών – εποπτευόμενων από το υπουργείο Πολιτισμού και μη – για την τροποποίηση του νόμου των πολιτιστικών χορηγιών (Ν. 3525/2007).

Σήμερα, η ανταπόκριση του υπουργείου Πολιτισμού θέτει νέες ελπιδοφόρες βάσεις για την αναζωογόνηση του θεσμού με μια σειρά κινήσεων που μας ανακοινώνει.

Καταρχάς, η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά ενημερώνει πως «για τη στρατηγική και ολιστική προσέγγιση του ζητήματος και για την εμπεριστατωμένη ανάληψη μελλοντικής νομοθετικής πρωτοβουλίας, έχει ήδη συγκροτηθεί στο ΥΠΠΟΑ η ομάδα εργασίας που έχει ως έργο τη διατύπωση προτάσεων σχετικά με την αναθεώρηση- τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου των χορηγιών με στόχο την παροχή κινήτρων για την απόδοση πολιτιστικών χορηγιών»∙ σχολιάζοντας τα σενάρια πιθανής επέκτασης του ισχύοντος νόμου για το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Σύμφωνα με αυτόν, στο πλαίσιο πάντα της νομοθετικής κύρωσης της σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ελληνικού Δημοσίου (Ν. 3785/2009, άρθρο 4.5), εξασφαλίζεται πλήρης φοροαπαλλαγή σε κάθε χορηγό του νέου οργανισμού («Οι κάθε είδους δωρεές, επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις, χορηγίες, χρηματικές παροχές ή παροχές σε είδος που δίδονται υπέρ του Οργανισμού από οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, είτε κατά τη σύσταση ή κατά τη λειτουργία του, απαλλάσσονται από κάθε είδους φόρο, τέλος ή τέλος χαρτοσήμου, δικαίωμα ή εισφορά υπέρ του Ε.Δ. ή οποιονδήποτε τρίτων με εξαίρεση τον Φ.Π.Α.»).

Η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά ανακοινώνει στο Monopoli τις προθέσεις την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για την πολιτιστική χορηγία.

Επιπρόσθετα, ανακοινώνει τον άμεσο προγραμματισμό σειράς ενεργειών για την ενδυνάμωση του θεσμού της Πολιτιστικής Χορηγίας: Την οργανωμένη ενημέρωση των πολιτιστικών φορέων σχετικά με το θεσμό ως εργαλείο χρηματοδότησης των δράσεων τους, την πραγματοποίηση ενημερωτικών συναντήσεων σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) στην οποία θα προσκληθούν εκπρόσωποι πολιτιστικών φορέων όλων των Δήμων του Νομού Αττικής, τη δημιουργία διαύλων επικοινωνίας και δικτύων με φορείς, επιμελητήρια, εκπροσώπους εταιρειών, χορηγούς, προκειμένου να ενημερωθούν πιο αναλυτικά και συντονισμένα πάνω στο θεσμό της χορηγίας και την εταιρική κοινωνική ευθύνη.

Αυτές οι συναντήσεις έρχονται σε συνέχεια δύο εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν τους προηγούμενους μήνες: Αφενός στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης με τη συμμετοχή εκπροσώπων των πέντε υπηρεσιών και των έντεκα εποπτευόμενων φορέων που εδρεύουν στη πόλη και θέμα την «Πολιτιστική Χορηγία ως εργαλείο χρηματοδότησης δράσεων του Πολιτισμού». Και αφετέρου την ημερίδα του ΥΠΠΟΑ σε συνεργασία με το Δήμο Λιβαδέων με θέμα «Δημιουργική Ευρώπη και άλλα ευρωπαϊκά Προγράμματα» που εστίασε στην περιφερειακή διάσταση του πολιτισμού και στα βασικά σημεία του χορηγικού θεσμού.

Κι αν όλα τα παραπάνω ακούγονται αισιόδοξα μεν αλλά εμπίπτουν στο πλαίσιο του μελλοντικού σχεδιασμού – που απομένει να δούμε την υλοποίηση και την αποτελεσματικότητα τους – από το ΥΠΠΟΑ επισημαίνουν τις εφαρμοσμένες ενέργειες βάσει του στρατηγικού πλάνου για την προβολή του θεσμού της Πολιτιστικής Χορηγίας. Στην κορυφή αυτού βρίσκεται, βεβαίως, η επαναδραστηριοποίηση της Ειδικής Εκτιμητικής Επιτροπής για αποτίμηση χορηγιών σε είδος και η διαδικασία επανασύστασης του Συμβουλίου Χορηγιών – το οποίο είχε δημιουργηθεί επί υπουργίας Μιχάλη Λιάπη το 2007, παράλληλα με την ψήφιση του νόμου περί χορηγιών.

Ξανά σε λειτουργία πρόκεται να τεθεί το Συμβούλιο Χορηγιών.

Την ίδια ώρα, εν όψει της φιλοξενίας του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης το 2021 από το Δήμο Ελευσίνας, έχει κατατεθεί και ψηφιστεί η νομοθετική ρύθμιση «που επιτρέπει στα νομικά πρόσωπα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης – τα οποία συνιστώνται για το θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης – να αποτελούν αποδέκτη Πολιτιστικής Χορηγίας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ν.3525/2007».
Στο πλαίσιο του σχεδιασμού, το ΥΠΠΟΑ προχωράει τη σύνταξη ενός καταλόγου συμβάσεων χορηγιών για το 2018 για τις οποίες εκδόθηκαν υπουργικές αποφάσεις πράξεις-χαρακτηρισμού τους ως πολιτιστικών, σε εφαρμογή των αναγραφόμενων στο άρθρο 3ι.του ν.3525/2007 – με σκοπό αυτός ν’ αναρτηθεί στο διαδικτυακό κόμβο του ΥΠΠΟΑ μόλις ολοκληρωθεί.

Η διενέργεια εκλογών στους επόμενους μήνες βάζει ωστόσο συνομιλητές και την αντιπολίτευση, τη θέση της οποίας αναφορικά με το ζήτημα της Πολιτιστικής Χορηγίας αναζητήσαμε μέσω των υπευθύνων τομεαρχών Πολιτισμού. Τόσο η Ολγα Κεφαλογιάννη της Νέας Δημοκρατίας όσο και η Δώρα Θωμοπούλου του ΚΙΝΑΛ ανεβάζουν ψηλά στην ατζέντα τους το θέμα της πολιτιστικής χορηγίας και επισημαίνουν την αναγκαιότητα της επικαιροποίησης του νομοθετικού πλαισίου.

«Ο θεσμός της χορηγίας πρέπει να μπει σε άλλες βάσεις στην Ελλάδα. Πρέπει, κάτω από το φως των πραγματικών στοιχείων, να αποτελέσει στρατηγικό άξονα μιας νέας εθνικής πολιτικής για τον Πολιτισμό» δηλώνει στο Monopoli, η Ολγα Κεφαλογιάννη.

Η βουλευτής της Α’ Αθήνας και Τομεάρχης Πολιτισμού και Αθλητισμού της ΝΔ ‘Ολγα Κεφαλογιάννη σημειώνει: «Ο θεσμός της χορηγίας, στενά συνδεδεμένος με τον τομέα του Πολιτισμού, συρρικνώνεται σε παγκόσμια κλίμακα. Χώρες με παράδοση αιώνων στη χορηγία, όπως η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ, πλέον καταγράφουν χαμηλή κινητικότητα. Στην Ευρώπη η κοινωνία των πολιτών έχει αναλάβει ενεργό δράση για να υποστηρίξει τον πολιτισμό και τις Τέχνες. Δράσεις όπως το crowd funding, o εθελοντισμός και πολλές συμμετοχικές πρωτοβουλίες, φιλοδοξούν να πληρώσουν το κενό.
Η περίπτωση της Ελλάδας είναι διαφορετική. Την περίοδο της οικονομικής ευημερίας, το Κράτος, πολλές διακεκριμένες ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά και μεμονωμένοι χορηγοί, υποστήριξαν με γενναιοδωρία τον Πολιτισμό και τις Τέχνες. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενώ η καλλιτεχνική δημιουργία στην Ελλάδα, είναι ιδιαιτέρως παραγωγική, το Κράτος δεν μπορεί να λειτουργήσει ως χορηγός γιατί δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους. Μοιραία, η κρίση περιορίζει και την χορηγική δράση των ιδιωτικών επιχειρήσεων στον Πολιτισμό.
Ο θεσμός της χορηγίας πρέπει να μπει σε άλλες βάσεις στην Ελλάδα. Πρέπει, κάτω από το φως των πραγματικών στοιχείων, να αποτελέσει στρατηγικό άξονα μιας νέας εθνικής πολιτικής για τον Πολιτισμό.
Η τροποποίηση του νομικού πλαισίου για τις χορηγίες είναι μία πρώτη και καθοριστική κίνηση.
Πρέπει να είναι ισορροπημένη προς όφελος του Πολιτισμού και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζει με σεβασμό τους χορηγούς. Με στόχευση στην αποκατάσταση της σχέσης χορηγών – πολιτισμού και στην διαμόρφωση ευνοϊκού κλίματος για τις χορηγίες. Με ευέλικτες διαδικασίες και ελκυστικά κίνητρα για τους χορηγούς. Με διαφάνεια, νομιμότητα και λογοδοσία από τους αποδέκτες των χορηγιών. Εξυπακούεται ότι οι ρυθμίσεις που θα προκύψουν θα αντιμετωπίζουν όλες τις Τέχνες ισότιμα.
Για τη Νέα Δημοκρατία, ο Πολιτισμός και ό,τι εκπροσωπεί, είναι το στοιχείο εκείνο που θα προσδώσει στους Έλληνες μια νέα αυτοπεποίθηση. Πρόθεσή μας είναι να αναδείξουμε με κάθε δυνατό τρόπο την οικουμενική αξία του πολιτιστικού μας αποθέματος και τη δυναμική του σύγχρονου Ελληνικού Πολιτισμού. Για να επιτύχουμε τους στόχους αυτούς, είναι απαραίτητη η πολιτική βούληση, ένα διαυγές και σύγχρονο νομικό πλαίσιο, οι συνέργειες και η διασφάλιση των απαραίτητων πόρων».

«Η ενίσχυση των χορηγιών πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω της θεσμοθέτησης κινήτρων τόσο οικονομικών όσο και κοινωνικής προβολής» εισηγείται εκ μέρους του ΚΙΝΑΛ η Δώρα Θωμοπούλου.

Σε παρόμοια γραμμή, εκπροσωπώντας το ΚΙΝΑΛ, η θεατρολόγος, αναπληρώτρια Γραμματέας του Δικτύου Πολιτιστικών Φορέων και Πρωτοβουλιών του Κινήματος Αλλαγής και υποψήφια βουλευτής Νομού Καρδίτσας, Δώρα Θωμοπούλου τονίζει ότι «το Κίνημα Αλλαγής δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εγχώρια πολιτιστική παραγωγή η οποία έχει πληγεί στα χρόνια της κρίσης λόγω της μείωσης των χορηγικών κεφαλαίων. Η εξίσωση του συντελεστή του ΦΠΑ σε όλες τις παραστατικές τέχνες, θεατρικές και μουσικές, στο 6%, σίγουρα αποτελεί ένα θετικό μέτρο που θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή δημιουργώντας δημοσιονομικό όφελος τόσο για τα ασφαλιστικά ταμεία, όσο και φορολογικά έσοδα.

Θέση του ΚΙΝΑΛ είναι η ανάπτυξη συμπράξεων του Δημοσίου με τον Ιδιωτικό Τομέα άρα και η ενδυνάμωση της Χορηγικής Πολιτικής. Η ενίσχυση των χορηγιών πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω της θεσμοθέτησης κινήτρων τόσο οικονομικών όσο και κοινωνικής προβολής. Η καλλιέργεια της χορηγικής κουλτούρας καλό είναι να αποτελεί βασικό στόχο όλων των φορέων που συμμετέχουν στην πολιτιστική παραγωγή: Δημιουργών, Κράτους (Υπουργεία Πολιτισμού, Οικονομικών, Τουρισμού, Παιδείας και Περιβάλλοντος) αλλά και ΜΜΕ. Αν το σύνολο της Ελληνικής Κοινωνίας εκπαιδευτεί κατάλληλα, μπορεί ο Πολιτισμός να παίξει έναν κυρίαρχο αναπτυξιακό ρόλο. Οι χορηγίες αυξάνουν το οικονομικό (φοροαπαλλαγές), κοινωνικό και συμβολικό κεφάλαιο των χορηγών γι αυτό μέσω της χορηγικής καλλιέργειας πρέπει να διευρυνθεί η βάση των χορηγικών εταιρειών αλλά και των επιχορηγούμενων φορέων πολιτιστικής παραγωγής δημόσιου ή/και ιδιωτικού καθεστώτος. Το ειδικό καθεστώς που ισχύει για το ΚΠΙΣΝ καλό είναι να διευρυνθεί υπό προϋποθέσεις και αυστηρό έλεγχο και για άλλους Πολιτιστικούς Κρατικούς Φορείς».