Δείχνουν πάντα πρόσχαροι, ευγενικοί, εξυπηρετικοί και πρόθυμοι να απαντήσουν σε οποιαδήποτε ερώτηση τούς τεθεί. Από το ποια είναι η ιστορία ενός αρχαιολογικού ή ιστορικού μνημείου μέχρι πού μπορεί κάποιος να φάει να πιει και να ψωνίσει. Είναι οι άνθρωποι που «συστήνουν» τη χώρα μας στους ξένους επισκέπτες και βγάζουν καθημερινά το «μεροκάματο του άγχους και του τρόμου», όπως οι ίδιοι μας εκμυστηρεύτηκαν. Ο λόγος για τους Έλληνες – διπλωματούχους πάντα- ξεναγούς που καθημερινά κάνουν έναν απίστευτο αγώνα δρόμου προκειμένου να ανταποκριθούν στα πολύ ασφυκτικά χρονικά πλαίσια των προγραμμάτων που τους ορίζει το εκάστοτε τουριστικό γραφείο.
Η μέρα τους ξεκινά συνήθως χαράματα, καθώς οι τουρίστες αποβιβάζονται από τα κρουαζιερόπλοια που «δένουν» στον Πειραιά, κατά τις 7.30 το πρωί, μπαίνουν στα πούλμαν και η περιήγησή τους… ξεκινά. Συνήθως έχουν στη διάθεσή τους περίπου τέσσερις ώρες για να δουν όλα τα αξιοθέατα της Αθήνας και αν κάποιος αναλογιστεί την κίνηση στους δρόμους της πόλης -συμπεριλαμβανομένων των πορειών και των απεργιών- καταλαβαίνει αμέσως πως κάθε μέρα οι ξεναγοί κυνηγούν το… αδύνατο.
Το Σωματείο των Διπλωματούχων Ελλήνων ξεναγών της Αθήνας μάς κάλεσε πριν λίγες μέρες σε μία βιωματική ξενάγηση με ένα τουριστικό λεωφορείο, ήτοι ένα πανοραμικό city tour, στο κέντρο της Αθήνας, προκειμένου να μοιραστεί μαζί μας τα προβλήματα του κλάδου τους. Η συνάντησή μας ορίστηκε για το πρωί της Τετάρτης 27ης Νοεμβρίου στις 9.00 το πρωί στο πάρκινγκ της Ακρόπολης ή καλύτερα -για να ακριβολογούμε- στο πάρκινγκ του γνωστού καφε-εστιατορίου ο Διόνυσος.
Εκεί, μας περίμεναν τέσσερις ξεναγοί του Σωματείου, ανάμεσά τους ο πρόεδρος Κρίτωνας Πιπέρας και η Σοφία Θεωνά. Μαζί τους είχαμε καθ΄όλη τη διάρκεια της περιήγησης μία πολύ ενδιαφέρουσα και διαφωτιστική συζήτηση για το τι συμβαίνει στις ξεναγήσεις.
Το πάρκινγκ που βρίσκεται στη Σκιά του Ιερού Βράχου και λίγο πριν ξεκινήσει ο πεζόδρομος για το Θησείο είναι πέρα ως πέρα… ιδιωτικό και ανήκει στον «Διόνυσο». Αυτό σημαίνει πως τα τουριστικά λεωφορεία σταθμεύουν εκεί χαριστικά, αν και μόνο αν υπάρχει άδειος χώρος, αλλιώς τριγυρίζουν στα στενά δρομάκια της περιοχής μέχρι να τελειώσει η ξενάγηση στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.
Παράλληλα, η ήδη αυξημένη κίνηση της περιοχής και η υπέρ το δέον συχνή διέλευση των διώροφων τουριστικών λεωφορείων δυσχαιρένουν τρομερά την κατάσταση και δεν είναι λίγες οι φορές που τουρίστες και ξεναγοί αναζητούν επί του δρόμου το δικό τους πούλμαν! Παράλληλα, ναι μεν λειτουργεί αναβατόριο στον Αρχαιολογικό χώρο, ωστόσο για να φτάσει κανείς σ΄έκείνο πρέπει να έχει βοήθεια και πολύ γερά… χέρια. Σ΄ όλο αυτό το χάος προσθέστε και το πρόβλημα της τουαλέτας. Στον χώρο του πάρκινγκ υπάρχουν μόνο δύο χημικές, ενώ στον αρχαιολογικό χώρο οι τουρίστες συρρέουν κατά δεκάδες και δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν.
Η θέα της Ακρόπολης από την οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου.
Οι μη διπλωματούχοι «συνάδελφοί» τους, οι… παράνομοι, όπως τους χαρακτηρίζει ο κ. Πιπέρας είναι ίσως το βασικότερο ίσως πρόβλημα του κλάδου. Το ποσοστό των ανθρώπων που, χωρίς τις απαιτούμενες – μερικές φορές χωρίς καν τις στοιχειώδεις- γνώσεις οργανώνουν ξεναγήσεις σε πιο προσιτές τιμές και με μαύρα χρήματα, είναι τεράστιο. Και το ζήτημα εδώ δεν είναι μόνο χρηματικό. Είναι και το τι μεταφέρεται ως πληροφορία στον τουρίστα, καθώς εκτός από την επικίνδυνη ημιμάθειά τους, δεν είναι λίγες οι φορές που μιλούν υποτιμητικά για την Ελλάδα και τους Έλληνες και χαριτολογούν επ΄αυτού.
Τα ραντεβού αυτών των «μαύρων» ξεναγήσεων κλείνονται είτε μέσω διαδικτύου, είναι απευθείας στους ίδιους τους αρχαιολογικούς χώρους. Συχνό είναι επίσης το φαινόμενο ταξιτζήδες ή οδηγοί βαν να κάνουν τους ξεναγούς, ενώ, τελευταία, εταιρείες που διαχειρίζονται σπίτια Airbnb συμπεριλαμβάνουν στην τιμή του σπιτιού και ξενάγηση στα αξιοθέατα.
Τι κάνει για όλα αυτά το κράτος; Τίποτα σχεδόν, η τουριστική αστυνομία είναι άφαντη και πλέον δεν ισχύει στις συλλήψεις των παράνομων η διαδικασία του αυτοφώρου, τους επιβάλλονται μόνο κάποια χρηματικά πρόστιμα – που και αυτά σπάνια εκδικάζονται.
Η αψίδα Ανδριανού.
Εξαιρετικά παράλογο είναι επίσης το γεγονός πως σε τουριστικούς χώρους όπως το Καλλιμάρμαρο Στάδιο, απαγορεύεται ακόμη και η στάση των τουριστικών λεωφορείων. Οι χιλιάδες των τουριστών είτε θαυμάζουν το μνημείο μέσα από το τζάμι του λεωφορείου είτε -κατά παράβαση- κατεβαίνουν στα πεταχτά να τραβήξουν φωτογραφίες και να ακούσουν λίγα λόγια για το μνημείο. Τώρα το τι μπορούν να πρωτοακούσουν για το Καλλιμάρμαρο μέσα στα λίγα λεπτά που το αντικρίζουν και τι μπορούν να καταλάβουν είναι ένα άλλο θέμα.
Καλλιμάρμαρο Στάδιο
Αυτές βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των ξεναγήσεων και το πρόβλημα δεν είναι τόσο πως ο τουρίστας «χάνει» το κινητό του ή κάποια από τα χρήματά του. Είναι πως μπορεί μαζί με το πορτοφόλι του να του κλάψουν και πολύτιμα επίσημα έγγραφα, όπως το διαβατήριο ή την ταυτότητά του. Οι ξεναγοί έχουν γίνει «μόνιμοι» πελάτες των παρακείμενων αστυνομικών κέντρων, καθώς αυτοί είναι επιφορτισμένοι με την υποχρέωση να βοηθήσουν και να βρουν μια λύση στο πρόβλημα.
Περιπολίες της τουριστικής αστυνομίας δεν γίνονται και γι΄αυτό οι περισσότερες ξεναγήσεις γίνονται με μαύρο χρήμα.
Όπως μας ενημέρωσε η κυρία Θεωνά, οι επίδοξοι κλέφτες παριστάνουν τους τουρίστες, υποκρίνονται πως φωτογραφίζουν ή χαζεύουν τον χώρο, ωστόσο στην πραγματικότητα αναζητούν αφηρημένους τουρίστες προκειμένου να τους αφαιρέσουν ο,τιδήποτε πολύτιμο. Είναι άνθρωποι καλοβαλμένοι και μάλιστα φορούν πολλές μπλούζες διαφόρων χρωμάτων έτσι ώστε να απομακρυνόμενοι από τον τόπο του…εγκλήματος να μην αναγνωρίζονται. Χαρακτηριστικό μάλιστα είναι πως τη μέρα αυτή της ξενάγησής μας, έκλεψαν το κινητό τηλέφωνο του Κρίτωνα Πιπέρα χωρίς κανείς μας να καταλάβει κάτι!
Αγγλικανική Εκκλησία με… tagging
Έκπληξη μάς προκάλεσε το γεγονός πως όλοι οι ξεναγοί έδωσαν ιδιαίτερη βάση στο tagging των κτιρίων, πρόκειται για τη πιο συνηθισμένη μορφή γκράφιτι. Τα tags με σπρέι πάνω σε μνημεία, αγάλματα και όμορφα νεοκλασικά δυσκολεύουν πολύ το έργο τους γιατί αυτόματα τους φέρνουν σε μια θέση να δικαιολογήσουν την αμέλεια της πολιτείας να τα συντηρεί τακτικά. Στη διαδρομή, μάλιστα, μας έδειχναν συνέχεια εικόνες κτιρίων με tagging. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η μάντρα του περιβόλου της Αγγλικανικής εκκλησίας του Αγίου Παύλου που είναι γεμάτη συνθήματα και ζωγραφιές, τη στιγμή που ο θρησκευτικό τουρισμός ανθεί και στο σημείο ξεναγούνται καθημερινά πιστοί followers του Αγίου Παύλου από όλον τον κόσμο.
Αν κάτι έγινε κατανοητό από την ξενάγηση αυτή, είναι το γεγονός πως η Πολιτεία θα πρέπει να προβεί σε άμεσες νομοθετικές λύσεις προκειμένου να προστατεύσει το επάγγελμα των ξεναγών. Περιπολίες της τουριστικής αστυνομίας, μολονότι ακούγεται ως κάτι το αυτονόητο, δε γίνονται και γι΄αυτό οι περισσότερες ξεναγήσεις γίνονται με μαύρο χρήμα. Παράλληλα, θα πρέπει να διευκολυνθεί το έργο των ανθρώπων αυτών που ουσιαστικά διαφημίζουν καθημερινά την Ελλάδα σ΄όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Γι΄αυτό τα αιτήματά τους θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν στον νέο κυκλοφοριακό χάρτη της Αθήνας που σχεδιάζεται από ομάδα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου.
