Ιωάννα Μαυρέα: Θέλω να βρω αυτόν που είπε ότι «η ζωή είναι ωραία» και να τον δείρω

Στις 11.20, εκείνο το πρωϊνό στο κομψό εστιατόριο «Βασίλαινας» στα Ιλίσσια, δεν ήξερα τίποτα για την Ιωάννα Μαυρέα. Τίποτε περισσότερο από την “ξαφνική” εμφάνιση της πριν από μερικά χρόνια στο Θέατρο Τέχνης. Τίποτα περισσότερο από την, έκτοτε, πολύχρονη συνεργασία της με την Λένα Κιτσοπούλου και το Νίκο Μαστοράκη. Κι από τον πολύ προσωπικό τρόπο, με τον οποίο βουτάει στην απελπισία και στο γέλιο με μια τρομερή διάθεση ισοτιμίας. Η Ιωάννα Μαυρέα θεωρεί πως αυτό αυτό είναι το λογικό, αφού «δεν είμαι σίγουρη ότι αφορά κανέναν η ζωή μου», όπως εξηγεί.

Δύο ώρες αργότερα, μεσημέρι πια, έχουμε γελάσει πολύ – σαν να γνωριζόμασταν καιρό – έχουμε μιλήσει για νέα και παλιά, κρυμμένα και φανερά, κωμικά και τραγικά. ‘Εχουμε μιλήσει για τη ζωή της μέσα κι έξω από τι θέατρο. Δεν ξέρω τι άλλαξε και η Ιωάννα Μαυρέα αναθεώρησε, μέσα σε αυτό το διάστημα, τη μέχρι τώρα στάση της. Ωστόσο, καθένα από όσα συζητήσαμε εξηγεί αναπάντεχα και τις επιλογές της στο θέατρο. Ακριβώς όπως και φέτος με τον «Αληθινό καουμπόϊ», στην παράσταση που ανεβαίνει στο Μικρό Χορν σε σκηνοθεσία Ελένης Γκασούκα.

Η Ιωάννα Μαυρέα ποζάρει στους χώρους του φιλόξενου «Βασίλαινας».

Αισθάνομαι ότι δεν θα βοηθήσω κανέναν μιλώντας για τον εαυτό μου. Αν πίστευα ότι εκφέροντας μια γνώμη για κάτι συγκεκριμένο θα προσέφερα κάτι, ίσως να το έκανα.

Είναι η στάση που κρατά κανείς απέναντι στη δουλειά. Είναι οι επιλογές σου. Από εκεί και μετά, ο ηθοποιός γίνεται φορέας πραγμάτων.

Ανέκαθεν αλλά και τώρα πιο επιτακτικά νιώθω την ανάγκη να κάνω πράγματα που μου δημιουργούν έντονα συναισθήματα, είτε θετικά ή αρνητικά. Να παίζω σε έργα που με αφορούν. Κι εξίσου σημαντική θεωρώ την ανάγκη μου να συνεργάζομαι με ανθρώπους που ανήκουν στην ίδια… φυλή με μένα.

Εντελώς. Στις παραστάσεις της βρίσκεται το μέσα μου.

Νιώθω τη Λένα Κιτσοπούλου σαν αδελφή μου

Σχέση οικογένειας. Νιώθω την Λένα σαν αδελφή μου.

Μόλις αποφοίτησα από την δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης έκανα κάποια πράγματα εκεί και στο Εθνικό. Συνεργάστηκα με τον Βασίλη Παπαβασιλείου, τον Μίμη Κουγιουμτζή και τον Δημήτρη Λιγνάδη. Και μετά ήρθε η παύση, για έξι, επτά χρόνια. ‘Ηταν, λοιπόν, η Λένα χάρη στην οποία ξαναμπήκα στο θέατρο. Εκείνη μου έδωσε την ευκαιρία με το «Χαίρε Νύμφη».

Ναι, μαζί με τη δραματική σπούδαζα και στο Πανεπιστήμιο. Είχα μεγάλο σεβασμό για τα μαθηματικά· για να είμαι ειλικρινής δεν τους έδειξα την προσοχή που τους άξιζε γιατί κοίταζα μόνο να πάρω το πτυχίο. Στην συνέχεια, ωστόσο, δίδαξα ως καθηγήτρια μαθηματικών. Αυτό ξεκίνησε για λόγους βιοπορισμού, μετά το ένα έφερε το άλλο κι εύκολα χάθηκα από το θέατρο γιατί εύκολα ακολουθεί κανείς αυτό στο οποίο επενδύει χρόνο.

Πρωταγωνιστεί στη νέα σκηνοθεσία της Ελένης Γκασούκα «Ενας αληθινός καουμπόι» με τους Γιάννη Φέρτη και Βασίλη Μαυρογεωργίου.

Νομίζω ότι τα μαθηματικά είναι θεός, είναι ποίηση. Απλώς, για να τα υπηρετήσεις μεσολαβεί η λογική. Θεωρώ πως η λογική σώζει ζωές. Πιστεύω πολύ περισσότερο στη λογική παρά στο συναίσθημα. Η λογική είναι ένα πολύ καλά εκπαιδευμένο συναίσθημα. Ο,τι συναισθηματική αναπηρία κι αν έχει κανείς με την λογική μπορεί να κάνει βήματα.

Δεν πέφτω στα πατώματα λόγω συναισθήματος. Μια ζωή προσπαθούσα να ελέγχω τα πράγματα. Συνέβαλε σ’ αυτό και το γεγονός πως λόγω της δουλειάς του πατέρα μου – ο οποίος ήταν αξιωματικός – άλλαζα κάθε χρόνο τόπο διαμονής. Κι αυτό, με έναν τρόπο, μ’ έβαλε σε μια διαδικασία να φυλάγομαι και να μην ανήκω. Ευτυχώς, μεγαλώνοντας αυτό άλλαξε κυρίως για τους δικούς μου ανθρώπους.

Θεωρώ πως η λογική σώζει ζωές. Πιστεύω πολύ περισσότερο στη λογική παρά στο συναίσθημα

Καθόλου. Ωστόσο, ό,τι κι αν άκουγα το έκανα – και δεν άκουγα ευχάριστα πράγματα. Ο πατέρας μου ήθελε οι κόρες του να είναι δυνατές και ανεξάρτητες – η αδελφή μου έγινε γιατρός. Η αγωνία του αυτή τον οδήγησε σε μια σκέψη για την επιβίωση. Μολονότι ήταν ο πατέρας μου που μου γνώρισε την ποίηση. Βεβαίως, εκείνος το έκανε για να γίνω καλή στην έκθεση και να περάσω στο Πανεπιστήμιο. Για τον πατέρα μου όλα έπρεπε να έχουν ένα λογικό στόχο.

Ναι, φαίνεται πως επειδή είχα πολύ περιφρουρήσει τη ζωή μου το θέατρο έγινε η ευκαιρία να περάσω τα όρια με μιαν ασφάλεια.

Ομολογώ πως τα χρόνια της διδασκαλίας ήταν ωραία, γιατί είχα να κάνω με ζωντανό υλικό, τα παιδιά με κρατούσαν σε μια εγρήγορση. Καλώς ή κακώς έμπαινα στις ζωές τους: Κάποτε ήμουν φίλη, άλλοτε δασκάλα κι άλλοτε μαμά. Συνεπώς δεν πετάω καθόλου εκείνο το κομμάτι. Την χρονιά της μετάβασης, λοιπόν, οι περισσότεροι μαθητές μου έδιναν Πανελλαδικές, οπότε ή έπρεπε να μπω σ’ έναν καινούργιο κύκλο μαθητών ή να τα παρατήσω. Επέλεξα το δεύτερο. Επέλεξα ν’ αλλάξω εντελώς, επαγγελματική ζωή.

Ναι, γιατί έχω πολλή χαρά. Γιατί καταφέρνω και είμαι με ανθρώπους τους οποίους πιστεύω και αγαπώ, όπως είναι η Λένα Κιτσοπούλου, ο Νίκος Μαστοράκης. Είμαι τυχερή γιατί δεν αισθάνομαι ότι κάνω κάποια έκπτωση αναφορικά με τα θέλω μου.

«Ομολογώ πως τα χρόνια της διδασκαλίας ήταν ωραία, γιατί είχα να κάνω με ζωντανό υλικό, τα παιδιά με κρατούσαν σε μια εγρήγορση», θυμάται.

Νιώθω πολύ οικεία μέσα στο θέατρο, εκεί είμαι καλά. Νιώθω ασφαλής.

Ναι αναφορικά με το βιοπορισμό νιώθω ανασφάλεια. Ο άνδρας μου είναι πολύ μεγάλο στήριγμα μου και σε αυτό το κομμάτι.

Σχεδόν 13 χρόνια μαζί. Αλλά δεν έχουμε παιδιά.

Ναι – δεν είναι τυχαίο.

Υπάρχουν φορές που το σκέφτομαι. Σκέφτομαι ότι τότε θα έπρεπε να είχα προσπαθήσει περισσότερο. Αλλά από την άλλη, ίσως ήρθαν σε μια στιγμή που μπορούσα να τα εκτιμήσω περισσότερο.

Καθόλου. Το μόνο που επιδιώκω είναι να περνάω καλά στις συνεργασίες μου.

Πολλές φορές μινιμαλίζω τη ζωή για να την αντέξω. Για ν’ αντέξω το θάνατο

Απόλυτα. Και μέχρι στιγμής δεν μου έχει λείψει. Θεωρώ τόσο σοβαρό πράγμα το να γίνει κανείς γονιός, ώστε αν έχει έστω κι μικρά ανοιχτά μέτωπα με τον εαυτό του, καλό είναι να μην μπει σ’ αυτή τη διαδικασία.

Εδώ και χρόνια έχω καταλάβει ότι και οι γονείς μου είναι άνθρωποι με πληγές που προσπάθησαν να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούσαν. Απλώς τώρα, έρχομαι πολύ κοντά με την απώλεια. Μεγαλώνω με την απώλεια, σκέφτομαι ότι αν έρθουν φυσιολογικά τα πράγματα, κάποια στιγμή, θα θρηνήσω τους γονείς μου. Και τώρα συνειδητοποιώ ότι πλησιάζει η στιγμή για την οποία προετοιμάζομαι τόσα χρόνια. Και φοβάμαι και θυμώνω.

Τον τελευταίο καιρό η μητέρα μου αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Στο διάστημα αυτό συνειδητοποίησα πόσο δύσκολο είναι το βήμα να βρεθείς από το ρόλο του παιδιού στο ρόλο του γονιού. Σέρνει θυμό και αμηχανία. Σαν να μη μπορώ να δεχθώ ότι η μάνα μου μ’ έχει ανάγκη και χρειάζεται τη βοήθεια μου. Ενώ είναι πολύ ανθρώπινο. Η παράσταση, λοιπόν, θίγει αυτή τη συνθήκη. Και με βοηθά να δικαιολογήσω τις αντιδράσεις μου. Σκέφτομαι ότι ο θυμός προς την αρρώστια είναι ανθρώπινο συναίσθημα.

Η Ιωάννα Μαυρέα ευθυμεί… στο κελάρι του εστιατορίου «Βασίλαινας»

Η απώλεια είναι πίσω απ’ όλα στη ζωή. Με αυτό παλεύουμε, γι’ αυτό κάνουμε θέατρο, γι’ αυτό φιλοσοφούμε. Πολλές φορές μινιμαλίζω τη ζωή για να την αντέξω. Για ν’ αντέξω το θάνατο. Πλέον, παραδέχομαι ότι τρέμω τον θάνατο και παγώνω στην ιδέα του. Έχω διαβάσει Επίκουρο, πολύ ωραία τα λέει, αλλά τελικά νομίζω πως δεν θα συμφιλιωθώ ποτέ με το θάνατο.

Η αρρώστια, η ανημπόρια – ίσως περισσότερο από το θάνατο.

Ναι, σαρκάζω και σαρκάζομαι για να σωθώ. Ακόμα και στην πιο βαριά κατάσταση θα βρω κάτι που θα πάρει το μυαλό μου από την τρέλα. Θα σκεφτώ έστω και μια παπαριά. Αν πάρουμε σοβαρά τους ευατούς μας, δεν βγαίνει.

Θα ήθελα να έχω λίγα νιάτα, να γυρνούσα για μια εβδομάδα στα 25 μου χρόνια

Όχι – κι αυτό είναι το ωραίο.

Ναι. Μου αρέσει στο πιο τραγικό να υπάρχει μια κωμική πλευρά και στο πιο κωμικό να υπάρχει τραγικότητα. Δεν τα ξεχωρίζω, είναι το ένα μέσα στο άλλο. Περιμένω τη στιγμή που θα εκτονώσω μια ένταση στη σκηνή με σαρκασμό.

«Θέλω καρτούλα αλλαγής γι’ αυτό το δώρο της ζωής» σαρκάζει.

Η ζωή είναι ένας αγώνας σωτηρίας. Είναι ο αγώνας να βγει η μέρα. Θέλω να βρω αυτόν που είπε ότι «η ζωή είναι ωραία» και να τον δείρω. Θέλω καρτούλα αλλαγής γι’ αυτό το δώρο της ζωής. Και καλά να είσαι, με το που βγαίνεις από το σπίτι σου, αντικρύζεις τόση ασχήμια που δεν μπορείς να συνεχίσεις αμέριμνος. Κι αν το πας σε επίπεδο χώρας ή πλανήτη καταρρέεις.

Πολλές φορές – αν και επανέρχομαι γρήγορα καθότι υπερισχύει πάλι η λογική. Επίσης, η δράση με βοηθάει να ξεχνιέμαι. Θέλω να είμαι συνέχεια σε μια κίνηση.

Βόλτα με το σκύλο μου που λατρεύω, συναντήσεις με φίλους, μαγείρεμα ή χάσιμο στα βιβλία. Μου αρκεί, επίσης, να πω ότι σήμερα «θα κάνω αυτό» κι ας μην είναι τίποτα. Ας αγναντεύω το ταβάνι. Αλλά εγώ θα του δώσω ένα μέγεθος, θα το κάνω να μοιάζει ψέμα για να φεύγει η μέρα.

Τώρα πλέον όχι. Μικρότερη έλεγα.

Κρατούσα ένα ημερολόγιο όπου έγραφα πως δήθεν το καθετί που ζούσα ήταν πολύ ωραίο. Στο τέλος το πέταξα.

Μου λείπει το παραμύθι. Μου λείπει μια μπούρδα για να την πιστέψω

Εξαρτάται από τους λόγους που έχεις επιλέξει την τέχνη. Άλλοι κάνουν τέχνη για να ξεχαστούν, άλλοι για ν’ αγαπηθούν, άλλοι για να ξύσουν τις πληγές τους. Η τέχνη σώζει τον καθένα όπως θέλει να σωθεί. Δεν πιστεύω, δηλαδή, πως ο καλλιτέχνης πάει κόντρα σε αυτό που είναι. Η τέχνη δεν αλλάζει καταστάσεις, τις απαλύνει μόνο.

Την ανικανότητα να εκτεθώ απέναντι στη ζωή. Αυτή την αυτοπροστασία που δεν με άφησε να ζήσω μεγάλα πράγματα. Ενώ στο θέατρο συμβαίνουν πράγματα κάτω από τη συνθήκη μιας προστατευμένης έκρηξης. Κι επίσης διαπιστώνω πως υπάρχουν κι άλλοι σαν εμένα με κοινές πληγές. Και σταματώ να με κατηγορώ.

Ναι, τον κατηγορούσα γιατί δεν αφέθηκα. Αλλά δεν μπορούσα τι να κάνω; ‘Οταν ήμουν μικρή βίωνα δραματικά την αλλαγή περιβάλλοντος κάθε χρόνο. Μπήκα από πολύ νωρίς σε μια κατάσταση όπου έκανα μόνο ότι έπρεπε κι έχασα την αθωότητα μου.

Μεγάλα είναι τα συναισθήματα που έχω νιώσει για ανθρώπους.

Λίγο νιάτο. Θα ήθελα να έχω λίγα νιάτα, να έφευγε το μυαλό μου. Αυτόν τον καιρό καταφεύγω σ’ έναν παλιμπαιδισμό, μια εφηβεία και θα ήθελα έστω για να ήταν μια γνήσια, καθαρή κατάσταση. Να γυρνούσα για μια εβδομάδα στα 25 μου χρόνια.

Τις ίδιες μαλακίες. Απλώς δεν θα αγωνιούσα τόσο πολύ για τα πράγματα.

Θα κυκλοφορούσα νιώθοντας 25 χρονών. Θα πήγαινα ένα ταξίδι σαν να είμαι 25, θα έβγαινα για ένα ποτό σαν να είμαι 25. Θέλω αυτή την εβδομάδα για να πιστέψω σε κάτι ψεύτικο. Οπου δεν θα ξέρω ή δεν θα σκέφτομαι το τέλος. Δυστυχώς, είμαι πλέον σε θέση να γνωρίζω τη συνέχεια του παιχνιδιού. Κι από την μια είναι ωραία η ωριμότητα αλλά από την άλλη δεν αντέχεται αυτή η γνώση και η επίγνωση. Ενώ στα 25 πιστεύεις ακόμα σε μεγάλα πράγματα, πιστεύεις στο παραμύθι. Κι εμένα μου λείπει το παραμύθι. Μου λείπει μια μπούρδα για να την πιστέψω.