Πάσχα σε 10 ελληνικά νησιά

Οι περιφορές των επιταφίων της Μεγάλης Παρασκευής στην Κέρκυρα έχουν διαφορετικό χρώμα και ακολουθούν κάποιου είδους ιεροτελεστία που κάνουν το γεγονός πιο εντυπωσιακό, οι πομπές των επιταφίων βγαίνουν με καθορισμένη σειρά από κάθε Ναό και διασταυρώνονται όλες στο κέντρο της Πόλης.  Την Κυριακή του Πάσχα σε κάθε Εκκλησία γίνεται περιφορά της Ανάστασης και οι φιλαρμονικές φυσικά έχουν την τιμητική τους. Πολλοί είναι εκείνοι που επισκέπτονται την Κέρκυρα το Πάσχα για το έθιμο των Μπότηδων. Με το σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 12μμ, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό – τους μπότηδες – από τα μπαλκόνια τους. Οι μπότηδες είναι τα πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες – το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας.

Το Πάσχα στη Σίφνο είναι μία γιορτή που οι κάτοικοι του νησιού μοιράζονται απλόχερα με τους επισκέπτες. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, η περιφορά του Επιταφίου γίνεται σε πραγματικά κατανυκτική ατμόσφαιρα με τους πιστούς να ακολουθούν την πομπή στα σοκάκια των οικισμών ψάλλοντας. Ενώ το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ξεκινάνε οι προετοιμασίες για το Πασχαλινό φαγητό, το μαστέλο, που θα φαγωθεί το ίδιο βράδυ. Στη Σίφνο, το γιορτινό τραπέζι του Πάσχα γίνεται μετά το τέλος της αναστάσιμης λειτουργίας, το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου.  Επίσης την Κυριακή του Πάσχα. αξίζει να παρακολουθήσετε την “Ακολουθία της Αγάπης“, που γίνεται στο Μοναστήρι της Βρύσης στις 11 το πρωί με ιδιαίτερη λαμπρότητα και τη συμμετοχή σύσσωμου του ιερού κλήρου της Σίφνου.

Φέτος που το Πάσχα πέφτει σχεδόν Μάη μήνα είναι η ιδανική εποχή να επισκεφτεί κανείς την Πάτμο, τον καλύτερο προορισμό για τους θρησκευτικούς εορτασμούς του Πάσχα, ένα νησί με μεγάλη και ιδιαίτερη θρησκευτική παράδοση. Η περιφορά των επιταφίων και το ράντισμα των νοικοκυρών με το ντόπιο ανθόνερο αποτελεί μία μοναδική εμπειρία που προσφέρει η Πάτμος στους επισκέπτες της την Μεγάλη Παρασκευή, ενώ μετά την πρώτη Ανάσταση, και συγκεκριμένα την Κυριακή του Πάσχα στον Εσπερινό της Αγάπης στην Ιερά Μονή γίνεται η δεύτερη ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες, ενώ από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα όλο το νησί εορτάζει την Ανάσταση μαζί με τους επισκέπτες της Πάτμου στην πλατεία της Σκάλας όπου ο Δήμος και οι πολιτιστικοί Σύλλογοι του νησιού προσφέρουν ένα πλούσιο τραπέζι με πασχαλιάτικα εδέσματα.

Την Κυριακή του Πάσχα η Εικόνα της Παναγίας στην Φολέγανδρο ξεκινάει την διαδρομή της από τον ναό της Παναγίας προς την Χώρα. Στην πλατεία της Πούντας την υποδέχεται ο κόσμος και την συνοδεύει σε όλους τους δρόμους και τα σπίτια του χωριού. Ντόπιοι και επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να κεραστούν και να γευτούν τοπικά πασχαλινά εδέσματα και ποτά, σε όλα τα σπίτια που υποδέχονται την Εικόνα. Με την δύση του ηλίου η Εικόνα παραδίδεται στους κατοίκους από την Άνω Μεριά και μεταφέρεται με τα πόδια έως την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, όπου και διανυκτερεύει μετά την τέλεση του εσπερινού.

Τη Μεγάλη Παρασκευή, ο Επιτάφιος κατεβαίνει τα πέτρινα καλντερίμια στα σοκάκια της παλιάς πόλης της Σκιάθου στη 1 μετά τα μεσάνυχτα, ενώ ένας ντελάλης, που ονομάζεται προεξάρχων, ψάλλει και απαγγέλει τους θρηνητικούς ψαλμούς ως προπομπός του Επιταφίου που ακολουθεί. Η περιφορά των Επιταφίων διαρκεί μέχρι τα ξημερώματα και η επιστροφή στις εκκλησίες γίνεται γύρω στις 5:30 το πρωί. Tο πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, οι πιστοί θα πάνε στην εκκλησία για τη λειτουργία της πρώτης Ανάστασης, ενώ την Κυριακή του Πάσχα σε όλο το νησί κυριαρχεί το γλέντι με το ψήσιμο του οβελία και συμμετέχουν ντόπιοι και επισκέπτες.

Το Πάσχα στη Σύρο αποτελεί μια μοναδική εμπειρία, που αξίζει να τη βιώσετε. Ξεχωριστή εμπειρία είναι και η περιφορά του επιταφίου στην Άνω Σύρο, η οποία γίνεται από δύο καθολικές ενορίες: του Καθεδρικού ναού του Αγίου Γεωργίου (Σαν Τζώρτζη) και του Αγίου Σεβαστιανού. Το βράδυ της Ανάστασης το νησί φωτίζεται από τα αμέτρητα βεγγαλικά και πυροτεχνήματα, με αποκορύφωμα αυτά του ομώνυμου λόφου της Αναστάσεως  και του λόφου της Άνω Σύρου, τα οποία ξεχωρίζουν από κάθε γωνιά του νησιού, σε ένα θέαμα πραγματικά εντυπωσιακό. Την Κυριακή του Πάσχα στις γειτονιές της Ερμούπολης και στα όμορφα χωριά της Σύρου, οι μυρωδιές από το αρνάκι είναι εξαιρετικές.

Όπως και στα υπόλοιπα νησιά έτσι και στην Τήνο γίνεται η περιφορά των επιτάφιων την Μεγάλη Παρασκευή και η Ανάσταση το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Ωστόσο είναι σημαντικό να αναφέρουμε το πανηγύρι της Παναγιάς της Λακκωτιανής όπου γίνεται κάθε χρόνο την Κυριακή του Θωμά στο χωριό των Υστερνίων. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο έθιμο που αναβιώνει κάθε χρόνο μία εβδομάδα μετά το Πάσχα. Το έθιμο είναι γνωστό και ως “Ροδαριά” καθώς μετά το τέλος της λειτουργίας που λαμβάνει χώρα στο ομώνυμο εξωκλήσι οι άνθρωποι συνηθίζουν ν’ ανταλλάσσουν μεταξύ τους ένα μικρό μπουκέτο ανθέων που καλείται ροδαριά.

Ένα από τα πιο ξακουστά έθιμα του νησιού είναι το έθιμο της βούρνας, το οποίο εναρμονίζεται πλήρως με το κατανυκτικό κλίμα των ημερών που χαρακτηρίζει τη Ρόδο όλες αυτές τις ημέρες. Στο νησί των Ιπποτών, το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης οι κάτοικοι ανάβουν τον “καλαφουνό”, μια μεγάλη φωτιά που συμβολίζει το κάψιμο του Ιούδα και η οποία πρέπει να παραμείνει αναμμένη έως την Κυριακή του Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο οι νεότεροι άνδρες του χωριού μαζεύουν ξύλα από το δάσος και ανάβουν φωτιά έξω από την εκκλησία. Σε αυτήν μικροί και μεγάλοι πετάνε το Μάρτη που φορούν στα χέρια τους από την 1η Μαρτίου και κάνουν από μια ευχή.

Οι επισκέπτες του νησιού καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα, μπορούν να βιώσουν αλλά και να συμμετέχουν σε πολλά και διαφορετικά θρησκευτικά έθιμα. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής πραγματοποιείται, με μεγάλη θρησκευτική κατάνυξη αλλά και λαμπρότητα στο κατάμεστο και γραφικό λιμάνι της Ύδρας η περιφορά των επιτάφιων. Το βράδυ της Ανάστασης τα βαρελότα, οι κροτίδες και οι φωτοβολίδες φωτίζουν την νύχτα και με την παρουσία πολλών εκατοντάδων κόσμου, ντόπιων και επισκεπτών του νησιού πραγματοποιείται το κάψιμο του Ιούδα στην Ύδρα.

Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί και μετά τις «Μεγάλες Ώρες», παιδιά κάθε ηλικίας βγαίνουν στους δρόμους των χωριών και από τις αυλές των σπιτιών μαζεύουν λουλούδια και τα πηγαίνουν στις εκκλησίες για το στολισμό των Επιτάφιων. Το βράδυ της ίδιας μέρας πραγματοποιείται η περιφορά του Επιτάφιου.  Τα πυροτεχνήματα παρέμεναν ένα βασικό στοιχείο των ημερών, όχι με κροτίδες και φωτοβολίδες αλλά με αυτοσχέδια μπλακατζίκια ενώ για την δημιουργία δυνατού κρότου χρησιμοποιούσαν παλαιοτέρα και μεγάλα σιδερένια κλειδιά μέσα στα οποία τοποθετούσαν κεφαλές από σπίρτα και στη συνέχεια έβαζαν ένα μεγάλο καρφί μέσα στο κλειδί και τα έδεναν με μια χοντρή κλωστή και στη συνέχεια το χτυπούσαν σε τοίχους προκειμένου να κάμει δυνατό θόρυβο.