Η κομψότητα, ο μινιμαλισμός, τα αιθέρια υφάσματα, η μινωική Κρήτη κι η κλασική αρχαιότητα χαρακτήριζαν τις δημιουργίες της διεθνούς φήμης σχεδιάστριας μόδας Σοφίας Κοκοσαλάκη, που σύστησε το “Grecian Chic” σε όλο τον κόσμο, αλλά έφυγε πολύ νωρίς, μόλις στα 47 της.
Το κορίτσι που γεννήθηκε το 1972 στην Αθήνα, από γονείς κρητικούς, περνούσε τα καλοκαίρια στο νησί, μαθαίνοντας την τέχνη του μακραμέ από τη γιαγιά της, ήξερε από μικρή ποιο ήταν το όνειρό της, όμως στην αρχή ντρεπόταν να πει πως ήθελε να ασχοληθεί με τη μόδα. Έτσι, άργησε – όπως έλεγε η ίδια – να φύγει για το εξωτερικό, αφού πρώτα σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στη συνέχεια, ακολούθησε το όνειρό της, και σπούδασε στο περίφημο Central Saint Martins College of Art and Design του Λονδίνου, από όπου αποφοίτησε το 1998. Με την πρώτη της κολεξιόν μετά την αποφοίτηση, η αισθητική της και η μορφή της νέας “γυναίκας – μαχήτριας” όπως αποκαλεί η Vogue τις δημιουργίες της εκείνης της εποχής, ξεχώρισαν αμέσως, κι η Σοφία Κοκοσαλάκη εκτοξεύτηκε. Ακολούθησε η αναγνώριση, συνεργασίες με μεγάλα fashion brands και σταρς του Χόλιγουντ.
Περιγράφοντας τη δουλειά της, η ίδια έλεγε πως δεν επεδίωκε καμία επιτήδευση στα σχέδιά της, μιλούσε με πάθος για το πόσο λάτρευε να φτιάχνει ρούχα και να εμπνέεται από τις πτυχώσεις των υφασμάτων της ελληνικής αρχαιότητας.
Η Tilda Swinton με δημιουργία Sophia Kokosalaki
Η Κρήτη ως τόπος έμπνευσης
Δήλωνε περήφανη για την καταγωγή της από την Κρήτη, κι έτσι δεν θα μπορούσε παρά να βασίσει πολλά από τα σχέδιά της στις ενδυμασίες των Μινωιτών, όπως αποτυπώνονται στις σωζόμενες τοιχογραφίες των ανακτόρων της Κνωσού και της Φαιστού, αλλά και στα πανέμορφα αγαλματίδια της εποχής. Είχε μάλιστα αναφέρει πως όταν, ως παιδί, αντίκρυσε για πρώτη φορά την εικόνα της Θεάς με τα Φίδια, συγκλονίστηκε. «Εδώ και 20 χρόνια κάνω παραλλαγές αυτού του φορέματος και είναι τόσο δύσκολο να το φτιάξεις, γιατί το στήθος πρέπει να φαίνεται, αλλά και να μη φαίνεται», είχε πει τον Μάιο του 2018, όταν βρέθηκε στην Κρήτη. Τότε, είχε βραβευτεί σε ειδική τελετή στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου για τη συνεισφορά της στην ανάδειξη του κρητικού πολιτισμού, με αφορμή την έκθεση «Contemporary Minoans -Ο Μινωικός Πολιτισμός εμπνέει σύγχρονους δημιουργούς». Για τη συγκεκριμένη έκθεση, μάλιστα, είχε δημιουργήσει και ένα μοναδικό ασημένιο περιδέραιο, εμπνευσμένο από αναθηματικά ομοιώματα ξιφών με λεπτές λεπίδες από το σπήλαιο Αρκαλοχωρίου, της περιόδου 1700-1450 π.Χ.
Στην ομιλία της κατά τη βράβευση, ανέφερε επίσης πως «η Κρήτη είναι ένα δώρο για τους δημιουργούς, είναι ατελείωτη η πηγή έμπνευσης που προσφέρει. Η Κρήτη με σημάδεψε περισσότερο κι από την Παιδεία που λαμβάνεις στις σχολές μόδας.»
Περιδέραιο από τη Σοφία Κοκοσαλάκη, εμπνευσμένο από αναθηματικά ομοιώματα ξιφών με λεπτές λεπίδες από το σπήλαιο Αρκαλοχωρίου
Η ελληνικότητα ως στοιχείο των δημιουργιών της
Το να ξεπεράσει με την τέχνη της τα ελληνικά σύνορα, ίσως να μην ήταν το δυσκολότερο κατόρθωμά της. Με την εξυπνάδα και το ταλέντο της, ξέφυγε από την παγίδα κι απέφυγε να αποτυπώσει μια γραφική εικόνα του αρχαιοελληνικού στιλ. Όπως ανέφερε, το πιο εύκολο θα ήταν να έφτιαχνε γαλάζια φορέματα με χρυσές ζώνες στη μέση. Η ίδια όμως μελέτησε σε βάθος την τεχνική των πτυχώσεων των υφασμάτων, του πώς πέφτουν στο σώμα, δούλευε με υψηλής ποιότητας υλικά και τα περισσότερα ρούχα της ήταν ραμμένα στο χέρι.
Στην παραπάνω ομιλία της στην Κρήτη, είπε χαρακτηριστικά πως «Όταν άρχισα να φτιάχνω ρούχα κατάλαβα πως υπάρχει αυτός ο ελληνικός αόρατος ιστός που έπρεπε να ακολουθήσω. Ήξερα ότι αυτό είμαι και δεν χρειαζόταν να ακολουθήσω τις τάσεις ή το τι πουλάει. Αυτό τελικά με δικαίωσε γιατί η δουλειά μου έβγαζε ειλικρίνεια και αυθεντικότητα. Ωστόσο προσπάθησα να μην πάρω την πεπατημένη, το στερεότυπο δηλαδή, αλλά να ανακαλύψω άλλους συνειρμούς για την ελληνική αρχαιότητα. Η ελληνικότητά μας έχει μια συναισθηματική φόρτιση ως κληρομονιά, που πιστεύω πως αποτυπώθηκε στη δουλειά μου.»
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004
Ανάμεσα στις βραβεύσεις, τις συνεργασίες με μεγάλους ξένους οίκους και stars, για εμάς ξεχωριστή θέση στη σταδιοδρομία της κατέχει η συνεργασία της με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου για τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Εκεί, η σχεδιάστρια κλήθηκε να δημιουργήσει τα ενδύματα περίπου 6.000 ανθρώπων που συμμετείχαν στην τελετή. Μεταξύ αυτών φυσικά, ήταν και η διάσημη Ισλανδή μουσικός Bjork, η οποία στην εμφάνισή της στην τελετή φορούσε ένα ογκώδες μπλε φόρεμα το οποίο, σύμφωνα με την επιθυμία της Bjork συμβόλιζε τον ωκεανό, φτιαγμένο από 210 μέτρα ύφασμα, τα οποία κάλυπταν τους αθλητές τους γεμάτου σταδίου, φούσκωναν και δημιουργούσαν έναν εντυπωσιακό οπτικό αποτέλεσμα.
H Bjork στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, με το περίφημο Ocean dress, by Sophia Kokosalaki
Από το χώρο της μόδας, στο σχεδιασμό κοσμημάτων
Όσο κι αν αγαπούσε τον σχεδιασμό ρούχων, τα τελευταία χρόνια είχε αποσυρθεί από τα εξοντωτικά ντεφιλέ μόδας, η συχνότητα και η πίεση των οποίων δεν της ταίριαζε πλέον, ειδικά καθώς είχε αποκτήσει και τη μικρή της κόρη με την οποία ήθελε να περνάει περισσότερο χρόνο. Έτσι, ασχολούνταν με τον σχεδιασμό κοσμημάτων, σε συνεργασία με σημαντικούς τεχνίτες και κοσμηματοπώλες της χώρας μας, παρόλο που η ίδια εξακολουθούσε να έχει ως βάση της το Λονδίνο. Εκεί, στο κόσμημα, αισθανόταν πιο δημιουργική, πιο ελεύθερη, πιο καλλιτέχνης, όπως ανέφερε.
Sophia Kokosalaki jewelry, 2019
Ανοίγοντας το δρόμο για νέους Έλληνες σχεδιαστές
Αξίζει πάντα να θυμόμαστε, ότι η Σοφία Κοκοσαλάκη ήταν η ελληνίδα σχεδιάστρια που στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και στις αρχές των 00’s επανέφερε στα ντεφιλέ μόδας ρούχα εμπνευσμένα από την ελληνική αρχαιότητα, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για πολλούς νεότερους σχεδιαστές και σχεδιάστριες από τη χώρα μας, που αυτή τη στιγμή διαπρέπουν με τις δημιουργίες τους σε όλο τον κόσμο, όπως η Μαίρη Κατράντζου, η οποία αποχαιρέτησε την Σοφία Κοκοσαλάκη, γράφοντας στο instagram της:
«Σε ευχαριστούμε Σοφία Κοκοσαλάκη γιατί μας έκανες να αισθανόμαστε όλοι υπερήφανοι που είμαστε Έλληνες. Για την επικοινωνία των αξιών του Πολιτισμού πέρα από τα σύνορά μας μέσα από το απίστευτο ταλέντο σου και χάρισμα. Τον λίγο καιρό που είχα το προνόμιο να σε γνωρίσω μου έδειξες, πριν καν γνωρίσω τον εαυτό μου, τι σημαίνει να έχεις πραγματική δύναμη και να μη χάνεις την εστίασή σου στη βιομηχανία μας. Πάντα υποκλινόμουν στην αποφασιστικότητά σου και τις αξίες που σε οδηγούσαν στη ζωή, πάντα με τους δικούς σου όρους. Τα σημερινά νέα με συγκλόνισαν και μου είναι δύσκολο να τα αποδεχτώ. Είναι πολύ λυπηρό. Αναπαύσου εν ειρήνη Σοφία… Αποστέλλω τα πιο ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους πιο κοντινούς σου ανθρώπους και την οικογένειά σου».
Sophia Kokosalaki’s caped Greek-revival dress.Photographed by Steven Meisel, Vogue, December 2004
Sophia Kokosalaki, 2015
Sophia Kokosalaki bridal, 2015
Sophia Kokosalaki bridal, 2016
