Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια, του Στρατή Μυριβήλη στο Θέατρο Βέμπο
Το αριστούργημα του Στρατή Μυριβήλη «Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια» ανεβαίνει για πρώτη φορά στην θεατρική σκηνή, στο Θέατρο Βέμπο, από τις 30 Οκτωβρίου 2019.
Τη διασκευή αλλά και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Πέτρος Ζούλιας, τη μουσική η Ευανθία Ρεμπούτσικα, ενώ τη δασκάλα Σαπφώ Βρανά υποδύεται η Λένα Παπαληγούρα.
«Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια» δημοσιεύτηκε σε μέρη στην εφημερίδα «Καθημερινή» την περίοδο 1931-1932 και κυκλοφόρησε ως αυτόνομο ολοκληρωμένο βιβλίο το 1933.
Στο επίκεντρο του συγγραφέα είναι μια απαγορευμένη ερωτική σχέση, με φόντο την κλειστή επαρχιακή ζωή στη Μυτιλήνη του Μεσοπολέμου. Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός, Λεωνής Δρίβας (Κωνσταντίνος Ασπιώτης), μετά την εθνική τραγωδία της Μικρασιατικής εκστρατείας, φτάνει στην πατρίδα του και συναντά τη νεαρή χήρα του αδελφικού του φίλου, Σαπφώ Βρανά (Λένα Παπαληγούρα). Μεταξύ των δύο πολύ ιδιαίτερων χαρακτήρων δημιουργείται ένα δυνατό πάθος, που έχει σαν εμπόδιο από τη μια την ενοχή απέναντι στον αδικοχαμένο νεκρό και από την άλλη τα ήθη της συντηρητικής κοινωνίας του νησιού.
Ο συγγραφέας ωθεί τους ήρωες του σε μια ακροβασία αισθημάτων, με βασικό μοχλό τη διαχρονική αντιπαράθεση της ανθρώπινης ύπαρξης ανάμεσα στο «θέλω» και το «πρέπει». Ο Μυριβήλης, βαθύς γνώστης της ψυχολογίας, στήνει ένα ερωτικό θρίλερ, όπου ο απόντας σύζυγος είναι παρών και το μεταφυσικό στοιχείο εναλλάσσεται με το ρεαλιστικό, σε αυτή τη μοιραία συνάντηση.
Διαποτισμένο με τις πικρές μνήμες των χαρακωμάτων και της εθνικής χρεοκοπίας της Μεγάλης Ιδέας, το μυθιστόρημα αναζητά λύση και διέξοδο για τους νέους ανθρώπους του μεσοπολέμου, που ατενίζουν το μέλλον το δικό τους και της πατρίδας τους με αβεβαιότητα και αγωνία.
Με τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων να στήνονται, σε μια Ελλάδα βαθιάς οικονομικής και ιδεολογικής κρίσης, με πολυάριθμους άστεγους και άνεργους νέους, που πρέπει να εγκαταλείψουν τον τόπο τους για να επιβιώσουν, με έντονη τη διαφθορά της εξουσίας των κυβερνήσεων, αναρωτιέται συχνά ο αναγνώστης-θεατής, πόσο μακρινή είναι αυτή η εποχή και πόσα από τα καυτά κοινωνικά της θέματα έχουν ξεπεραστεί σήμερα;
Η σύγχρονη ανάγνωση του Μυριβήλη φέρνει στην επιφάνεια την παγκόσμια και διαχρονική του δύναμη. Γιατί ο σπουδαίος ΄Έλληνας συγγραφέας, απαλλαγμένος από την τυπική ηθογραφία, ξέρει να φωτίζει παντού και πάντα τον άνθρωπο με τα αιώνια μεγάλα του θέματα. Ξέρει να τον φέρνει από μια ιστορική εποχή του χθες και να τον παραδίδει ολοζώντανο και αληθινό στην εποχή του σήμερα και του αύριο.
Η σκηνοθεσία και η θεατρική μεταφορά δίνει έμφαση σε αυτό το «παντοτινό». Αποφεύγει τη γραφικότητα και στοχεύει στην καρδιά και την ουσία του μυθιστορήματος, υπηρετώντας ταυτόχρονα τους θεατρικούς κανόνες. Πέτρος Ζούλιας