Εναλλακτική Σκηνή: Πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα αξιώσεων για τη νέα σεζόν

Παρουσιάζοντας το πρόγραμμά της για την καλλιτεχνική περίοδο 2019/2020, η «δεύτερη» σκηνή της ΕΛΣ αποδεικνύει πως μόνο δεύτερη δεν είναι. Έχοντας εξαρχής συλληφθεί ως ένας κόμβος πειραματισμού και καινοτομίας στον χώρο του μουσικού θεάτρου γενικότερα, κατόρθωσε, μέσα στα σχεδόν δυόμισι χρόνια παρουσίας της μέχρι σήμερα, χάρις στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Αλέξανδρου Ευκλείδη, αλλά και τη διαρκή υποστήριξη του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργου Κουμεντάκη, να αλλάξει σε σημαντικό βαθμό το τοπίο του μουσικού θεάτρου στη χώρα μας.

Με το ιδιαίτερα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα της νέας καλλιτεχνικής περιόδου, που χαρακτηρίζεται από αναθέσεις νέων έργων, πρώτες πανελλήνιες παρουσιάσεις, συμπράξεις με φορείς μουσικού θεάτρου του εξωτερικού, παραφράσεις κλασικών έργων, μιούζικαλ, φεστιβάλ κ.ά., ολοκληρώνεται ο πρώτος τριετής κύκλος λειτουργίας της Εναλλακτικής Σκηνής. Με την ευκαιρία αυτή, είχαμε μια σύντομη συνομιλία με τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Αλέξανδρο Ευκλείδη, σχετικά με το πρόγραμμα, αλλά και μια πρώτη αποτίμηση της έως τώρα πορείας της Εναλλακτικής Σκηνής.

Δεν κάνουμε κάτι διαφορετικό από τις άλλες χρονιές, εμβαθύνουμε στους άξονες που είχαμε θέσει εξαρχής: στο τρίπτυχο εκπαίδευση, κοινωνική ανταποδοτικότητα και σύγχρονη δημιουργία. Στις παραγωγές εμβαθύνουμε στους άξονες της όπερας σύγχρονου ρεπερτορίου, όπως η όπερα-σκάνδαλο Powder her face του Τόμας Άντες, στις αναθέσεις έργων για την Εναλλακτική Σκηνή, από τις οποίες ξεχωρίζουν οι νέες όπερες του Γιώργου Κουρουπού και του Χαράλαμπου Γωγιού, στην όπερα σε παράφραση, που είχαμε ξεκινήσει με το Λυκόφως των χρεών και φέτος συνεχίζουμε με έναν queer Ορφέα από το ντουέτο ΦΥΤΑ, στα φεστιβάλ, στις διεθνείς και εγχώριες συμπαραγωγές, καθώς και σε δύο παραγωγές μιούζικαλ, το Ωραία μου κυρία, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην πλήρη του μορφή, και το Into the woods του Σόντχαϊμ.

Από την αρχή ο στόχος μας ήταν να κάνουμε κάτι που θα έχει συνέχεια, ώστε να διαμορφώσουμε ένα πεδίο συζήτησης και δοκιμής πάνω στο μουσικό θέατρο. Κοιτώντας προς τα πίσω, μπορώ να πω ότι κάτι κάναμε. Έχουμε ένα εντυπωσιακό όγκο παραγωγών, ορισμένες εκ των οποίων ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Γράφτηκαν νέα έργα, τόσα όσα δεν είχαν γραφτεί τα τελευταία πολλά χρόνια, αναβιώνοντας το θεσμό της ανάθεσης στο χώρο του μουσικού θεάτρου. Δώσαμε τη δυνατότητα στους δημιουργούς να κάνουν έργα που αφορούν το εδώ και το τώρα.

Υπάρχει μια ξεκάθαρη διάκριση στην ανθρωπογεωγραφία της Εναλλακτικής σε σχέση με την Κεντρική Σκηνή. Εμπειρικά, μπορώ να πω ότι καθιερώθηκε ως χώρος που υπερβαίνει τα στεγανά του λυρικού θεάτρου. Σημαντικό μέρος του κοινού μας ανήκει σε αυτό που θα λέγαμε «κοινό του θεάτρου», που ενδιαφέρεται για τα καλλιτεχνικά πρότζεκτ όχι ως είδος αλλά ως εγχείρημα. Το κοινό της Λυρικής έχει λοιπόν διευρυνθεί, ποιοτικά αλλά και ποσοτικά: στα δυόμισι χρόνια λειτουργίας μας έχουμε προσελκύσει 100.000 θεατές, έχοντας κάνει περίπου 350 παραστάσεις. Με δεδομένα τα στερεότυπα μέσα από τα οποία διαμεσολαβείται η πρόσληψη του μουσικού θεάτρου από την κοινωνία, νομίζω πως είμαστε σε πολύ καλό δρόμο.

Χριστίνα Ασημακοπούλου, Γιάννος Περλέγκας, Βάσια Ζαχαροπούλου, “Ωραία μου κυρία”, Φωτο Α. Σιμόπουλος

Τρεις νέες όπερες από σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς θα παρουσιαστούν την περίοδο 2019/2020 στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ. Πρόκειται για τα έργα Λεπορέλλα ή Πίσω απ’ τον τοίχο του Γιώργου Κουρουπού, σε λιμπρέτο Ιουλίτας Ηλιοπούλου, O θάνατος του Άντονυ του Χαράλαμπου Γωγιού, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά και η βραβευμένη όπερα Χοντορκόφσκι του Περικλή Λιακάκη.

Η κεντρική παραγωγή μιούζικαλ φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνή την Ωραία μου κυρία, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την ολοκληρωμένη μουσική μορφή του σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα και μουσική διεύθυνση Στάθη Σούλη. Τον Φεβρουάριο, ακολουθεί ένα ακόμη αριστουργηματικό μιούζικαλ, το Into the woods του κορυφαίου Στήβεν Σόντχαϊμ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μπογδάνου και με τη Νάντια Κοντογεώργη στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σε πανελλήνια πρώτη θα παρουσιαστεί η όπερα-σκάνδαλο Powder her face (1995) του τρομερού παιδιού της βρετανικής μουσικής Τόμας Άντες, σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου και σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη.

Μαζί με Το αηδόνι το αυτοκράτορα της Λένας Πλάτωνος, που συνεχίζει το ταξίδι του στην Κεντρική Σκηνή της ΕΛΣ, δύο νέες παραγωγές απευθύνονται σε παιδιά και νέους: Η παράσταση Τέσσερις εποχές, βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Αντόνιο Βιβάλντι, από το περίφημο Patari project, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση της Σοφίας Πάσχου και η νέα όπερα Το ερωτευμένο σύννεφο της Σοφίας Καμαγιάννη, βασισμένη το ομώνυμο παραμύθι του Ναζίμ Χικμέτ, με τη συμμετοχή της χορωδίας Rosarte σε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Κωνσταντίνος Βήτα, Νίκος Πατρελάκης: “Ο κόσμος είναι ένας”, Φωτο Α. Σιμόπουλος

Οι συμπαραγωγές ενισχύονται με τις παραστάσεις Europeana της Ραφίκας Σαουίς, σε συμπαραγωγή με τα Βραβεία Ίψεν, Αμίλητη της Δήμητρας Τρυπάνη, σε συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Παξών, Ο θάνατος του Άντονυ του Χαράλαμπου Γωγιού, συμπαραγωγή με την ομάδα μουσικού θέατρου Οι όπερες των ζητιάνων.

Τρεις σημαντικές συμπράξεις και συμπαραγωγές ενισχύουν την εξωστρέφεια της Εναλλακτικής Σκηνής. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα παρουσιαστεί η όπερα Χοντορκόφσκι του Περικλή Λιακάκη, σε συνεργασία με το Sirene Operntheatern της Βιέννης. Η θεατρική διασκευή της αριστουργηματικής ταινίας Europa του Λαρς φον Τρίερ έρχεται στην Εναλλακτική Σκηνή, σε συμπαραγωγή με το Ελληνογερμανικό θέατρο της Κολωνίας και σκηνοθεσία του ιδρυτή του θεάτρου Κώστα Παπακωστόπουλου. Σε διεθνή συμπαραγωγή με το διακεκριμένο σύνολο σύγχρονης μουσικής Ictus από το Βέλγιο, ο Χρήστος Πασσαλής και η Αγγελική Παπούλια μαζί με μια διεθνή ομάδα καλλιτεχνιών παρουσιάζουν το νέο έργο ΗΠΑΡ του Ευθύμη Φιλίππου.
Ο άξονας όπερες σε παράφραση φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνή μια ριζοσπαστική εκδοχή του Ορφέα του Κλαούντιο Μοντεβέρντι από το εννοιολογικό ντουέτο ΦΥΤΑ και μια εκδοχή του έργου Europeras 1 & 2 του πρωτοπόρου συνθέτη Τζων Κέιτζ, σε σκηνοθεσία Ζωής Χατζηαντωνίου, στο πλαίσιο της επετείου των 80 χρόνων λειτουργίας της ΕΛΣ.

Ο Κωνσταντίνος Βήτα, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής ηλεκτρονικής μουσικής, παρουσιάζει το νέο του έργο Ο κόσμος είναι ένας, πάνω σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, ως μια ζωντανή εγκατάσταση με βίντεο του Νίκου Πατρελάκη. Ο Κύκλος Μάνος Χατζιδάκις συνεχίζεται με δύο προγράμματα για φωνή και πιάνο με σολίστ τους Διονύση Σούρμπη, Δήμητρα Σελεμίδου και Πάρι Κιμιωνή. Η μουσική του Ιάννη Ξενάκη επιστρέφει στην Εναλλακτική Σκηνή σε ένα αφιέρωμα με ερμηνευτές τους Αλέξανδρο Γιοβάνο και Ερμή Θεοδωράκη.

Το Μπαλέτο της ΕΛΣ στην πρώτη του παραγωγή για την Εναλλακτική Σκηνή παρουσιάζει το Human behaviour, ένα τρίπτυχο σύγχρονου χορού σε χορογραφίες των Γιάννη Μανταφούνη, Ερμίρα Γκόρο και Γκεντιάν Ντόντα και μουσική Γιώργου Κουμεντάκη και Δήμητρας Τρυπάνη.
Ακόμη, το Φεστιβάλ Πιάνου 2019, υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια του Χαράλαμπου Αγγελόπουλου, επιστρέφει με θέμα Ρομαντισμός και οι Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής για τέταρτη χρονιά με θέμα Θρήνος.

Τέλος, το πρόγραμμα Co-OPERAtive των Εκπαιδευτικών και Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ, το οποίο τιμήθηκε με το Εκπαιδευτικό Βραβείο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Fedora 2019, θα ολοκληρωθεί με την τελική παρουσίαση μιας μοναδικής παράστασης στην Εναλλακτική Σκηνή, στην οποία πρωταγωνιστούν μια μεικτή ομάδα 60 νέων αθηναίων και ασυνόδευτων ανηλίκων αιτούντων άσυλο, ηλικίας 15-17 ετών, από όλη την Αττική, σε σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση.