Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης: Επόμενη «Στάση», Θεσσαλονίκη

Πιστή στο ραντεβού της με το κοινό της Θεσσαλονίκης, τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης, η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης επιστρέφει από τις 12 Οκτωβρίου και μέχρι τις 16 Φεβρουαρίου 2020, φιλοξενώντας περισσότερους από 50 καλλιτέχνες στους χώρους της.

Έχοντας συμπληρώσει 12 χρόνια ζωής και έχοντας καταφέρει να κερδίσει το ελληνικό κοινό, αλλά και να καθιερωθεί στη διεθνή και περιφερειακή σκηνή, η φετινή 7η διοργάνωση είναι η πρώτη που πραγματοποιείται από το νεοσυσταθέν ΜΟΜus, τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης. Κάτι που της επιτρέπει να μην περιοριστεί φέτος μόνο στα όρια της πόλης, αλλά να επεκταθεί και στην Αθήνα, καθώς μέρος της θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, στο Θησείο, που αποτελεί μέρος του MOMus.

Ειδικότερα η έκθεση της Μπιενάλε στο MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά προβλέπεται να φιλοξενήσει έργα των καλλιτεχνών Julian Germain, Κalos&Klio, Μαρίας Λοϊζίδου, Stelarc, Patricia Azevedo, Murillo Godoy και αστέγων της πόλης Belo Horizonte.

Στους τέσσερις μήνες που θα διαρκέσει η 7η Μπιενάλε, εκτός του αμιγώς εικαστικού προγράμματος που θα παρουσιάζεται στους εκθεσιακούς χώρους, θα είναι ιδιαιτέρως ενισχυμένο και το θεωρητικό πλαίσιο, μέσω εκδηλώσεων λόγου και ημερίδων, ενώ το παρών θα δώσουν τόσο το καθιερωμένο Φεστιβάλ Περφόρμανς (17-24.10) όσο και τα πρότζεκτ που πλαισιώνουν τον κεντρικό πυρήνα της.

Αθηνά Ιωάννου

Οι 11 επιμελητές της 7ης Μπιενάλε δεν πρότειναν ένα συγκεκριμένο θέμα στους συμμετέχοντες καλλιτέχνες. Αντιθέτως, πρότειναν μια «Στάση», όπως είναι και ο γενικός τίτλος της διοργάνωσης, έναν καινούργιο τρόπο θέασης και εξέτασης της σύγχρονης τέχνης, με μια κριτική απόσταση.

«Η 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης επιχειρεί να γίνει ένα πεδίο επαναπροσδιορισμού αξιών και προτεραιοτήτων, που είναι πιθανότερο να προκύψει όταν δει κανείς τα πράγματα από μια κριτική απόσταση» σημειώνουν σε κοινό κείμενό τους οι επιμελητές, και συνεχίζουν: «Προτείνει λοιπόν μια ιστορική επισκόπηση του εαυτού, του κόσμου και της ζωής μέσα από καλλιτεχνικές θέσεις και έργα. Με ερωτηματικά ή ενθουσιασμό, με αντιστάσεις ή ανατροπές, με ποιητικότητα ή ρεαλισμό, με φαντασία ή κριτική θεώρηση της πραγματικότητας, με ερευνητικότητα ή επινοητικότητα, οι καλλιτέχνες αναζητούν εναλλακτικά σημεία θέασης του παρελθόντος, του παρόντος και μελλοντικού κόσμου, και με κάποιον τρόπο τον ανασυνθέτουν».

Γιώργος Δελαπόλλας

Με την ευκαιρία των εγκαινίων της 7ης Μπιενάλε, είχαμε μια μικρή συζήτηση με δύο εκ των επιμελητών, την Αρετή Λεοπούλου και τον Ηρακλή Παπαϊωάννου, σχετικά με το επιμελητικό σκεπτικό με βάση το οποίο οι καλλιτέχνες κλήθηκαν να συμμετάσχουν στη διοργάνωση.

A.Λ.: Ας είναι έτοιμοι για πολλές και διαφορετικές οπτικές στον κόσμο, κάθε έργο αποτελεί και μια άλλη στάση απέναντι στα πράγματα.

Η.Π.: Η εφηβεία είναι η κατεξοχήν ανήσυχη ηλικία. Αν η επιμελητική πλευρά έχει κάνει σωστά τη δουλειά της, αυτό που θα δουν, νομίζω, οι θεατές είναι μια σειρά από έργα και προσεγγίσεις που επιχειρούν με πολύ διαφορετικούς τρόπους να φωτίσουν τη στάση του καλλιτέχνη απέναντι στα πράγματα, στον κόσμο, σε μεγάλα σύγχρονα ζητήματα.

Α.Λ.: Ενοποιούνται ακριβώς μέσα από τα έργα τέχνης και τις συσχετίσεις τους, θα το διαπιστώσει κανείς βλέποντας συνολικά τις εκθέσεις, ότι τα έργα σχετίζονται το ένα με το άλλο, σε μια σαφή συνέχεια εννοιών, διαλόγου, όπως και στάσεων.

Η.Π.: Η ενοποίηση αυτή δεν έχει τον χαρακτήρα μιας ενιαίας, συνεκτικής αφήγησης, αλλά περισσότερο, νομίζω, ενός δικτύου από σημεία που ενώνονται μεταξύ τους. Και οι διαφορετικές σημασίες της λέξης, από την αρχαιοελληνική μέχρι τις σύγχρονες, βρίσκουν εκεί τη θέση τους όλες.

Α.Λ.: Η σχέση κάθε «κουζίνας» με τους συν-τρόφους και τους καλεσμένους της είναι καταρχήν αμφίδρομη, συνεπώς κάτι τέτοιο δε με φοβίζει.

Η.Π.: Ο αναστοχασμός καλείται να λειτουργήσει λιγότερο ως εσωστρέφεια  και  περισσότερο με την έννοια ότι ο καλλιτέχνης αναλογίζεται το έργο του μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο, στην πορεία μιας προσωπικής και κοινωνικής διαδρομής, αντίθετα με την επικρατούσα, σε ικανό βαθμό, λογική του μονόδρομου ενεστώτα.

Α.Λ.: Όχι βέβαια, ειδικά αν αντιληφθούμε όλοι ότι βαθιά πολιτική είναι η ίδια η καθημερινή μας ζωή.

Η.Π.: Φοβάμαι ότι ο κίνδυνος υπερπολιτικοποίησης (όχι στράτευσης) είναι μάλλον μικρότερος από αυτόν της αποπολιτικοποίησης προς τον οποίο ρέπει η εποχή μας. Οι καλλιτέχνες, ως ευαίσθητες κεραίες της εποχής τους, αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο, όπως και εκείνον μιας ολίσθησης σε συνθήκες συγκαλυμμένα ολιγαρχικές.

Στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε παίρνουν μέρος με έργα τους οι: Αljoscha, Jonathas de Andrade, Art Workers’ Coalition, Helene Black, Βαγγέλης Βλάχος, micha cárdenas, Θάλεια Γκατζούλη, Tacita Dean, Thomas Demand, Γιώργος Δεπόλλας, Διοχάντη, Δημήτρης Ζουρούδης, Harun Farocki, Joan Fontcuberta, Jakob Gautel & Ιάσων Καραΐνδρος, Julian Germain – εκδοτική ομάδα Ashington District Star, Julian Germain – Patricia Azevedo – Murilo Godoy – άστεγοι της πόλης Belo Horizonte, Johan Grimonprez, Minna Henriksson, Hypercomf, Αθηνά Ιωάννου, Kalos&Klio, Άρης Κατσιλάκης, Gustav Klutsis, Νικόλας Κοζάκης & Raoul Vaneigem, Γιάννης Κουνέλλης, Μαρία Λοϊζίδου, Ζώης Λουμάκης, Christien Meindertsma, Πέτρος Μώρης, Πάολα Παλαβίδη, Απόστολος Παλαβράκης, Γιάννης Παντελίδης, Irene Pȁtzug – Valentin Hertweck, Claudio Pérez, Βαγγέλης Πλοιαρίδης, Βασίλης Σαλπιστής, Κύριλλος Σαρρής, Jonas Staal, Stelarc, SUPERFLEX, Α. Τάσσος, Τάνια Τσιρίδου, Ιωάννης (Γιάννης) Φαϊτάκης, Παντελής Χανδρής, Μαρία Χουλάκη.

Επίσης, στο Φεστιβάλ Περφόρμανς συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Andrigo & Aliprandi, micha cárdenas, Sam Hultin, Νατάσσα Παπαδοπούλου, Marcel Sparmann. Τιμώμενος καλλιτέχνης: Stelarc.

Την επιμελητική ομάδα της 7ης Μπιενάλε αποτελούν οι: Λουίζα Αυγήτα, Δόμνα Γούναρη, Παναγής Κουτσοκώστας, Αρετή Λεοπούλου, Θοδωρής Μάρκογλου, Θούλη Μισιρλόγλου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Ειρήνη Παπακωνσταντίνου, Κατερίνα Σύρογλου, Μαρία Τσαντσάνογλου, Συραγώ Τσιάρα.

Οι χώροι όπου θα εκτυλιχθεί η κεντρική έκθεση είναι το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη (Μονή Λαζαριστών), το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΔΕΘ-HELEXPO), το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’) και το Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Αποθήκη Β1), στο λιμάνι, το Αλατζά Ιμαρέτ και το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, καθώς και το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά (Πλ. Ασωμάτων, Θησείο) στην Αθήνα.